Siedem firm chciało w ostatnich latach ustawić swoje biletomaty na ulicach Gdańska, ale żadnej się to nie udało. Dlaczego? Według naszych ustaleń na przeszkodzie może stać jeden z zapisów w umowie między ZTM Gdańsk a jedynym operatorem biletomatów w mieście, firmą Avista.
W Gdańsku jest obecnie 49 automatów biletowych, w których podróżni mogą kupić bilet jednorazowy, doładować kartę miejską czy telefon komórkowy. Umowa między Zarządem Transportu Miejskiego a operatorem urządzeń, firmą Avista, została podpisana w 2010 r. Ponieważ jest to umowa handlowa, oznacza to, że jej finansowe warunki, np. wysokość udzielonego przez ZTM rabatu na sprzedaż biletów w automatach, są tajemnicą pomiędzy obiema stronami.
Okazuje się jednak, że jeden z zapisów umowy dotyczy nie tylko relacji między Avistą a ZTM-em, ale wpływa także na inne firmy, które chciałyby świadczyć gdańszczanom identyczne usługi.
W paragrafie 7. umowy, który opisuje obowiązki ZTM, zawarty jest punkt mówiący o tym, że Zarząd Transportu Miejskiego zobowiązuje się do "niewyrażania zgody na zainstalowanie automatów biletowych innego wykonawcy w promieniu co najmniej 100 metrów od lokalizacji instalowanego Automatu Biletowego Wykonawcy".
Oznacza to, że w najbardziej uczęszczanych, a co za tym idzie - najbardziej rentownych - miejscach, takich jak węzły przesiadkowe, nie staną urządzenia nowego operatora biletomatów.
Czy taki zapis nie faworyzuje tylko jednego gracza rynkowego? ZTM odpiera ten zarzut. Władze ZTM przekonują, że zapis w umowie ma rację bytu i zachęca nowych operatorów do stawiania automatów, ale w takich miejscach, jak np. w południowych dzielnicach, gdzie brakuje miejsc sprzedaży biletów.
- Montaż dwóch czy trzech automatów różnych operatorów na jednym przystanku, np. przy dworcu głównym, nie ma sensu - przekonuje Jerzy Dobaczewski, dyrektor ZTM. - Według nas nowy operator powinien instalować urządzenia tam, gdzie ich jeszcze nie ma. Nie ma powodu, by powielać te same lokalizacje, choćby z punktu widzenia ich rentowności. ZTM uważa, że gdy na jednym przystanku będą stały dwa automaty, spadną średnie obroty danego urządzenia, co może przełożyć się na jego likwidację.
- To byłoby działanie na szkodę podróżnego, na co nie chcemy i nie możemy sobie pozwolić - przekonuje Dobaczewski. Firma Avista, od 2009 r. należąca do niemieckiego przedsiębiorstwa Scheidt&Bachmann GmbH, jednego z potentatów w dziedzinie systemu poboru opłat na całym świecie, operatorem biletomatów jest tylko w Gdańsku.
- Automaty należące do Scheidt&Bachmann GmbH stoją też m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Bydgoszczy i Lublinie, ale urządzenia obsługiwane są już przez innych operatorów - mówi Ewa Dąbrowska z firmy Avista. W stolicy problemu nie ma
Na pytanie, dlaczego w innych miastach operatorów jest kilku (np. w Warszawie ponad 500 urządzeń obsługuje ZTM, Mennica Polska oraz krakowska firma ASEC) usłyszeliśmy, że stolica jest większym miastem od Gdańska, a ZTM wcale nie wyklucza współpracy z kolejnymi operatorami.
W Warszawie oceniają to jednak inaczej.
- Wychodzimy z założenia, że to pasażer decyduje o tym, w jaki sposób chce kupić bilet. Może to zrobić w biletomacie stacjonarnym stojącym na przystanku, biletomacie mobilnym wewnątrz pojazdu, może też kupić bilet w kiosku albo przez telefon. Nie możemy mu w żaden sposób narzucić takiego, a nie innego rozwiązania. Z naszej perspektywy wydaje się, że zapis o minimalnej odległości 100 metrów od urządzenia nie jest korzystny dla pasażera. Dlatego na wielu przystankach w stolicy stoją obok siebie biletomaty różnych operatorów - informuje Igor Krajnow, rzecznik prasowy ZTM w Warszawie. Siedmiu chętnych, ani jednej podpisanej umowy
Jerzy Dobaczewski zapewnia, że gdański ZTM jest otwarty na współpracę z innymi operatorami. - Zapisy o minimalnej odległości 100 metrów w naszej ocenie nie monopolizują rynku. Nie chronimy też w ten sposób interesu operatora, zapewniając mu najlepsze lokalizacje. Jesteśmy w stanie wskazać wiele innych miejsc, w których ustawienie biletomatów ma sens. Może to zrobić Avista albo każda inna firma, która się do nas zgłosi - podkreśla Dobaczewski. Tyle tylko, że w ostatnich latach do ZTM zgłosiło się aż siedem firm zainteresowanych ustawieniem w Gdańsku swoich urządzeń. Jest wśród nich m.in. Wincor Nixdorf Sp. z o.o. (firma zajmująca się biometrycznym uwierzytelnianiem transakcji w bankomatach czy samoobsługą w sieciach handlowych), Mennica S.A. (operator kart miejskich m.in. w Bydgoszczy, Jaworznie, Lublinie, Poznaniu, Suwałkach, Wrocławiu), Krajowa Izba Rozrachunkowa (oferująca m.in. zestawy do e-podpisu), Emtal Sp. z o.o. (firma zrealizowała w Gdańsku m.in. System Informacji Pasażerskiej), IT-Trans (posiada system internetowej sprzedaży biletów komunikacji kolejowej).
Z żadną z nich nie podpisano jednak umowy. Dlaczego?
- Wymienione firmy, zainteresowane postawieniem biletomatów, zwróciły się do ZTM w Gdańsku w formie pisemnej o udostępnienie m.in. warunków umowy. Warunki umowy dotyczącej postawienia biletomatów w Gdańsku zostały im udostępnione. Firmy te jednak na różnym etapie wymiany korespondencji nie kontynuowały dalszych rozmów z nami - informuje Zygmunt Gołąb, rzecznik prasowy Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku. Nie wyjaśnia jednak, dlaczego do zawarcia umów nie doszło. Jedną z firm, które chciały współpracować z ZTM była też firma ASEC, jeden z trzech operatorów podobnych urządzeń w Warszawie. Tomasz Boryczko, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu ASEC przyznaje, że tam o podobnych zapisach nie było mowy.
- Lista lokalizacji automatów jest wyznaczana przez Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie, lecz nie ma żadnych ograniczeń typu odległości pomiędzy automatami. Oczywiście - rentowność w lokalizacjach jest różna, ale ze względu na interes społeczny musi być zapewniony dla pasażerów szeroki dostęp do sieci sprzedaży biletów. Operator również może proponować lokalizacje, lecz nie zawsze są one akceptowane przez ZTM. Trzeba też pamiętać, że ZTM często na podstawie informacji o planach rozwoju w mieście wie, gdzie będzie duży ruch pasażerski i sugeruje lokalizacje do instalacji automatów. Często wydają się one operatorowi mało atrakcyjne, ale praktyka w wielu przypadkach pokazuje, że tak nie jest - mówi Tomasz Boryczko. W procesie uruchomienia w mieście sieci automatów ważna jest nie tylko atrakcyjna lokalizacja, ale także - a może przede wszystkim - kwestie techniczne. Okazuje się, że i z tym jest problem.
- Aby możliwa była sprzedaż biletów elektronicznych w naszych automatach musimy mówiąc w dużym uproszczeniu, otrzymać informacje techniczne dotyczące sposobu kodowania biletów elektronicznych w działającym systemie. Ponieważ Gdańsk nie jest właścicielem tego rozwiązania, a jest nim prywatna firma, która kiedyś je dostarczyła, zwróciliśmy się do niej kilkakrotnie z pytaniem czy te dane zostaną nam udostępnione, jednakże do dnia dzisiejszego nie dostaliśmy żadnej odpowiedzi - przyznaje Tomasz Boryczko. Wkrótce liczba automatów w Gdańsku wzrośnie, ale minimalnie: z 49 do 50.
- Jeden z biletomatów na Przeróbce został zdemontowany na czas remontu, który właśnie się zakończył. W ciągu kilku dni biletomat powinien zostać podłączony - wyjaśnia Zygmunt Gołąb. Liczba biletomatów w Gdańsku nie zmieniła się od 2011 roku.
O opinię zapytaliśmy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ten jednak nie zajął jednoznacznego stanowiska, mimo że zapis w umowie ZTM z Avistą ogranicza konkurencję i dostęp do rynku dla potencjalnych kontrahentów (art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).
- Stwierdzenie, czy dana praktyka narusza przepisy antymonopolowe wymaga dokładnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności w toku postępowania - ocenił Ernest Makowski, Starszy Specjalista z UOKiK.
Takich problemów nie mają, bo tak jak w 1995 roku można kupić karnet od razu na 4 przejazdy, zapłacić wyłącznie odliczoną gotówką i w ten sposób wzmacniać więź pasażerów z kierowcami :)
KL
8 lat
302
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-23 07:25
Pamietam ten tekst rzecznika komunikacji z Gdyni. Klasyk glupoty i absurdu stulecia. Chetnie bym to sobie wydrukowal i powiesil na scianie:)
dh
8 lat
91
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-23 07:25
Na Maćkowym (Maćki) nie ma automatów biletowych
8 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-23 07:18
paranoja
To tak jakby sklep spozywczy jednej sieci nie mogl stac obok innej.paranoja.dogadali sie pod stolem i teraz jedna firma kaske zgarnia.
muminek nie kupuje wcale
8 lat
322
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-23 07:14
We Wrocławiu są automaty w tramwaju. Ale tylko na kartę.
8 lat
130
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-23 07:06
Przetarg
8 lat
21
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-23 06:07
(2)
Firmy maja racje, kto wyda kasę na nierentowny bankomat,
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
