40 lat temu powstała konspiracyjna Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” – najważniejsza struktura koordynująca opór społeczny po wprowadzeniu stanu wojennego, a zarazem symbol jedności podziemnej Solidarności.

Z okazji jubileuszu wspomnieniami podzielą się opozycjoniści, którzy uniknęli internowania i tworzyli podziemne struktury związku oraz historycy zajmujący się tym zagadnieniem.

TKK tworzyli: Zbigniew Bujak (Region Mazowsze), Bogdan Lis (Region Gdańsk), Władysław Frasyniuk (Region Dolny Śląsk), Władysław Hardek (Region Małopolska). W wydanej w styczniu 1983 roku deklaracji programowej, TKK proklamowała: „celem naszej walki pozostaje realizacja programu I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ »Solidarność«, programu demokratycznych reform niezbędnych dla podniesienia kraju z upadku”. I zapowiadała, jakich rezultatów oczekuje: „By system władzy w Polsce zdolny był do ustępstw, by realna stała się perspektywa reform konieczne są działania prowadzące do załamania się obecnej dyktatury”.

TKK miała koordynować akcje protestacyjne w kraju, reprezentować związek na zewnątrz oraz formułować program działania. Miały jej także podlegać poszczególne struktury czy inicjatywy lokalne. W drukowanych na łamach prasy podziemnej oświadczeniach, komunikatach i apelach, TKK ogłosiła ponad sto dokumentów. Zachęcała członków i sympatyków Solidarności do bojkotu reżimowych związków zawodowych, organizacji i instytucji manifestujących swoje poparcie dla dyktatury komunistycznej, a także sabotowania wyborów do Sejmu i rad narodowych oraz oficjalnych demonstracji poparcia dla władzy. TKK apelowała również o rozwój niezależnego życia umysłowego, społeczną solidarność oraz pomoc dla osób represjonowanych.

Rolę społeczną oraz polityczne znaczenie TKK NSZZ „Solidarność” komuniści uznali za zagrażające ich władzy. Działaczy aresztowano, zarzucając im szpiegostwo oraz chęć „obalenia przemocą ustroju PRL”. Działalność konspiracyjna TKK NSZZ „Solidarność” zakończyła się po pięciu latach, 25 października 1987 roku. Decyzją władz związkowych jej miejsce zajął Krajowy Komitet Wykonawczy, powstały ze scalenia Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej oraz Tymczasowej Rady NSZZ „Solidarność” utworzonej w 1986 roku.

Organizatorami konferencji są: Bogdan Borusewicz – wicemarszałek Senatu RP, miasto Gdańsk, marszałek województwa pomorskiego, Wydział Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego i ECS.

PROGRAM
2/12/2022
/13.00–13.15
Otwarcie debaty
Lech Wałęsa, przywódca Solidarności
Bogdan Borusewicz, wicemarszałek Senatu RP
prof. Anna Mazurkiewicz, prodziekan Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego
Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności
/ 13.15–17.00
Wystąpienia prelegentów
aktywiści TKK i historycy: Bogdan Borusewicz, Zbigniew Bujak, Jan Krzysztof Bielecki, Jerzy Buzek, Władysław Frasyniuk, Bogdan Lis, Janusz Pałubicki, Józef Pinior, prof. Jerzy Zdrada, Adrian Karatnycky
prowadzenie | prof. Andrzej Friszke
/ 17.00–17.30
Rozmowa z publicznością
/ 17.30
Zakończenie konferencji