• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Gazy bojowe na dnie Bałtyku: zagrożenie poważne czy wydumane?

Michał Sielski
13 kwietnia 2013 (artykuł sprzed 11 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Jak zmniejszyć zanieczyszczenie Bałtyku?

Film Marynarki Wojennej RP.

Niszczyciel min ORP Mewa oraz marynarze z Grupy Nurków-Minerów 13. Dywizjonu Trałowców do piątku usuwali parogazowe torpedy, które leżały na dnie kilka mil od wejścia do gdyńskiego portu.


Na każdym kilometrze kwadratowym dna Morza Bałtyckiego leży minimum 1,5 tony starych bomb i broni, także chemicznej - paraliżującej, parzącej i duszącej. Nikt nie wie dokładnie ile, gdzie i kiedy zacznie wydostawać się z zardzewiałych beczek. Ale są dowody, że już dzieje się to m.in. na terenie Głębi Gdańskiej, niedaleko Trójmiasta. Jest się czego bać?



Na dnie Morza Bałtyckiego jest 250 tys. ton amunicji, z czego ok. 65 tys. ton zawiera trujące gazy bojowe - głównie iperyt. To oficjalne szacunki i wszyscy przyznają, że najprawdopodobniej mocno zaniżone. Jeśli jednak optymistycznie - i mało realistycznie - założymy, że więcej broni na dnie Bałtyku nie ma, to i tak okaże się, że średnio co 100 metrów możemy natrafić na 100-kg bombę.

- To głównie pozostałości po II wojnie światowej. Ale nie tylko po działaniach wojennych, bo po ich zakończeniu amunicję topili tu wszyscy: Niemcy, alianci i Rosjanie - mówi kmdr Andrzej Walor, szef Inżynierii Morskiej Dowództwa Marynarki Wojennej.

Czytaj także: polowanie na miny z II wojny światowej.

Znalezisko na plaży, które oślepia

To właśnie Marynarka Wojenna zajmuje się neutralizacją takich znalezisk. Najpierw pod wodę schodzą nurkowie-minerzy, którzy sprawdzają z czym mają do czynienia. Potem wszystko zależy od ich decyzji - albo detonują bombę na miejscu, albo jest ona wyciągana, przewożona na poligon i tam detonowana.

Czasem jednak bombę lub pordzewiałą beczkę wyciągają w sieciach rybacy. Bywa też, że trafia ona na brzeg, jak na przełomie lat 50 i 60, gdy na naszym wybrzeżu gaz bojowy na plaży znalazły dzieci. Kilkoro z nich całkowicie straciło wzrok, inne miały mniejsze obrażenia.

Naukowcy od lat próbują oszacować dokładną ilość spoczywających na dnie Morza Bałtyckiego trucizn, a przede wszystkim ustalić ich lokalizację. Nie jest to jednak łatwe, bo działają nieco po omacku. Obecnie znane są trzy rejony zatapiania: Głębia Bornholmska - na wschód od Bornholmu, Mały Bełt i południowo-zachodnia część Głębi Gotlandzkiej. Akweny są oznakowane na mapach nawigacyjnych. A reszta?

- Rosjanie, którzy także topili w wodach Bałtyku gazy bojowe, twierdzą, że dokumentacja z tego okresu po prostu zaginęła. Wiemy więc tyle, ile odtajnili w 1994 roku na potrzeby Komisji Helsinskiej. Problem jednak w tym, że to co jest w dokumentach dotyczących miejsca zrzutu, nie pokrywa się w całości ze stanem faktycznym - mówi dr Jacek Bełdowski, kierownik Pracowni Biogeochemii Morza Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie.

Kąpiesz się w Morzu Bałtyckim?

Rosjanie mówią o amunicji konwencjonalnej, rybacy znajdują gaz bojowy

Jak to możliwe? Część beczek była po prostu wyrzucana po drodze. Nikt nie czekał, aż statek odpłynie na odpowiednią odległość od brzegu, ani będzie wystarczająca głębokość, by gazy zatopić.

- Były też kłopoty z nawigacją. Nie było wtedy GPS-ów. Poza tym topiona w Głębi Gdańskiej amunicja miała być tylko konwencjonalna, a kolejne odkrycia w sieciach łowiących tam rybaków temu przeczą - zauważa dr Bełdowski.

Do naszego morza trafiły bowiem przeróżne substancje: parzące (jak iperyt czy luizyt), paralityczno-drgawkowe (sarin, V-gazy, tabun, soman), ogólnotrujące (cyjanowodór, chlorocyjan, arsenowodór), duszące (fosgen) i drażniące (sternity, lakrymatory). Tyle wiadomo na dziś.

Zobacz także: Bombowiec znaleziony na dnie Bałtyku.

W ubiegłym roku Głębię Gdańską - oddalony od brzegu Gdańska o ok. 33 mile w kierunku północno-wschodnim rejon, gdzie głębokość sięga 118 metrów - spenetrował więc statek badawczy Oceania. Naukowcy PAN oraz Akademii Marynarki Wojennej sprawdzili ok. 200 podejrzanych obiektów, które wcześniej wykryły sonary. Wyniki badań laboratoryjnych powinny być znane za ok. miesiąc.

Czy ta wiedza coś zmieni? Niekoniecznie. Wprawdzie w ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu Chemsea, w którym oprócz Polski biorą udział także Szwecja, Finlandia, Niemcy oraz Łotwa, lokalizowana jest zatopiona w Morzu Bałtyckim broń chemiczna, ale naukowcy nie są pewni co z nią zrobić i jakie jest rzeczywiste zagrożenie.

Nowy Czarnobyl?

Z jednej strony szacuje się, że gdyby z beczek i kontenerów wydostała się nawet jedna szósta całości zgromadzonej na dnie morza broni chemicznej, mielibyśmy katastrofę porównywalną z wybuchem w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Z drugiej strony, część środków jest oleistymi cieczami, które nie tylko trudno rozpuszczają się w wodzie, ale ze względu na temperaturę Morza Bałtyckiego (5-7 stopni) całkowicie twardnieją i nie przedostają się do środowiska.

- Są różne modele naukowe, które ostatecznie tego problemu nie rozwiązały. W niektórych przypadkach efekt jest lokalny i wydostające się np. z zardzewiałej beczki chemikalia potrafią skazić tylko najbliższe dno w okolicy. Jednak były przypadki, że skażenie było tak rozległe, iż nie można nawet było zlokalizować obiektu, który je spowodował - przyznaje dr Bełdowski.

Najczęściej chemikalia są na głębokości, na której nie ma życia, bo stężenie tlenu jest za niskie. Ale wpływająca do nas z Morza Północnego woda jest na tyle silnym prądem, że może transportować skażony osad z dna na duże odległości. Trudno jednak zakładać, że wszystkie beczki i kontenery zardzewieją w tym samym czasie, co nie oznacza, że problemu nie ma. Póki co, morze sobie z nim jednak jeszcze radzi.

Opinie (136) ponad 10 zablokowanych

  • I jak się teraz kąpać w Zatoce Panie Premierze, jak? (4)

    • 19 5

    • I jak się teraz kąpać w Zatoce Panie Premierze, jak? (1)

      Koniecznie bez czepka.Może wówczas gazy bojowe wyprostują Twoje fałdy mózgowe i nie będziesz pisał bzdur.

      • 0 4

      • Jaba, mam dla ciebie propozycję

        Depilacja łydek - 40 zł., korekta brwi - 10 zł. Zrób to, a zobaczysz jak może się zmienić twoje życie.

        • 1 0

    • II wojna światowa to TEŻ...

      wina Tuska. LITOŚCI Głupcze !!!

      • 0 0

    • ...najlepiej bez gaci i wszystko będzie OK wtedy jak ci ten palant nie odpadnie.

      • 0 0

  • Tragedia - plażowicze w zagrożeniu

    • 10 2

  • Lipa....Antek ten to dopiero ma gaz bojowy!

    Ostatnio puscil takie gazy,ze dzialanie tych morskich to jak zabawa zapalkami przy wybuchu atomowym!

    • 2 14

  • Realne zagrożenie

    Takie coś jest według mnie oczywistym realnym zagrożeniem. Niestety, ale takie gazy potrafią się bardzo długo rozkładać i magazynować. To właśnie przewaga przeciwnika w momencie, kiedy atakuje okopy, bo....właśnie tam się gromadzi. Co jeszcze? Na pewno tam się on gromadzi w takim samym stężeniu i być może działa śmiertelnie groźnie na ryby i inne stworzenia głębinowe, które tam próbują żyć.

    • 8 2

  • Zamiast zapobiegać leczyć skutki

    Realne zagrożenie, wszyscy o tym wiedzą, wszyscy o tym mówią, ale nikt z tym nic nie robi. Jasne póki wszystko jeszcze jakoś się trzyma nie ma co ruszać. Nie ma pieniędzy, nie ma komu tego zlecić, zawsze są jakieś wymówki. Ja jestem tylko ciekawa co będzie kiedy to wszystko kiedyś szlag trafi. Nowy Czarnobyl tak ? Skończą się wyjazdy turystyczne nad morze. Coraz mniej rzeczy trzyma nas w ojczystym kraju. Pracy nie ma, a jak już jest to za marną kasę, wielka biurokracja oraz cała masa innych, jeszcze góry zostały, ale w zimę i tak taniej jest wyjechać za granicę niż u nas na stokach. Nie ma co się dziwić, że młodzi ludzie widzą własną przyszłość za granicą niż we własnym kraju.

    • 6 1

  • Co to znaczy katastrofe porownywalna z Czernobylem?

    Powinni bardziej naswietlic jakie potencjalnie jest zagrozenie, czy to upadek rybolostwa, turystyki i zakaz kapieli, czy tez koniecznosc ewakuacji ludnosci, skazenie panstw nadbaltyckich itp. Temat ten traktowany jest zbyt lakonicznie, pewnie ze wzgledu na potencjalny upadek rybolowstwa (spadek popytu na skazone ryby) chociaz podejrzewam iz koszt leczenia nowotworow wywolnych spozyciem skazonych ryb jest juz porownywalny z zyskami z tej galezi gospodarki. Ryby to stworzenia bardzo odporne, ich mieso kumuluje toksyny nawet w duzych stezeniach nie usmiercajac ryb (przyklad rtec, olow itp). Strach sie bac.

    • 7 2

  • No Angla

    do roboty,sznela sznela, trzeba po sobie posprzątać, ponoć jesteście tacy porządni.

    • 10 5

  • cała "warszawka" się latem wytruje i dobrze... będzie mniej cwaniactwa (2)

    • 10 5

    • dzięki Warszawce (1)

      żyjesz przez cały niesezonowy czas...

      • 0 5

      • pocaluj ich w d*pkę :-) tak z wdziecznosci

        a potem pomerdaj ogonkiem :-)

        • 1 1

  • ...między innymi z tego powodu nie jem ryb z Bałtyku. To co tam na dnie zalega jest bardzo groźne. Wiem bo służyłem w wojskach chemicznych. Mieliśmy doświadczenia z iperytem, kilku kolegów żołnierzy się tym świństwem poparzyło bo niedokładnie odkazili miejsce skażenia na mundurze, no i był problem, bo bardzo cierpieli i wylądowali w szpitalu.

    • 8 1

  • łosos najbardziej popularna ryba!!A teraz juz wiem dlaczego wniej tyle rteci!!

    To darmowy dodatek od Rosjan!!

    • 3 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane