• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Dawno temu w Trójmieście. Historia i współczesność na zdjęciach

Katarzyna Moritz
13 listopada 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
  • Zdjęcie Bramy Wyżynnej z 1874 roku, zestawione ze współczesnym.
  • Budowa Zieleniaka pod koniec lat 60. XX wieku. Wieżowiec budowano od góry.
  • Teatr Wybrzeże współczesny i z XIX wieku.
  • Ulica Chlebnicka tuż po II wojnie światowej i obecnie.
  • Zamiast budynku Lotu przed II wojną światową stał hotel Danziger Hof.

Miłośnicy historii mają okazję do ciekawej wędrówki w czasie. Na stronie Pahtio.pl są bowiem zdjęcia z Trójmiasta i okolic pokazane tak, że wystarczy tylko przesunąć suwak na zdjęciu, by znaleźć się w XIX czy na początku XX wieku.



Paweł Tarełko dzięki temu, że ma łatwiejszy dostęp do Archiwum Państwowego, zestawia stare zdjęcia z nowymi. Paweł Tarełko dzięki temu, że ma łatwiejszy dostęp do Archiwum Państwowego, zestawia stare zdjęcia z nowymi.
Stronę Pahtio.pl od grudnia 2013 roku prowadzi Paweł Tarełko, początkowo razem z kolegą Adamem Korzeniewskim. Pomysł na historyczne zdjęciowe podróże zaczerpnęli z portalu Dawno temu w Krakowie.

Ułatwiony dostęp

- Dzięki temu, że mam dostęp do zdjęć z Archiwum Państwowego, przeniosłem to także na nasz lokalny grunt, gdzie byliśmy chyba pierwsi. Robię to wyłącznie hobbistycznie - wyjaśnia Paweł Tarełko, na co dzień pracownik Archiwum Państwowego w Gdańsku, gdzie zajmuje się dygitalizacją zbiorów. Z  wykształcenia jest pedagogiem, a także fotografem, dzięki czemu sam robi współczesne zdjęcia dawnych obiektów.
Ponad sto kompilacji zdjęć na portalu pochodzi z różnych okresów historycznych. Pokazują niektóre dzielnice i miejsca w Gdyni, skąd pochodzi Tarełko, ale też z Sopotu, Tczewa. Dominują zdjęcia Gdańska.

- Zawsze zaczyna się od wyboru zdjęcia z dawnych lat. Im starsze zdjęcia, tym lepiej to wychodzi, dlatego dużo jest zdjęć np. z okresu Wolnego Miasta Gdańska, bo na nich widać spory kontrast - tłumaczy Tarełko.
  • Skwer Kościuszki w Gdyni, fotografia czarno-biała pochodzi ze zbiorów APG oddział Gdynia lata 70 autor T. Link.
  • Nieistniejąca już odkryta pływalnia na Polance Redłowskiej w Gdyni.
  • Gdynia rok 1934, skrzyżowanie ulic 10 Lutego i Władysława IV. Fotografia czarno-biała pochodzi ze zbiorów APG oddział Gdynia.
  • Obchody 1 maja 1954 rok, Gdynia skrzyżowanie ulic 10 lutego i Świętojańskiej. Zdjęcie czarno-białe pochodzi ze zbiorów APG.

Widać to szczególnie na niedawno udostępnionym zdjęciu Bramy Wyżynnej z 1874 roku, gdzie jeszcze są wały i fosa. W 1895 wały zostały całkowicie zniesione, a fosa zasypana. Na współczesnym zdjęciu jedynymi punktami, które łączą historię ze współczesnością jest Brama Wyżynna i  Katownia.

- Najczęściej szukam miejsca, w którym stał fotograf przed laty, ale nie zawsze się da i nie zawsze zdjęcia nakładają się idealnie. W przypadku dawnego zdjęcia Bramy Wyżynnej, wykonano je z Bastionu św. Elżbiety, ale jakbym współczesne wykonał z tego samego miejsca, to na pierwszym planie byłyby domy, które zasłaniają widok. Dlatego musiałem stanąć w trochę innym miejscu, bliżej skrzyżowania za Huciskiem - wyjaśnia Tarełko.
Pomaga współczesna technika

Czy interesują cię historyczne fotografie?

Ponadto przy zestawieniach zdjęć trzeba wziąć pod uwagę to, że starsze aparaty różniły się technicznie od obecnych, miały inne matryce, obiektywy. Na szczęście kompilację starego z nowym mogą wspomóc programy komputerowe. Najważniejsze jednak jest to, by główny obiekt pokrywał się ze współczesnym zdjęciem.

Na wielu prezentowanych zdjęciach wielu obiektów w ogóle nie ma w krajobrazie. Jeszcze w latach 60. XX wieku, stojąc przy Dworcu Głównym, w pełnej krasie był widoczny, obecnie zupełnie zasłonięty z niemal każdej strony, budynek Dyrekcji Kolei, nie ma natomiast w tym krajobrazie dźwigów Kone, które - podobnie jak Zieleniak - pojawiły się w latach 70. XX wieku.

Molo w Sopocie w 1970 i 2014 roku. Molo w Sopocie w 1970 i 2014 roku.
- Trójmiasto cały czas się zmienia, to jest nieuniknione i  właśnie to jest najważniejsze, co chcę pokazać - podkreśla Tarełko.
W Sopocie poważne zmiany w krajobrazie pojawiły się 10 lat temu, doskonale to widać w zestawieniu choćby ze zdjęciami z lat 60. czy 70. XX wieku. Wejście na molo miało zupełnie inny szyld, przy Grand Hotelu widać stare Łazienki Północne.

W Archiwum Państwowym jest też duży zbiór gdyńskich fotografii, szczególnie od lat 50. do 70. Gdynia jest stosunkowo młodym miastem, jednak w ostatnich latach znacznie zmieniła się Świętojańska, pl. Grunwaldzki, powstały wieże Sea Towers, choć jeszcze w wielu miejscach nie widać tak dużego kontrastu jak np. w Gdańsku.

Pod nazwą Pahtio kryje się nazwa Portal Architektoniczno-Historyczny Trójmiasta i Okolic. Obecnie ma on raczej formę bloga niż portalu, niemniej raz w tygodniu pojawiają się tam nowe zdjęcia. Te starsze są opatrzone obszernymi notatkami, nowsze, szczególnie te z dość znanymi obiektami, opisy mają raczej lakoniczne.

Ostatni wpis z 6 listopada prezentuje wykonane w latach 90. XIX wieku w sepii zdjęcie Szkoły Wojennej przy ul. 3 Maja. Obecnie mieści się tam Urząd Pracy. Natomiast działająca tam do 1918 roku Kriegsschule, czyli podchorążówka, w ciągu ponad 25 lat funkcjonowania wypuściła około 4,5 tys. adeptów. Pobierał w niej nauki m.in. Lothar von Richthofen, starszy brat Manfreda, asa lotnictwa niemieckiego z czasów I wojny światowej słynnego "Czerwonego Barona", a także Erwin Rommel, czyli "Lis Pustyni" z okresu II wojny światowej.

Miejsca

Opinie (105) 3 zablokowane

  • wyburzyć Zieleniak (4)

    na własne oczy widzicie co po kilku latach zostaje z "nowoczesności".

    • 1 7

    • Ok (2)

      Jesli chodzi o Zieleniak to masz rację, mieszkam tu od 12 lat i za każdym razem jak go widzę to dziwnie się czuję. Pamiętam pierwszy raz. Szok i osłupienie. Jak można prawie na Starym Mieście w towarzystwie przepięknego Dworca Głównego postawić takiego kiczowato-dennego-ochydnego POTWORA? Na wjeżdzie z Wrzeszcza do starego Gdańska wali po oczach coś tak wielkiego i wstrętnego.Wizytówka buraka ze wsi w miejscu budowanym przepięknie od stuleci. Stare miasto w Gdańsku jest najpiękniejsze w Polsce.Kto pozwolił to zielone paskudztwo tam umieścić. NIE ROZUMIEM. Zróbcie mu jakąś inną elewację, samo czyste szkło może by tak nie raziło.

      • 2 4

      • Jak można pisać, że Zieleniak stoi PRAWIE na Starym Mieście?

        Wstydź się, mieszkasz tu już 12 lat a jeszcze nie wiesz gdzie jest Stare Miasto?

        Przecież to ewidentny brak szacunku do miasta i jego historii!

        • 0 0

      • Skoro mieszkasz w Gdańsku dopiero od 12 lat,

        to jest ci wybaczone, że nie pojmujesz, co to Zieleniak. Dla nas to taki sam symbol jak LOT. Pewnie też jedziesz do "centrum", a nie Gdańska i na Piecki - Migowo, a nie Morenę

        • 2 1

    • redakcja minusuje :P

      jak dla mnie mogą go zburzyć z wami w środku.

      • 0 1

  • miały inne matryce, obiektywy... (10)

    Matryc nie miały.

    Obiektywy ? Dziurka wystarczy :-)

    • 19 2

    • (8)

      No jak to... to kiedyś nie było cyfrówek???... niebywałe!!!
      Chociaż... z drugiej strony... taka szklana płyta to w sumie "analogowa matryca" :)

      • 7 1

      • Nieee, błagam... (7)

        Nie twórzmy takich językowych i skojarzeniowych potworków, bo potem gimby mówio na kastę audio "płyta" a ich starzy na płytę CD - "taśma". "Lejemy paliwo, czy gaz", "na laptop czy na komputer" - tragedia!

        • 4 3

        • Złe porównanie (6)

          Kaseta nigdy płytą nie będzie, płyta nie będzie taśmą.
          Natomiast "analogowa matryca" nie jest bez sensu.

          • 1 1

          • (5)

            Otóż jest bez sensu. Matrycę aparatu cyfrowego od tradycyjnych materiałów światłoczułych odróżnia kwantyzacja oraz fizyka i chemia, stanowiące podstawę działania. Słowem - odróżnia wszystko, oprócz funkcji. To tak, jakbyś pociąg nazywał szynowym samolotem - w końcu też służy do komunikacji i czasem nawet podobnie wygląda wewnątrz.

            • 1 3

            • A jednak nie (3)

              Słowo "matryca" nie jest zarezerwowane dla aparatów cyfrowych.
              Matrycą w świetle encyklopedycznej definicji jest każda forma, która umożliwia wykonywanie kopii.

              • 2 0

              • OK, (1)

                a co to ma wspólnego z błoną filmową?

                • 0 0

              • Błona filmowa, a właściwie negatyw - choć nie zwykło tak tego się nazywać - jest również matrycą (w świetle ogólnej definicji), ponieważ umożliwia wykonywanie kopii zdjęć.

                • 1 0

              • Przedmówcy chodziło chyba o słowo "analogowy" w kontekście fotografii tradycyjnej co jest istotnie błędnym użyciem.
                Tylko cała dyskusja wyszła od "matrycy" - stąd chyba to nieporozumienie.

                • 1 0

            • Matryca analogowa istnieje

              Wystarczy poszukać, aby się przekonać, że nie tylko ma sens, ale nawet istnieje

              Przykład:
              "Dynamicznie rekonfigurowalna matryca analogowa jako układ stabilizacji amplitudy w przetworniku pojemność/częstotliwość"

              • 0 1

    • Nie tylko CCD czy CMOS

      Matryca (łac. mater matka) ogólne określenie formy do wykonywania kopii.

      • 2 2

  • Trójmiasto (3)

    Kto mieszka , pracuje i żyje w Trójmieście moze byc dumny i jest szczęściarzem !! Gdynia , Sopot , Gdansk to teraz naprawdę piekne rozwijające się miasta . Gdynianka pracująca w Sopocie i mieszkająca w Gdansku :))

    • 7 3

    • A nie przeszkadzają ci przyjezdni,którzy po zakończeniu studiów zostają w trójmieście? (2)

      Praca musi być dla nich też w powiatach bo niedlugo Gdańsk się rozrośnie do tych powiatów.

      • 0 3

      • gdyby nie przyjezdni, to trojmiasto, gdans na pewno by padlo....

        • 2 1

      • A Twoi dziadkowie to pewnie rodowici Gdańszczanie, co?

        To chyba normalne, że po zakończeniu większości studiów nie ma szans na znalezienie pracy w zawodzie w kilkutysięcznej pipidówce. Może od razu zróbmy reglamentację na uczelniach? :/

        • 4 0

  • Komu przeszkadzał (2)

    basen na polance redłowskiej ???

    • 15 2

    • nie przeszkadzał tylko...

      Nie można w nim było utrzymać jakości wody. Był zaprojektowany na wodę morską! Kiedy w zatoce był syf i zakaz kąpieli także na basenach nie było można się kapać. A poza tym kurzawka podmyła dużą nieckę i najpierw wieża została zamknięta bo groziła zawaleniem a potem basen który przecieka. Próby napełnienia małego basenu wodą z wodociągu na początku lat 90-tych nie powiodły się. Wodę zakwestionował sanepid.

      • 0 0

    • Rachunkowi ekonomicznemu?

      • 0 1

  • Zamiast. ..

    Budynku LOTu powinien wrócić hotel Gdansk! Czemu go tam jeszcze nie ma. ? problem z zagospodarowaniem Targu Węglowego rozwiazaloby się sam. ...

    • 1 1

  • niezbyt udane

    czegos brak w tych zestawieniach ............................

    • 1 1

  • xxx (5)

    To były piękne czasy

    • 124 19

    • Dlaczego tego miasta nie można odbudować?

      Innym się udaje. Przykładem jest np. Drezno, gdzie burzy się enerdowskie blokowiska i odbudowuje miasto wg przedwojennych dokumentacji. U nas burzy się stare kamienice i wstawia w to miejsce szklane koszmarki. Kto za to odpowiada? Kto za to bierze pieniądze? (legalnie lub bokiem)

      • 4 3

    • słabo........

      Jak Ktoś przypisuje sobie zasługi za nie tylko za swoją pracę i pomysł. Słabo Panie Pawle. Zapomina sie o kolegach, którzy pomogli....i dali pomysł. Słabo...

      • 3 2

    • A w j.polskim potrafisz się podpisać?

      • 3 4

    • Zależy jak patrzeć - jeśli Jugend to Hitler Jugend, to - owszem - były dlań piękne, ale stosunkowo krótkie. ;)

      • 2 5

    • Dawajcie więcej zdjęć z lat 80.

      • 18 0

  • Niestety w przyszłości nie będzie już co pokazać bo chyba nie pokażą Szekspirowskiego i ECS (3)

    Wieżowców w Oliwie i Wrzeszczu.

    • 17 5

    • taaaaa......

      pokaża potomnym-Lidle, Biedronki, Galerię Bałtycką, Alfę, Medisona, Manhattan, Metropolię......myślę, że będą zachwyceni

      • 0 0

    • (1)

      Zastanawiam się, czy sto lat temu nie gadali tak samo o Politechnice, Dworcu Głównym czy starym Żaku - "znowu ten nudny, sztampowy historyzm, znowu ta przytłaczająca, ciemna cegła"... ;)

      • 3 2

      • Porównywać bunkier z betonu do sztuki architektury to tylko na Srebrzysku.

        Oj Budyń,Budyń.

        • 2 2

  • Glupie to

    • 0 3

  • Nie miałbym nic do rozbudowy Gdańska na przykładzie Wilna skąd pochodzą Adamowicze..

    Niestety Gdańsk pod wpływem wpływów do bur...u się upodabnia.

    • 3 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane