• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Za bycie Polką dostawała w twarz

wysłuchał Jakub Gilewicz
3 stycznia 2016 (artykuł sprzed 8 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Wspomnienia przedwojennych Polaków z Gdańska
Alicja (pierwsza od lewej) z koleżankami przed zabudowaniami przy ul. Niemojewskiego. Zdjęcie z 1940. Alicja (pierwsza od lewej) z koleżankami przed zabudowaniami przy ul. Niemojewskiego. Zdjęcie z 1940.

- Przyszło dwóch w skórzanych płaszczach. Zapytali brata, jak się nazywa. Odpowiedział, a jeden go trzasnął. Za chwilę to samo. Widać było, że wiedzą. Brat musiał się przyznać. Niemcy wzięli go do więzienia - opowiada Alicja Zagromska-Liszewska. W cyklu Trójmiejskie opowieści wspomnieniami dzieli się emerytowana lekarka, która m.in. podczas okupacji mieszkała w Gdyni.



Jechał rowerem od strony Obłuża. A my - jak to dziewczynki - bawiłyśmy się w ogródku przy Niemojewskiego zobacz na mapie Gdyni. Ja i koleżanka Ludka. Kolejarz zatrzymał się, zostawił rower przy płocie i otworzył furtkę. Nie zauważyłyśmy go. A on podszedł i wytrzaskał nas po twarzach. Po czym wyszedł, wsiadł na rower i odjechał. Wytrzaskał, bo rozmawiałyśmy po polsku.

Kiedy indziej stałam w kolejce do taniej jatki na Grabówku. A to trwało... Rozmawiałam wtedy po polsku z dziewczynką, która też czekała. A tu nagle wysoki młodzieniec, który stał dalej, trzask jedną i trzask drugą, po czym wrócił na swoje miejsce. Stał dalej, i my też. Tego młodzieńca, to jeszcze po wojnie widziałam.

I trzeci raz. W szkole uczyłam się w klasie dla polskich dzieci. Zdarzyło się, że nauczycielka wysłała mnie do apteki po drugiej stronie ulicy. A że wtedy nie dawali siatek, wracając miałam zajęte obie ręce. Weszłam do szkolnego korytarza, którym akurat szedł nauczyciel, co prowadził lekcje dla Niemców, Volksdeutschów i Eingedeutschów.

Nie pozdrowiłam go. Bo po pierwsze ręce miałam zajęte, a po drugie hańba, żebym uniosła rękę i powiedziała Heil Hitler! Więc wykorzystałam to, że niosłam zakupy z apteki. Jak mnie trzasnął w twarz, z jednej strony, i z drugiej, to aż się zatrzęsłam. I poszedł dalej, a ja wróciłam do klasy.

Niemki z nocnikami i mężczyźni w czarnych płaszczach

Kiedy na Niemojewskiego zobacz na mapie Gdańska pojawili się Niemcy, to Oksywie jeszcze polskie było. Mamę, mnie - siedmioletnią dziewczynkę i starszych braci zabrano w jakieś miejsce. Ojca od lat nie było - w 1933 roku jako kolejarz pojechał na wschodnie rubieże Polski i wszelki ślad po nim zaginął.

Wtedy, we wrześniu 1939, Niemcy zabrali mężczyzn, a nas później wypuścili. Braciom kazano iść do stallagu w Gross-Born. Bo Jasiu był kosynierem gdyńskim, choć krótko. Siedział z innymi w lasach. A że kos nie było dla wszystkich, mieli siekiery i inne przedmioty.

W każdym razie 19-letniego Jasia i rok starszego Henia Niemcy zabrali do stallagu. Mężczyźni poruszali się pieszo, a po drodze stały Niemki z nocnikami i wylewały ich zawartość na Polaków.

  • Jan, młodszy brat Alicji, pracował w czasie wojny między innymi u bauera w Tolkmicku.
  • Henryk, starszy brat Alicji, po ucieczce ze stalagu trafił do Berlina, gdzie pod fałszywym nazwiskiem pracował jako zdun.
Obaj zresztą z tego stalagu uciekli. Tyle że każdy osobno. Henio przyjął nazwisko znajomych z Mławy, bo nasza rodzina to pochodzi z pobliskiego Iłowa. Odtąd Henio nazywał się Theo Radzanowski. I zawędrował aż do... Berlina, gdzie później wraz z Czechem pracował jako zdun.

Jasiu z kolei przyjął nazwisko Sobczak. Najpierw pracował u bauera w Tolkmicku, a później w gdyńskim Kriegsmarinearsenal. Kiedy pewnego razu szedł 10 Lutego zobacz na mapie Gdańska, zobaczył mężczyznę w czarnym mundurze. To był jeden z tych, co we wrześniu 1939 roku siedzieli w lesie. Byli nawet umówieni, że w razie śmierci jednego, drugi powiadomi bliskich.

- Wiesz, jestem na froncie wschodnim, ale nawet mi się to podoba - powiedział wprost Jasiowi i spojrzał na swoje epolety. Choć mógł, to jednak nie zadenuncjował mojego brata.
Ktoś jednak i tak go wydał. Pamiętam tamten wieczór. Paliła się karbidówka. I w pewnym momencie przyszło dwóch w skórzanych płaszczach.

- Jak się nazywasz?
- Johann Sobczak.
Mężczyzna trzasnął brata w twarz.

- Jak się nazywasz?
- Johann Sobczak.
A on go jeszcze raz. Widać było, że wiedzą. Brat musiał się przyznać. I wzięli go do więzienia w Koronowie - to jest koło Bydgoszczy. Wiedziałam, że tam, bo przyszła od niego świąteczna kartka. A kiedy zbliżał się front, Niemcy rozpuścili ich. Do Gdyni Jasio szedł pieszo. Strasznie odmroził sobie nogi. Ale doszedł.

Kartka wysłana przez brata Jana w 1944 r. z więzienia w Koronowie k. Bydgoszczy. Kartka wysłana przez brata Jana w 1944 r. z więzienia w Koronowie k. Bydgoszczy.

Matka do więzienia, córka do pracy jako niania

Mamę chcieli wciągnąć na Volkslistę. Miała dwóch synów, którzy nadawali się do wojska, siostrę w Niemczech, a do tego dobrze mówiła po niemiecku. Namawiali, namawiali. A mama: nie i nie. Razu pewnego zorientowali się, że mama nie zapisała mnie do niemieckiej szkoły. Odtąd musiałam już chodzić.

A mama przez pierwszy okres wojny pracowała jako kucharka, na Obłużu lub na Oksywiu. Pamiętam, jak kładłam na płocie przygotowaną wcześniej kanapkę dla francuskich jeńców. Niemcy nie raz prowadzili ich obok naszego domu. Wiem też, że mama przemycała melasę. Na co dzień było biednie, a ona chciała zrobić piernik na święta. Razu pewnego mamę ktoś podkablował.

Przyszli, kazali pokazać coś w pokoju, bo my tylko pokój i kuchnię miałyśmy, po czym zabrali mamę. Zajęło się nią Gestapo na Kamiennej Górze. Po wojnie ktoś ze znajomych musiał porządkować gestapowski budynek i natrafił na fotografie mamy. Bito ją. Trafiła do więzienia przy Kurkowej zobacz na mapie Gdańska. Dostała tam udaru mózgu, ale mimo to przeżyła.

Zdjęcia Elżbiety Zagromskiej po jej aresztowaniu przez Niemców. Fotografie wykonano w siedzibie gdyńskiego Gestapo. Zdjęcia Elżbiety Zagromskiej po jej aresztowaniu przez Niemców. Fotografie wykonano w siedzibie gdyńskiego Gestapo.
Mnie zabrano najpierw do domu starców, ale byłam tam krótko. Po czym trafiłam do Niemki Elly Lehmann, która mieszkała przy Adolf Hitler Straße, czyli przy dzisiejszej Świętojańskiej zobacz na mapie Gdyni. Na parterze budynku miała sklep - bławaty. Były tam głównie materiały. Na piętrze urzędowała ona i księgowy. Wyżej było duże mieszkanie, gdzie opiekowałam się córką Lehmann - małą Heidi.

Sklep należał kiedyś do frau Elly i jej męża. Niemcy zgładzili go jednak w Piaśnicy, po czym ona wyszła za subiekta, który u nich pracował, a mieszkał w Wejherowie. Widziałam kiedyś jego zdjęcie w mundurze.

Mieszkanie składało się z pięciu pokoi, a szósty to była służbówka. Do tego balkon, kuchnia, spiżarnia, ubikacja. Lehmann spędzała czas w biurze, a wieczorami chodziła do teatru. Miała też swojego adoratora. A moim obwiązkiem była opieka nad małą Heidi. Na spacery zabierałam ją na Świętojańską.

Budynek przy ul. Świętojańskiej 32, gdzie Alicja mieszkała od końca 1942 r. i opiekowała się małą Heidi. Fotografia pochodzi z 1940 r. Budynek przy ul. Świętojańskiej 32, gdzie Alicja mieszkała od końca 1942 r. i opiekowała się małą Heidi. Fotografia pochodzi z 1940 r.
Razu pewnego poszłyśmy do lasu na pobliskim wzniesieniu. Lehmann, Heidi i ja. I nagle ogłoszono alarm przeciwlotniczy.

Z beczek już zaczęła unosić się mgła, to znaczy zasłona dymna. Wracałyśmy obok jednej takiej beczki. Nie wiem, co było w tym dymie, ale widziałam, że po powrocie Lehmann zdejmowała przeżarte czymś pończochy.

Niemcy pilnowali też, żeby przestrzegać zaciemnienia. Któregoś wieczoru, kiedy Lehmann nie było w domu, usłyszałam dzwonek. Otworzyłam drzwi. Przyszło Schupo.

- W tym mieszkaniu włączone jest światło - powiedział policjant.
- Nic o tym nie wiem.
- Gdzie masz spiżarnię?
Wszedł i rzeczywiście wyłączył światło. Wypatrzył je pewnie z ulicy, bo spiżarnia miała niewielkie okno. Tak dbano wtedy o zaciemnienie. Pamiętam też, że jak nad Gdynię nadlatywały nocą samoloty, to zrzucały takie świece, że można było igłę znaleźć. Tak bywało jasno nad portem.

Nauka angielskiego i 32 skrzynie

Mimo że Lehmann miała sklep, to była skąpa. Pamiętam, jak dała mi dziecięcą sukienkę, aby służyła mi jako bluzka. Za to pozwalała mi chodzić do kościoła i do szkoły. Poza tym wysyłała mnie pociągiem do Wejherowa. Kiedyś dała mi kostkę masła dla szewca, a w zamian miałam przywieźć buty. Co by było jednak, gdyby znaleźli przy mnie, Polce, żywność?

W Wejherowie musiałam czekać na powrotny pociąg do Gdyni. Chodziłam wtedy czasami do szwagierki Lehmann. Wiedziała, że jestem Polką. Nie traktowała mnie źle, normalnie rozmawiała ze mną. I kiedy tak siedziałam, to ona razem z dziećmi - dziewczynką i chłopcem - przerabiała angielski. Tak, w czasie wojny się uczyli.

Zdjęcia Heidi, którą w czasie wojny opiekowała się Alicja. Zdjęcia Heidi, którą w czasie wojny opiekowała się Alicja.
A u Lehmann, któregoś ranka zauważyłam, że w jednym z pokoi zmieniły się meble. Pojawiły się takie byle jakie.

- Wysłałam ten pokój do Rostocku. Do kuzyna, bo on się będzie żenił - usłyszałam.
Któregoś wieczoru, kiedy Lehhmann nie było w domu, natknęłam się na spis. Była tam lista rzeczy, które umieściła w 32. skrzyni. Bo ona skrzynie wysyłała do Rostocku i Swinemünde.

- Popłyniesz ze mną - usłyszałam, kiedy front się już zbliżał.
Nie zareagowałam po jej myśli.

- Zobaczysz, co Rosjanie robią.
Wiedziałam już wtedy, że mama wróciła z więzienia do domu. Uciekłam więc do niej. Lehmann przysłała więc po mnie Schupo i zabrali mnie. Mama, która była po wylewie, dała znać sąsiadkom. Wprawdzie jedna była Reichsdeutsch, a druga Eingedeutsch, ale obie fajne baby. Przyszły do Lehhmann i powiedziały:

- Ona nigdzie z panią nie pojedzie. Ona wróci do matki.
Niemka posłuchała. Powiedziała jednak do mnie:

- Weźmiesz ze sobą tylko to, w czym przyszłaś.
A że stare buty dawno się zdarły, poszłam w butach, które mi wcześniej dała. Z końca wojny pamiętam również, że znalazł u nas schronienie więzień Stutthofu. Sąsiedzi dali od siebie ubrania, a pasiak zakopany został gdzieś w okolicy. A później przeprowadziłyśmy się z mamą do Chyloni do jednego pokoju. We wspólnym przedpokoju zostawiłam buty i zginęły.

Z Lehmann i Heidi nie wiem, co się stało. Wiem tylko, że miały wypłynąć statkiem z Gdyni. Natomiast brat przez przypadek dowiedział się, co stało się z Polakiem, który najpierw siedział z nim w lesie, a którego później spotkał ubranego w niemiecki mundur.

W Chyloni było biuro, które Rosjanie kazali mojemu bratu posprzątać. I wśród niemieckich papierów zauważył zawiadomienie zaadresowane do rodziców tego mężczyzny. Było napisane, że poległ na froncie wschodnim. Kosynier, a zginął za Hitlera.

A ja po wojnie zajmowałam się mamą. Zmarła na gruźlicę w 1953. W Nowy Rok.

Trójmiejskie opowieści to cykl, w którym mieszkańcy prezentują stare fotografie z terenu Gdańska, Gdyni i Sopotu oraz wspominają związane ze zdjęciami historie. Jeśli chciał(a)byś podzielić się swoimi opowieściami i fotografiami, napisz na adres j.gilewicz@trojmiasto.pl
wysłuchał Jakub Gilewicz

Opinie (321) ponad 10 zablokowanych

  • A teraz pewien naród znowu ... (21)

    ... próbuje narzucać Europie swoją wizję funkcjonowania świata.

    • 354 52

    • (12)

      Trzeba było być mądrzejszym i się do nich przyłączyć jak Włochy. Lepiej byśmy na tym wyszli.

      • 23 74

      • (10)

        Tez tak myśle ale ten kraj tak jak i kaczor zawsze musi szczekać jak taki mały pies który udaje wielkiego.

        • 36 86

        • (9)

          G, czyli czytelnik G-Wna. Widać to choćby po tym zwrocie "ten kraj",

          • 79 25

          • (7)

            Śmieszny jesteś jak twoja matka w biedronce.

            • 18 64

            • (5)

              lepiej w biedronce niż w kodzie - tu ciężka praca za marne pieniądze co prawda (takie "zapewniliście" tubylcom w ciągu 8 lat rządów) ale uczciwa - tam niezapłacone alimenty szefa który żyje z powietrza

              • 77 25

              • (4)

                To chodzi o ludzi a nie o partie kretynie. Jaki ty jesteś tępy.

                • 17 35

              • partia to ludzie. (3)

                zawsze ludzie są winni a nie jakaś partia.

                • 23 1

              • Ha (1)

                mamcie

                • 1 1

              • ?

                • 0 0

              • nawet obecnie sa ludzie zaklamani bo zbierali podpisy na radnych ja nie naleze do zadnej parti juz zakamanie po paru dniach okazuje ze zbieral na partie no wiec jak wierzyc polakowi oszust jednym slowem i taka mamy polske do celu po trupach

                • 0 0

            • matki nie mieszaj

              co ciebie obchodzi jego matka?

              • 11 0

          • Po co te epitety były sbeeku.

            • 40 7

      • Wlochy wiedzialy tez, kiedy sie odlaczyc...

        • 9 1

    • Ale mówisz o którym narodzie..? (3)

      Tym z Odessy, który zrodził Jarosława Kalksteina.? Bo tylko Jarosław ze swoją sektą, probują narzucać siłą swoje poglądy innym..

      • 17 28

      • (1)

        Opowiedz leming nam Twoją historię.Mówisz,że Jarek Tobie coś narzuca,jakieś poglądy,ale co się takiego dzieje,ktoś Ciebie zmusza do tego? Jarek szantażuje Ciebie siłą żebyś tylko tą jego poglądy przyjął czy jak? Jesteś wolnym człowiekiem czy dajesz się urabiać innym? Leming no powiedz jak tam z tą waszą rasą jest?

        • 20 10

        • Patrząc na pierwszy wpis..

          To wam ktoś narzuca poglądy, bo wy przecież jak barany, brak własnego zdania..

          • 2 2

      • tak tak, z pewnościa

        • 0 1

    • Po cholerę jątrzysz ,po cholerę napuszczasz Pisiorku (2)

      • 14 33

      • Słynny tekst w filmie "Psy" który kieruję do Ciebie to "po jajco"

        • 7 9

      • ewciu droga ...

        ... nie pisiorku, bo pisiorka to mieć może twój chłopak, o ile go masz.

        trzeźwo i bez emocji obserwuję świat i nie daję się urabiać machinom propagandowym ani z lewej, ani z prawej strony.

        • 6 3

    • Jakby mogli KODowcy, potomkowie volksdeutschow i zdrajcow

      nadal bym nam Polakom pluli w twarz.

      • 3 1

  • brawo dla autora (27)

    pisze o Niemcach, a nie jakimś wymarłym ludzie faszystów lub hitlerowców

    • 403 25

    • (17)

      Ja też coś napisze .Minimum pół miliona Polaków pracuje w Niemczech , bo dzięki Niemcom mogą zarobić na mieszkanie lub zwyczajnie mieć na życie. Ktoś mi napisze ,że kłamie?

      • 28 30

      • (2)

        To fajnie.
        Natomiast historia jest o wojnie.

        • 58 2

        • (1)

          Gdyby nie pierwsza wojna światowa Polski by pewnie do dzisiaj nie było na mapach . Chcesz podyskutować na temat historii ? Trochę się znam.

          • 13 19

          • A czy ja temu przeczę?

            • 24 0

      • Nie kłamiesz. (11)

        Pracują i dostają wynagrodzenie, a nie po ryju.
        Widzisz różnicę?

        • 36 5

        • (5)

          Napisałbym prawde jak to Polacy pracują w Niemczech , Gdzie wiele tysięcy kobiet pracuje , gdzie 95% mieszka , jakie mają wynagrodzenie itd . Ale nie chcę psuć wielu czytelnikom miłego wieczoru. To tyle.

          • 18 13

          • No to nie psuj. (4)

            ale chcesz zamazać historię? powiedzieć że tego co napisano nie było? No to skłamiesz. masz rację z tym zatrudnieniem, ale nie pełną. część tcyh dobrze-prosperujących fabryk dorobiła się na wojnie. Na przykład Volkswagen, Bayer (aspiryna prawei 2 x droższa niż polopiryna (a co robił Bayer w czasie wojny to już doczytaj to ci szczęka opadnie)), i wiele innych. więc jeśli już mówimy o zatrudnianiu przez niemców to mówmy otwarcie. a ci polacy, którzy pracują w niemczech dostają taką samą stawkę jak niemcy? nie przecież.

            • 26 2

            • Mogło tak być nie neguje tego.

              • 0 3

            • " a ci polacy, którzy pracują w niemczech dostają taką samą stawkę jak niemcy? " (2)

              Ja dostawalem tyle samo. Czesc dostaje jeszcze lepsza.

              A chwila, Ty mowisz o tych ktorzy nie mowia po niemiecku i potrafia wykonywac tylko proste prace fizyczne na czarno?

              To nie wiem.

              • 4 12

              • (1)

                Napisz co robiłeś(aś) abu uwiarygodnić swój post.

                • 4 1

              • no bo jak napisze to na pewno bedzie wiarygodniejszy

                • 1 0

        • Polecam jechać się samemu przekonać, (4)

          jak kolorowo pracuje się u Niemca.

          • 21 4

          • (3)

            Wiesz dlaczego?

            • 1 6

            • (2)

              bo niemiec zawsze nienawidził i nienawidzi Polaka. Dlatego. Teraz mohamety na nich będą pracować hehe

              • 21 8

              • A gdzie poprawność polityczna,jak możesz tak o niemcach tych co również nas mordowali w czasie wojny.No jak możesz.

                • 5 1

              • tak sobie wmawiaj, masz prawo

                fakty są inne

                • 1 0

      • Pracowali by w swoim Kraju gdyby go Niemce nie zniszczyli

        • 6 1

      • Dzieki powojennej polityce USA

        Ci Polacy nie mieli wyboru. Dlaczego u szkopow, prowodyrów całego europejskiego bajzlu jest tak kolorowo s my dostajemy non stop po 4litetach?

        • 3 0

    • (3)

      lub o nazistach...
      Tylko trzeba wziąć pod uwagę, że takich terminów używają niepolskie media, mimo iż piszą po polsku... choć z błędami.

      • 12 3

      • A jak pisiorze mówisz? (2)

        Komuchy, czy Rosjanie?

        • 6 11

        • (1)

          Tak, oczywiście.
          Skoro krytykuję wybitne, obiektywne media to jestem pisiorem...
          Walnij się czymś ciężkim w łeb to może zaczniesz samodzielnie myśleć, polecam na początek pracę u podstaw - czytanie książek, choćby beletrystycznych.

          • 16 3

          • Obawiam się, że taki inteligent nie ma pojęcia co to jest "beletrystyka"

            • 6 2

    • Widzę niekonsekwencję wśród PiSlamistów...

      Nie Faszysta/Hitlerowiec, tylko Niemiec! Ale nie Rosjanin, tylko Komuch/Kacap?!?

      • 10 15

    • pisze, a jak wynika z treści

      Niemcy byli różni, jak i Polacy. Były Niemki "fajne baby" i był Polak w niemieckim mundurze. Tak działa świat i żadne uogólnienia nie powinny mieć miejsca. Wszyscy jesteśmy ludźmi a wojny nigdy nie są nasze, nie są nasze. Są tych, którzy na nich zarabiają.

      • 17 2

    • jak się zamiast historii oglądało 4 pancernych to taka wiedza... (2)

      Oczywiście, w Polsce 90% nazistów to byli Niemcy.
      Ale w czasie II wojny światowej nazistami byli i po stronie nazistów walczyli Polacy, Słowacy, Czesi, Rumuni, Łotysze, Estończycy, Litwini, Ukraińcy....
      Dlatego zbrodnie wojenne popełniali NAZIŚCI. A że ktoś zamiast historii chodził na religię a wiedzę historyczną czerpie z 4 pancernych to takie efekty.

      • 6 11

      • Fajnie leming...
        To jeszcze wymień większe wojny pomiędzy państwami gdzie 100% stanu stanowiła wyłącznie jedna nacja.
        A jeśli ci się nie uda to napisz jak nazywano takie armie?

        • 11 1

      • Anatol uczony

        Jak byś dokładnie oglądał ten serial to byś wiedział ,że Janek pochodził z Gdańska , że wylądował daleko na Syberii ( powody dla których się tam znalazł ?) ,że nie załapał się do Armii Andersa i wrócił z I Armią WP.Te wszystkie informacje mona było jak się chce wyczytać z tego filmu.Jak się chce to ze wszystkiego można się uczyć , ale tej zdolności nie posiadasz, więc nie wysiewaj innych.

        • 1 0

  • skoro Panie rozpoznała tego faceta w wojnie, (4)

    To trzeba było skrzyknąć pare osób i wytrzaskać go po twarzy albo gorzej.

    • 212 12

    • słyszałem o podobnej historii: (3)

      "młodzieniec" z podobnymi podczas wojny przekonaniami, po jej zakończeniu zapisał się do PPR (która następnie przeobraziła się w PZPR)..... i nadal pozostawał bezkarny

      • 42 1

      • (2)

        ...a potem wstąpił do PIS i jest prawdziwym""Polakiem patriotą''

        • 37 55

        • Chyba do PO,Draniu.

          • 36 25

        • o ile tego PiS-u dożył

          • 0 0

  • Do czego to doszło... (11)

    Niemcy robili z nami co chcieli, my im wybaczyliśmy... a dziś Niemiecki Schulz mówi nam jak mamy żyć... i nas upomina co chwile na forum UE, a nasi żałośni politycy zamiast przypominać mu właśnie takie historie i pokazywać, że "nie wykorzystał swojej szansy by siedzieć cicho" przepraszają i całują po stopach... żałosne

    • 342 69

    • (4)

      On mówi o politykach z PiS-u i ma racje. Kaczor i jego służący duda są stolec warci. Wy polacy sprzedaliście się za 500 zł którego i tak nie dostaniecie bo wg wyliczeń ministra jesteście za bogaci. Sami wybraliście kretynow to będziecie postrzegani jako idioci na świecie.

      • 35 72

      • lać po mordzie patrzeć czy równo puchnie

        • 28 10

      • Mam w d*pie twój świat, helmut. Stać nas na własny. Bez złodziei i kapo. (2)

        • 31 13

        • Właśnie was nie stać bo bez UE i dr to bylibyście tam gdzie Białoruś.

          • 14 33

        • Tak, tak.. stać nas....

          ....zwłaszcza na wydatek półtora miliarda złotych miesięcznie, bo tyle nas będzie kosztować samo 500zł na dziecko.
          A w kolejce do kasy czekają jeszcze emerytury, darmowe leki, górnictwo, oświata, służby mundurowe...

          • 12 15

    • Sześć lat okupacji niemieckiej vs. czterdzieści cztery sowieckiej (1)

      Jak baranom rzucono raz pomarańcze, to do dziś wzdychają za życiem w tym raju na ziemi.

      • 28 6

      • Schulz i Tusk z jednej niemieckiej jedzą ręki

        • 37 15

    • Co jest zalosne? Ze im wybaczylismy?

      Wybaczyc nie znaczy zapomniec.

      Jako (wedlug aktualnych standardow) lewackiemu ateiscie to raczej mi sie powinno takie rzeczy mowic, a nie ja Tobie - ale czy wybaczenie nie jest istotnym elementem naprawy swiata w pewnej dominujacej w tym kraju religii?

      • 25 6

    • (1)

      Upomina, ale kaskę z unii to fajnie brać, co? O tym to już nikt nie wspomina. :)

      • 12 25

      • Więcej dajemy niż dostajemy

        • 9 5

    • tego się nie da Wybaczyć..

      • 2 1

  • Straszne czasy (1)

    ale jakoś przetrwali, potrafili trzymać się razem...

    • 151 2

    • to tylko twoje spojrzenie !

      Na swiecie co jakis czas jest przeludnienie i oglupienie oraz zachwianie rownowagi. Najblizsza wojna swiatowa bedzie czy sie to komus podoba czy nie bez wzgledu czy atomowa lub inna musi wyeliminowac dzis 2/3 ludnosci aby wrocil ład iporzadek swiata. Jak sie szczury mnoza to ludzie mowia ze to plagi powodujace glod lecz zapomnieli ze to samo dotyczy ludzi.Swiat ladny to jest w bajkach .Mamy przeludnienie , bezrobocie kontynentalne i za chwile tylko Chiny beda miec prace a reszta Go...o bo juz dzis jak obliczono Chiny moga same wyprodukowac wszystko dla reszty ludnosci swiata . Tylko nie pisz ze '' to trzeba zrobic tak czy siakk... bo tyle mozesz co naorzesz ., Wojna ma i dobre strony .niszczy nielad , burzy lenistwo i swiat sie co jakis czas opamietuje ....a to ze gina miliony to tylko nam sie wydaje tragedia lecz dla historii swiata to nic nie znaczace fakty.ot jakies zbedne anonimowe robactwo wyginie. Czy pamietasz miliony imion ofiar wojen z czasow cesarswa Rzymskiego czy innych ? ano nie ! i tak bedzie z nastepna wojna i tymi za 1000 lat tez..

      • 6 0

  • (1)

    "Z Lechmann i Heidi nie wiem, co się stało. Wiem tylko, że miała wypłynąć statkiem z Gdyni."

    Pewnie popłynęły, a co się z nimi stało to można zobaczyć w filmie "Nacht fiel über Gotenhafen"

    covers.box.sk/newsimg/dvdmov/max1323125635-frontback-cover.jpg

    youtube.com/watch?v=RenSjozaryM

    • 28 5

    • bardzo dużo statków wypływalo z Gdyni

      • 11 0

  • teraz jest tak samo, ja juz jestem gorszego sortu i stoje tam gdzie stalo zomo (41)

    a do bicia pewnie z czasem tez dojdzie bo tępe pisowskie szwadrony niestety rozmawiac a na pewno sluchac nie potrafia

    • 116 273

    • Zbyt długa przerwa w leczeniu ci nie służy...

      Krańcowy Objaw Demencji (Kod)

      • 74 43

    • (3)

      powiedz szczerze,. precz z patriotyzmem, o to wam liberałowie chodzi

      • 55 33

      • tak tak nsdapisowcu se tłumacz :) (2)

        • 34 47

        • (1)

          a to zrobił orła z czekolady? brak szacunku dla jakichkolwiek wartości patriotycznych. Wstyd!

          • 36 19

          • Wystarczy spojrzeć na "Polskie" flagi niesione przez tych "patriotów"..

            .. na każdej propagandowy napis, krzyż celtycki, falanga..
            Taki macie szacunek dla wartości patriotycznych! ZEROWY!

            • 20 16

    • tylko że wy nie jesteście Polakami, POwskie pomioty (15)

      puść sobie lisa

      • 55 33

      • (3)

        Tak wiem....jestem gorszego sortu , komunista,gestapowiec i złodziej.Twój wódz ciągle nam o tym przypomina

        • 33 24

        • Z tego co wiem Lis to potwierdzał na jakimś wiecu? A nie nie przepraszam to te wasze liberalne europejskie poczucie humoru i wyższość na zwykłymi Polakami którzy śmieli zagłosować patriotycznie.

          • 24 7

        • Chyba twój wódz TVN (1)

          • 19 8

          • W sr*publika ci to powiedzieli,

            czy może tv*ram.

            • 8 17

      • Po dzisiejszej mszy św. naszło cię na takie czułe słowa ? (10)

        • 18 17

        • (9)

          Każdy kto zaczyna w Polsce walczyć z kościołem przegrywa. To naprawdę jest tak proste :)

          • 14 5

          • (6)

            Spytaj chociaż czemu przegrywa. Za kościołem stoją ludzie. Jak widza, że ktoś atakuje koćiół, jest przegrany. Wspomnij Palikota.

            • 10 4

            • I to ludzie ktorych moze nawet nie ma zbyt wielu (5)

              Ale sa dobrze ustawieni ;)

              • 1 1

              • (4)

                ale nie każe zdejmować krzyży w sejmie i nie kpi jawnie z wiary

                • 8 3

              • A co robi krzyż w sejmie i w jakich okolicznościach się tam znalazł? (3)

                Krzyż w sejmie, w urzędach i szkołach to jawna kpina z konstytucji RP, która jasno mówi o równouprawnieniu wszystkich religii i związków wyznaniowych, nie mówiąc o tym, że Polska jest krajem świeckim, nie wyznaniowym..

                • 6 12

              • przez takich jak Ty niedlugo może wisieć półksiężyc

                • 9 3

              • (1)

                Krzyż jest symbolem wiary. W sejmie, urzędach itd jest miejsce pracy, a nie modlitwy. Czy ktoś szanuje krzyż który wisi w sejmie, urzędzie? A czy krzyż ma być szanowany czy ma sobie wisieć?

                • 3 9

              • Ja szanuję

                • 0 0

          • Do czasu. (1)

            Coraz mniej ludzi chodzi do kościoła. Jak starsze pokolenie wymrze to z kościołem w Polsce będzie to samo co na zachodzie Europy.
            Wystarczy porozmawiać z księdzem chodzącym po kolędzie. Kiedyś w latach 70 czy 80 kolędę przyjmowało praktycznie 100% mieszkańców mojej klatki schodowej. Teraz nawet nie połowa.

            • 6 5

            • Mieszkam w niewielkiej miejscowości pod Trójmiastem

              można powiedzieć, że to już Kaszuby, więc można się spodziewać, że duży procent wiernych. Na ulicy 10 domów. Kolęda była w 2... :)

              • 0 0

    • i do czego jeszcze dojdzie? (2)

      czy wygram 6 w totka?....

      Wernychora jaka czy co?

      • 3 5

      • jesli juz przez samo H ty pisowski cymbale (1)

        • 14 13

        • cymbał? może.......,che, che, ale dlaczego pisowski?

          może sldowski

          • 9 9

    • (2)

      Oj przydało by ci się kilka plaskaczy

      • 5 11

      • spróbuj paziu :) (1)

        • 8 6

        • "paziu"?

          To w koncu jestes gorszego sortu czy tylko tak udajesz?

          • 4 0

    • masz wybór (1)

      Wolisz Generalną Gubernie?

      • 11 6

      • wolę

        niż ten nazikatobolszewicki kurkistan

        • 0 1

    • winlyy (1)

      zachowujesz sie jak Ci niemcy co na koniec uciekali z Polski bali sie ze teraz oni beda jak to nazwałes gorszego sortu a tyle czasu nas traktowali jak smieci , czyli ja ci z po co nas dymali i tak sao bd z nowoczesna , antyPolsacy ... pro niemieccy

      • 15 6

      • wez flanelo wytrzezwiej bo chyba sylwek ciagle trwa

        • 3 4

    • trzeba bylo sie uczyc

      a nie teraz tepak narzeka jak mu zle.

      • 2 1

    • to znaczy, że co?

      jesteś kapusiem i skarżypytą?
      i za granicę jeździsz się skarżyć i namawiasz ich do zrobienia porządku, który tobie nie pasuje?

      jeśli tak, to na prawdę gorszy sort z ciebie ...

      • 6 2

    • POczekaj aż przyjdą ci z 1-września i 17

      • 3 1

    • ubecja (1)

      konfidenci tak mają napisz publicznie gdzie donosiłeś

      • 3 1

      • Pewnie donosil ze sklepu

        Tacy sa potrzebni na kazdej imprezie

        • 1 1

    • I to

      Jest wypowiedź typowego PO-wskiego głupka.

      • 1 0

    • Ciężko się rozmawia ze złodziejami.

      Pamiętam, jak chyba jeszcze za komuny rolnicy protestowali, bo musieli sprzedawać plony warte 100 zł za tonę po 1,50 za tonę, różnego rodzaju "pośrednikom", w końcu poszli pod ministerstwo bo nie mieli za co żyć, to co usłyszeli. "Po co te nerwy, usiądźmy porozmawiajmy". Tak mówił minister zarabiający ponad 10 tys. Czy on rozmawia czy leży na sekretarce to i tak swoją kasę dostanie. Rolnik jak nie pracuje to nic nie zarabia. Powinna być zasada, za czas negocjacji pensja się nie należy. Negocjacje były by krótkie i treściwe. I druga zasada, nikt w Polsce nie ma immunitetu. Wtedy była by kultura w mediach i na ulicy. Szubrawcy z prawa i lewa trzymali by języki na wodzy.

      • 1 0

    • tak samo? naprawdę? wylewają na ciebie ścieki z nocników

      biją Cie w twarz? głodujesz? Wywieziono i wymordowano Twoją najbliższą rodzinę? Nędzny, obrażasz miliony Polaków, naszych dziadów, którzy naprawdę cierpieli za to byśmy mieli to co mamy dziś.

      Pierwszy zaciągniesz się łajzo na "volkslistę" , może już na niej jesteś.

      Pomawiasz przeciwko demokratycznie wybranej legalnej władzy? podburzasz Naród do obalenia Rządu? czyżbyś był faszystą?

      :D

      Dobrze płacą za to żałosne biadolenie? nawet jeśli piszesz tylko dla draki, wstydź się. Wstydź się siebie i tego co robisz. Tym bardziej, jeśli przyjmujesz za to korzyści. Wstydź się !

      • 1 0

    • jak śmiesz

      gnojku

      • 0 0

    • może gdybys miał cokolwiek do powiedzenia

      to ktoś by Cię zechciał wysłuchać.
      ale zdajesz się działać jak stacja przekaźnikowa.
      to co tutaj piszesz już wszyscy słyszeli z "wiadomości" w tvp.

      • 0 0

  • Dokumenty (4)

    Szukam dokumentacji ,danych uwięzionych w koronowie młodych ludzi ,którzy odmawiali posłuszeństwa ,zmuszeni do służby okupantom.

    • 40 6

    • jakim znów okupantom

      to zawsze byli wyzwoliciele

      • 7 9

    • popytaj na UG

      Na Wydziale Historycznym u któregoś z wykładowców z historii Polski XX wieku.

      • 10 2

    • Archiwum Panstwowe w Bydgoszczy (1)

      Maja mase materiałów z regionu z tych czasów,ale czy pomogą to nie wiem.

      • 6 0

      • Zapytaj w IPN

        • 0 0

  • (16)

    hehe, a teraz z Niemców zostały tylko jakieś połączenie krowy (szczególnie uroda kobiet) z turecko-muzułmańskimi genami. I tyle była warta ta wojna Niemców o czystość rasy.

    • 166 26

    • Polak (5)

      A Co z Polski zostało , piszesz bzdury , Niemki piękne i zdrowe kobiety!!!

      • 23 40

      • (1)

        Wspaniałe Hildegardy, Gerdy i Helgi.

        • 35 6

        • A o mojej Wagnerowskiej pieknej Brunhildzie

          to juz zapomniales?

          • 1 0

      • A i owszem piękne..

        Zwłaszcza te z mieszanych małżeństw - Niemka+Turas.. Niemiec+Polka....

        • 16 6

      • akurat zdrowie to muszą mieć, żeby się pośrednio od kóz niczym nie zarazić.

        • 2 1

      • W jakim stylu ,

        Chyba nie widziałeś rodowitych Niemców

        • 0 0

    • Baran (1)

      Dostała bo zasłużyła

      • 2 31

      • ja ci wytłumaczę .....tylko się objaw

        • 8 1

    • Uroda zadbanych i ladnych Niemek jest niepowtarzalna (5)

      Nie ujmujac nic naszym czy jakimkolwiek innym, ladne, ostre rysy Niemek zawsze mi sie podobaly i poznalem kilka naprawde pieknych pan stamtad.

      • 20 26

      • (4)

        pewnie zanim stały się "pięknymi niemieckimi paniami" miały na imię Jens lub Uwe:)

        • 14 3

        • (2)

          szybciej Ania lub Kasia :)

          • 5 6

          • (1)

            Tylko, że na widok Ani lub Kasi Hans czu Ginter dostają ślinotoku. Na widok nativ germańskich piękności Gerdy czy Anneleory już niekoniecznie. Oczywiście co bym nie napisał to i tak bedziesz próbował wyśmiać, bo przecież Niemcy, ach ten cudowny niemiecki raj i jego wspaniali i urodziwi mieszkańcy. Tymczasem coraz mniej tych Niemców w Niemcach. Niedługo i ty powinieneś zainteresować się jakimiś niedrogimi lekcjami arabskiego i czytaniem koranu, bo inaczej d*pa z niemieckiego raju. P.S. Podobno syryjski paszport już można kupić na necie za 2 k ojro, więc śmiało, szukaj a znajdziesz swój niedościgniony niemiecki raj:)))

            • 16 2

            • niestety ale Polacy w latach 70 czy 80 nagminnie wiali do RFN, tam żebrali o socjale

              O robotę jako nianie, ciecie, opiekunki starych gestapowców, prostytutki itp
              zupełnie jakby nie mieli godności ani nie znali historii.... wstyd
              Łasić się do barbarzyńców co zniszczyli nasz kraj za niemiecką emeryturę, to właśnie gorszy sort Polaków. Zawsze gardziłam tymi znajomymi, którzy uciekli do Niemiec po niemiecki paszport

              • 8 3

        • Raczej nie, ale na pewno dla takich jak ty wielbicieli takich atrakcji cos tam sie znajdzie :)

          • 0 1

    • Bh

      H

      • 0 1

    • Polecam lekturę książki pt.

      "Polska rasa panów"
      Dowiesz się z niej, kto przed Niemcami zaczął się "bawić" eugeniką.

      • 6 8

  • "Z beczek już zaczęła unosić się mgła, to znaczy zasłona dymna" (9)

    Zadymianiem zajmowały sie w Gdyni włoskie oddziały Nebbiogeno Battaglione. Stacjonowali między innymi na Grabówku przy ul. Kolłątaja.

    To tak w ramach ciekawostki.

    • 109 2

    • Dla zainteresowanych - ciekawy artykuł o włoskich "zadymiaczach" - opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP71B6

      • 11 1

    • Za bycie Polka dostawala w twarz (4)

      Dziekuje autorce i redaktorowi za ten artykul (i podobnego typu) to jest o wiele lepsze,ciekawsze niz opis wypaczonego chodnika,plotu i klotnie o to.....Brawo i Pozdrowienia.......Marek.....

      • 23 2

      • (3)

        Po wojnie niemieckojęzyczne gdańszczanki też dostawały w twarz od Polaków za to że rzekomo są Niemkami ;-(

        • 11 7

        • rzekomo? (2)

          Nagle nie jest Niemka, tylko "niemieckojezyczna gdanszczanka"?

          Nie zebym popieral bicie ich. Ale bez hipokryzji prosze.

          • 15 2

          • (1)

            powiedz mi jaka rożnica w tym czy ktos jest polskojezyczny , niemiecko jezycznym czy np gdańszczan mówiący po holendersku. Gdańsk kiedys był miastem wielonarodowościowym, Polacy nie dominującej stanowili wiekszosci jednak był okres ze wszelkie narody szanowały sie nawzajem...niestety tego typu zachowania brak tolerancji i nienawisc za coś czego któryś z narodów zaznał ileś lat temu sprawia iż dzisiaj Gdańsk jest miastem pełnym nienawiści...co gorsza dzisiaj Polacy skacza sobie do oczu

            • 6 3

            • jezyk definiuje narodowosc

              Jak nie rozumiesz wspolnoty to jak mozesz byc jej czescia?

              • 4 3

    • dzięki, fajne info :) (2)

      lubię Włochy i włoski język i kuchnię, teraz mam kolejny powód :)))

      • 1 7

      • Italiani (1)

        A ja sie nimi nie zachwycam. Doswiadczylem ich przez wiele lat w Nowym Jorku. Kretacze i zlodzieje.
        Sa jak zmieszany zyd z cyganem, kundle. W domu zra w kolko to samo:
        pomodoro, pasta, macaroni z serem i ...pizza.
        No i rarytasy: oplesniala, suszona jak skala kielbasa z papryka i...prossiutto

        • 5 6

        • no właśnie różnica między "wyjezdnymi" a tymi we Włoszech może być znaczna

          tak samo jak w Anglii masz pełno karkowatych Polaków i idiotki z polskich wsi - na ich podstawie nie możesz wyrabiać sobie opini o reszcie narodu. Ci "normalni" po prostu nie rzucają się w oczy, nie pracują w fabrykach itd, trudniej ich dostrzec.
          Tak myślę że to może działać. Ale każdy jakieś doświadczenia ma i na ich podstawie buduje sobie światopogląd.
          NAtomiast niebardzo rozumie przytyku do kuchni, żrą co lubią a co w tym złego :) Polacy żrą schabowe i mielone i co w tym złęgo? :) Ano nic.

          • 4 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane