Jeden z gdańskich jubilerów zamówił do swego salonu dostosowane do potrzeb ekspozycji szafy gdańskie. Front mebli prezentowany będzie od strony salonu, zaś tył, w formie przeszklonej gabloty, zostanie wpasowany w witrynę sklepu. Wykonanie szafy, na podstawie dostępnych w Gdańsku wzorów i dokumentacji historycznej, zajęło trzy miesiące.
piękno w czystej postaci
53%
estetyczny zabytek, którego miejscem jest muzeum
13%
ważny element lokalnego kolorytu
27%
- Takie zlecenia zdarzają się niezwykle rzadko, a ludzi, którzy potrafią je wykonać, również jest niewielu - stwierdza
Jarosław Pokuciński, stolarz-snycerz z Gdańska. -
Gdybym nie miał doświadczenia w konserwacji zabytków, zdobytego między innymi pod mistrzowskim okiem Dariusza Bergiera, który wykonywał meble na ślub brytyjskiej pary książęcej, nie podjąłbym się wykonania replik szaf gdańskich z XVIII w.Rzemieślnik przyznaje, że efekt jego pracy określić można jako wykonaną w dębie witrynę na styl gdański bez rzeźb, która zachowuje jednak odpowiednie proporcje, koronę, frezy, a także historyczny sposób wykonania.
- Szafy gdańskie to dużych rozmiarów barokowe meble, zajmujące ważne miejsce w sieniach domów mieszczańskich. Gdańscy stolarze zyskali dzięki nim ogromną sławę - wyjaśnia
Ewa Barylewska-Szymańska z Domu Uphagena, oddziału Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. -
Do tego stylu nawiązali w XIX i XX w. działający nad Motławą rzemieślnicy, zaczęto na sporą skalę wytwarzać szafy, stoły, krzesła i biurka, powstawały całe zestawy przeznaczone do jadalni i gabinetów. Te ostatnie sprzęty określa się jako neobarokowe i neogdańskie.
Oryginalne szafy gdańskie nie służyły do przechowywania ubrań, trzymanych wówczas w kufrach, lecz na przykład zastawy stołowej.
Niepowtarzalny stylSzafy barokowe, z których jedna znajduje się także w Domu Uphagena, mają kilka charakterystycznych cech: ustawione są na pięciu baniastych nogach, w dolnej części mają pojedynczą, szeroką szufladę, a wyżej dwoje drzwi. Bogato dekorowany snycerką jest front mebla, często pojawiają się tu postaci o określonej symbolice, na przykład pory roku. Zwieńczenie szaf jest w charakterystyczny sposób przerwane, a w tym miejscu umieszczona jest dekoracja rzeźbiarska.
- W XVIII wieku stolarze gdańscy chętnie wykorzystywali fornir orzechowy, o charakterystycznym niespokojnym usłojeniu, dający modny w baroku efekt - mówi Ewa Barylewska-Szymańska. -
Gdańskie szafy łatwo można odróżnić od typowych szaf robionych w Hamburgu, Lubece, Toruniu, czy Elblągu. Gdańskie meble neobarokowe były natomiast często utrzymane w kolorze czarnym lub ciemnobrązowym.
Eksperci zwracają też uwagę, że jakość artystyczna wyrobów barokowych jest dużo wyższa niż późniejszych, co jest szczególnie widoczne w snycerce, która jest najczęściej odległym echem tego, co potrafili dawni stolarze. - Wykonanie snycerki dorównującej barokowym mistrzom to lata nauki i tyle samo ciężkiej pracy - uważa Pokuciński. -
Podjąłem się jednak wykonania gdańskiego herbu w drewnie.Zdaniem Ewy Barylewskiej-Szymańskiej neobarokowe meble gdańskie zaspakajają obecnie przede wszystkim aspiracje nowobogackich przedsiębiorców, którzy chcą podkreślić znaczenie swojej firmy i nawiązać do tradycji miejsca. - Podczas gdy w oryginalnych meblach barokowych nie pojawiał się herb miasta, to w produkowanych w XIX, XX wieku i obecnie jest on eksponowany, a nawet stanowi ważny wyznacznik "gdańskości" i nawiązania do historycznej tradycji - stwierdza.
Z drugiej jednak strony zmieniają się nie tylko funkcje mebli, lecz także nasze poczucie estetyki. Sam barokowy przepych także nie u wszystkich budzi entuzjazm.
Wykonane przez Pokucińskiego szafy znajdują się w salonie jubilerskim Mariana Kalera przy ulicy Chlebnickiej, instalowane są już ostatnie elementy.
Oryginalną, barokową szafę gdańską można zobaczyć w sieni Domu Uphagena przy ulicy Długiej 12 w Gdańsku. Dom Uphgena warto też odwiedzić dlatego, że jest to jedyna w Polsce i jedna z niewielu w Europie dostępna dla zwiedzających kamienica mieszczańska z XVIII wieku. Johann Uphagen kupił ją w 1775 roku. Dom pozostawał w rękach rodziny Uphagenów przez ponad sto lat, a w 1911 roku utworzono w nim muzeum, otwarte po drugiej wojnie światowej znowu w 1998 r.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
