• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Co dalej z byłym kasynem oficerskim przy Słowackiego?

Rafał Borowski
9 czerwca 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Kompendium wiedzy o historii koszar we Wrzeszczu

Zajrzyj do wnętrza dawnego Klubu Garnizonowego


Wciąż nie wiadomo, kiedy dokładnie rozpocznie się rewitalizacja budynku przy ul. Słowackiego 3 zobacz na mapie Gdańska we Wrzeszczu, w którym niegdyś mieściło się m.in. kasyno oficerskie i kino "Zawisza". Pewne jest jednak to, że nieczynny od wielu lat obiekt zostanie przeznaczony na cele kulturalno-rozrywkowe.



Czy dobudówka z lat 50-tych powinna zostać wyburzona?

W ciągu ostatnich kilku lat rejon skrzyżowania al. Grunwaldzkiej, Kościuszki i Słowackiego zmienił się niemal nie do poznania. Budowa Galerii Bałtyckiej, Trasy Słowackiego i supermarketu Lidl pociągnęła za sobą konieczność wyburzenia kilku prprzedwojennych budynków. Na szczęście, budynek przy ul. Słowackiego 3 zobacz na mapie Gdańska, znajdujący się tuż obok nowo wybudowanego wiaduktu drogowego, uniknął rozbiórki.

Żołnierze, policjanci i kinomani

Piętrowy, ceglany gmach, przyozdobiony dwoma strzelistymi wieżyczkami, to jedna z architektonicznych perełek Wrzeszcza. Stylowy budynek pełnił funkcję kasyna oficerskiego, które w okresie II Rzeszy Niemieckiej służyło żołnierzom, zwanym potocznie Czarnymi Huzarami, stacjonującym w koszarach przy ul. Słowackiego (niem. Hochstrieß), zaś w okresie Wolnego Miasta Gdańska, stacjonującym tam policjantom. Po wojnie koszary przejęli żołnierze Ludowego Wojska Polskiego, a dawne kasyno przekształcono w tzw. "Klub Garnizonowy".

Wbrew nazwie, budynek przez ponad 40 lat służył nie tylko żołnierzom. Choć teren koszar był pilnie strzeżony i zwykły śmiertelnik nie miał tu prawa wstępu, starsi mieszkańcy Wrzeszcza przychodzili do klubu oglądać filmy na wielkim ekranie. W 1957 roku otwarto tu bowiem kino "Zawisza", które działało nieprzerwanie do 2002 roku.

Wojskowe kino składało się z jednej sali, usytuowanej na pierwszym piętrze budynku. Przestronne pomieszczenie miało wysokość ok. 6 m. Jego ściany były pokryte drewnianą okładziną, a pomiędzy nimi znajdowały się rzędy ok. stu obitych czerwoną tkaniną foteli. Płócienny ekran zwisał nad niewielką sceną, na którą po zakończonym seansie opuszczano czarną kotarę.


Aula urządzona z królewskim przepychem

Wbrew pozorom, wygospodarowanie tak dużej przestrzeni wewnątrz budynku "Klubu Garnizonowego" nie wiązało się z koniecznością wyburzenia ścian i stropów. Sala projekcyjna kina "Zawisza" mieściła się bowiem w dawnej auli kasyna oficerskiego, zwanej również Salą Królewską. W okresie kajzerowskich Niemiec, w mniejszym stopniu w okresie Wolnego Miasta Gdańska i prawdopodobnie również w okresie III Rzeszy i pierwszych latach Polski Ludowej, odbywały się tutaj wystawne bale i bankiety.

Przeglądając archiwalne fotografie można z całą pewnością stwierdzić, że Sala Królewska w pełni zasługiwała na swoją nazwę. Jej wnętrza były urządzone z iście monarszym przepychem. Do auli prowadziły trzy pary drzwi: dwie mniejsze od strony wschodniej i jedna większa od strony zachodniej. Większe wrota wieńczyła bogato rzeźbiona supraporta, pośrodku której znajdował się malowana podobizna pruskiego orła.

Snycerskie zdobienia zdobiły również boazerię pokrywającą ściany i belki stropowe. Przestrzeń pomiędzy belkami, które dzieliły sufit na trzy segmenty, wypełniały kolorowe polichromie, wśród których - podobnie jak nad parą ogromnych drzwi - dominowały wizerunki czarnych orłów.


Obrazy autora Panoramy Racławickiej

Pośrodku sufitu znajdowała się rozeta, z której zwisał kuty żyrandol. Rozłożysta lampa była używana jedynie po zmroku, gdyż dzięki trzem przestronnym oknom, umiejscowionym na ścianie od strony ul. Słowackiego, ogromna sala była doskonale oświetlona światłem słonecznym. Nad oknami górował szereg metalowych uchwytów, w których zamocowano kilka sztandarów. Kolejną ozdobą była rzeźba jeźdźca na koniu, umieszczona w jednym z rogów pomieszczenia.

Jednak najbardziej imponującymi elementami dekoracyjnymi były obrazy o tematyce batalistycznej, wypełniające górną część ścian pomiędzy sufitem a boazerią. Co ciekawe, trzy największe obrazy: "Czarni huzarzy pruscy pod Düsselward w 1758", "Szarża huzarów pruskich na baterię rosyjską pod Gross Jägersdorf w 1757" i "Walka o sztandar w bitwie pod Heilsbergiem w 1807" były autorstwa polskiego malarza Wojciecha Kossaka. Malowidła powstały specjalnie na zamówienie niemieckiego cesarza Wilhelma II i dokumentowały największe tryumfy stacjonującego tu niegdyś regimentu.

Jak wynika z zachowanych zdjęć, równie bogato były urządzone również inne, pomniejsze pomieszczenia, np. jadalnia czy sala bilardowa. Ich ściany także były ozdobione rzeźbionymi dekoracjami i obrazami, a na podłogach stały stylowe meble.


Adaptacja na kino zniszczyła stylowe wnętrza

Choć budynek dawnego kasyna szczęśliwie przetrwał kataklizm II wojny światowej, po imponującym wystroju Sali Królewskiej i innych pomieszczeń nie ma dziś najmniejszego śladu. Nie jest to wyłącznie pokłosiem przejęcia budynku przez polskich żołnierzy i chęci zatarcia wszelkich śladów po poprzednich właścicielach. Jak już wcześniej zasygnalizowano, adaptacja na potrzeby kina wymagała po prostu gruntownej przebudowy wnętrz.

Podczas prac budowlanych w połowie lat 50. nie tylko zamurowano okna Sali Królewskiej i zbudowano m. in. scenę oraz salę projekcyjną, ale i wzniesiono przybudówkę od strony ul. Słowackiego. Przeszklony, piętrowy korytarz miał za zadanie ułatwić poruszanie się pomiędzy skrzydłami budynku, a na jego parterze urządzono szatnię dla przybywających w kinie widzów.

Kino "Zawisza" zostało zamknięte w 2002 roku. Podobnie jak inne tego rodzaju placówki, przegrało walkę o widza z nowoczesnymi, wielosalowymi multipleksami. Od tego czasu dawne kino stoi praktycznie nieużywane. Sporadycznie odbywają się tutaj kameralne imprezy kulturalne, np. koncerty czy pokazy filmowe.

Przeznaczenie na cele kulturalne

Właściciel nieruchomości, grupa Hossa, nie jest w stanie określić, kiedy wreszcie rozpocznie się kapitalny remont budynku. Nie wiadomo również, ile wyniesie szacunkowy koszt prac. Jednak na pewno wiadomo, jakie będzie nowe przeznaczenie stylowego gmachu.

- Budynek byłego kasyna oficerskiego znajduje się na terenie tzw. Garnizonu Kultury, projektu, który zakłada rewitalizację obszaru dawnych koszar 2 pułku Czarnych Huzarów i stworzenie w tym miejscu centrum kulturalno-rozrywkowego dzielnicy Wrzeszcz. Restaurowane są kolejne budynki zabytkowe. Zaczęliśmy od budynku dawnej ujeżdżalni koni (obecnie Stary Maneż), budynku koszarowego (Esprit Haus), w którym mieści się miedzy innymi Sztuka Wyboru i budynku przy ul. Słowackiego 21, w którym rezyduje m.in. studio tańca Artistic. Następnie przyszła kolej na trzy budynki przy ul. Słowackiego 17 i 13 i 11, które są obecnie poddawane renowacji i modernizacji. Proces rewitalizacji w Garnizonie Kultury będzie postępował sukcesywnie w kierunku Alei Grunwaldzkiej obejmując kolejne obiekty położone przy ul. Słowackiego, w tym również budynek kasyna - tłumaczy Justyna Glazar, rzecznik prasowy grupy Hossa, właściciela dawnego "Klubu Garnizonowego".
Dobudówka z lat 50. niemal na pewno zostanie zachowana

Aby uciąć wszelkie spekulacje należy wyraźnie zaznaczyć, że z dawnego wystroju kasyna nie zachowały się żadne elementy. Ani w piwnicach budynku, ani na poddaszu nie znajdują się żadne meble czy dekoracje, które można by zamontować w pierwotnym miejscu.

- We wnętrzach budynku nie zachowały się żadne elementy wyposażenia z czasów, kiedy rezydowali we Wrzeszczu czarni huzarzy. Ozdobą największej sali kasyna były płótna autorstwa Wojciecha Kossaka, po których ślad zaginął jeszcze przed wojną. W okresie, gdy w koszarach rezydowały tzw. niebieskie berety wnętrza te zostały mocno zmienione i dostosowane do nowych funkcji - wyjaśnia Glazar.
Na koniec pozostaje pytanie, jaki los czeka wzniesiony w latach 50. łącznik, który spina skrzydła budynku? Wszystko wskazuje na to, że wątpliwej urody dobudówka nie zostanie wyburzona i tym samym byłe kasyno nie odzyska dawnego wyglądu.

- Bardzo prawdopodobne, że łącznik zostanie zachowany, gdyż pełni ważną funkcję komunikacyjną w budynku. Jednak jego elewacja z pewnością poddana zostanie modernizacji i zyska nową, atrakcyjną wizualnie formę - dodaje Glazar.

Opinie (71) 3 zablokowane

  • Wojsko Polskie (2)

    Panie Rafale, proszę sprawdzić jak faktycznie oficjalnie i prawnie nazywało się Wojsko Polskie przed 1989 roku a nie przenosić opowiadań dziadka lub ojca o "Ludowym " Wojsku Polskim, nie było czegoś takiego. Pan stara się być dziennikarzem a to do czegoś zobowiązuje
    .Oficjalnymi nazwami sił zbrojnych w Polsce były: od 29 lipca 1944 roku (rozkaz nr 1 Naczelnego Dowódcy WP gen. Michała Roli-Żymierskiego i Szefa Sztabu płk. Mariana Spychalskiego o utworzeniu Wojska Polskiego z połączenia Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (1943-1944) i Armii Ludowej) do 1952 roku Wojsko Polskie, następnie Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, a od 1952: Siły Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Nazwy Siły Zbrojne PRL i Wojsko Polskie używane były zamiennie.

    • 10 8

    • Tylko chyba i szkoła obok nosiła nazwę Ludowego Wojska Polskiego, i dzięki tej nazwie gdy brakowało węgla to z wojska donosili bo nie chcieli aby w szkole o tym im było zimno

      • 9 0

    • Słusznie prawisz!

      Za przypisywanie Wojsku Polskiemu niby oficjalnej nazwy "Ludowe Wojsko Polskie" dostawaliśmy po głowie jeszcze w stanie wojennym od z lekka komuchowatego nauczyciela przysposobienia obronnego. Starszy pan krzywił się nawet gdy ktoś używał tego "ludowego ozdobnika" mówiąc o Wojsku Polskim.

      • 0 1

  • Nowa atrakcja dla turystów z Danii

    Warto by było postawić tablicę z przypomnieniem: tutaj władza ludowa szkoliła w ramach paktu Warszawskiego wojsko do inwazji na Danię. Pływali biedacy, nie mogąc wyjść na pokład, prawie do duńskich brzegów. W ramach walki o pokój, oczywiście.

    • 14 2

  • ciągle nie wiem, dlaczego odrzuca się architekturę PRLu...

    przecież ona też miała w sobie "to coś".
    niby brzydka itd., ale jest klimat. i taka dobudówka powinna zostać, bo świadczy o tych czasach.
    architektura powinna się przenikać niezależnie od tego czy jakiś styl lubimy, czy nie.
    tak po prostu było. wstydzimy się tego? nie powinniśmy.
    za kilkadziesiąt lat to też będzie piękne. podobnie jak budowle gotyckie, czy modernistyczne.

    • 10 12

  • Może muzeum hazard? :)

    • 3 1

  • Odnowic Casino (1)

    I rulete (ale taka exkluzywna ) postawic. Do tego rytual pseudomasonski dopuszczenia do stolu gry:
    pasowanie na Czarnego Huzara, ubior - mundur huzarski itp.
    Na scianach odtworzony PseudoKossak- konie w galopie z cesarzem Wilhelmem....

    • 7 4

    • ...

      he he

      • 0 2

  • kino..

    Pamiętam jak z tatą i bratem byliśmy tam na seansie "Mario Bross..." Byliśmy sami na całej sali. Była beka bo coś przebiegało po naszych stopach :D Ale kino zaliczyliśmy ;)

    • 11 2

  • teraz to tylko kasyna online, kto by tam chodzil

    a tak ruletka, black jack, sloty, wszystko w necie, do tego bonus powitalny! :)

    • 2 2

  • SPROSTOWANIE

    "Wojskowe kino składało się z jednej sali usytuowanej na pierwszym piętrz budynku." Niestety, ale kino mieściło się na parterze. Wejście było od ul.Słowackiego przy szatni, a drugie od zaplecza. Prawdopodobnie autor nigdy nie był w "Zawiszy" Pozdrawiam.

    • 7 2

  • SP. 39 (1)

    To nie dziad czy ojciec nadawali imię szkole a nazywała się "Ludowego Wojska Polskiego" więc? 8 października 1963 roku wydano orzeczenie w sprawie nazwy Szkoły Podstawowej nr 39. Nadanie imienia Ludowego Wojska Polskiego odbyło się podczas oficjalnej uroczystości otwarcia szkoły 10 października 1963.

    • 6 1

    • nazwa

      Tu nie chodzi o to jak się szkoła nazywała, ale Wojsko Polskie.

      • 0 0

  • Pamiętam jak byłem tu na jednym z chyba ostatnich seansów "Ghostdog - droga samuraja" Jarmuscha (1)

    - na kilka dni przed zdawaniem do szkoły filmowej. Ekran pokeljony był taśmą keljącą, która czasami odbijała światło ..ale to kino przyniosło mi szczęście!!!

    Oczywiści trzeba pozamykać wszystkie kina w Gdańsku..

    • 5 0

    • filmowiec i kina kaze zamykac

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane