• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Burzliwe losy najważniejszej ulicy Gdyni

Michał Sielski
10 lutego 2016 (artykuł sprzed 8 lat) 

Po II wojnie światowej miała być "aleją Zwycięstwa", a nazwę "10 Lutego" nadano jej wcale nie ze względu na obchodzone tego dnia urodziny miasta. Poznaj zawiłą historię prostej jak strzała ul. 10 Lutego zobacz na mapie Gdyni, która powstała zanim obchodząca dziś urodziny Gdynia otrzymała prawa miejskie.



10 lutego Gdynia - historia



Ulicę 10 Lutego w dzisiejszym przebiegu wytyczono już w 1908 roku. Znacznie przed nadaniem praw miejskich, a nawet przed zaślubinami Polski z morzem. Miała ułatwić letnikom dotarcie nad morze. Już wtedy do Gdyni zjeżdżali bowiem turyści, zwabieni dzikością plaż i jednocześnie rozwijającym się tuż obok prężnym, miejskim ośrodkiem. Początkowo droga była oczywiście gruntowa. Obsadzono ją jednak szpalerem drzew, a "Encyklopedia Gdyni" podkreśla, że miała mieć charakter reprezentacyjny, więc zarezerwowano na nią aż 13 metrów szerokości. Po obu stronach były dwumetrowej szerokości chodniki, a na końcu - gdzie dziś jest Skwer Kościuszki zobacz na mapie Gdyni - stał Dom Kuracyjny.

Większość charakterystycznych budynków przy ul. 10 Lutego przetrwała wojnę i stoi do dziś. Większość charakterystycznych budynków przy ul. 10 Lutego przetrwała wojnę i stoi do dziś.
Nie od razu miała dzisiejszą nazwę. Początkowo była to Kurhausstrase lub Kurhausalee, czyli ulica lub aleja Kuracyjna. Niektórzy mieszkańcy zapamiętali nazwę Zdrojowa, która także funkcjonowała w powszechnej świadomości. Miała zastąpić ul. Wiejską (obecnie Starowiejska), która była wąska, kręta i prowadziła bliżej zabudowań robotników budujących port niż miejskiej plaży. Dlatego ul. Kuracyjna szybko zaczęła zyskiwać na znaczeniu.

W latach 20. zaczęła być już reprezentacyjną ulicą Gdyni, choć wcześniej nie brakowało na niej budek z pamiątkami i jedzeniem dla letników. Zmieniono więc nazwę na ul. 10 Lutego - by upamiętniała zaślubiny Polski z morzem, które odbyły się tego dnia. W latach 1928-1929 zbudowano gmach Banku Polskiego, w tym samym roku naprzeciwko niego stanął gmach Banku Gospodarstwa Krajowego oraz siedziba Poczty Głównej. Większość zabudowy to okres międzywojenny. Pierwszego murowanego budynku przy ul. 10 Lutego już jednak nie ma. Stał przy skrzyżowaniu z ul. Świętojańską zobacz na mapie Gdyni od 1910 roku i mieścił się w nim pensjonat oraz restauracja, ale zniszczono go w czasie okupacji. Jest tam teraz skwer Żeromskiego, który swą nazwę zawdzięcza właśnie temu, że znakomity pisarz bywał w pensjonacie i spędzał tam sporo czasu.

Do dziś oglądać możemy za to dom mieszkalny pierwszego wójta Gdyni Jana Radtkego. Niepozorny budynek stoi na rogu ul. Świętojańskiej i 10 Lutego zobacz na mapie Gdyni, naprzeciwko Infoboksu. W dawnych czasach wyróżniała go wieżyczka, ale wtedy okoliczna zabudowa była znacznie niższa.

ZUS, czyli PLO, czyli Urząd Miasta - historia ulicy 10 lutego w Gdyni



  • Po wkroczeniu Niemców podczas II wojny światowej na budynku, w którym dziś mieści się Urząd Miasta, wisiała swastyka. Miejska legenda głosi, że za próbę jej ściągnięcia młody mężczyzna zapłacił życiem.
  • Dziś na dawnym budynku PLO góruje flaga Gdyni. Po prawej dawny Bank Polski, który jest na sprzedaż.
  • Budynek PLO - flaga Gdyni, Polski i Unii Europejskiej.
  • Budynek PLO i dawny Bank Polski 09.02.2016 Gdynia, ulica 10 Lutego
Dzisiejsza druga siedziba gdyńskiego Urzędu Miasta zobacz na mapie Gdyni jeszcze niedawno znana była głównie jako biurowiec Polskich Linii Oceanicznych. Niewiele osób jednak pamięta, że gdy budowano go w latach 1934-1936, był budynkiem mieszkaniowo-biurowym Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, a później ZUS-u. Stał się symbolem Gdyni i modernizmu - nurtu architektonicznego, charakteryzującego się m.in. obłymi narożnikami czy balkonami.

Przed II wojną światową mieściła się tam kawiarnia, a zimą w niedziele urządzano przed nią kuligi. Odbywały się tam też parady czy protesty robotników. Aż wybuchła wojna i ul. 10 Lutego musiała się swej nazwy pozbyć.

  • 1939 rok. Hermann Goering Strasse, a po prawej stronie dom wójta Radtkego z charakterystyczną wieżyczką.
  • Dom wójta Radkego nie przypomina obecnie najbardziej reprezentacyjnego gmachu przy ul. 10 Lutego.
  • W 1963 roku na ul. 10 Lutego przeprowadzano ćwiczenia w neutralizacji ataku chemicznego.
  • Kamienica Bolesława i Genowefy Orłowskich. W miejscu dawnego pensjonatu jest już tylko skwer Żeromskiego.
  • Charakterystyczny bruk na zewnętrznych pasach ul. 10 Lutego pozostał do dziś.
Niemcy nazwali ją imieniem jednego z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera - Hermann Goering Strasse. Na dzisiejszej siedzibie urzędu powieszono więc flagę ze swastyką, która bardzo kłuła w oczy gdynian. Miejska legenda głosi, że jeden ze śmiałków próbował ją kiedyś zdjąć, ale został przez Niemców zastrzelony. Ile w tym prawdy? Nie wiadomo, żadne naukowe źródła tej informacji nie potwierdzają, choć - z drugiej strony - wcale nietrudno w to uwierzyć.

Wygraliśmy wojnę, chwalmy się ulicą 10 lutego w Gdyni



  • Skrzyżowanie ul. 10 Lutego i Świętojańskiej w 1918 roku i widoczny dom wójta Radtkego.
  • Budynek Poczty Polskiej 09.02.2016 Gdynia, ulica 10 Lutego
  • Główne wejście do gmachu Poczty Polskiej.
  • Budynek Poczty Polskiej 09.02.2016 Gdynia, ulica 10 Lutego
  • Budynek Poczty Polskiej 09.02.2016 Gdynia, ulica 10 Lutego
Po zakończeniu II wojny światowej w mieście zapanowała ogólna euforia. Udzieliła się także części radnych miasta, którzy oczywiście zmieniali wszystkie nazwy ponownie na polskie. Pojawił się jednak pomysł, by najważniejsza ulica w Gdyni nie wróciła do pierwotnej nazwy. Miała za to zostać dumną aleją Zwycięstwa. Ostatecznie zdecydowano jednak, że aleja Zwycięstwa będzie prowadzić do Gdańska.

Najnowsza historia ulicy to już uzupełnianie zabudowy i dwa nowe centra handlowe. W 1998 roku kupcy zbudowali dom handlowy Batory zobacz na mapie Gdyni, a w 2004 roku niemal naprzeciwko powstało Centrum Kwiatkowskiego zobacz na mapie Gdyni.

Gdynia świętuje 90. urodziny

Gdynia będzie świętować urodziny niemal przez cały rok, ale najwięcej wydarzeń odbędzie się w środę. O godz. 12 zaczną się uroczystości pod Pomnikiem Marynarza Polskiego zobacz na mapie Gdyni z udziałem samorządu gdyńskiego i mieszkańców, na godz. 13 planowany jest urodzinowy toast gorącą czekoladą przed gdyńskim InfoBoxem zobacz na mapie Gdyni, a o godz. 17 uroczysta sesja Rady Miasta Gdyni w Teatrze Muzycznym (wstęp na zaproszenia), na której obecny ma być prezydent RP Andrzej Duda. Pół godziny przed jej rozpoczęciem manifestacje obok teatru zobacz na mapie Gdyni zapowiedzieli zarówno jego stronnicy, jak i przeciwnicy.

Z okazji urodzin miasta specjalną ofertę przygotowała też Poczta Polska. Wysyłając paczkę lub list z Urzędu Pocztowego przy ul. 10 Lutego 10, przez najbliższe 28 dni stosowany będzie gdyński datownik okolicznościowy, zaprojektowany z okazji 90-tych urodzin. W dniu 10 lutego będzie można wysyłać korespondencję odatowaną datownikiem, zaś przez kolejne 27 dni przekasowywane nim będą już tylko przesyłki filatelistyczne.

Zobacz także: Wielki konkurs na urodziny Gdyni.

Opinie (180) 6 zablokowanych

  • Wszystkiego najlepszego - moja GDYNIA (2)

    • 217 10

    • Wszystkiego dobrego dla Gdyni !!! (1)

      Niech żyje Trójmiasto !!!

      • 29 3

      • nasza Gdynia

        KOCHAM ja a Ona mnie

        • 7 1

  • Batory

    Batory chyba w 1998? Tak, GDYNIA moje miasto!

    Odpowiedź redakcji:

    Dziękujemy za sugestię. Treść została poprawiona.

    • 53 6

  • w Międzywojniu zbudowali całą ulicę, port, miasto, a styropian aż dwa centra handlowe. (6)

    a port zabudowuje. brawo my.

    • 74 17

    • Już chociaż w urodziny Gdyni byś dał sobie spokój z polityką i świętował z resztą jak przystało na kulturalnego człowieka.

      • 25 12

    • (1)

      Za to komuna przez 45 lat nie zbudowała w okolicy praktycznie niczego.

      • 19 6

      • w peerelu w okolicy zbudowano troche, a przy samej 10lutego lutego dom rzemiosla, troche dziwne ze autor pominal ten budynek, nie pelna wiedza czy fobia dotyczaca okresu 45-89r?

        • 1 1

    • Centrów handlowych jest dużo więcej.

      Widocznie znasz tylko dwa.

      • 10 0

    • tak, tak,

      I zrobił to zapewne sam wójt, bez żadnego udziału i decyzji ówczesnego rządu... Bez wysiłku całego państwa i wydania gigantycznej kasy

      • 3 0

    • co wiecej mozna tam zbudowac jak wszystko zabudowane?

      • 1 0

  • Urbanistyka Gdyni... (4)

    Warto uzupełnić, że gdyby nie wielki rozwój portu, to ul. 10 lutego byłaby rangi małej ulicy. Plan byl inny. Obecna ul. Wójta Radtkego miala być centralną ulicą...
    Zaprasza autora tego artykułu do pogłębienia swej wiedzy. Potem warto tym podzielić sie z innymi.
    Niestety obecny kształt tego co jest zamieszczone, po prostu nie do końca wyjaśnia, dlaczego to właśnie ta ulica jest obecnie jedną z głównych osi kompozycyjnych miasta.

    • 28 8

    • hahahha (1)

      Jak juz chcesz pouczac to najpierw popatrz na mapę. Gdzie port, gdzie dworzec... 10 lutego nigdy nie miała prowadzić do portu, tylko nad MORZE. To duża różnica.

      • 16 7

      • nie śmiej się, tylko czytaj ze zrozumieniem

        Ulica Wójta Radtkego miała być główną osią kompozycji Gdyni, wraz z dwoma ulicami wspomagającymi - Starowiejską (wyprostowaną do tego celu) oraz ulicą Jana z Kolna - oś Wójta Radtkego, a właśnie wprost od dworca kolejowego wprost nad morze prowadzi właśnie ta oś. Port jednak rozwijał się znacznie dynamiczniej niż planowano i padła decyzja o zmianie położenia środka ważności miasta (przesunięcie w kierunku południowym) - stąd układ ulic Jana z Kolna, Wójta Radtkego i nowa Starowiejska kończą się w zasadzie nigdzie, czyli na Placu Kaszubskim...
        jest wiele książek na ten temat, m.in. "Gdynia, miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura" autor J. M. Sołtysik... polecam.
        Znajdziesz tam wiele informacji na ten temat i zanim zaczniesz trollować, sprawdź poziom swojej wiedzy.

        • 21 1

    • tutaj masz pierwszy plan i teraz to zweryfikuj:)

      https://scontent-ams2-1.xx.fbcdn.net/hphotos-prn2/v/t1.0-9/s720x720/10438984_10202196152745341_2220299706042938939_n.jpg?oh=32ec29ae5abf153aad0323c62e58f74a&oe=57257F1C

      • 5 0

    • od

      Gdanszczanina nie oczekuj wiedzy ntm. Stolicy Pomorskiego

      • 4 1

  • Nasza kochana Gdynia (1)

    ma urodzinki...90 lat stuknęło...a więc wszystkiego co najlepsze i nadal nam piękniej!!!

    • 100 7

    • 94 lata

      • 0 0

  • Moja Gdynia. a na Swietojanskiej na 3 mieszkania jedna ubikacja (4)

    Wstyd wynosi się ponad skale europejska. Bagdad, Meksyk a nawet stolica ubogiego Ursusa Parano ma mniej budynków z Publiczna Toleatą w srodku miasta jak G D Y N I A

    • 29 69

    • Bida z nędzą (1)

      A na Morskiej przy Lidlu ludzie w 5 kondygnacyjnym budynku używają do podgrzewania potraw starych, wiejskich pieców na drewno z tzw fajerkami. Są to takie metalowe obręcze, na których stawia się garnek. No i wspólne kible jak u Kiepskich...

      • 20 9

      • w Nowym Jorku tez sa slumsy na Manhattanie

        • 21 2

    • Masz fantazję....

      • 8 6

    • troche w innym temacie

      mam prosbe czy moglabym sie dowiedziec jak nazywala sie obecna ulica Armii Krajowej przed wojna, szczegolnie chodzi mi o skrzyzowanie ze Swietojanska przy kosciolku? czy juz w ogole istniala bo gdzies znalazlam informacje ze Kwiatkowskiego ale nigdzie nie moge tego potwierdzic pozdrawiam

      • 0 0

  • Sto lat moja kochana Gdynio (3)

    • 61 8

    • tysiące lat !!!

      • 13 2

    • to juz tylko 10 zostało (1)

      • 0 4

      • Widać, że zakończyłeś swoja edukację na przedszkolu.

        • 0 0

  • (5)

    Szkoda, że to piękne miasto powoli staję się sypialnią, przemysl padł

    • 84 17

    • (4)

      Szkoda, że na tym forum są aktywni pislamiści

      • 5 23

      • xyz (3)

        Bez pislamistów nie dasz rady żyć,młotku.POdpisał byś się .

        • 10 10

        • (2)

          coz, nachalnosc pisuaru porazajaca

          • 0 1

          • (1)

            Obsesje się leczy, zapraszam do gabinetu.

            • 0 0

            • ostatnio byles napoleonem teraz psychiatra, urojenia mozna leczyc

              • 0 0

  • Kochana Gdynio - wszelkiej pomyślności !!! (2)

    • 72 7

    • (1)

      Morze Bałtyckie pozdrawia Gdynię.

      • 4 4

      • Niezatapialna Arka

        z samego dna Bałtyku.

        • 1 0

  • Tak !- Piękne ,moje ukochane miasto !!! (6)

    Tu się urodziłem , {1951r} tu żyję ,tu jest moja rodzina ,,znajomi ,przyjaciele ,koledzy tu spoczywają moi bliscy i ja tu chcę przenieść się do wiecznosci W tylu innych miastach byłem i odwiedziłem w Kraju i na Swiecie - ale Kocham tylko Ciebie Gdynio ! ps. ul.10-go Lutego , tam mieściła się siedziba Firmy w której przepracowałem całe dorosłe życie ...

    • 94 7

    • PLO... (3)

      • 13 0

      • Tylko starsi pamiętają tą firmę. Niestety.... (2)

        Armator który miał 176 statków i 10 000 zatrudnionych ludzi...Wtedy była właśnie polska myśl morska.....

        • 21 0

        • moj dziadek pracowal tam

          w zasadzie do konca życia.

          • 6 0

        • styropian rozp........ to w kilka lat -

          to jest osiągnięcie

          • 9 0

    • Wiesz co to znaczy kolega...

      Jakich ty masz kolegów jak pływałeś w PLO. Tobie wydaje się że to koledzy a to tylko znajome twarze.

      • 0 3

    • Ja też jestem rodowity gdynianie, również przepracowalem całą swoje dorosłe życie w P.L.O. i nigdy bym nie zamienił ukochanej Gdyni na żadne inne miasto na świecie .Wszystkiego najlepszego Gdynio,wszystkiego najlepszego dla mieszkańców.

      • 8 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane