Niszczyciel min ORP Mewa oraz marynarze z Grupy Nurków-Minerów 13. Dywizjonu Trałowców do piątku usuwali parogazowe torpedy, które leżały na dnie kilka mil od wejścia do gdyńskiego portu.
Na każdym kilometrze kwadratowym dna Morza Bałtyckiego leży minimum 1,5 tony starych bomb i broni, także chemicznej - paraliżującej, parzącej i duszącej. Nikt nie wie dokładnie ile, gdzie i kiedy zacznie wydostawać się z zardzewiałych beczek. Ale są dowody, że już dzieje się to m.in. na terenie Głębi Gdańskiej, niedaleko Trójmiasta. Jest się czego bać?
Na dnie Morza Bałtyckiego jest 250 tys. ton amunicji, z czego ok. 65 tys. ton zawiera trujące gazy bojowe - głównie iperyt. To oficjalne szacunki i wszyscy przyznają, że najprawdopodobniej mocno zaniżone. Jeśli jednak optymistycznie - i mało realistycznie - założymy, że więcej broni na dnie Bałtyku nie ma, to i tak okaże się, że średnio co 100 metrów możemy natrafić na 100-kg bombę.
- To głównie pozostałości po II wojnie światowej. Ale nie tylko po działaniach wojennych, bo po ich zakończeniu amunicję topili tu wszyscy: Niemcy, alianci i Rosjanie - mówi kmdr Andrzej Walor, szef Inżynierii Morskiej Dowództwa Marynarki Wojennej.
To właśnie Marynarka Wojenna zajmuje się neutralizacją takich znalezisk. Najpierw pod wodę schodzą nurkowie-minerzy, którzy sprawdzają z czym mają do czynienia. Potem wszystko zależy od ich decyzji - albo detonują bombę na miejscu, albo jest ona wyciągana, przewożona na poligon i tam detonowana.
Czasem jednak bombę lub pordzewiałą beczkę wyciągają w sieciach rybacy. Bywa też, że trafia ona na brzeg, jak na przełomie lat 50 i 60, gdy na naszym wybrzeżu gaz bojowy na plaży znalazły dzieci. Kilkoro z nich całkowicie straciło wzrok, inne miały mniejsze obrażenia.
Naukowcy od lat próbują oszacować dokładną ilość spoczywających na dnie Morza Bałtyckiego trucizn, a przede wszystkim ustalić ich lokalizację. Nie jest to jednak łatwe, bo działają nieco po omacku. Obecnie znane są trzy rejony zatapiania: Głębia Bornholmska - na wschód od Bornholmu, Mały Bełt i południowo-zachodnia część Głębi Gotlandzkiej. Akweny są oznakowane na mapach nawigacyjnych. A reszta?
- Rosjanie, którzy także topili w wodach Bałtyku gazy bojowe, twierdzą, że dokumentacja z tego okresu po prostu zaginęła. Wiemy więc tyle, ile odtajnili w 1994 roku na potrzeby Komisji Helsinskiej. Problem jednak w tym, że to co jest w dokumentach dotyczących miejsca zrzutu, nie pokrywa się w całości ze stanem faktycznym - mówi dr Jacek Bełdowski, kierownik Pracowni Biogeochemii Morza Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie.
Rosjanie mówią o amunicji konwencjonalnej, rybacy znajdują gaz bojowy
Jak to możliwe? Część beczek była po prostu wyrzucana po drodze. Nikt nie czekał, aż statek odpłynie na odpowiednią odległość od brzegu, ani będzie wystarczająca głębokość, by gazy zatopić.
- Były też kłopoty z nawigacją. Nie było wtedy GPS-ów. Poza tym topiona w Głębi Gdańskiej amunicja miała być tylko konwencjonalna, a kolejne odkrycia w sieciach łowiących tam rybaków temu przeczą - zauważa dr Bełdowski.
Do naszego morza trafiły bowiem przeróżne substancje: parzące (jak iperyt czy luizyt), paralityczno-drgawkowe (sarin, V-gazy, tabun, soman), ogólnotrujące (cyjanowodór, chlorocyjan, arsenowodór), duszące (fosgen) i drażniące (sternity, lakrymatory). Tyle wiadomo na dziś.
W ubiegłym roku Głębię Gdańską - oddalony od brzegu Gdańska o ok. 33 mile w kierunku północno-wschodnim rejon, gdzie głębokość sięga 118 metrów - spenetrował więc statek badawczy Oceania. Naukowcy PAN oraz Akademii Marynarki Wojennej sprawdzili ok. 200 podejrzanych obiektów, które wcześniej wykryły sonary. Wyniki badań laboratoryjnych powinny być znane za ok. miesiąc.
Czy ta wiedza coś zmieni? Niekoniecznie. Wprawdzie w ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu Chemsea, w którym oprócz Polski biorą udział także Szwecja, Finlandia, Niemcy oraz Łotwa, lokalizowana jest zatopiona w Morzu Bałtyckim broń chemiczna, ale naukowcy nie są pewni co z nią zrobić i jakie jest rzeczywiste zagrożenie.
Nowy Czarnobyl?
Z jednej strony szacuje się, że gdyby z beczek i kontenerów wydostała się nawet jedna szósta całości zgromadzonej na dnie morza broni chemicznej, mielibyśmy katastrofę porównywalną z wybuchem w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Z drugiej strony, część środków jest oleistymi cieczami, które nie tylko trudno rozpuszczają się w wodzie, ale ze względu na temperaturę Morza Bałtyckiego (5-7 stopni) całkowicie twardnieją i nie przedostają się do środowiska.
- Są różne modele naukowe, które ostatecznie tego problemu nie rozwiązały. W niektórych przypadkach efekt jest lokalny i wydostające się np. z zardzewiałej beczki chemikalia potrafią skazić tylko najbliższe dno w okolicy. Jednak były przypadki, że skażenie było tak rozległe, iż nie można nawet było zlokalizować obiektu, który je spowodował - przyznaje dr Bełdowski.
Najczęściej chemikalia są na głębokości, na której nie ma życia, bo stężenie tlenu jest za niskie. Ale wpływająca do nas z Morza Północnego woda jest na tyle silnym prądem, że może transportować skażony osad z dna na duże odległości. Trudno jednak zakładać, że wszystkie beczki i kontenery zardzewieją w tym samym czasie, co nie oznacza, że problemu nie ma. Póki co, morze sobie z nim jednak jeszcze radzi.
Zeby tak narazac naszych dzielnych wojakow , powinni wyslac tam tych nierobow bezrobotnych do rozbrajania tych torped najlepiej w drewnianych lodziach bo jak wybuchnie to straty mniejsze
Pawel
11 lat
212
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 16:35
OBCIAZYC SZWABOW W CALOSCI ZA WYDOBYCIE
ICH GNOJ TO NIECH PLACA , STAC ICH , A ZA ROZPETANIE WOJNY NIE BEKNELI. A co najgorsze nacja ktorta zabila miliony i rozpetala wojne DZIS sobie zyje jak paczki w masle i wykancza europe finansowo!!!!!! bez karabinow , robia to samo co po 1939 i wszyscy udaja ze nie widza i zeby szczerza. EURO okazuje sie najskuteczniejsza bronia w niszczeniu innych panstw i siania bezrobocia. Nie widzicie tego????
R6U
11 lat
336
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 17:01
ale to nie niemcy ! to nazisci ! - widzisz róznice ? bo ja nie....
niech niemcy zabieraja to swoje scierwo z naszego morza i dadza swoim bachorom w przedszkolach do zabawy !
wrrrr
11 lat
206
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 17:28
Srata tata
opowieści z księżyca , jak zwykle zrobili to po rusku i nijakiej dokumentacji nigdy nie było. Wywalali na łapu capu , aby za burtę i do domu.
11 lat
261
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 17:28
Wydobywające się gazy bojowe z dna morza to poważna sprawa!
To bardzo poważna sprawa która już ma i będzie mieć coraz większe (gorsze) konsekwencje zdrowotne dla mieszkańców aglomeracji.
doctor
11 lat
172
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 17:45
To są osobiste gazy Antka Macierewicza (1)
NIE RUSZAĆ ICH , WYJĄTKOWO PASKUDNE...
nurek
11 lat
521
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 19:19
masz rację - to moherowe gazy
jak wyżej
tobiobi
11 lat
33
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 17:51
Póki co, morze sobie z nim jednak jeszcze radzi...? Uspokajanie gawiedzi trwa...
Morze, czy MOŻE jeszcze nie przerdzewiały po prostu? Co wtedy będzie i kto za to poniesie tak ogromną odpowiedzialność? Co na to odpowiedzialne służby?
Jak cegłą w łeb...
11 lat
142
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 17:53
ja juz
od wielu lat mam alergię na bałtyckie śledzie. Obojętnie,czy smażone czy w innej postaci,wyskakują mi krosty na ciele już po jednym śledziu. Lubię smażone śledzie,ale z powodu alergii przestałam je jeść.
ja
11 lat
82
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-04-13 18:06
Niemcy powinni utylizowac tę tykającą bombę
Wywołali wojnę, wielkie koncerny niemieckie - do dziś działające budowały swoją wielkosc bezpłatnymi polskimi robotnikami. Z roli agresora stali się obecnie głównymi mózgami UE. Niech przyjmą na klatę swoja przeszłosc
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
