• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Biletomaty: siedmiu chętnych odeszło z kwitkiem. Umowa sprzyja monopoliście?

Maciej Korolczuk
23 września 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
W Gdańsku automaty biletowe obsługuje tylko jedna firma. Chętnych jest więcej, ale do wyłonienia kolejnych operatorów nie dochodzi. W Gdańsku automaty biletowe obsługuje tylko jedna firma. Chętnych jest więcej, ale do wyłonienia kolejnych operatorów nie dochodzi.

Siedem firm chciało w ostatnich latach ustawić swoje biletomaty na ulicach Gdańska, ale żadnej się to nie udało. Dlaczego? Według naszych ustaleń na przeszkodzie może stać jeden z zapisów w umowie między ZTM Gdańsk a jedynym operatorem biletomatów w mieście, firmą Avista.



Czy w Gdańsku powinno być więcej biletomatów?

W Gdańsku jest obecnie 49 automatów biletowych, w których podróżni mogą kupić bilet jednorazowy, doładować kartę miejską czy telefon komórkowy. Umowa między Zarządem Transportu Miejskiego a operatorem urządzeń, firmą Avista, została podpisana w 2010 r. Ponieważ jest to umowa handlowa, oznacza to, że jej finansowe warunki, np. wysokość udzielonego przez ZTM rabatu na sprzedaż biletów w automatach, są tajemnicą pomiędzy obiema stronami.

Okazuje się jednak, że jeden z zapisów umowy dotyczy nie tylko relacji między Avistą a ZTM-em, ale wpływa także na inne firmy, które chciałyby świadczyć gdańszczanom identyczne usługi.

W paragrafie 7. umowy, który opisuje obowiązki ZTM, zawarty jest punkt mówiący o tym, że Zarząd Transportu Miejskiego zobowiązuje się do "niewyrażania zgody na zainstalowanie automatów biletowych innego wykonawcy w promieniu co najmniej 100 metrów od lokalizacji instalowanego Automatu Biletowego Wykonawcy".

Oznacza to, że w najbardziej uczęszczanych, a co za tym idzie - najbardziej rentownych - miejscach, takich jak węzły przesiadkowe, nie staną urządzenia nowego operatora biletomatów.

Umowa między ZTM a firmą Avista, w której znalazł się sporny warunek (punkt 6 w Obowiązkach Zamawiającego). Umowa między ZTM a firmą Avista, w której znalazł się sporny warunek (punkt 6 w Obowiązkach Zamawiającego).
Czy taki zapis nie faworyzuje tylko jednego gracza rynkowego? ZTM odpiera ten zarzut. Władze ZTM przekonują, że zapis w umowie ma rację bytu i zachęca nowych operatorów do stawiania automatów, ale w takich miejscach, jak np. w południowych dzielnicach, gdzie brakuje miejsc sprzedaży biletów.

- Montaż dwóch czy trzech automatów różnych operatorów na jednym przystanku, np. przy dworcu głównym, nie ma sensu - przekonuje Jerzy Dobaczewski, dyrektor ZTM. - Według nas nowy operator powinien instalować urządzenia tam, gdzie ich jeszcze nie ma. Nie ma powodu, by powielać te same lokalizacje, choćby z punktu widzenia ich rentowności.
ZTM uważa, że gdy na jednym przystanku będą stały dwa automaty, spadną średnie obroty danego urządzenia, co może przełożyć się na jego likwidację.

- To byłoby działanie na szkodę podróżnego, na co nie chcemy i nie możemy sobie pozwolić - przekonuje Dobaczewski.
Firma Avista, od 2009 r. należąca do niemieckiego przedsiębiorstwa Scheidt&Bachmann GmbH, jednego z potentatów w dziedzinie systemu poboru opłat na całym świecie, operatorem biletomatów jest tylko w Gdańsku.

- Automaty należące do Scheidt&Bachmann GmbH stoją też m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Bydgoszczy i Lublinie, ale urządzenia obsługiwane są już przez innych operatorów - mówi Ewa Dąbrowska z firmy Avista.
W stolicy problemu nie ma

Na pytanie, dlaczego w innych miastach operatorów jest kilku (np. w Warszawie ponad 500 urządzeń obsługuje ZTM, Mennica Polska oraz krakowska firma ASEC) usłyszeliśmy, że stolica jest większym miastem od Gdańska, a ZTM wcale nie wyklucza współpracy z kolejnymi operatorami.

W Warszawie oceniają to jednak inaczej.

- Wychodzimy z założenia, że to pasażer decyduje o tym, w jaki sposób chce kupić bilet. Może to zrobić w biletomacie stacjonarnym stojącym na przystanku, biletomacie mobilnym wewnątrz pojazdu, może też kupić bilet w kiosku albo przez telefon. Nie możemy mu w żaden sposób narzucić takiego, a nie innego rozwiązania. Z naszej perspektywy wydaje się, że zapis o minimalnej odległości 100 metrów od urządzenia nie jest korzystny dla pasażera. Dlatego na wielu przystankach w stolicy stoją obok siebie biletomaty różnych operatorów - informuje Igor Krajnow, rzecznik prasowy ZTM w Warszawie.
Siedmiu chętnych, ani jednej podpisanej umowy

Jerzy Dobaczewski zapewnia, że gdański ZTM jest otwarty na współpracę z innymi operatorami. - Zapisy o minimalnej odległości 100 metrów w naszej ocenie nie monopolizują rynku. Nie chronimy też w ten sposób interesu operatora, zapewniając mu najlepsze lokalizacje. Jesteśmy w stanie wskazać wiele innych miejsc, w których ustawienie biletomatów ma sens. Może to zrobić Avista albo każda inna firma, która się do nas zgłosi - podkreśla Dobaczewski.
Tyle tylko, że w ostatnich latach do ZTM zgłosiło się aż siedem firm zainteresowanych ustawieniem w Gdańsku swoich urządzeń. Jest wśród nich m.in. Wincor Nixdorf Sp. z o.o. (firma zajmująca się biometrycznym uwierzytelnianiem transakcji w bankomatach czy samoobsługą w sieciach handlowych), Mennica S.A. (operator kart miejskich m.in. w Bydgoszczy, Jaworznie, Lublinie, Poznaniu, Suwałkach, Wrocławiu), Krajowa Izba Rozrachunkowa (oferująca m.in. zestawy do e-podpisu), Emtal Sp. z o.o. (firma zrealizowała w Gdańsku m.in. System Informacji Pasażerskiej), IT-Trans (posiada system internetowej sprzedaży biletów komunikacji kolejowej).

Z żadną z nich nie podpisano jednak umowy. Dlaczego?

- Wymienione firmy, zainteresowane postawieniem biletomatów, zwróciły się do ZTM w Gdańsku w formie pisemnej o udostępnienie m.in. warunków umowy. Warunki umowy dotyczącej postawienia biletomatów w Gdańsku zostały im udostępnione. Firmy te jednak na różnym etapie wymiany korespondencji nie kontynuowały dalszych rozmów z nami - informuje Zygmunt Gołąb, rzecznik prasowy Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku. Nie wyjaśnia jednak, dlaczego do zawarcia umów nie doszło.
Jedną z firm, które chciały współpracować z ZTM była też firma ASEC, jeden z trzech operatorów podobnych urządzeń w Warszawie. Tomasz Boryczko, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu ASEC przyznaje, że tam o podobnych zapisach nie było mowy.

- Lista lokalizacji automatów jest wyznaczana przez Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie, lecz nie ma żadnych ograniczeń typu odległości pomiędzy automatami. Oczywiście - rentowność w lokalizacjach jest różna, ale ze względu na interes społeczny musi być zapewniony dla pasażerów szeroki dostęp do sieci sprzedaży biletów. Operator również może proponować lokalizacje, lecz nie zawsze są one akceptowane przez ZTM. Trzeba też pamiętać, że ZTM często na podstawie informacji o planach rozwoju w mieście wie, gdzie będzie duży ruch pasażerski i sugeruje lokalizacje do instalacji automatów. Często wydają się one operatorowi mało atrakcyjne, ale praktyka w wielu przypadkach pokazuje, że tak nie jest - mówi Tomasz Boryczko.
W procesie uruchomienia w mieście sieci automatów ważna jest nie tylko atrakcyjna lokalizacja, ale także - a może przede wszystkim - kwestie techniczne. Okazuje się, że i z tym jest problem.

- Aby możliwa była sprzedaż biletów elektronicznych w naszych automatach musimy mówiąc w dużym uproszczeniu, otrzymać informacje techniczne dotyczące sposobu kodowania biletów elektronicznych w działającym systemie. Ponieważ Gdańsk nie jest właścicielem tego rozwiązania, a jest nim prywatna firma, która kiedyś je dostarczyła, zwróciliśmy się do niej kilkakrotnie z pytaniem czy te dane zostaną nam udostępnione, jednakże do dnia dzisiejszego nie dostaliśmy żadnej odpowiedzi - przyznaje Tomasz Boryczko.
Wkrótce liczba automatów w Gdańsku wzrośnie, ale minimalnie: z 49 do 50.

- Jeden z biletomatów na Przeróbce został zdemontowany na czas remontu, który właśnie się zakończył. W ciągu kilku dni biletomat powinien zostać podłączony - wyjaśnia Zygmunt Gołąb.
Liczba biletomatów w Gdańsku nie zmieniła się od 2011 roku.

O opinię zapytaliśmy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ten jednak nie zajął jednoznacznego stanowiska, mimo że zapis w umowie ZTM z Avistą ogranicza konkurencję i dostęp do rynku dla potencjalnych kontrahentów (art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

- Stwierdzenie, czy dana praktyka narusza przepisy antymonopolowe wymaga dokładnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności w toku postępowania - ocenił Ernest Makowski, Starszy Specjalista z UOKiK.
  • Jak tłumaczy ZTM, nowe biletomaty mogą pojawić się na ulicach Gdańska, ale muszą stanąć w nowych lokalizacjach.
  • W automacie można kupić bilet jednorazowy, doładować telefon czy kartę miejską.
  • Jeden automat to dla firmy koszt ok. 100 tys. zł.
  • W Gdańsku automaty biletowe obsługuje tylko jedna firma. Chętnych jest więcej, ale do wyłonienia kolejnych operatorów nie dochodzi.

Targi Trako 2015 w Amber Expo

Opinie (156) 3 zablokowane

  • A mnie dla odmiany ciekawi, (2)

    jak oni wyliczyli, że 'promień rentowności' to akurat 100 metrów. Czemu nie 117,7 albo 92,5?

    • 11 5

    • i tak nie widzę problemu (1)

      aby np. w Gdańsku Głównym umieścić w odległości 100 m - jest pełno takich miejsc mocno uszczęszczanych przy trasach prowadzących do dworca.

      poza tym, same przystanki są od siebie oddalone o dużo więcej niż 100 m, a prziecież na większości nie ma biletomatów! więc w czym problem?

      • 3 0

      • Czy automat musi stać na przystanku?

        Może na osiedlu koło sklepu...

        • 1 0

  • JEST ŁAPOWKA JEST PRZYEJMNOSC

    taka prawda - wszedzie dziala lobby na rzecz firm i wprowadzaja rozne zapisy -ale w takim przypadku UOKIK powinno nalozyc na zdiz kare !!! tak z 5mln i wyrzucic z zarzutami szkodzenia spoleczenstwu - dyrektorow i osoby ktore to podpisaly!

    • 13 2

  • Biletomaty dla Gdyni (1)

    Takie automaty przydały by się w Gdyni a nie człowiek potrzebuje bilet za 3 zł i jest zmuszony do kupna karnetu!!!! a w kiosku biletów brak bo się kioskarzom nie opłaca ich sprzedaż

    • 12 1

    • Nie wiem co za ból d$%py ludzie mają z tymi karnetami. Kupujesz karnet ulgowy i masz jeden bilet w zapasie. W gdańsku u kierowcy można dostać tylko bilety godzinne, a biletomatów w całym miejście jak wskazano w artykule są 49 sztuki. Nie trzeba skończyć podstawówki, żeby przekalkulować sobie, że mniej korzystny system dystrybucji panuje w Gdańsku.

      • 2 10

  • Kupowanie biletu w biletomacie to koszzmar.

    Już chyba bardziej skomplikować tej skądinąd prostej czynności nie można było.

    • 15 4

  • A czy po Gdańsku jeżdzą tramwaje/autobusy z biletomatem w środku?

    Bo jeśli tak to widzę duże pole do popisu dla prawników operatora. A jeśli nie jeżdżą to może dlatego, że Gdańsk takich nie zamawia bo umowa....

    • 4 1

  • monopol na bilety (1)

    Monopol na bilety wprowadził ZKM w gdańsku dla swoich pracowników. Motorniczy i kierowca nie może kupować biletów, nawet za swoje pieniądze, w innym miejscu jak kasa ZKM .Jak nie kupuje w kasie zkm to na dywanik .Tłumaczenie że kupuję bilety w kiosku czy kasie ztm i potem sprzedaję w autobusie nie ma znaczenia. To jest dopiero monopol .

    • 7 3

    • monopolowy

      Jeżeli kupuje bilet dla siebie to może ko kupić, gdzie tylko chce, natomiast jeżeli nabywa bilety w celu odsprzedaży w pojeździe to wiadomo, że musi je nabyć w swojej kasie

      • 3 0

  • Panie Dobaczewski, jeżeli w pańskiej ocenie ten zapis nie faworyzuje wykonawcy, to jaki zapis by go faworyzował? (3)

    Z językowego i faktycznego punktu widzenia, ten zapis wprost uniemożliwia innym stawianie automatów w bliższej lokalizacji aniżeli 100 metrów - zatem zapis sam w sobie już ogranicza konkurencję, a zważywszy, iż rozmieszczanie automatów w odległości 101 metrów od automatu wykonawcy mija się z biznesowym celem przedsięwzięcia w przypadku innych chętnych, to tak...to jest faworyzowanie jednego wykonawcy, poprzez ograniczanie dostępności innym.

    Pańskie tłumaczenie, to urzędacka egzotyczna logika, gdzie dowodem samym w sobie jest teza, że nie ograniczacie konkurencji. Chyba sam Pan nie wierzy, w to co Pan opowiada publicznie, bo to biegunowo odległe od zdroworozsądkowej oceny rzeczywistości.

    • 17 3

    • A na czym miałaby polegać ew. konkurencja, na niższej cenie czy jakości biletu? (2)

      • 2 2

      • Na czymkolwiek, co wyróżniałoby "in plus" ofertę konkurencyjnego wykonawcy w stosunku do obecnego.

        "Sky is the limit"

        • 3 1

      • Chociażby na ściąganych prowizjach płaconych przez ZTM operatorowi urządzeń, ale tu jak to z publicznymi pieniędzmi bywa nie chodzi o oszczędności. Chodzi o to żeby jak najwięcej wydać.

        • 2 1

  • Propozycja

    Ja bym proponował instalację biletomatów w autobusach i tramwajach, żeby nie trzeba było rozmawiać z tymi gburowatymi kierowcami i motorniczymi, którzy robią łaskę, że sprzedadzą bilet przy okazji rzucając głupkowatymi tekstami.

    • 6 3

  • auromaty w tramwajach i autobusach

    Postawić automaty w tramwajach i autobusach .Tylko że tego nie zrobią bo jak autobus stoi na przystanku to jest mniej jak 100m od stacjonarnego automatu.

    • 5 0

  • Ojeju no łapówy wzięte, to teraz uczciwie pilnują, by nie złamać zapisów : )

    Welcome to Budynioland, lemingozo!

    • 9 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane