• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Co Jan Uphagen robił we Wrzeszczu?

Katarzyna Moritz
12 września 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 

Rodzina Uphagenów odegrała w życiu mieszkańców Gdańska rolę znaczącą, obecność zaznaczyła również we Wrzeszczu.



Choć wielu z nas kojarzy w Gdańsku przy ul. Długiej okazałą i piękną kamienicę znamienitego gdańszczanina Jana Uphagena, to mało kto wie, że przy al. Grunwaldzkiej 5 zobacz na mapie Gdańska, w dawnym Pałacu Ślubów, miał on swój dwór Mon Plaisir i olbrzymie włości po obu stronach alei.



Czy zwiedzałeś Dom Uphagena w Gdańsku?

Ulica Jana Uphagena w tę sobotę będzie obchodzić swoje święto. Jednak nie będzie ono cykliczne, jak w przypadku święta ulicy Mariackiej, następne będzie może... za sto lat. Organizowane jest bowiem w ramach obchodów stulecia muzeum wnętrz mieszczańskich Dom Uphagena, jednego z najstarszych tego typu muzeów w Europie Północnej.

Dlaczego właściwie impreza odbędzie się we Wrzeszczu, a nie w Gdańsku, gdzie jest najbardziej znany dom Jana Uphagena i siedziba muzeum?

- Sama nazwa ulicy już podpowiada nam odpowiedź. Ponadto przy al. Grunwaldzkiej 5, w dawnym Pałacu Ślubów, znajduje się dwór należący do potomków Jana Uphagena. Chcemy przywrócić w świadomości mieszkańców Gdańska, że dwór ten jest związany z rodziną Uphagenów, ale przy okazji warto także przypomnieć o tej nieco zapominanej części miasta - podkreśla dr Ewa Barylewska-Szymańska, kierownik oddziału Domu Uphagena Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.

Teren we Wrzeszczu, od potoku Królewskiej Doliny, po obu stronach obecnej alei Grunwaldzkiej, łącznie z Politechniką Gdańską, wyznaczał granicę rozległej posiadłości Jana Uphagena. Zakupił ją z ogrodem i dworem Mon Plaisir (Moja Przyjemność,) który zbudował już pod koniec XVII wieku burmistrz Gdańska, Gabriel von Bömeln. Jan kupił jednak posiadłość od swojego sąsiada z ul. Długiej, Ernesta Remusa.

- Nabył go stosunkowo późno, osiem lat przed śmiercią. W tym dworze zmarł 17 listopada 1802 roku. Dwór przekazał, bo mimo że był dwukrotnie żonaty nie posiadał potomstwa, bratankowi- wyjaśnia Szymańska.

Niestety miejsce to nie przetrwało w 1813 roku oblężenia wojsk napoleońskich. Jednak bratanek - Jan Karol Ernest, już w 1814 roku postawił na starych fundamentach dworu stryja nową posiadłość, która stoi do dziś. Wewnątrz do tej pory można podziwiać czarne oryginalne drewniane schody i piękne drzwi. Niestety dwór nie jest w najlepszym stanie, po tym jak przez ostatnie 25 lat służył za Pałac Ślubów, obecnie mieści się w nim Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych, które nie ma pieniędzy na remont.

- Rodzina Uphagenów ten rozległy teren posiadała przez cały wiek XIX, jednak pod koniec wieku ich sytuacja finansowa nie była najlepsza i postanowili go sprzedać. Miasto zainteresowało się zakupem - wyjaśnia dr Szymańska.

W 1897 roku Rada Miasta zadecydowała o zakupie gruntów za sumę 250 tys. marek. Niebawem na części terenu powstała siedziba Technische Hochschule (Wyższej Szkoły Technicznej obecnie Politechniki Gdańskiej), a po drugiej stronie Grunwaldzkiej grunt sparcelowano na działki i sprzedano.

Powstawały w okolicy nowe okazałe wille, bogatych kupców, fabrykantów czy urzędników najwyższego szczebla. W dawnym Domu Nauczyciela,a obecnym hotelu, mieszkali profesorowie Wyższej Szkoły Technicznej.

Jednak pierwszym domem który powstał, w 1908 roku, jest okazała willa Rudolfa Patschego, właściciela słynnej wytwórni likierów (Gustaw Springer & Nachfolger Likör Fabrik). Jest ona obecnie siedzibą Gdańskiego Klubu Biznesu, jest tam także restauracja "Villa Uphegena", która mylnie sugeruje że dom należał do Uphagenów.

- Mieszkańcy miasta, ale także towarzystwo na rzecz upiększania Wrzeszcza, zbuntowali się i postanowili walczyć by część obszaru nie uległo parcelacji. W efekcie w 1913 roku otwarto tutaj publiczny park. Zachowana aleja kasztanowa i lipowa są reliktem dawnego parku Uphagena. Oczywiście z czasem dosadzono też nową roślinność, ale o tym 15 września najlepiej opowie pani dr Katarzyna Rozmarynowska podczas naszego święta - zapowiada Szymańska.

O roli Jana Uphagena i jego rodziny, nie tylko w Gdańsku, ale także we Wrzeszczu, będzie można się więcej dowiedzieć w sobotę od godz. 10 podczas Święta ulicy Uphagena.

Jan Uphagen, (ur. 1731, zm. 1802), rajca Gdańska, ławnik i bibliofil. Zebrał ponad 10 tysięcy dzieł, 280 rękopisów, około 160 map i sztychów. Jego biblioteka prawie w całości została przekazana Bibliotece Rady Miejskiej w 1879 r. (obecnie siedziba Biblioteki PAN). Co ciekawe z funkcji rajcy zrezygnował protestując przeciwko przyłączeniu Gdańska do Królestwa Prus w II rozbiorze Polski. Jego kamienica (Dom Uphagena) przy ul. Długiej 12, przebudowana po 1775 w stylu rokoko przez J. B. Dreyera, stała się po jego śmierci - na mocy testamentu - muzeum istniejącym w niezmienionej postaci do 1945. Po powojennych pracach rewaloryzacyjnych, od 1998 roku, działa tam muzeum wnętrz mieszczańskich, oddział MHMG.

Potomkowie brata Jana, Karola Henryka i jego drugiej żony, Laury Leonardy żyją do dziś, mieszkają niedaleko Lubeki w Niemczech i utrzymują stały kontakt z muzeum. Peter Uphagen, był w Gdańsku 17 lipca, na inauguracji nowego wnętrza muzealnego podwórza Domu Uphagena.

Wydarzenia

Święto Ulicy Jana Uphagena

festyn, wystawa, warsztaty

Miejsca

Zobacz także

Opinie (76) 4 zablokowane

  • ale melodia

    z czego muzyczka? miły materiał BRAVO

    • 4 0

  • pysznosci (1)

    Wspomniana Restauracja ma najlepsze jedzenie jakie można sobie wyobrazić. Znakomita kuchnia polska.

    • 3 4

    • kuchnia polska...?

      ...kuchnia polska w restauracji odwołującej sie do Uphagena to jakieś pomylenie pojęć...

      • 3 2

  • money (2)

    Ciekawe z czego żył, znaczy się skąd brał pieniądze na takie fanaberie. Nieruchomości, bibliofil to wszystko kosztuje. Ani słowa na ten temat, a chciąlbym sie na nim wzorować....

    • 2 4

    • patrycjusz

      Takie rody patrycjuszowskie całymi pokoleniami budowały swoja potęgę prowadząc interesy w Gdansku, korzystając z jego portowej funkcji.

      • 2 0

    • moja odpowiedź

      Spytaj się psychoyara.

      • 0 0

  • a propos cytatu z artykułu (1)

    "... dwór nie jest w najlepszym stanie, po tym jak przez ostatnie 25 lat służył za Pałac Ślubów,"

    czy jest wiadome kiedy odbył się tam ostatni ślub?

    • 5 0

    • Mielismy to szczescie otwierac Palac Slubow

      Beata I Leszek Tomaszewscy

      • 0 0

  • Czym jeszcze budyn bedzie mydlil?

    Kolejny spęd dla jego chorych ambicji

    • 3 8

  • (2)

    Nie ktorzy mieszkancy maja jakas manie twierdzenia ze Gdansk to niemieckie miasto. Czlowieku, jesli nie lezy ci jego historia ani jego dawne "niemieckie " tradycje to wyprowadz sie i zamieszkaj u gorali czy na Jamajce. Nikt cie tutaj nie trzyma za nogi. Pakuj sie i ruszaj w swiat a nie ciagle klika i wypisuje co jest niemieckie a co polskie. Typowe polskie widzenie swiata, tylko swoje najlepsze a obce musi byc zle.

    • 10 8

    • nie rozumiem, o co Ci w koncu chodzi?

      • 0 0

    • Rodzina Uphagenów pochodzi z dzisiejszej Belgii :P

      • 1 0

  • Uphagen (1)

    kolejny farbowany lis

    • 1 13

    • lemingi

      minusują ?

      • 0 7

  • Jan był prawdziwym polskim patriotą. (6)

    Gdy Gdańsk w czasie rozbiorów miał trafić pod zabór pruski - był tego wielkim przeciwnikiem.

    • 28 2

    • bul i bąk

      ...........

      • 0 20

    • gdańskim (2)

      patriotą...

      • 2 17

      • Polskim. (Jan Uphagen: ur. 1731-1802 / Imperium Polsko-Litewskie: 1569-1793). (1)

        Gdańsk city in Poland.

        • 17 4

        • gdańszczanie

          dbali o Gdańsk i swoje interesy, związek z Rzeczpospolita był gwarantem pełnej kiesy. Nie doczepiaj współczesnych określeń do tamtych czasów.

          • 2 13

    • bo to się Gdańskowi nie opłacało. (1)

      A ideologie w rodzaju "patriotyzmu" to wymyslono później.

      • 3 18

      • to skąd te wojny, skoro "patriotyzm", naród wymyślono dopiero niedawno?

        • 5 0

  • ciekawy materiał

    i przypominający że każdy będzie przeszłością,kiedyś o nas będą mówic ' dawni mieszkańcy Gdańska'

    • 7 0

  • Pseudohistoria
    Popolissy

    • 0 8

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane