Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Co kryje latarnia w Nowym Porcie?

Jakub Gilewicz
21 września 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (101)

Zobacz, co kryją wnętrza zabytkowej latarni morskiej w Nowym Porcie.

Jako jedna z pierwszych latarni na świecie korzystała z energii elektrycznej, a z jej okna podobno padły pierwsze strzały w kierunku Westerplatte. Zabytkowa latarnia morska w Nowym Porcie, która pracowała przez ponad 90 lat, a później przez kilkanaście następnych niszczała, po odrestaurowaniu przez inżyniera i marynarza Jacka Michalaka przeżywa swoją drugą młodość.




Tak wyglądała niegdyś latarnia w Nowym Porcie. Tak wyglądała niegdyś latarnia w Nowym Porcie.

Tak wyglądała niegdyś latarnia w Nowym Porcie.

www.latarnia.gda.pl

W laternie, najwyżej położonym pomieszczeniu latarni w Nowym Porcie, jest przytulnie i sucho, choć za oknami oberwanie chmury. Na ścianie wisi wiekowy barometr, a dalej zabytkowy telefon marki Adler&Co. Potrafił dzwonić o każdej porze dnia i nocy. Na linii kapitanat gdańskiego portu z kolejnymi dyspozycjami.

- Na przykład, że trzeba wywiesić sygnał flagowy: tor wodny wolny. Po czym oczekujący na wejście do portu statek mógł wpływać. Tak wyglądało to wiele lat temu - wyjaśnia Jacek Michalak, właściciel latarni przy ul. Przemysłowej zobacz na mapie Gdańska w Nowym Porcie, który, pływając przez lata po morzach i oceanach, poznawał tajniki zawodu nie tylko marynarza, ale i latarnika.

Czy byłe(a)ś we wnętrzu latarni w Nowym Porcie?

Dlatego o mechanizmie wysyłającym sygnał świetlny, czyli o sercu latarni opowiada z błyskiem w oku. - Jedna sekunda światła i cztery sekundy przerwy. Każdy kapitan, nawet we mgle lub podczas burzy, wiedział, że tylko jedna latarnia w rejonie Morza Bałtyckiego wysyła taki sygnał - zaznacza Michalak i spieszy wyjaśnić, jak skonstruowane są urządzenia w gdańskiej latarni. Mechanizm na pierwszy rzut oka wydaje się prosty: jest źródło prądu, spora żarówka i soczewka. Jednak gdański latarnik przekonuje o wyjątkowości zastosowanego w gdańskiej latarni systemu.

- Latarnia w Nowym Porcie była jedną z pierwszych na świecie, która wykorzystywała światło elektryczne do wysyłania sygnału. Generowany jest on przez żarówkę o mocy 500 W. Dzięki soczewce Fresnela, która znajduje się przed żarówką, wzmacniany był 40 razy i w ten sposób uzyskiwano moc użyteczną 20 tys. watów. Sygnał widoczny był za Półwyspem Helskim - gdański latarnik kończy drobiazgowe wyliczenia.

Dobrej jakości żarówki działały przeważnie przez kilka lat i pomagały statkom wpływać do gdańskiego portu. W końcu jednak przepalały się. Latarnicy pracujący w XIX i XX wieku mogli jednak liczyć na pewne ułatwienie - automatyczny mechanizm, który w przypadku przerwania obwodu wymieniał żarówkę elektryczną na gazową. Ułatwień nie było za to przy obsłudze ważącej 75 kilogramów kuli czasu - urządzenia, które przed pojawieniem się radiostacji używano do nastawiania chronometrów na pokładach statków. Dzięki temu możliwe było dokładne określenie na mapie pozycji jednostki.

- Codziennie tuż przed godziną 12 latarnik, kręcąc korbą, podnosił kulę czasu na szczyt masztu i dokładnie w samo południe, na sygnał telegraficzny z Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Berlinie, następował jej spadek, po czym obserwujący to kapitanowie statków nastawiali pokładowe chronometry - tłumaczy Michalak.

Morskie wiatry nie oszczędzały jednak gdańskiej kuli czasu. W 1929 r. została zerwana podczas sztormu. Po czym zapadła decyzja, że montażu nowej nie będzie. Sygnał czasu podawała gdańska radiostacja. Statki korzystały jednak nadal z innej funkcji budowli wysokiej na ponad trzydzieści metrów - pomocy pilotów. Swoje stanowiska mieli w pomieszczeniu znajdującym się pod laterną. Wyposażeni w lornetki obserwowali przez okna lub z balkonu statki znajdujące się w pobliżu. Kiedy tylko jeden z nich wywieszał odpowiedni sygnał flagowy, pędzili w dół schodami do pobliskiej przystani, wsiadali do łodzi i wiosłowali w kierunku jednostki.

- Piloci wchodzili na pokład takiego statku i prowadzili go przez portowe kanały. W żadnym porcie świata nie wolno bowiem kapitanowi samodzielnie prowadzić statku wewnątrz portu - wyjaśnia Jacek Michalak, siedząc w oknie latarni, po czym postanawia zejść schodami w dół do innego okna, które zapisało się na kartach nowożytnej historii.

O godz. 4:45 z okna latarni w Nowym Porcie obsługa niemieckiego ciężkiego karabinu maszynowego otworzyła ogień do polskiej placówki na Westerplatte, która znajdowała się po drugiej stronie portowego kanału. Jak zaznacza Jacek Michalak, to stanowisko ogniowe w latarni ostrzelało jako pierwsze Westerplatte, nie zaś, jak podawano przez lata, pancernik "Schleswig-Holstein". Jako dowód przedstawia zapis w dzienniku pokładowym okrętu. - Podaje on jednoznacznie, że pancernik rozpoczął ostrzał trzy minuty później, o godz. 4:48 - przekonuje gdański latarnik.

Latarnia z bogatą przeszłością historyczną była także wykorzystywana po zakończeniu II wojny światowej. Działała do czasu uruchomienia nowej latarni w Porcie Północnym. Od 1984 r. ceglana budowla niszczała pozostawiona bez opieki. - Okien nie było, a w dachu takie dziury, że głowę można było wystawić - wspomina Jacek Michalak, którego można przedstawić na kilka sposobów. Z uwagi na pochodzenie: syn dr Stefana Michalaka, który jako lekarz służył m.in. na "Piłsudskim", "Batorym" i "Darze Pomorza", a po wojnie tworzył Akademię Medyczną w Gdańsku. Z uwagi na zawód i pasje: inżynier zajmujący się radiotelekomunikacją, fizyk, rzeźbiarz i marynarz, który przez kilka lat pływał po morzach i oceanach.

Niespodziewanie latarnia w Nowym Porcie zyskała w nim mecenasa. Michalak po długich staraniach został właścicielem niszczejącego obiektu. Zainwestował własne pieniądze, zwrócił się do sponsorów. Po latach remontów otworzył obiekt jako muzeum. Na maszcie pojawiła się nowa kula czasu. - Na świecie było ich kiedyś z dwieście, a teraz jest może pięć czy sześć. Gdańska jest wyjątkowa, bo ażurowa - mówi z dumą w głosie marynarz, który stał się kolejnym gdańskim latarnikiem. Można go spotkać siedzącego w malutkim pomieszczeniu u wejścia do latarni, gdzie widnieje tabliczka z napisem "Zabytek zadbany" nadawana przez Generalnego Konserwatora Zabytków. Uśmiechnięty gdański latarnik chętnie odpowiada na pytania zwiedzających, zwłaszcza na jedno: ile stopni trzeba pokonać, aby dostać się na samą górę latarni. Tyle że najpierw trzeba to samemu sprawdzić.

Zdjęcia: Co kryje latarnia w Nowym Porcie?

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (101) ponad 10 zablokowanych

  • 2012-09-21 06:17

    Bywam w Latarni i przepływam obok (5)

    Odrestaurowana, zadbana, warto się wybrać.
    Sam często spoglądam przy wejściach i wyjściach z portu.

    LB

    11 lat

    • 111 2

    • 2012-09-21 08:38

      (3)

      Jako pierwsi w świcie! Ludzie czas powstać z kolan! Niegdyś wspaniały naród teraz plujemy na tradycję, na wartości, na pamięć, na naszą Ziemię, na tożsamość. Czas powstać z kolan i wynieść naszą ojczyznę na piedestał!

      NIECH ŻYJE POLSKA!!!

      11 lat

      • 22 12

      • 2012-09-21 10:17

        (1)

        W świcie czy o świcie?

        ja nie klęczę

        11 lat

        • 8 3

        • 2012-09-21 12:08

          może nie na kolanach ale palisz głópa

          dobrze widać że to literówka

          czepiają się wszystkiego tylko nie tematu

          11 lat

          • 4 4

      • 2012-09-21 19:37

        ty zza buga?

        Chciałbym tylko zauważyć,że w latach kiedy wybudowano tę latarnię Gdańsk należał do 2 rzeszy niemieckiej w której przewodnią rolę spełniało królestwo Prus więc nie kwicz z tymi polakami gdyż w tamtych latach polactwo stanowiło zaledwie 7 procent mieszkańcow

        antyidiota

        11 lat

        • 2 3

    • 2012-09-21 13:47

      Dobrze, że ówczesny konserwator zabytków się nią nie zajął

      i nie skończyły jak:

      www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Z-glowek-gdanskiego-portu-zniknela-nie-jedna-a-dwie-latarnie-n57521.html?is_mobile=0

      11 lat

      • 1 0

  • 2012-09-21 06:32

    Dobrze, że p Michalak (4)

    kupił i wyremontował obiekt.

    11 lat

    • 157 2

    • 2012-09-21 07:28

      (3)

      Odebrać, znacjonalizować, centralnie zarządzać.

      JAROSŁAW

      11 lat

      • 14 18

      • 2012-09-21 08:40

        (2)

        Specjalnie wpisałeś to Jarosław co? Może raczej powinieneś się podpisać Józef Bąk...

        11 lat

        • 5 12

        • 2012-09-21 08:47

          lepiej

          "pozostawić, zniszczyć, wyburzyć" ?

          11 lat

          • 6 4

        • 2012-09-21 10:24

          Tak, bo tylko on wie, co dobre dla narodu

          Precz z prywatyzacją, niech żyją państwowe kołchozy.

          11 lat

          • 6 3

  • 2012-09-21 06:40

    zawsze gdy chcę zwiedzić jest zamknięta (5)

    ale może to i lepiej bo to wątpliwa atrakcja i samochód jeszcze mam:-)

    turbomanerka

    11 lat

    • 11 137

    • 2012-09-21 08:37

      szkoda tylko, że nie masz piątej klepki (1)

      11 lat

      • 18 5

      • 2012-09-21 09:15

        a co ty stolarz czy jak :-)

        teraz panie dzieju to panele a nie klepki

        syntezator

        11 lat

        • 1 6

    • 2012-09-21 08:42

      Nudzący się prowokator ! Badania okresowe zrobione ? (1)

      11 lat

      • 14 4

      • 2012-09-21 09:16

        prowokator

        to sprawdź statystyki kradzieży a następnie wróć i zrób prowokacje :-)

        dynamo

        11 lat

        • 2 10

    • 2012-09-22 18:30

      o co ci k.... chodzi z tym samochodem?

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-09-21 06:44

    Fajnie

    Obiekt historyczny, odrestaurowany, wiele na pewno widziała ta latarnia, ale co tam zwiedzać ?

    Miłego dnia wszystkim życzę !!!

    11 lat

    • 13 50

  • 2012-09-21 06:48

    (14)

    Przez tyle lat karmili nas kłamstwem o strzałach z pancernika Schleswig-Holstein na Westerplatte... zastanawiam się po co?
    Chcieliśmy chyba równać do wybuchu rewolucji październikowej, którą miał zapoczątkować strzał z krążownika Aurora.

    11 lat

    • 20 34

    • 2012-09-21 08:12

      (3)

      Przecież były strzały z pancernika Schleswig-Holstein, a celem obrońcy Westerplatte. Pancernik ten wygonili niemieccy mieszkańcy Nowego Portu bo od tych strzałów szyby drżały w oknach co było dla rasy panów zbyt uciążliwe.

      11 lat

      • 14 3

      • 2012-09-22 07:10

        (2)

        Nikt nie mówi, że ich nie było. Ale to nie one były pierwszymi w tej wojnie, jak nas uczono. Drugą Aurorę zrobiono ze Schleswiga, symbol wybuchu wojny. Taka komunistyczna mentalność.

        11 lat

        • 0 3

        • 2012-09-22 07:42

          (1)

          Dywagacja w tym samym stylu, czy Jezus urodził się 25 grudnia czy jakiegoś dnia innego. Słusznie poszukiwana przez ludzi nauki precyzyjna data urodzin ma w znaczeniu religijnej symboliki kontekst zupełnie drugorzędny.

          W tym symbolicznym uznaniu, że strzały z niemieckiego pancernika rozpoczęły II wojnę światową nie ma niczego złego pomimo, że ktoś kiedyś odkrył i odkryje w przyszłości, że ktoś wystrzelił z czegokolwiek wcześniej niż stary i mocno wysłużony pancernik "Schleswig-Holstein"

          11 lat

          • 3 0

          • 2012-09-22 08:14

            Kicz, kalka z bolszewickiej rewolucji.

            11 lat

            • 0 3

    • 2012-09-21 08:49

      Dokument? (8)

      Nie ma żadnego dokumentu, ani żadnej relacji w której byłaby mowa o tym, że pierwsze strzały 1 września padły z latarni morskiej w Nowym Porcie. To marketingowa bzdura wymyślona przez Michalaka. Latarnia jest tak atrakcyjna, że nie trzeba jej reklamować kłamstwem historycznym.

      Ja Oka

      11 lat

      • 10 6

      • 2012-09-21 10:30

        (7)

        Wersja pana Michalaka bardziej mi się podoba i jej będę się trzymać.

        11 lat

        • 7 4

        • 2012-09-21 11:18

          (6)

          hehe, to tak jak Putin, Niesiołowski, Gross i im podobni lewacy inni co trzymają się tej wersji, która im się bardziej podoba

          11 lat

          • 6 6

          • 2012-09-21 11:54

            (5)

            To ty trzymasz się, jak widzę, oficjalnych wersji, podawanych jeszcze przez komunistów.
            Taki Pawka Morozow z ciebie.
            Wbij sobie na zawsze do łba, że strzały ze Schleswiga nie rozpoczęły wojny Polski z Niemcami.

            11 lat

            • 5 5

            • 2012-09-21 12:15

              zpewne to były strzały polskich pancerników (3)

              atakujących Gotenhafen

              czy tak ???

              11 lat

              • 10 5

              • 2012-09-21 14:19

                (2)

                "... lotnicze działania wojenne zostały zainicjowane bombardowaniem przyczółków mostów tczewskich, które według niemieckich dokumentów odbyły się o 4:40... "

                11 lat

                • 6 2

              • 2012-09-21 16:37

                (1)

                ogolnie uwaza sie ze to wielun byl pierwszym lotniczym celem na ktory spadly niemieckie bomby wiec nie wiem sad ci sie wziely te tczewskie mosty...

                11 lat

                • 4 2

              • 2012-09-21 17:40

                Argumenty przeciwko uznaniu Wielunia za miejsce rozpoczęcia II wojny światowej

                Według Mariusa Emmerlinga wszystkie dokumenty Luftwaffe są czasowo spójne za sobą i z czasem panującym w Polsce według nich nalot na Wieluń odbył się o 5:30, natomiast lotnicze działania wojenne zostały zainicjowane bombardowaniem przyczółków mostów tczewskich, które według niemieckich dokumentów odbyły się o 4:40. Przyjęcie hipotezy przesunięcia czasu wymagałoby zmiany godziny we wszystkich dokumentach niemieckiego wojska (przykładowo, nalot na Tczew odbyłby się wtedy o 3:40, a bombardowanie Westerplatte o 3:45 czasu polskiego, co nie odpowiada prawdzie). Grzegorz Bębnik z katowickiego oddziału IPN także twierdzi, że nalot na Wieluń był godzinę po ataku na Westerplatte, ponieważ czas w III Rzeszy był identyczny jak w II RP.

                z wiki

                11 lat

                • 6 0

            • 2012-09-22 07:53

              Nie potrafisz czytać ze zrozumieniem.

              11 lat

              • 1 2

    • 2012-09-23 20:05

      Proszę Portal o skasowanie tym podobnych wpisów ponieważ są one wpisywane na zlecenie.

      Ludzie nie wykształceni czytając je często zapamiętują i na to liczy autor wpisu.

      Oglądnijcie sobie państwo jak Niemcy atakowali nasz Gdańsk: youtu.be/L7v9iUvyIMk

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-09-21 06:51

    Glowne potrzeby wielu internautow to tylko najesc sie i wyspac:-) (3)

    11 lat

    • 56 6

    • 2012-09-21 07:26

      A ogura zakisić?To też ważne.

      11 lat

      • 17 1

    • 2012-09-21 16:37

      zapomniales ze czasami trzeba sie i napic ;]

      11 lat

      • 2 0

    • 2012-09-22 10:38

      przepraszam za wulgaryzm

      i jeszcze wysr...ć

      genek

      11 lat

      • 2 1

  • 2012-09-21 06:52

    Wspanialy zabytek w ciekawym miejscu - Polecam! (1)

    Neufahrwasser

    11 lat

    • 62 0

    • 2012-09-22 14:46

      Po ile wstęp ???

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-09-21 07:04

    Panie Michalak, (1)

    Przestań pan pie... bzdury o pierwszych strzałach z latarni w kierunku Westerplatte.

    11 lat

    • 13 68

    • 2012-09-21 09:22

      a z jej okna

      "Jako jedna z pierwszych latarni na świecie korzystała z energii elektrycznej, a z jej okna posypały się pierwsze strzały w kierunku Westerplatte."

      aaa

      11 lat

      • 3 7

  • 2012-09-21 07:09

    Ciekawe co tacy latarnicy robili będąc samotnie w swoich latarniach ? (8)

    TOM

    11 lat

    • 19 4

    • 2012-09-21 07:19

      W kulki grali (1)

      11 lat

      • 10 1

      • 2012-09-21 09:40

        No i WiFi :)

        11 lat

        • 5 1

    • 2012-09-21 09:24

      róóżne rzeczy (1)

      polecam H. Sienkiewicza "Latarnik", (to jedna z usuniętych lektur i potem takie dylematy...)

      zyg

      11 lat

      • 14 2

      • 2012-09-21 10:28

        Ale nuda!

        11 lat

        • 2 8

    • 2012-09-21 09:32

      co tacy latarnicy robili (1)

      Czytali "Latarnika"

      11 lat

      • 9 1

      • 2012-09-21 09:40

        tasowali się

        ...

        latryniec

        11 lat

        • 5 5

    • 2012-09-21 15:54

      pół litra za dolara w pewexie...tylko ze dolar kosztował wtedy ponad 100zł (1)

      heheh

      bsd

      11 lat

      • 2 0

      • 2012-09-22 14:59

        pamiętam

        Dolar był po 72 zł, żytnia z kłoskiem kosztowała 45 centów, a "kartoflanka" 39.

        m

        11 lat

        • 1 0

  • 2012-09-21 07:17

    Byliście tam kiedyś (12)

    Warto pojechać w okolice tej latarni tam jest jak w latach 80 ubiegłego wieku ludzie na ulicach w ubraniach z tamtego okresu. na uliucach takj jak w komuniźmie nawet sklepy mają niezmieniony wystroj.
    fajnie tak skansenowo.

    dartanian

    11 lat

    • 56 30

    • 2012-09-21 07:25

      Może to taka inscenizacja za grube pieniądze?

      11 lat

      • 8 5

    • 2012-09-21 07:37

      Przecież tam nie ma sklepów

      tylko baza promowa do Szwecji i tereny portowe

      a kuku

      11 lat

      • 13 6

    • 2012-09-21 09:24

      (1)

      dartanian chyba był tam w latach 80. stąd ta opinia.
      Obecnie okolica latarni nie różni się niczym od innych dzielnic Gdańska wręcz powiedziałbym, że okolice latarni są łądnie odnowione

      tubylec

      11 lat

      • 14 3

      • 2012-09-21 12:57

        fakt

        naprawdę ładnie odnowiona część Nowego Portu:)

        czytelnik

        11 lat

        • 9 0

    • 2012-09-21 09:30

      rację ma "dartanian" (3)

      rzuciłem okiem na Nowy Port przy okazji "wyprawy", (przeprawy) do Twierdzy Wisłoujście i potwierdzam, czas tam jakby się zatrzymał, i to wcale nie jest komplementem, wstyd po prostu - obciach dla budyniowatych włodarzy miasta...

      zyg

      11 lat

      • 9 16

      • 2012-09-21 09:42

        Co w tym dziwnego? Stara, portowa dzielnica właśnie tak powinna wyglądać...

        11 lat

        • 14 2

      • 2012-09-21 10:49

        fakt ze jest tam trochę jak w dżungli, ale jakbyś tam bywał w latach osiemdziesiątych, to bys wiedzial ze porównując teraz jest tam niebywały splendor

        kenny

        11 lat

        • 7 2

      • 2012-09-21 12:54

        ale artykuł jest o okolicach Latarni, a nie Twierdzy Wisłoujście - to są dwie różne części Nowego Portu

        gyz

        11 lat

        • 9 0

    • 2012-09-21 14:21

      A jest PEWEX albo BALTONA? (1)

      Pamiętam wódkę (pół litra żytniej) w Pewexie za jednego dolara.
      To były czasy!

      11 lat

      • 8 1

      • 2012-09-22 15:03

        Co?

        Kiedy Tyś widział pół litra za dolara? Kumpel Ci to wmawiał, jak wysłałeś go po wódkę do Pewexu? No to on miał fajną przebitkę za sam fakt spaceru do sklepu. Ha,ha,ha.

        m

        11 lat

        • 0 0

    • 2012-09-21 22:34

      Ja bym nawet zaryzykował

      stwierdzenie, że w latach 70 ubiegłego wieku, ludzie tam mają też jakieś takie dziwne twarze.

      11 lat

      • 7 2

    • 2012-09-22 15:19

      DEBILU

      DEBILU DO POTEGI ENTEJ A GDZIE TY MIESZKASZ SKANSENIE rąbNIE..............TY DEBILU

      MARCCO

      11 lat

      • 0 5

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3231)

Najczęściej komentowane

Rowery Mevo blokują miejsca parkingowe

Rowery Mevo blokują miejsca parkingowe

Traficary jak kiedyś Mevo. Porzucane gdzie popadnie, rozbijane i niszczone

Traficary jak Mevo. Porzucane i niszczone

więcej

Najczęściej czytane