Plany stworzone w czasie Szwedzkiego Potopu, mapy, które wyszły spod ręki twórcy współczesnej kartografii, samego Mercatora, a także wyjątkowa kolekcja obrazów. Dwa najbliższe weekendy to czas wielkich aukcji w Sopocie i Gdańsku. Kto nie chce kupować, może sobie pooglądać.
Aukcja map i widoków Polski i Europy - 21 listopada, o godzinie 17 przy ulicy Długiej 2/3. Aukcja Dzieł Sztuki - 28 listopada przy ul. Bohaterów Monte Cassino 43 w Sopocie. Dlaczego zaczynamy od terminów? Ponieważ do pierwszego uderzenia młotka w obu miejscach trwają wystawy przedaukcyjne, podczas których można oglądać zbiory, które mogłyby stanowić podstawę kolekcji niejednego dużego muzeum. To jedyna okazja, bo po aukcjach zespoły ulegną rozproszeniu i zapewne nikt już nigdy nie zobaczy ich w tym kształcie.
Zaczynamy od map i widoków. Na aukcji przy ul. Długiej wystawionych zostanie ponad 140 map, ilustracji i planów z XVII - XX wieku.
Jedną z najbardziej kuszących pozycji w katalogu aukcyjnym jest mapa Prus, pochodząca z dzieła "Atlas sive cosmographica", wydanego w Duisburgu w 1585 r. Jest to miedzioryt kolorowany o wymiarach 36,7 x 49,4 cm. Detale mapy są fascynujące: nadzwyczaj wyolbrzymiony półwysep helski wciąż występujący jako wyspa, odmienny od dzisiejszego bieg Wisły (jeszcze bez "odnóg": Wisły Śmiałej oraz przekopu), a także wszystkie większe miejscowości Żuław Wiślanych.
Najważniejsze jest jednak to, że dokument wyszedł spod ręki
Gerarda Mercatora (1512-1594), najsławniejszego chyba kartografa wszech czasów. To on, około roku 1569, wydał mapę, w której zastosowano odwzorowanie walcowo-wiernokątne - rozwiązanie, które zrewolucjonizowało nawigację morską.
Dla badacza czasów Potopu Szwedzkiego perełką jest ilustracja wykonana przez
Erika Jönssona Dahlbergha, szwedzkiego marszałka polnego, dyplomaty, ale i rysownika. Podczas wyprawy wojennej w Polsce stworzył on dziesiątki rysunków, na których uwiecznił polskie miasta i miasteczka.
Na wystawionej na sprzedaż ilustracji znajduje się plan rozwidlenia Wisły z "Głową Gdańską", czyli posterunkiem obronnym miasta. Forteca odegrała pewną rolę podczas wojen polsko-szwedzkich, jednak bardziej przysłużyła się atakującym Szwedom niż obrońcom, dlatego pod koniec XVII wieku zdecydowano o jej likwidacji. Obecnie zabytkowa śluza jest jednym z elementów szlaku wodnego Pętli Żuławskiej.
Jeszcze tydzień po gdańskiej aukcji map na ścianach Sopockiego Domu Aukcyjnego przy Monciaku będzie można oglądać galerię obrazów mistrzów wieku XIX i XX. Symbolem wystawy jest autoportret Tadeusza Pruszkowskiego, malarza, legionisty, ale także zapalonego lotnika. Pruszkowski był ozdobą warszawskich elit i częstym bywalcem najmodniejszych kawiarni. Miał też własny samolot. W 1935 roku został prezesem Aeroklubu Akademickiego.
O lotniczej pasji Pruszkowskiego krążą przeróżne, często zabawne, historie i wspomnienia. Jedna z nich mówi o wypadku lotniczym, w jakim brał udział.
"Kiedyś zdarzyła się Pruszkowskiemu zabawna lotnicza przygoda. Bujał samotnie pod obłokami na swojej maszynie, gdy nagle coś mu się zepsuło i przekoziołkował razem ze swym samolocikiem po ziemi. Wylazł z na wpół rozbitej maszyny i rozejrzał się po nieznanej okolicy. Chłopi, którzy nadbiegli z pola na miejsce wypadku, zapytani, gdzie się znajduje, odpowiedzieli, że w raju.
Pruszkowskiemu zabrzmiało to niepokojąco prawdopodobnie. Bądź co bądź, wylazł przed chwilą spod szczątków rozbitego samolotu. Na pytanie, do kogo należy ten majątek, usłyszał odpowiedź jeszcze bardziej zdumiewającą. Chłopi oznajmili, że "raj" należy do pana Pruszkowskiego.
Nasz bohater niemal całkowicie uwierzył, że jest na tamtym świecie, i tak oto wygląda jego życie pozagrobowe. Pozwolił się aniołom w postaci kmiotków zaprowadzić do dworu. Tu wszystko okazało się prawdą. Majątek rzeczywiście nazywał się Raj, a jego właściciel Pruszkowski, i w dodatku Tadeusz.
Malarz został serdecznie przyjęty przez swego imiennika i powoli odzyskał wiarę, że jednak żyje i jest na ziemi." (Janusz Kędzierski, Z kabiny obserwatora, Warszawa 1975, s.102-103)Prace Pruszkowskiego to prawdziwe rarytasy muzealne i aukcyjne. Przez ostatnie piętnaście lat na aukcjach pojawiło się zaledwie 10 prac olejnych tego autora.
Obok Pruszkowskiego na ścianach Sopockiego Domu Aukcyjnego zawisły prace Jacka Malczewskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Mariana Mokwy, Juliusza i Jerzego Kossaków, Włodzimierza Tetmajera.
Są także Józef Czapski, Antoni Suchanek czy Zdzisław Beksiński. Tym razem warto jednak zwrócić uwagę nie tylko na kanon sztuki polskiej, ale na nowe obrazy o niepowtarzalnym klimacie, mające stanowić trzon jesiennej aukcji.
Nawet jeśli nie stać nas na takie obrazy, to na pewno warto popatrzyć.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
