• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Melodia ulotna. Recenzja filmu "Ikar. Legenda Mietka Kosza"

Tomasz Zacharczuk
18 października 2019 (artykuł sprzed 5 lat) 

Zwiastun filmu "Ikar. Legenda Mietka Kosza":

Maciej Pieprzyca bez fałszu odgrywa każdy skomplikowany akord z tragicznej historii niewidomego pianisty. "Ikarowi" być może brakuje nieco nieokrzesanej brawury charakterystycznej dla jazzowych improwizacji Mietka Kosza, ale to wciąż zgrabna filmowa kompozycja okraszona kapitalną rolą Dawida Ogrodnika. Słodko-gorzka opowieść o artyście pogrążonym w mroku, również tym egzystencjalnym. "Ikar. Legenda Mietka Kosza" już w kinach.



Tak niedawno film "Ikar. Legenda Mietka Kosza" na gorąco recenzował zespół Trojmiasto.pl podczas 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Tak niedawno film "Ikar. Legenda Mietka Kosza" na gorąco recenzował zespół Trojmiasto.pl podczas 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Najnowsze dzieło twórcy "Chce się żyć" czy "Jestem mordercą" w katalogu muzycznych biografii plasuje się gdzieś pomiędzy przebojowym "Ray'em" a kameralnym "Sugar Manem". Z pierwszym z tych tytułów "Ikara" łączą jednoznaczne skojarzenia - obie produkcje traktują przecież o eksplozji nadzwyczajnego talentu niewidomego pianisty, dla którego fortepianowa klawiatura była bodaj jedynym skutecznym medium służącym do kontaktów z otoczeniem.

Jednocześnie Maciej Pieprzyca odkrywa Mietka Kosza z niemal taką samą estymą i pietyzmem, jak w swoim słynnym dokumencie uczynił to Malik Bendjelloul z postacią Sixto Rodrigueza. I w "Sugar Manie", tak jak i w "Ikarze", jesteśmy świadkami narodzin legendy, o której istnieniu prawdopodobnie nie mieliśmy nawet pojęcia.

I nie jesteśmy w tej niewiedzy osamotnieni, bo nawet twórcy filmu otwarcie przyznawali, że z Mietkiem Koszem i jego nieszablonową muzyką nie mieli wcześniej styczności. Poza oczywiście Leszkiem Możdżerem, który kompozycje kolegi po fachu przearanżował na potrzeby filmu z niebywałą starannością i wirtuozerią.

Repertuar kin w Trójmieście


Niewidomego geniusza fortepianu kojarzyli więc głównie najbardziej wytrawni znawcy polskiego jazzu, choć zapewne i oni musieli się mocno nagimnastykować, by odświeżyć w pamięci sylwetkę urodzonego na Lubelszczyźnie artysty. Błyskawiczny i tragiczny zarazem finał jego kariery nie pozwolił Koszowi na to, by wzbić się jeszcze wyżej i pozostać dłużej na nieosiągalnym dla wielu pułapie. Stąd też ulotna o nim pamięć.

"Ikar" przybliża sylwetkę Mietka Kosza, jednego z najlepiej zapowiadających się pianistów jazzowych, który swoimi nieprzeciętnymi umiejętnościami i brawurowymi improwizacjami zachwycał publiczność nie tylko w Polsce, ale i za granicą na przełomie lat 60. i 70. "Ikar" przybliża sylwetkę Mietka Kosza, jednego z najlepiej zapowiadających się pianistów jazzowych, który swoimi nieprzeciętnymi umiejętnościami i brawurowymi improwizacjami zachwycał publiczność nie tylko w Polsce, ale i za granicą na przełomie lat 60. i 70.
Maciej Pieprzyca musiał więc filmową biografię pozszywać z fragmentów opowieści dawnych kompanów Kosza, zasłyszanych anegdot, ledwie kilku archiwalnych nagrań i z jeszcze skromniejszej liczby wywiadów z udziałem samego artysty. A nie było to łatwe, bo nawet okoliczności śmierci pianisty do tej pory owiane są tajemnicą. Dotychczasowy dorobek reżysera, obejmujący również obszar kina dokumentalnego, swobodnie pozwolił jednak na opowiedzenie fascynującej historii, która absorbuje uwagę od pierwszego do ostatniego kadru. Od przełomowego występu na Jazz Jamboree, przez podbój paryskich klubów, po etap bezskutecznej walki z alkoholowym nałogiem.

Wysokie loty "Ikara" to w głównej mierze zasługa doskonałej nawigacji Pieprzycy, który świetnie potrafi utrzymać dynamiczne i zróżnicowane tempo opowieści. Podczas retrospekcji sięgających trudnego dzieciństwa Mietka i jego pobytu w placówce dla ociemniałych dzieci w Laskach reżyser stroni od ckliwości i przesadnego melodramatyzmu. Młodzieńczy okres muzycznych fascynacji opatrzony jest z kolei rozbrajającym humorem i narracyjną swobodą. Nawet w końcowym, mrocznym etapie filmu egzystencjalna pustka głównego bohatera choć bije po oczach, nie przysłania całkowicie obrazu. Tu jednak zdecydowanego, emocjonalnego podbicia wyraźnie brakuje, czego konsekwencją jest nieco urwany i mało sugestywny epilog.

Prawdopodobnie to jednak nakręcone z rozmachem i operatorską energią sekwencje muzyczne pozostaną w głowach widzów najdłużej. Koncertowe popisy ekranowego Mietka Kosza uchwycone przez Witolda Płóciennika wbijają w fotel, a ręce mimowolnie składają się do oklasków. Różnorodne kąty ujęć i ich mnogość w połączeniu z subtelnym ruchem kamery sprawiają, że możemy z każdej możliwej perspektywy podziwiać pochłoniętego w artystycznej ekstazie jazzmana. Dodatkowego klimatu dostarcza znakomita scenografia, dzięki której możemy w pełni chłonąć klimat zadymionych jazzowych knajpek, peerelowskich barów i zatęchłych kawalerek.

Gdyby Maciej Pieprzyca był pianistą, to podczas Jazz Jamboree w starciu z oryginalnym Mietkiem Koszem jego "Ikar" nie miałby szans. Filmowej biografii brakuje nieco szalonej improwizacji, ale nie zmienia to faktu, że mamy do czynienia z jednym z lepszych muzycznych filmów w ostatnim czasie w polskim kinie. Gdyby Maciej Pieprzyca był pianistą, to podczas Jazz Jamboree w starciu z oryginalnym Mietkiem Koszem jego "Ikar" nie miałby szans. Filmowej biografii brakuje nieco szalonej improwizacji, ale nie zmienia to faktu, że mamy do czynienia z jednym z lepszych muzycznych filmów w ostatnim czasie w polskim kinie.
W każdym z tych wnętrz stoi instrument, przy którym aktorskich cudów dokonuje Dawid Ogrodnik. Nie chodzi już nawet o fakt zewnętrznego podobieństwa do Mietka Kosza, specyficznego sposobu poruszania się czy mówienia. Laureat tegorocznej nagrody za pierwszoplanową rolę męską podczas 44. FPFF fenomenalnie poradził sobie nie tylko z fizycznym wyzwaniem, jaką jest rola niewidomego mężczyzny, ale brawurowo wręcz wcielił się w chorobliwie ambitnego muzyka. Ogrodnik bez pomocy dublerów i komputerowych trików odegrał arcytrudne partie fortepianowe, których osobiście uczył aktora Leszek Możdżer. Efekt jest oszałamiający, a stopień zaangażowania w rolę rzadko obserwowany w kinie. Nie tylko polskim, ale i światowym.

Ogrodnikowi, co równie istotne, udało się idealnie odzwierciedlić pełen kontrastów dualizm postaci. Mietek Kosz brylował w towarzystwie, szastał żartami, podrywał kobiety, wyśmiewał nawet własne kalectwo i za wszelką cenę starał się być samodzielny. Gdy po zagranym koncercie koledzy prędko uciekali do żon lub przyjaciół, na scenę wchodził drugi Mietek. Osamotniony, zagubiony, niepewny, zbyt ufny i naiwny, a wkrótce również rozdrażniony, rozżalony i pochłonięty narastającym nałogiem. Schowanemu za czarnymi okularami aktorowi wszystkie te sprzeczności udaje się zaakcentować na ekranie bez żadnych oporów. I jest to wręcz porażające doświadczenie z perspektywy widza.

Odtwórca głównej roli miał to szczęście, że Pieprzyca otoczył go równie znakomitymi aktorami na dalszym planie. Właściwie każda postać pomaga odsłaniać kolejny skrawek skomplikowanej osobowości Kosza. Rewelacyjna jest Justyna Wasilewska, znakomicie wypada Piotr Adamczyk, klasą samą w sobie pozostaje Jowita Budnik czy nawet epizodycznie grający Jacek Koman. Odkryciem można śmiało określić Cypriana Grabowskiego (młody Mietek Kosz), który wykazał się niesamowitą wrażliwością i skupieniem. A było to niezbędne, by w pełni sprawny chłopiec mógł wcielić się w rolę tracącego wzrok rówieśnika (Mietek Kosz przestał widzieć w wieku 12 lat). Zabawny epizod zalicza nawet sam Możdżer.

W "Ikarze" fenomenalny popis aktorskich umiejętności prezentuje Dawid Ogrodnik, ale świetnie z jego postacią komponują się również drugoplanowi bohaterowie, w których wcielają się m.in. Justyna Wasilewska, Jowita Budnik czy Piotr Adamczyk, zresztą jeden z inicjatorów nakręcenia filmowej biografii Mietka Kosza. W "Ikarze" fenomenalny popis aktorskich umiejętności prezentuje Dawid Ogrodnik, ale świetnie z jego postacią komponują się również drugoplanowi bohaterowie, w których wcielają się m.in. Justyna Wasilewska, Jowita Budnik czy Piotr Adamczyk, zresztą jeden z inicjatorów nakręcenia filmowej biografii Mietka Kosza.
Pieprzyca wielokrotnie podkreślał, że bardziej niż Mietek-pianista interesował go Mietek-człowiek i chyba te proporcje udało się odpowiednio wyważyć na ekranie. "Ikar" jest nie tylko porządnie nakręconym muzycznym filmem, lecz także przejmującą opowieścią o tym, że zraniona dusza potrafi bardziej nas ograniczać niż niesprawne ciało. A na to Mietek Kosz nie miał już sprawdzonej metody. Improwizować z dobrym skutkiem potrafił tylko przy fortepianie. A robił to w tak magiczny sposób, że nawet popkulturowe "Yesterday" Beatlesów brzmiało w jego wykonaniu jak małe dzieło sztuki.

OCENA: 8/10

Film

7.6
58 ocen

Ikar. Legenda Mietka Kosza (13 opinii)

(13 opinii)
biograficzny

Opinie (12) 1 zablokowana

  • Kolejna świetna rola Dawida Ogrodnika. (5)

    Gdy był Amerykaninem lub Anglikiem to już znałby go cały świat. Miliony na koncie, Oscar na półce.

    • 39 4

    • no właśnie, ciekawe jakby to było :)

      • 7 1

    • Taki polski Leonardo di Capri

      • 5 5

    • Może dobrze czuje się jako Polak?
      Głodny pewnie też nie chodzi.

      • 7 2

    • Tak się zachłystujemy naszymi aktorami a prawda jest taka, że w USA czy Anglii takich Ogrodników czy Adamczyków są setki a może i tysiące. A aktorzy nieanglojęzyczni potrafią robić kariery w Hollywood albo chociaż tam grywać, np. Francuzi (Cassel, Cotillard) czy Hiszpanie (Cruz, Bardem).

      • 0 0

    • kk

      Nic dodać nic ująć........aktor genialny!!!!!!!!!!!!!!!!!!! pozdrawiam

      • 0 0

  • Ciekawe kiedy będzie film o Mietku Szcześniaku albo biografia (1)

    Krzysztofa Kononowicza.. kino stało się jakieś takie jednolite monotematyczne.. Jednak kinematografia lat 40-80 miała swój urok. Moim zdaniem sztuką jest zagrać w 100% fikcyjną postać która po zagraniu zakorzeni się w kanonie i stanie żywą legendą na którą będą pisać książki i śpiewać piosenki.

    • 9 10

    • Porownujesz Szczesniaka do Kosza ?
      Hmmm..

      • 4 0

  • Film nie dostał nagrody głównej bo tę z urzędu dostała kodziara . (2)

    Polecam recenzję Pana Raczka na temat tych filmów i festiwalu.

    • 12 14

    • Kodziara?

      A Ciebie jak nazywać? Cymbał?

      • 14 4

    • Nagrode dostal lepszy film i tyle

      • 6 3

  • Yesterday

    Czyli rozumiem, że samo w sobie Yesterday nie jest jak małe dzieło sztuki?
    Zawsze żal mi ludzi, którzy nie słyszą.

    • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Kina

Gdańsk

Helios Forum Gdańsk Forum Gdańsk
Helios Alfa Centrum Alfa Centrum
Helios Metropolia Galeria Metropolia
Cinema1 Galeria Morena
Kino Muzeum Muzeum II Wojny Światowej
Kino IKM Instytut Kultury Miejskiej
Kino Spektrum Klub Kot

Sopot

Multikino Sopot Centrum Haffnera

Rumia

Multikino Rumia Galeria Rumia

Wydarzenia

16. Międzynarodowy Festiwal Filmowy NNW (1 opinia)

(1 opinia)
festiwal filmowy, projekcje filmowe

Noc w Kinie Studyjnym październik: Nie patrz w dół, Oldboy, Ghostland, Dziedzictwo. Hereditary

25 zł
projekcje filmowe, przegląd

Kino Konesera: Tatami

30,90 zł
projekcje filmowe