• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tajemnice schronu w Twierdzy Gdynia

Marzena Klimowicz-Sikorska
15 stycznia 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 

Zobacz z nami jak wygląda schron i dawna montownia torped w Babich Dołach.


Historia niemieckiego schronu na terenie dawnej Twierdzy Gdynia, w którym w czasie II wojny światowej funkcjonowała montownia torped, znana jest nielicznym. Jego lokalizacja jest owiana tajemnicą i dostępna tylko badaczom i miłośnikom gdyńskich fortyfikacji. My jednak pokażemy wam go od środka i opowiemy jego historię.



Czy kiedykolwiek zwiedzałeś poniemieckie bunkry?

Zakład doświadczalny produkcji torped Torpedowaffenplatz - Gotenhafen-Hexengrund mieści się na terenie byłego niemieckiego poligonu torpedowego w dzisiejszej dzielnicy Babie Doły w Gdyni. Funkcjonował on najprawdopodobniej od 1942 r. aż do końca wojny i wciąż rozpala wyobraźnię miłośników historii pasjonujących się czasami II wojny światowej. Trudno się im dziwić, gdyż to właśnie w tym miejscu funkcjonowała montownia niemieckich torped i to m.in. z tym miejscem związana jest legenda o skarbie, który ewakuujący się Niemcy zakopali w pośpiechu.

Ale od początku. Historia montowni torped rozpoczyna się jesienią 1939r., kiedy to Niemcy zaadoptowali polski port wojenny Oksywie i port handlowy w Gdyni na bazę Kriegsmarine [marynarka wojenna III Rzeszy Niemieckiej - przyp. red]. W 1940 r. rozpoczęła się budowa obiektów poligonu. Usytuowano je pomiędzy majątkiem Nowe Obłuże a stacją kwarantanny portu gdyńskiego w Babim Dole. Budynki zlokalizowano w wąwozach zbiegających się w Babim Dole, gdzie rozegrał się ostatni akt obrony Kępy Oksywskiej w 1939 r.

Dlaczego właśnie Niemcy wybrali Gdynię? Uznali bowiem, że akwen Zatoki Puckiej to idealne miejsce do testowania amunicji morskiej. Dodatkowo miejsce to było bezpieczne od dywersantów, bo wcześniej przeprowadzono akcję wysiedlenia polskich rodzin z tamtych okolic. Nieobojętne było też ukształtowanie tego terenu - charakterystyczna rzeźba i roślinność porastająca wąwóz stanowiły świetny kamuflaż. Do końca 1941 r. zbudowano tam wiele budynków warsztatowych, biurowych, pomocniczych, a także mieszkalnych. Jednak największą dumą był 400 -metrowy pirs wraz z przystanią i żelbetonowym schronem dla magazynowania i wystrzeliwania torped.

W TWP przymusowo pracowali w Polacy. Do jednego z nich, nieżyjącego już pana Jana dotarł 10 lat temu Jarosław Kłodziński, pasjonat historii Gdyni. - Według jego relacji tereny dzisiejszej dzielnicy Babie Doły były bardzo ufortyfikowane. Montownia torped służyła wtedy m.in. za schron przed nalotami i bombardowaniami - mówi Kłodziński. - Pan Jan pracował w zakładzie jako osoba fizyczna. Enigmatycznie odnosił się jednak do tego czym się tam zajmował. Zanim jednak został zmuszony do tej pracy pracował w Warsztatach Naprawczych Stoczni Marynarki Wojennej Gdynia Oksywie.

Niemiecka montownia torped w Gdyni jest jedną z dwóch jaka po 1945 r. znalazła się na terenie Polski. Jej odpowiednik znajdował się koło Bielikowa pod Szczecinem. W szczecińskim ośrodku Niemcy pracowali m.in. nad lotniczymi torpedami z akustycznym mechanizmem i  samonaprowadzającym. W Gdyni natomiast zgłębiali tajniki konstrukcji torped okrętowych i lotniczych.

Do obu ośrodków elementy do budowy torped sprowadzano z południa kraju. Na miejscu montowano je, a gotowy pocisk odpalano w celach testowych główni na wodach Zatoki Puckiej. Tam, zmuszeni do pracy dla okupanta polscy rybacy, wyławiali je i oddawali Niemcom, którzy następnie udoskonalali swoje "dzieło".

My jednak naszą wyprawę po montowni torped rozpoczynamy 5 kwietnia 1945r. Tego dnia bowiem pododdział wojsk radzieckich i polskich zajął Babi Dół. Cały ośrodek przejęły służby radzieckie. Był to początek końca istnienia podziemnej montowni torped. A co zobaczyliśmy i o czym usłyszeliśmy możecie zobaczyć w materiale wideo.

Przeczytaj też o tajemnicach torpedowni na Babich Dołach.

Na prośbę gdyńskich miłośników fortyfikacji i ze względu na akty wandalizmu na schron nie ujawniamy jego dokładnej lokalizacji.

Korzystałam z opracowania autorstwa Bogusława Perzyka, pt. "Ochrona zabytków budownictwa obronnego. Materiały ogólnopolskiego zjazdu społecznych opiekunów zabytków i wojewódzkich Konserwatorów zabytków."

Opinie (112) ponad 10 zablokowanych

  • Twierdza Gdynia... bardzo ciekawe (20)

    może niedługo okaże się, że w Gdyni też Żuraw stoi lub molo? :)

    • 41 183

    • Nie mogę znaleźć żadnej informacji o Twierdzy Gdynia (3)

      Po wpisaniu w wyszukiwarkę, wyskakuje Twierdza Wisłoujście lub Arka Gdynia.
      Czyli co? To jest jakaś legenda? Czy może niedobry premier z Gdańska znów zrobił na złość Gdyni i kazał googlowi wszystko poblokować???
      Granda!

      • 17 32

      • dokladniej szukaj nie ma nic takiego jak twierdza gdyni :) no moze w przenosni

        caly kompleks nazywal sie Torpedowaffenplatz Hexengrund (TWP)

        obiekt znajduje sie na ul. zielonej - w gdyni

        • 23 0

      • to chyba nazwa temporalna

        Niemcy podczas ataku Rosjan nadawali niektórym miastom miano "twierdzy". To taka nazwa taktyczna, mająca na celu opisanie sposobu obrony terenu.
        Nie znam się za bardzo na historii wojskowości i taktyki wojennej, ale to jest coś w ten deseń. Nie oznacza konkretnej budowli, ale konkretnego terenu mającego wziąć na siebie główne uderzenie wroga i skupienie ich sił, oraz obronę do końca.

        Pozdrowienia dla klakierów z gdańskiego magistratu.

        • 21 4

      • Nie wszystko co jast w wyszukiwarce istnieje i na odwrót. Znajdziesz tam np. krasnoludki a to że nie ma Twierdzy Gdynia to nie znaczy że nie istnieje

        • 14 2

    • akurat molo się znajdzie (1)

      • 41 1

      • Ba....

        ... i na Babich kiedyś też było

        • 7 0

    • a czy magistrackie trolle

      pracują również w niedziele czy to raczej samozapał albo raczej przypał

      • 14 4

    • spokojnie

      mamy za to gigantyczny pomnik tępego gdańszczanina z niezadowoloną ze swojego życia miną :)

      • 15 7

    • Molo jest w Gdyni w Redłowie. Zanim zabłyśniesz sprawdź. (1)

      • 9 11

      • Sprawdziłem, klif jest redłowski a molo orłowskie. Granica dzielnicy to rzeka Kacza.

        • 18 0

    • (1)

      a żebyś wiedział, że w gdyni jest molo w Orłowie. Przed wojną było one dłuższe od mola w sopocie. Obecnie molo w Gdyni ma około 200metrów. Jesteś jakis taki niedouczony.

      • 13 3

      • było ono i molo a nie mola

        • 0 0

    • było coś w artykule o żurawiu? (1)

      taki ograniczony jesteś, czy z gdańska?(ca na jedno wychodzi)

      • 14 6

      • taki mocny sledziu jestes?

        • 1 8

    • Baran

      A w Orłowie co stoi, matole?

      • 2 1

    • 1.Molo w Orłowie !!!!! (kiedyś dłuższe od mola w Sopocie)

      2.Molo Południowe - przedłużenie Skweru Kościuszki
      3.Molo Rybackie (Dalmor)
      4.Molo Węglowe
      5.Molo Pasażerskie (Dworzec Morski)
      6.Molo prowadzące do Torpedowni na Oksywiu (Formoza) (podobne molo prowadziło do Torpedowni na Babich Dołach. Po rozebraniu go, powstało kolejne małe molo, które zostało zniszczone podczas sztormu...)
      oraz pełno innych mniejszych...

      • 3 0

    • Festung Gotenhafen

      Wujek Google - "Festung Gotenhafen"

      • 0 0

    • Molo

      W Gdyni jest molo... Jeśli nie masz pojęcia o czym mówisz to się nie wypowiadaj.

      • 0 0

    • Mola w Gdyni

      Jest ich kilka, nie tylko drewniane w Orłowie. Najbardziej znane jest Molo Południowe, błędnie nazywane Skwerem Kościuszki.

      • 1 0

    • twierdza

      na mapach Wermachtu

      • 0 0

  • Gdańsk tez ma tunele tylko nie udostepnia ich turystom a szkoda (12)

    • 73 9

    • zamiast tak poznawac historie to nie. Ale mamy inne pierdoły od Budynia

      • 12 3

    • Radni muszą uzgodnić cennik zwiedzania. (3)

      Ja proponuję taki:
      Bilet normalny - 15 zł
      Bilety ulgowe (niepełnoletni, uczniowie i studenci)- 10 zł
      Bilet rodzinny do 4 osób - 30 zł
      Bilet grupowy powyżej 15 osób - 12 zł dorośli, 8 zł niepełnoletni, uczniowie i studenci
      Dzieci do lat 4 - wstęp wolny

      • 15 0

      • Radni, prezydenci - wstęp wolny

        • 11 4

      • budowniczowie wstep wolny

        • 0 1

      • gdyby to byl Gdańsk to jeszcze byłby parking płatny - 25zl za osobowy, 150 zł autobus. niech mieszkańcy i turyści dojeżdżają komunikacją miejską :)

        • 2 1

    • do oglądania będziemy mieli ECS za setki milionów

      • 14 1

    • zoppot

      też ma ;-)

      • 1 1

    • Bo takie czasy grówniane mamy...

      ...że jak jakaś lodzia złamie sobie tipsiora, to gotowa latami pienić się w sądzie i w prasie na hamerykańską modłę. Dlatego na wszelki wypadek niczego się nie udostępnia, bo zabezpieczenie obiektów przed fantazją/lamerią każdego idioty to gigantyczne koszty.

      • 2 0

    • Na prawdę brakuje ci na obiektach mamusiek z wrzeszczącymi dzieciarami i szkolnych wycieczek zdegustowanych nastolatków, będących w stanie szoku po oderwaniu od xboxa?

      Niech eksploracja pozostanie dla eksploratorów.

      • 4 0

    • (1)

      ale za to mamy towarzzystwo Gertruda które stara się aby nawet na własną rękę ktoś nie poszedł, no chyba że jest od nich.

      • 2 1

      • "towarzystwo Gertruda" nie ma nic wspólnego z tym obiektem. Zajmuje się nim Salamandra ze względu na gacki.

        • 0 0

    • a gdzie by wtedy budyń swoje erło i dolary chował?

      no gdzie?

      • 1 1

  • no niestety unas tylko wandalizm jest popularny

    • 50 4

  • fajny filmik :) (1)

    w dobie internetu wielki problem zdobyc info ze ta montownia jest w gdynia na zielonej? slowo klucz: szkola ;)

    • 19 13

    • muszę ja odnaleźć i zaznaczyć, że tam byłem i zwiedziłem

      zazwyczaj stawiam klocka

      • 1 1

  • Gratulacje

    Świetny materiał!! Takie poszukiwania lokalnych, historycznych, zapomnianych obiektów są wspaniałym pomysłem na wzbogacenie portalu trójmiasto.pl Powinny stanowić ważną cześć. Popieram i gratuluję pomysłu na materiał więcej takich ciekawych miejsc z trójmiasta!

    • 48 2

  • Schron

    Jest schron - jest impreza !

    • 27 8

  • bardzo fajny temat ... jakby się dało więcej to ja jestem za ! PS. ten pająk też konkret :]

    • 18 4

  • Dlaczego takie miejsce gnije i sie marnuje? (4)

    skandal.

    • 40 3

    • Chcesz to sie tam wprowadź ;)

      • 5 1

    • imprezy techno można by było tam organizowac , real underground:)

      • 1 1

    • Może dlatego, że nie ma nic do zaoferowania? W skali obiektów militarnych Gdyni ten jest stosunkowo najmniej ciekawy. Zwiedź jakąkolwiek piwnicę - wrażenia podobne a przy odrobinie szczęścia jakieś fanty można znaleźć.

      • 3 0

    • Jeszcze się przyda, nadciąga wojna światowa, ludzie będą mieli gdzie uciekać.

      • 0 0

  • I ZNOWU RUSCY MAJA CALA DOKUMENTACJE ! (3)

    I SOBIE ZBUDOWALI LUX TORPEDE ! Zawsze wszystko Ruskim oddawalismy jak sprzedawczyki .

    • 24 7

    • polaki !!!

      • 1 0

    • to dziadek tuska jezdzil i rozdawal dokumenty

      tak mowia w radiu maryja

      • 3 3

    • sami sobie brali

      • 2 0

  • Super temat

    Super temat, tak trzymac. - proponuję ekstra premie dla pani Marzeny na koniec Q.

    • 13 6

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane