• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Chełm miał kiedyś swoją ul. Długą

Michał Sielski
13 lutego 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina
Chełm od wielu lat jest dzielnicą przede wszystkim mieszkalną - sypialnią Gdańska. Nie zawsze tak jednak było. Chełm od wielu lat jest dzielnicą przede wszystkim mieszkalną - sypialnią Gdańska. Nie zawsze tak jednak było.

Dzisiejsza dzielnica Chełm, nazywana niegdyś Nową Górką, miała własnego burmistrza i ratusz, a w odwiedziny do prężnej mieściny pod Gdańskiem wybrał się nawet sam król Stefan Batory.



Czy miasteczka i wsie pod Trójmiastem będą kiedyś wchłonięte przez większe miasta?

Nazwa "Chełm" - jak wiele innych w Trójmieście - powstała wskutek pomyłki, a konkretnie nieudolnego tłumaczenia. Ta dzielnica Gdańska była kiedyś odrębnym ośrodkiem miejskim, nazywanym Immediatstadt Stolzenberg. W późniejszych dokumentach również dominuje niemiecka nazwa Stolzenberg, która znaczy "Nowa Górka".

Po wojnie nie przetłumaczono jednak nazwy dosłownie, ale wykorzystano jedynie jej drugi człon: "berg". A to słowo w potocznym tłumaczeniu z języka niemieckiego może też oznaczać hełm. Nie wiadomo, czy z powodu powojennej zawieruchy, czy też wciąż militarystycznych nastrojów, nazwa "Chełm" szybko się przyjęła.

Niewiele jednak brakowało, a Chełm byłby osobnym miastem. Podobnie, jak inna, "zbuntowana" niegdyś dzielnica - Siedlce, postawił na biznes i świetnie sobie radził. W XVIII wieku król pruski, Fryderyk II, utworzył tu miasto. Z własnym burmistrzem, radą miejską, urzędem pocztowym i, przede wszystkim, niższą niż w Gdańsku akcyzą oraz cłem. Chełm miał nawet swoją reprezentacyjną ul. Długą, w jej miejscu dziś przebiega ul. Lubuska zobacz na mapie Gdańska.

Miasto zamieszkiwało ponad 10 tys. mieszkańców, głównie rzemieślników i świetnych zdunów, którzy szczycili się wyrobem znanych do dziś tzw. "pieców polskich".

Na początku XIX wieku miasto zrównali jednak z ziemią Rosjanie oraz Prusacy i przetrzebiony ośrodek został w 1814 roku przyłączony do Gdańska.

To był koniec chełmskiej autonomii, choć wcześniej miasto opierało się najeźdźcom. W XV wieku osadę spalili Husyci i dwukrotnie Krzyżacy, w 1577 roku rzeź zafundowali mieszkańcom Nowej Górki sąsiedzi - gdańszczanie, którzy bronili się przed zakwaterowaniem tam oddziałów króla Stefana Batorego, mającymi krwawo stłumić zbuntowany Gdańsk. Mimo wielu zniszczeń, Stefan Batory na kilka dni zamieszkał wraz ze swoją świtą w kilku nie spalonych domach.


Chcesz wiedzieć, co oznacza nazwa twojej dzielnicy? Interesuje cię pochodzenie nazw innych dzielnic i osiedli w Trójmieście? Śledź nasz cykl historyczny poświęcony trójmiejskim nazwom.

Opinie (136) 7 zablokowanych

  • gites majonez :]

    • 28 16

  • dzielnica mieszkalna-sypialna (1)

    "Chełm od wielu lat jest dzielnicą przede wszystkim mieszkalną - sypialnią Gdańska"

    jaki piekny opis..... ale cos brakuje...

    • 39 8

    • mieszkam tu, i chwalę, cisza i spokój...

      • 6 1

  • Stolzen?gorka? jakos kiepsko sie kojarzy:) (8)

    • 45 5

    • Ja tam czasem niezla gorke ulepie, wszystko pasuje.

      • 11 3

    • Dobre masz skojarzenie! Z Prusakami! (6)

      Robale.

      • 4 3

      • (5)

        pewnie myślisz, żeś stary. jednak mnie nie przebijesz - ja już 30 tysiąclecie po tej planecie stąpam, żywiąc się krwią starych dziewic. widziałem, jak ów Chełm powstawał, widziałem jak go palono - piękne były to czasy i dziewice częściej spotykane - zwłaszcza te w sędziwym wieku. a teraz - pustka i marność i jedyne co pozostaje to po internecie surfować, miast się cieszyć życiem. ale i tak Was kocham :*

        • 10 5

        • Dziewice w XXI wieku? Prędzej znajdziemy ptaka dodo (4)

          Ale ja mówię poważnie! Jest taki szkodnik, którego nazwa brzmi: Karaczan prusak. Uważasz, że to przypadek?

          • 1 4

          • nie, teraz ludzie rodza sie bez cnoty...

            • 1 2

          • (2)

            nie wiem czy to przypadek i nie kwestionuje powagi Twojej wypowiedzi. jednakowoż, mój byt trwa na tym łez padole już tak długo, że moje ciut większe doświadczenie, niż Wasze, drogie dziadki, podpowiada mi, iż jest to możliwe.

            • 2 0

            • (1)

              drogie dziatki, jak już... nie chodzi o dziadków, tylko o dziatwę...

              • 3 0

              • masz rację - mój błąd mój błąd mój błąd :(

                • 1 0

  • Autorowi cos sie pomyliło (2)

    Nowa górka to obecnie Biskupia Górka.
    Chełm jako tako nigdy nie był miastem, a jedynie mały kawałek który obecnie do Chełmu należy !

    • 11 48

    • a nie pomyliło

      to właśnie Chełm był miastem, tak jak Siedlce - a Biskupia włością biskupa

      • 17 0

    • Biskupia Góra to nie żadna nowa górka

      Biskupia Góra to nazwa od urzędującego tam niegdyś biskupa w czasach gdy przebiegała tędy granica diecezji - diecezja włocławska

      • 5 0

  • z chęcią czytam te artykuły :)

    i się cieszę, że wreszcie znalazłam artykuł o moim osiedlu, dziękuję :)

    • 80 3

  • (1)

    Chełm a ja zawsze myślałam że to chodziło o ten Chełm na Lubelszczyźnie i dlatego nadano taką nazwę by spolszczyć tę ziemię.

    • 9 26

    • czyjeś myslenie tak jak obietnice nie poparte czynami są nic nie warte

      • 0 0

  • więcej zdjęć (2)

    możnaby stworzyć taką galerię dla każdego osiedla, przynajmniej po kilka zdjęć :)

    • 61 2

    • Popieram (1)

      Fajnie byłoby, gdyby prezentowano zdjęcia z różnych lat, najfajniej, gdy można podziwiać zdjęcia wykonane tym samym ujęciem dziś, jak i np. przed 40 laty :)

      • 13 0

      • wystarczy poczytac forum dawnygdansk.pl ?

        • 3 3

  • wiecej takich artykulow!!

    dzieki temu mozna sie dowiedziec o historii miejsca i miasta, w ktorym sie mieszka

    • 58 2

  • Ujeścisko (6)

    No to, jak juz jestesmy tak blisko to moze teraz artykul o Ujeścisku???

    • 22 12

    • Opis pod zdjęciem zacznie się wtedy tak:... (1)

      Ujeścisko od wielu lat jest dzielnicą przede wszystkim mieszkalno-przelotowo-korkową. Nie zawsze tak jednak było.

      • 29 2

      • Dobre...

        • 0 0

    • (1)

      ujeścisko jako dzielnica powstało ze wsi lezacej pod miastem i przez nie z czasem wchłoniętej. tam od wielu juz lat zawsze była wieś Ujeścisko

      • 13 1

      • wieś ujeścisko - 10 domów i staw , kiedys jeszcze sad albo nawet dwa gdzie dorastająca młodzież z młodego Chełmu chodziła na pachtę :)

        • 0 0

    • Ujescisko to byla dzielnica cyganska

      kiedys zamieszkiwana wylacznie przez Romow,

      • 10 1

    • Ujeścisko było jest i będzie czymś niepotrzebnym między miastem a Obwodnicą.

      Jak podają znani profesorowie dawniej w ujeścisku znajmowały się ślady cywilizacji jednak były tam prymitywne że postanowiono wybudować tam osiedla pól uprawnych.

      • 3 2

  • Autorowi coś nie wyszło.. (8)

    'Stoltzenberg' to na pewno nie 'Nowa Górka'. W dosłownym tłumaczeniu można przetłumaczyć tę nazwę jako 'Dumna Góra' lub 'Góra Dumnych'. Autor powinien był bardziej przyłożyć się do jakości swoich opowiastek o Chełmie.

    • 29 40

    • poczytaj źródła (2)

      i przeproś autora

      • 15 5

      • Dumna Góra (1)

        Nie wiem co mówią na ten temat "źródła", ale dla mnie rówinież dosłowne tłumaczenie to "Dumna Góra".

        • 8 4

        • a teraz jest durna góra

          • 5 5

    • Zdecydowanie. Chełm oznacza pogańską górę a nie nakrycie głowy. I nie jest to błąd ortograficzny.

      • 2 0

    • zgadza sie (3)

      tlumaczenie do misia. "stolz" = "duma", "berg" = "gora".

      • 4 1

      • do niemca w kaloszach (2)

        "stolz" - "duma", ale "berg" to nie "gora" tylko "GÓRA" !!!
        Rzeczywiście jesteś niemcem w kaloszach!
        Albo Polakiem w kapciach skoro nie umiesz prawidłowo polskiego słowa napisać.

        • 0 5

        • wracaj do szkoły (1)

          cyt. "jesteś niemcem w kaloszach!"

          i zapytaj "pani profesor" z jakiej litery pisze się narodowość

          • 4 0

          • Z siakiej ...

            • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane