Wyjątkowo malownicza zmiany warty szykuje się w Gdańsku z okazji Święta Konstytucji. Rekonstruktorom będą tłumnie towarzyszyć gdańszczanie przyozdobieni w biało-czerwone barwy. A wszystko zostanie uwiecznione na pamiątkowym zdjęciu.
Inscenizacje na placu pomiędzy Złotą Bramą a budynkiem Katowni wrosły w krajobraz Gdańska i stały się jego kolejną atrakcją. Profesjonalnie przygotowane pokazy historyczne przyciągają z każdym rokiem coraz więcej gdańszczan i turystów. Zmiany warty organizowane są przy okazji różnego rodzaju rocznic, ważnych z punktu widzenia historii Gdańska lub Polski.
Nic dziwnego, że w najbliższą niedzielę odbędzie się kolejne widowisko. Święto Konstytucji to idealna okazja do przypomnienia silnych związków Gdańska z przedrozbiorową Polską. Tym razem członkowie Projektu Historycznego Garnizon Gdańsk nieprzypadkowo przebiorą się w mundury żołnierzy gdańskich z II połowy XVIII wieku. Okres z którego pochodzą stroje nawiązuje do ostatnich dekad istnienia I Rzeczypospolitej. Jak zawsze, wojakom będą towarzyszyć mieszczanie przebrani w ubrania z epoki.
Podczas niedzielnej inscenizacji, poza tradycyjnym pokazem musztry, rekonstruktorzy zaprezentują uroczyste odczytanie słów dawnej przysięgi mieszczan gdańskich (na podstawie oryginalnego tekstu z epoki). Wszyscy zebrani powtórzą słowa przysięgi potwierdzającej przywiązanie do miasta i korony polskiej.
- Tego rodzaju przysięgę składano podczas uroczystości nabycia obywatelstwa miasta Gdańska. Cudzoziemcy, którzy w ten sposób stawali się pełnoprawnymi mieszkańcami grodu nad Motławą, czynili to zazwyczaj w Ratuszu Głównego Miasta. Nasza inscenizacja odbędzie się jednak na schodach przedproża Dworu Artusa, aby jak najwięcej widzów mogło wziąć w niej udział - wyjaśnił gdański kaper Krzysztof Kucharski, współorganizator imprezy.
Widowisko rozpocznie się punktualnie o godzinie 15:00 tuż obok bram Katowni. Po pokazie musztry, około godziny 15:30 rekonstruktorzy sformują kolumnę i ulicą Długą przejdą pod Dwór Artusa, gdzie odbędzie się złożenie przysięgi oraz pokaz mody historycznej. Na koniec, około godziny 16:00, zaplanowano wspólne zdjęcie pamiątkowe. W związku z tym, organizatorzy zachęcają wszystkich uczestników do zaopatrzenia się w jakikolwiek biało - czerwony akcent: flagę, chorągiewkę, kotylion, koszulkę czy nawet szalik.
Konstytucja 3 maja, której właściwa nazwa brzmiała Ustawa Rządowa, była pierwszą na kontynencie europejskim i drugą na świecie (po konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku) ustawą tego typu. Warto wspomnieć, że oparta na oświeceniowych zasadach ustrojowych Konstytucja 3 maja ukazała się szybciej niż ustawa zasadnicza rewolucyjnej Francji, uważanej powszechnie za ojczyznę Oświecenia. Jednak w przeciwieństwie do Francji, konstytucja I Rzeczypospolitej była efektem pokojowych reform, a nie wyjątkowo krwawej rewolucji.
Konstytucja 3 maja miała wyeliminować patologie systemu ustrojowego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Twórcy projektu Ustawy Rządowej doskonale zdawali sobie sprawę, że nie znajdzie ona poparcia większości posłów. W związku z tym zastosowano fortel. Z okazji Świąt Wielkanocnych ogłoszono czterotygodniową przerwę w obradach sejmu. Jednakże wtajemniczeni w sprytny podstęp posłowie pozostali w stolicy i w ten sposób uchwalili Ustawę Rządową.
Nazwa "Ustawa Rządowa" może wydawać się nieco myląca. Wynika to z ówczesnego rozumienia terminu "rząd", który należy tłumaczyć jako ustrój państwa. Na treść Konstytucji składały się wstęp i 11 artykułów (które kolejno unormowały sprawy: wyznań, szlachty, mieszczan, chłopów, podziału władzy, władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej, władzy sądowniczej, regencji, edukacji dzieci królewskich, wojska).
Konstytucja z dnia 3 maja 1791 roku nie przetrwała długo. Została obalona już w następnym roku w wyniku wojny polsko - rosyjskiej, która przeszła do historii właśnie jako Wojna w obronie Konstytucji 3 maja. Pamiątką po tamtym konflikcie jest najwyższe polskie odznaczenie wojskowe - nadawane za wybitne zasługi na polu bitwy aż po dzień dzisiejszy - czyli krzyż wojskowy Virtutti Militari. W 1795 roku, w następstwie trzeciego rozbioru, reformująca się Rzeczpospolita Obojga Narodów zniknęła z mapy Europy. Duma z uchwalenia drugiej na świecie konstytucji wspierała jednak kolejne pokolenia Polaków walczących o niepodległość.
Co ciekawe, od 2007 roku, rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest również świętem państwowym drugiego spadkobiercy tradycji Rzeczypospolitej Obojga Narodów - Litwy.
Historyczna zmiana warty podczas święta 3 maja w Gdańsku w 2013 r.