• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Była żywą tarczą w Powstaniu Warszawskim

Jakub Gilewicz
20 sierpnia 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
Anna z mamą w czasie okupacji. Anna z mamą w czasie okupacji.

- Przyszli po kuzynkę ze zgrupowania "Baszta". Była jakaś wsypa i nie nocowała w domu. Zabrali ojca, babcię i ciocię. Mamy nie wzięli. Nie wiem, czy ze względu na jej niemieckie pochodzenie czy może mieli pełne auto. Zawieźli wszystkich na aleję Szucha - opowiada Anna Henschel. W cyklu Trójmiejskie opowieści wspomnieniami dzieli się 86-letnia seniorka urodzona w Gdańsku.



Artykuł archiwalny z 2016 r.

Niemiec stanął na platformie i zapytał:

- Czy ktoś ma rodzinę w Niemczech? Czy ktoś ma powiązania z Niemcami?
Ci, którzy mieli, nie musieli iść. Ja miałam babcię w Niemczech, ale się nie zgłosiłam. Nie chciałam, bo miałam nastawienie patriotyczne. Wzięli więc nas jako żywe tarcze dla czołgów. Mężczyzn rozstrzelali zaraz po tym, jak nas zabrali na aleję Szucha. Szły więc kobiety i dzieci. Były przed i za czołgami. Jechały też na nich.

Niemcy przebierali się za kobiety. Na hełmy wkładali chustki, zakładali damskie okrycia i próbowali wmieszać się. Szłam akurat za czołgami. Nie mogłam uciec, bo obok i za mną byli Niemcy. Pamiętam, że jakieś panie położyły mnie na ziemię. Zastanawiałam się, czy robaczki, które po niej chodziły, słyszą dźwięk czołgów. Jeden z nich strzelał gdzieś wgłąb ulicy. W pewnym momencie kobiety i dzieci uciekły. Trzy czołgi płonęły.

Nocowałam na podwórzu alei Szucha. Siedziałam na swojej walizce. Mama w tym czasie była w innej części Warszawy. Nie mogła dotrzeć w ten rejon, bo był front.

A potem Niemcy chcieli się pozbyć kobiet i dzieci. Przepędzili więc nas na polską stronę. Jedna z kobiet powiedziała, że moją mamą jest Niemka, więc zabrano mnie do polskiego aresztu.

Pomylił ją ze służącą, a była córką inżyniera



Na balkonie w sopockim domu: babcie Ilse z wnuczką Anną oraz mama Hertha. Na balkonie w sopockim domu: babcie Ilse z wnuczką Anną oraz mama Hertha.
Moja mama Hertha pochodziła z niemieckiej, a tata Władysław z polskiej rodziny. Wtedy - po I wojnie światowej - uważało się, że więcej wojen nie będzie, i że nie stanie się nieszczęście w związku z mieszanym małżeństwem.

Rodzina taty mieszkała w Warszawie, a mamy nad Jeziorem Bodeńskim. Oboje spotkali się w Berlinie. Tata pojechał studiować tam inżynierię. Chciał później budować metro w Warszawie. A mama w Berlinie studiowała malarstwo.

Poznali się w domu znajomych. Tata myślał początkowo, że mama jest... służącą, bo babcia Ilse tak skromnie ją ubierała.

Tata się zakochał. Nie wiedział wtedy, że mama była córką Otto Waltza, który najpierw pracował dla Zeppelina, a później w firmie Osram.

Dziadek razem z babcią mieli troje dzieci: syna i dwie córki. Mama była najmłodsza z rodzeństwa. A tata miał starszą siostrę. Obie rodziny lubiły się.

Ojciec w pewnym momencie miał możliwość, aby pracować w Paryżu lub w Gdańsku. Mama wybrała Gdańsk, bo tu mówiło się po niemiecku. Dla niej to było łatwiejsze, choć umiała też po francusku. Tyle że nie tak dobrze jak w rodzimym języku.

Rodzice pobrali się w gdańskim kościele św. Barbary w 1922 roku. Mieszkali w rejonie dzisiejszej ulicy Seredyńskiego. Tata pracował w firmie spedycyjnej. Najpierw był dyrektorem gdańskiej, a później gdyńskiej filii. A ja urodziłam się w Gdańsku 30 grudnia 1929 roku.

Wycieczki na Hel i gotyckie kościoły z klocków



Na ławce siedzi Władysław - ojciec Anny. Na ławce siedzi Władysław - ojciec Anny.
Kiedy przyszłam na świat, rodzina mieszkała w Sopocie przy ul. Abrahama zobacz na mapie Sopotu. Później przeprowadziliśmy się w rejon dzisiejszej Armii Krajowej. Pamiętam, że w domu były antyki, ładne dywany i wiele książek.

Miałam piękne klocki po prababci i budowałam z nich różne cuda. A kiedy ojciec przychodził z pracy, kładł się na podłodze i budował mi gotyckie kościoły. To były dobre drewniane klocki.

W czasie wolnym od pracy pływało się statkiem z Sopotu na Hel. Piękna plaża, a od strony Zatoki płytko, więc dzieci mogły się kąpać i bawić. Rodzice mieli paszporty, więc problemu nie było. W pewnym momencie, w związku z budową portu wojennego, nasze wycieczki na Hel się jednak skończyły.

Chodziliśmy też na spacery do sopockiego lasu, gdzie panowie grali w brydża, a dzieci bawiły się. Poza tym pamiętam szkołę Macierzy Szkolnej w Sopocie. Karmiono nas ohydnym tranem z aluminiowych łyżek. Pewnego razu wyplułam tran i wysmarowałam nim klamkę od drzwi klasy.

- Kto to zrobił? - pytano, bo na klamkę nadziała się woźna.

- Ja - przyznałam się. I chyba wzbudziłam taki podziw dla odwagi cywilnej, że nie dostałam kary.

Ale woźnej się bałam, choć po wojnie okazało się, że to miła starsza pani.

Wyjazd do Warszawy i tajne komplety

  • Anna z babcią Ilse w Sopocie.
  • Mała Anna na murku w Sopocie.
  • Anna przed domem przy dzisiejszej ul. Abrahama w Sopocie.
Mama miała w domu swoją pracownię, gdzie malowała. Pracownia pełniła zarazem funkcję salonu. Rodzinę odwiedzały przeważnie żydowskie rodziny, a ja bawiłam się głównie z żydowskimi dziećmi, ponieważ kiedy nastał Hitler, to rodzice niemieckich dzieci stawali się hitlerowcami i moi rodzice przestawali bywać.

Wojna zastała mnie i mamę w Gdyni, gdzie nasza rodzina mieszkała tam od 1938 r. Tata, który przebywał akurat w Anglii polecił mamie, aby zabrała pieniądze wraz z kosztownościami i wyjechała ze mną do babci w Warszawie.

Pieniądze z robienia tortów były na życie. Jadło się chleb kartkowy i to, co udało się dostać na czarnym rynku. A tam było wszystko, tyle że za odpowiednie pieniądze.
Ojciec zdołał wrócić do Polski, po czym pieszo doszedł do Warszawy. Mieszkaliśmy w pięciopokojowym mieszkaniu. Babcia Felicja, nasza rodzina, ciotka, kuzynka oraz służąca z mężem i dzieckiem. Tata pracował w firmie spedycyjnej. Miał krystaliczny charakter i był wymagający. Właścicielka firmy darzyła go zaufaniem, w związku z tym miał kierownicze stanowisko.

Mama przebywała w domu, a ja chodziłam do szkoły, a później na tajne komplety. Odbywały się w prywatnych mieszkaniach i domach. Rodzice uważali, że wykształcenie jest ważne.

Nasza rodzina dorabiała robiąc torty dla cukierni. Z masła, kakao i czekolady, a w środku mielone migdały. Ciocia pozyskiwała zlecenia, a ja dostarczałam do cukierni. Pieszo i tramwajami.

Pieniądze z robienia tortów były na życie. Jadło się chleb kartkowy i to, co udało się dostać na czarnym rynku. A tam było wszystko, tyle że za odpowiednie pieniądze. Pamiętam, że w domu gotowała służąca. Babcia miała gruby zeszyt z receptami i zarządzała, co trzeba kupić i co będzie na obiad.

Lato spędzałam u pani Hermanowej, właścicielki firmy spedycyjnej, w której pracował ojciec. Miała majątek pod Warszawą. Na wsi mogłam jeść wszystko, co wyrosło w ogrodzie. Poza tym przyjaźniłam się z synami pani Hermanowej - JankiemJulkiem.

Julek zginął w czasie Powstania Warszawskiego, a Janek walczył w polskim podziemiu, został wzięty do niewoli i trafił do Belgii.

Obóz koncentracyjny i atak serca



Przyszli po kuzynkę ze zgrupowania "Baszta". Była jakaś wsypa i nie nocowała w domu. Zabrali ojca, babcię i ciocię. To był 24 kwietnia 1944 roku. Mamy nie wzięli. Nie wiem, czy ze względu na jej niemieckie pochodzenie czy może mieli pełne auto. Zawieźli wszystkich na aleję Szucha.

Babcia z Niemiec próbowała się dowiedzieć, co się z nimi dzieje, chciała pomóc. Znalazła oficera. Przyszedł i opowiedział. A szczegółów o losach babci dowiedziałam się od cioci. Bo ciocia trafiła do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, który przeżyła, po czym wróciła.

Tata zginął po aresztowaniu. Babcia miała atak serca i zmarła w więzieniu.

W obozie w Pruszkowie spotkaliśmy lekarza - znajomego znajomych. Wystawił nam zaświadczenie, że jesteśmy chore. Kiedy starałyśmy się o zaświadczenie, nie wiedziałyśmy jednak, co Niemcy zrobią ze starymi i chorymi. Trafiłyśmy przed obóz koncentracyjny Oświęcim-Brzezinka.
A w sierpniu wybuchło Powstanie. Po tym jak Niemcy przepędzili nas na polską stronę trafiłam do polskiego aresztu. Siedziałam w nim razem z volksdeutschami. Po czym zrobili mi rewizję, przesłuchali i wypuścili. Poszłam do pani Heleny, mojej nauczycielki przyrody, która mieszkała przy Wilczej.

Niemcy ostrzeliwali miasto. Kamienica vis-a-vis naszego budynku zawaliła się. Odłamki przebiły blachy, którymi zasłonięte były okna na parterze. I trafiły w preparaty biologiczne. Z półek kapała formalina.

Pamiętam też, że jadło się wtedy gotowaną pszenicę z cukrem. Tylko to było w naszej okolicy. Był też okres, że Niemcy zamiast worków z piaskiem używali do osłony worków z soczewicą. To się do tych worków strzelało w dzień, a w nocy podbierało i ludność miała soczewicę. Ale to było krótko.

W czasie Powstania udało nam się odnaleźć z mamą. Ona dostała list, gdzie jestem, a ja, gdzie przebywa ona. Tyle, że mama otrzymała błędny adres. Mimo to spotkałam ją po drodze! Przy Wilczej spędziłyśmy resztę Powstania. A potem Niemcy wywozili ludność.

Jedzenie z jednej miski i krakowski szyld



Zrujnowany Gdańsk. W tle widoczna m.in. bazylika Mariacka. Zrujnowany Gdańsk. W tle widoczna m.in. bazylika Mariacka.
Trafiłyśmy do obozu w Pruszkowie. Spotkaliśmy tam lekarza - znajomego znajomych. Wystawił nam zaświadczenie, że jesteśmy chore. Kiedy starałyśmy się o zaświadczenie, nie wiedzieliśmy jednak, co Niemcy zrobią ze starymi i chorymi. Trafiłyśmy przed obóz koncentracyjny Oświęcim-Brzezinka. Staliśmy w otwartych wagonach, bo obóz był pełny. Wywieźli więc nas do Mszany Dolnej, a potem znalazłyśmy się we wsi Podobin. Tam jedna gospodyni wzięła nas zamiast dwóch parobków.

Pamiętam, że kiedy przyszła, podbiegłam do niej i powiedziałam, że my jesteśmy dwie. Nie chciałam, aby rozdzielono mnie i mamę. I wzięła nas. Pani Pola to była dobra kobieta. Polka. Z chłopów tamtejszych. Miała męża Józka, który śpiewał nabożne pieśni. Długo byłyśmy u niej. Zaprzyjaźniłyśmy się.

A potem Niemcy wywieźli nas do innych wsi. Najpierw byłyśmy w domu inteligenckim z dużym gospodarstwem. Pan domu był w partyzantce. Pamiętam, że nie karmili mnie najlepiej. Dawali mi jedzenie przez drzwi, żebym nie widziała, co oni jedzą. Potem byłyśmy u chłopów - u innych mama, u innych ja. Na górze. Była bieda, każdy miał łyżkę i jadło się z jednej miski.

Później przyszli Rosjanie. Spali w łóżkach z karabinami. Pojechałyśmy z mamą do Krakowa. Kiedy szłyśmy przez plac mama zauważyła kolorowy szyld na jednym z budynków. Powiedziała, że taki to mógł tylko pan M. zrobić. To był dawny pracownik ojca w Gdyni. Zajął się nami. Załatwił mamie pracę, kupił nam starą kuchnię żelazną. I zamieszkaliśmy razem.

W Krakowie ukończyłam Akademię Górniczo-Hutniczą i Politechnikę. W Krakowie nie potrzebowali jednak architekta. A poza tym chciałam żeglować. Wróciłam więc do Gdańska. Po przyjeździe stwierdziłam, że miasta nie ma, i wzięłam się do pracy.

Trójmiejskie opowieści to cykl, w którym mieszkańcy prezentują stare fotografie z terenu Gdańska, Gdyni i Sopotu oraz wspominają związane ze zdjęciami historie. Jeśli chciał(a)byś podzielić się swoimi opowieściami i fotografiami, napisz na adres j.gilewicz@trojmiasto.pl

Wysłuchał:

Opinie (89) ponad 50 zablokowanych

  • (3)

    Niemcy przebierali się za kobiety od wiekòw to samo...Ubierz o chustke na hełmy...Gdyby ta kobieta miała patriotyczne podejście trzymała by z Niemcami!Ale fetysz u Niemcòw widać nawet we wojnie przebieranie się za kobiety to trochę dżender...Mam nadzieję,że Niemcy rajstop nie nosili ,ale kto wie...

    • 20 79

    • Kto trzyma z niemcami ten szfulem.

      Szpilek zresztą też.

      • 4 2

    • Chyba oczywistym jest, że Niemcy przebierali się, aby być mniej widocznymi dla powstańców. Nawet przy artykule dotyczącym czyiś wspomnień takie bzdury trzeba wpisywać?

      • 4 1

    • "Dżender"przeczytaj definicję tego słowa , żeby wiedzieć kiedy i jak go używać a nie dajesz się manipulować mediom i tym czym karmią społeczeństwo

      • 0 0

  • Chyba Pan redaktor pomylił sie w obliczeniach.. (3)

    A ja urodziłam się w Gdańsku 30 grudnia 1929 roku.
    W cyklu Trójmiejskie opowieści wspomnieniami dzieli się 96-letnia seniorka, urodzona w Gdańsku

    Odpowiedź redakcji:

    Dziękujemy za sugestię. Treść została poprawiona.

    • 39 3

    • Bardzo ciężkie czasy były...

      Jak to się dzieje, że w tym opowiadaniu nie ma narzekania? Teraz mamy takie wygody, dostęp do żywności, leków i przede wszystkim do rodziny, ale ciągle nam źle. Nie mowie, że jest teraz łatwo i przyjemnie bo usłyszę że kredyty, bo brak pracy itp, ale żyjemy i nie chodzimy przed niemieckimi czołgami, ewentualnie stoimy w korku za niemieckim autem;) Oczywiście lamentując o długości korka;) To przykre, że życie tak doświadczyło tych ludzi. Pozdrawiam serdecznie

      • 24 2

    • 2016-1929=87...

      • 3 1

    • Oczwiescie, jak zwykle - pseudo redakcja, nic nowego.

      • 0 5

  • "wróciłam więc do Gdańska. Po przyjeździe stwierdziłam, że miasta nie ma. Wzięłam się więc do pracy" (12)

    Bohaterka musiała do Gdańska wrócić kilka lat po wojnie. Bo zdążyła ukończyć AGH i Politechnikę w Krakowie. Więc miasto było i tętniło życiem. Odbudowywano Stare i Główne Miasto.
    Ale prawie nienaruszone przez wojnę istniało Dolne Miasto, Oliwa, we Wrzeszczu oprócz ul. Grunwaldzkiej były tylko małe zniszczenia. Siedlce były prawie nienaruszone przez wojnę. Więc tak naprawdę miasto było i tętniło tutaj życie.

    • 74 17

    • takie tam opowieści

      starszej Pani trochę się już mieszają daty i fakty ale w zaleźności od prowadzącego rozmowę można jej opowiastki przekierować na ten lub inny tor.

      • 15 9

    • Dobry pomysł z logowaniem. (2)

      Wypowiedzi są anonimowe.
      Jak się zaloguję, to przemyślę każdą swoją wypowiedź ! ! !

      • 10 10

      • Pisałam o tym do portalu

        pomyślą nad tym.
        Stałe nicki to mniejszy ruch na stronie, ale ja zaproponowałam i logowane i gościnne nicki...

        • 3 9

      • logowanie

        wypowiedzi nie sa anonimowe zapisanny jest Twój IP ,sprawdz i dowiesz sie dokładnie skąd piszą

        • 6 1

    • 30 ludzi z furmankami odguzowowywało Gdańsk. (2)

      a ruiny były długo jeszcze potem, ile pustych placów, wiele niedawno zabudowano jak choćnby nad Motławą , nawet przy Długim Pobrzeżu...

      Bywałeś Tadziu na ul Na Stoku?

      • 21 0

      • ul Na Stoku jest mi znana. (1)

        Na Biskupiej Górce. Ta dzielnica przetrwała wojnę w stanie prawie idealnym.
        Podobnie jak Dolny Wrzeszcz, Dolna Orunia, Oliwa, Siedlce.
        Dlatego odbudowywano starówkę, zniszczoną kompletnie. Dziś następuje rewitalizacja tych dzielnic nie zniszczonych przez II wojnę, zniszczonych przez czas.
        Ale ja jestem już na emeryturze.

        • 18 1

        • te Siedlce

          to aktualnie są w ruinie. Nie koszą, nie sprzątają, ulica Malczewskiego to ruina jedna wielka, tak samo Zakopiańska itp

          • 1 0

    • Sama odbudowa Głównego Miasta zakończyła się w 1960 roku, potem odbudowywano już tylko pojedyńcze parcele

      A Pani Anna, jak podpowiada google mieszka w Gdańsku od 1956 roku, jako architekt opracowała między innymi projekt rekonstrukcji Bramy Krowiej.

      • 22 0

    • Tętniło życiem

      Ja w 1945 miałam 2 latka i przez wiele lat po wojnie widziałam wokół gruzy. Więc co tętniło życiem? Dolne Miasto też miało sporo ruin .Mam zdjęcia na ich tle.Na DM mieszkałam aż do 1972 roku.Długa i parę ulic było odbudowane a reszta długo po wojnie była w ruinie

      • 18 1

    • Stare Miasto (2)

      Odbudowano Stare Miasto?Tzn. co na Starym Mieście oprócz młyna i ratusza odbudowano?

      • 4 1

      • Thomson (1)

        Nie czepiaj się słóek :) Wiem,żę gdańska Starówka nie jest stara .Miałam na nyśli ,żę Długa nie była w ruinach gdy byłam dzieckiem, bo pobudowano tam kamieniczki staro-nowe :)

        • 0 0

        • Kika

          OK kika, nie czepiam się słówek. W porządku, szanuję Twoją pamięć. I Ciebie także.Tyle że ulica Długa to nie jest Stare Miasta. A na Starym Miescie w zasadzie prócz dwóch młynów i ratusza nic starego nie ma. I odbudowanego też nie. Bo nie uznajemy chyba za stary albo odbudowany hotel Heweliusz?Pozdrawiam.

          • 2 1

  • Ciekawa i tragiczna historia jednej z rodzin żydowskich, niestety nie udało im się uciec do USA czt Kanady przed 39 (2)

    Zdjęcia z Abrahama w Sopocie, piękne wielkie wille... ciekawe kto teraz w tych domach mieszka???

    • 22 18

    • Ta rodzina jest polsko - niemiecka (1)

      Nie umiesz czytać ze zrozumieniem tekstu....

      • 18 6

      • Żydowska i jednocześnie niemiecko-polska

        Nie bądź terepem Petru...

        • 6 12

  • Dopóki świat światem, (11)

    nie będzie Niemiec Polakowi bratem.

    • 65 66

    • Głupoty piszesz (2)

      Zagrożenie idzie z Rosji

      • 18 19

      • misio chciałby poruszać, ale już nie te lata

        • 0 3

      • Niemcy dzis to gwarant pokoju!!

        Ruscy tez nie sa za wojna..
        Ale tacy jak ty slepcy zawsze pojda za USA i holywood..

        • 1 4

    • Niemcy to nasi starsi wymagający bracia, mądrzejsi bardziej zdyscyplinowani. (5)

      Nie ma na Ziemi szlachetniejszego narodu niż Niemcy, powinniśmy być dumnie że są naszym sąsiadem.

      • 10 33

      • powtarzaj to leniom, eROtomanom

        • 4 4

      • Szczególnie w Stutthofie widać to szlachectwo. (1)

        To miałeś na myśli roberto?

        • 19 3

        • obóz pracy

          jest po to aby nierobów docisnąć, ty byś chciał zarobić, ale się nie narobić, inny punkt widzenia jest taki, że to dar i szansa dla ciebie być w obozie (kto się toba zajmie? nikt , edukacja? zapłać)

          • 0 8

      • Szczególnie ta szlachetność objawiła się w 1939 i później

        Jak palili mordowali i kradli. Taki to szlachetny narodek

        • 5 0

      • Nigdy nie było większych złodziei i ludobojcow niż Niemcy!

        • 3 1

    • dzieci czerwonej siostry są przecież multikulti, a sąsiada wykluczasz? gdzie logika

      • 4 0

    • ani Rosjanin

      ani Żyd ani Ukrainiec ani nikt.
      Polak jedynakiem jest.

      • 2 0

  • Pomyśleć,że tu się nie znalazł wpis chorego psychicznie odnośnie 500+.

    • 25 6

  • Obyśmy my nigdy takiego czasu nie doczekali, (6)

    i niech ten Macierewicz nie wywoła wojny z Rosją.

    • 83 32

    • nie zrobi, starszy brat z putanem na sztandarze też chce zarabiać, na wojnę trzeba wydać, żeby ciepło w d*peł było hajs musi się zgadzać, kto nie Janusz ten wie, wiec nie dygaj, mały.

      • 6 4

    • Myslisz, ze Rosja przejmuje sie Macierewiczem? Jak rany, jacy ludzie sa glupi...

      • 12 4

    • Za PO bezpieczniej by nie było, na polecenie Niemców wysłano by nasze wojska na Ukrainę

      • 3 3

    • nigdy

      Nigdy więcej powstań. Niepotrzebne, gdy kraj mądrze rządzony w czasie pokoju.

      • 0 0

    • Nie wywoła wojny ,jestes az tak głupi czy tylko udajesz ,ano tak to leming KODowiec. (1)

      Teraz zadaj se bezmózgowcu kto wywołał wojnę Putina z Ukrainą? Czy Ukraina która walczyła o swoja wolność ,wywołała wojną czy zrobił to Putin zabijajac i mordując mieszkanców Ukrainy wysyłajac kolumny samochodów które to niby miały wieść pomoc humanitarną dla Rosjan a wiozły wojska i broń!!
      Gdybys miał mózg ty i tobie plusujacy Powcy KODowcy to bys wiedział ze Polska na szczęście należy do Nato .

      • 1 2

      • Jeszcze należy.

        • 2 1

  • Gdańsk 1945 ruiny... Ludzie zdrowie tu zostawili by miasto odbudować (2)

    a dzisiaj poprzejmowali różni całe kamienice i inne Dobra, ksiażęta udają, niektórzy jak idą po Długiej to jakby kij połkneli, albo jak by nigdy na oczy nie widzieli muszli klozetowej..
    Ot elit Polska się doczekała... Złodziej cwaniakiem pogania a ten na aferzyście jedzie...
    Straty nie do odrobienia przez kilkaset lat...

    • 34 6

    • a no właśnie i o tym warto pisać

      • 8 3

    • Cwaniacy i aferzyści? To ja podam przykład z "praworządnego PRL". Moi dziadkowie odbudowali w 1945 nieduży dom jednorodzinny w Gdańsku. Zgodnie z ówczesnym prawem dom taki przechodził po odbudowie na ich własność. Gdy już dom odbudowali - został on przejęty przez państwo i dokwaterowano do niego inne rodziny.
      W roku 1961 pozwolono łaskawie na odkupienie domu od państwa.
      I jak? Podoba się? Bo ja już wolę "książąt na Długiej".

      • 3 0

  • To są wzruszające historie , które słucha się z ciekawością , ale.. (2)

    Ileż było takich rodzin i ich ciężkich wojennych losów . To są historie , które powinny być zapisywane i kompletowane, by młode pokolenie, kiedyś poczytało, jak wówczas Polacy walczyli o przetrwanie . Mało jest takich publikacji , natomiast jak to Polacy spalili żydów przetwarzane bardzo często.

    • 37 7

    • kciuk w górę, ale ostatnie zdanie stanowi niejaki dyskomfort - historia Pani Anny i podobnych rodzin winna zostać zapisana, ale i powinniśmy mówić głośno o tym co Polacy zrobili źle -> nie jesteśmy kryształowo czystym narodem i również popełniamy błędy (jednostki, ale w tym wypadku chyba należy mówić uogólniając); nie możemy chować głowy w piasek i udawać, że nic takiego nie miało miejsca!

      • 12 8

    • tak, Polacy spalili Żydów (z dużej litery patrioto)

      nigdy dość mówienia prawdy

      • 11 9

  • a kto nie jest żywą tarczą

    ten artykuł powinien być na stołecznym portalu, a nie w trójmieście

    • 3 7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane