Czy Gdańsk poprzez budowę architektonicznych ikon może powtórzyć sukces Bilbao oraz jak projektować drogi, by służyły nie tylko do szybkiego przejazdu samochodem, ale by też prezentowały się atrakcyjne i zachęcały do spacerów - te tematy poruszano podczas debaty "Gdańsk. Tu rośnie nowe centrum Europy" w ECS, zorganizowanej przez Gazetę Wyborczą Trójmiasto.
Panel dyskusyjny dotyczący budynków, które mogą stać się ikonami architektury i posłużyć do promocji miasta na całym świecie, idealnie wpasował się w miejsce organizacji debaty, czyli Europejskie Centrum Solidarności.
Czy sam ECS faktycznie mógłby wypromować Gdańsk na wzór Muzeum Guggenheima w Bilbao?
- Symbolu nie da się zaprojektować. On się nim staje. Opera w Sydney najpierw była symbolem skandalu - jej budowa przekroczyła zaplanowany budżet oraz harmonogram prac. Gdańsk powinien być jako całość symbolem - mówi Andrzej Duch, dyrektor Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miejskiego w Gdańsku.
- Należy zająć się tworzeniem miasta, a nie ikon, bo to nie o to chodzi. Tego typu działania mogą się skończyć jak moda na budowę akwaparków w małych miastach, które mają teraz problemy finansowe. Myślenie ikoniczne jest niebezpieczeństwem ekonomicznym dla miast.
Paneliści zwracają też uwagę, by zbytnio nie przeceniać talentów tzw. star-architektów, bo "efekciarskie" budownictwo niekoniecznie przyniesie sukces.
- Jeżeli otoczenie ECS-u rozwinie się w sposób, jaki byśmy sobie tego życzyli, to wówczas nabierze ono większej siły, wartości. Nie jest dobrze, jeżeli nawet bardzo znaczący obiekt architektoniczny stoi w entourage'u nie do końca korespondującym z rangą obiektu - przekonuje Antoni Taraszkiewicz z pracowni Fort, która była odpowiedzialna za projekt ECS-u.
Na problem przestrzeni zwracali uwagę też pozostali rozmówcy. Głos zabrał m.in. Marcin Woyciechowski z Grupy Inwestycyjnej Hossa, autor studium i koncepcji zagospodarowania Garnizonu we Wrzeszczu.
- Jeżeli ikony odniosą sukces, to będzie mniej pytań ile to kosztowało, by zbudować czy utrzymać. Jako architekt pracujący dla dewelopera mam z tym na co dzień do czynienia. Trudno w projektach deweloperskich mówić o ikonach, ponieważ najważniejsze jest, by było to funkcjonalne i by spełniało wymagania finansowe. Ważną kwestią jest jednak przestrzeń między budynkami. Jest to duże pole do popisu i w tym widziałbym szansę dla Gdańska. Wystarczy wyjść [z ECS-u] i rozejrzeć się, jak uporządkować to, co jest wokół.
Budowa Muzeum II Wojny Światowej z lotu ptaka.
- Rolą urbanistów, architektów, planistów jest stworzenie takich warunków, aby piesi poczuli się bezpiecznie, zaczęli żyć między budynkami [hasło "życie między budynkami" to nawiązanie do tytułu książki Jana Gehla, światowej klasy urbanisty, którego wizje miasta przyjaznego pieszym i rowerzystom odnoszą sukces na całym świecie - dop. red.], a nie toczyli od lat 60. walkę z samochodami. Atrakcją powinno być chodzenie, wędrowanie pomiędzy poszczególnymi obiektami i trzeba tę przestrzeń zagospodarować - dodaje Jacek Droszcz ze studia architektonicznego Kwadrat, odpowiadającego za projekt Muzeum II Wojny Światowej.
- Jak patrzę na inwestycje drogowe, które zostały zrealizowane lub są w trakcie realizacji, to odnoszę wrażenie, że my ten efekt Bilbao chcemy osiągnąć infrastrukturą drogową, budując największe rondo w galaktyce na ul. Marynarki Polskiej

Włodarze miasta przyznają, że niekoniecznie wszystkie inwestycje należy uznać za sukces pod kątem wyglądu nowych dróg.
- Mamy problem w projektowaniu dizajnerskim w realizacji nowych dróg. I tu można mieć zastrzeżenia do dolnego odcinka Trasy Słowackiego czy innych układów komunikacyjnych, ale trzeba pamiętać, by rozróżniać drogi i ulice. Drogi w jednostkach złożonych [dużych miastach - dop. red.] wymagają pewnych rozwiązań komunikacyjnych - niekoniecznie samochodowych. Są też ulice, gdzie lubimy przebywać, spotykać się, przesiadywać w kawiarni itp. Miasta różnią się charakterem, skalą i zupełnie inaczej będziemy patrzyli na rozwiązania komunikacyjne Pelplina, Skarszew i Gdańska - przekonuje Wiesław Bielawski, zastępca prezydenta miasta ds. polityki przestrzennej.
- Dotychczasowa praktyka zakładała określenie pewnych kierunków, na których musimy przemieścić grupę ludzi. Zaletą opracowania globalnego - studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta - jest spojrzenie całościowe, ponieważ układy drogowe tworzą pewien system. W studiach Gdańska i innych miast brakuje jednak decyzji, czy dany ciąg ma się stać ciągiem o charakterze wewnątrzmiejskiej drogi szybkiego ruchu czy aleją z pierzeją. Przy czym wówczas trzeba analizować kwestię ogólną nie tylko ruchu, ale także detale, które pokażą, że danego typu droga nie zniszczy tkanki urbanistycznej albo czy jeżeli ograniczymy gdzieś ruch, czy nie przeniesie się on na inne obszary.
Oczywiście w tym kontekście nie mogło też zabraknąć pytania o Nową Politechniczną (Trasę GP-W). Który wariant jest obecnie, zdaniem władz miasta, najlepszy?


Czytaj też: Kolejna wizja Nowej Politechnicznej
W zakresie górnego odcinka, zdaniem zastępcy prezydenta, zdecydowanie lepszym wariantem będzie tramwaj przez centralną część Moreny (Piecek-Migowa), a nie w dotychczasowej rezerwie pod estakadą przy CH Morena i budynkach sądu

Przypomnijmy, ostateczny wariant Trasy GP-W poznamy w przyszłym roku. Obecnie wszystkie warianty analizowane są przez wykonawcę dokumentacji, Mosty Katowice.
Czytaj też: Tramwaj do zoo. Śmiała wizja rewolucji transportowej w Oliwie
Koncepcja Trasy GP-W autorstwa biura architektonicznego Alter Polis.