• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Gdańskie cmentarze nieco mniej zapomniane

Katarzyna Moritz
15 maja 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Rozbite nagrobki na cmentarzu krematoryjnym przy ul. Traugutta. Studenci PG, jeszcze pod koniec lat 60. ćwiczyli  w tym miejscu  rzut granatem ! Rozbite nagrobki na cmentarzu krematoryjnym przy ul. Traugutta. Studenci PG, jeszcze pod koniec lat 60. ćwiczyli  w tym miejscu  rzut granatem !

W Gdańsku jest znacznie więcej cmentarzy, niż wydaje się jego mieszkańcom. Po czterech latach prac, pamięć po kilkunastu historycznych nekropoliach została przywrócona.



Niejednokrotnie dzieci ze szkoły podstawowej przy ul. Na Stoku zobacz na mapie Gdańska w Biskupiej Górce biegały z czaszkami na kijach i walczyły na piszczele. Wystarczyło tylko trochę głębiej pokopać na szkolnym boisku, by wydobyć ludzkie szczątki. Gdy na terenie dawnego cmentarza, w latach 60 postawiono szkołę, likwidując cmentarz, zdjęto tylko nagrobki. Ale to wcale nie jedyny taki przypadek.

W przedwojennym Gdańsku, tam gdzie dziś mamy parki i zieleńce, znajdowały się rozległe nekropolie. Jednak zdecydowana większość starych, niekiedy sięgających historią XVI wieku cmentarzy w Gdańsku została bezpowrotnie zniszczona. Najwięcej w latach 60. i 70., kiedy to komunistyczne władze ostatecznie chciały zatrzeć niepolskie ślady przeszłości Gdańska.

Najwięcej historycznych gdańskich cmentarzy znajduje się wzdłuż alei Zwycięstwa.



W 2002 roku w pobliżu kościoła Bożego Ciała zobacz na mapie Gdańska, utworzono Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy po to, by 1 listopada można było postawić świeczkę tym, którzy już nie mają swoich grobów.

- Wtedy też zrodził się pomysł, by poprzez tablice informacyjne przywrócić pamięci gdańszczan zlikwidowane nekropolie. Jest to sprawa dziedzictwa kulturowego w 1000-letniej, wielonarodowościowej historii miasta. Na terenach tych cmentarzy pozostało 80 proc. nie ekshumowanych szczątków ludzkich. Te tablice przypominają, że te szczątki tam są po dzień dzisiejszy - wyjaśnia Grzegorz Boros, specjalista ds. utrzymania pomników z Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsk.

Prace trwały przez cztery lata. Na podstawie opracowania Joanny Labenz o gdańskich cmentarzach, określano dokładnie miejsca nekropoli, ich właściwe nazwy i granice. Dzięki temu na 17 z nich ustawiono granitowe tablice w trzech językach: polskim, łacińskim i niemieckim.

- Najwięcej tablic, siedem, ustawiono po obu stronach al. Zwycięstwa zobacz na mapie Gdańska, ponieważ właśnie tu było najwięcej cmentarzy. Ale też upamiętniono najstarszy cmentarz ewangelicki na Oruni, pw. św. Jerzego, w okolicy ul. Gościnnej zobacz na mapie Gdańska. Jego początek sięga 1550 roku, a był czynny do 1956 roku. Spoczywają tam m.in. szczątki dziadka Arthura Schopenhauera. Rodzina słynnego filozofa miała liczne dobra na Oruni. Wiadomo, że cmentarz miał bogaty wystrój, ale w latach 70 został zlikwidowany, nawet okoliczni mieszkańcy nie wiedzieli, jak się ten cmentarz nazywał - opowiada Grzegorz Boros.

Wiadomo, że nieopodal Cmentarza Bożego Ciała w Gdańsku przy Grodzisku zobacz na mapie Gdańska, zachował się grobowiec Williego Klawittera, twórcy przemysłu stoczniowego w Gdańsku. Przetrwał, bo był ukryty w zaroślach. Teraz jest należycie wyeksponowany.

- Jest także domniemanie, że na cmentarzu ewangelickim w okolicy ul. Cedrowej zobacz na mapie Gdańska na Ujeścisku, który powstał w 1648 roku, został pochowany podpułkownik Legionów Polskich Antoni Parys. Poległ on przy zdobywaniu Gdańska w 1807 roku przez wojska napoleońskie. Niestety nie wiemy gdzie byli chowani inni legioniści, którzy ponieśli liczne straty - wyjaśnia Grzegorz Boros.

Nie zachowała się bowiem dokumentacja, według której można by odtworzyć, gdzie kto spoczywał. Większość ksiąg parafialnych jest w archiwach niemieckich.

- Wiadomo natomiast, że na zlikwidowanym cmentarzu św. Trójcy zobacz na mapie Gdańskaniedaleko Gdańskiego Uniwersyteckiego Medycznego pochowano szczątki 160 ciał, które były poddane zbrodniczej działalności prof. Rudolfa Spannera, w tym produkcji z ludzi mydła w czasie II wojny światowej. Tablica upamiętniająca, w czerech językach jest także od 2007 roku jest na budynku akademii - wyjaśnia Grzegorz Boros.

Kolejnym niezwykłym miejscem odzwierciedlającym burzliwe losy naszego miasta jest cmentarz krematoryjny przy ul. Traugutta zobacz na mapie Gdańska. Gdańsk był pierwszym miastem w granicach dzisiejszej Polski, w którym założono krematorium w 1914 roku. Mieściło się ono przy budynku obecnej cerkwi, a należało do Towarzystwa Kremacji "Płomień". Cmentarz wprawdzie uległ częściowemu zniszczeniu podczas ostatniej wojny, ale tuż po niej odbywały się na nim ćwiczenia studium wojskowego Politechniki Gdańskiej. Jeszcze pod koniec lat 60. ćwiczono w tym miejscu m.in. rzut granatem.

Realizacja programu upamiętnienia gdańskich nekropoli odbywała się w latach 2006 - 2009. Łączny koszt jego realizacji wyniósł ponad 153 tys. zł.

Opinie (124) ponad 10 zablokowanych

  • Artykuł pisze się przez "u" (1)

    Każdy polak powinien to wiedzieć.

    • 7 3

    • Polak

      • 2 0

  • glupota i strachy na zyjacych - dajcie zyc ludziom zyjacym - mlodym (4)

    ile dostala pami za ten artykul pieniedzy od chlebodawcow? po co te glupie tematy i dzialania na rzecz cmetarzy nie istniejacych a tym samym straszenie ludzi zyjacych - tu zwracam uwage ze w takich kategoriach to Polska jako kraj wojen i to tu pod plugami ornymi ziemia przysypywala ludz po kazdej pozodze wojennej wiec Polska to jeden wielki cmetarz - idac tym mysleniem jest glupota stale gadac o przerzeszlosci cmetarzy i straszyc ludzi zyjacych a kto chce babrac sie w tej tematyce to niech zamieszka na cmetarzu lub zamiecie Gdans w cmentarzysko calego swiata i zwoscie tu wszystkie trupy z calego swiata. brak jest pieniedzy na sprzatanie ulic i chodnikow miasta a oni stawiaja pomniki cmentarze by w******zyc mlodych ludzi. wy rubcie dla nas miejsca pracy. a taka strsza juz pani redaktor powinna pojsc na emeryture a tematy cmentarne niech zachowa na lawke emeryta i juz czas by zrobic miejsce mlodym ktorzy by porwali narod do pracy dla leprzego jutra nas zyjacych

    • 5 23

    • Maly symboliczny pomnik przypominajacy o dawnym cmentarzu Cie straszy? (1)

      Jak tak to nic dziwnego, że nie potrafisz porwać narodu do pracy. Przecież mamy kapitalizm i demokracje i to od nas zależy czy będziemy się rozwijać, tworzyć sobie miejsca pracy czy stać w miejscu.

      Przeszkadza Ci, że ktoś dba o historię i chce ją popularyzować? W czym to przeszkadza w rozwoju miasta? Przecież te kilka pomniczków nie kosztowało fortuny a przy okazji ktoś miał prace przy ich wykonaniu.

      A może przeszkadza Ci że nie najmłodsza już autorka artykułu jest na tyle kreatywna i obrotna, że potrafi zarobić na takim prostym artykule? Może sam mimo młodego wieku nie potrafisz niczego stworzyć?

      • 6 1

      • Proszę pisać tylko prawdę...

        ...kochaneczku, ty z 13:30. Bardzo dobrze, że ta Pani sobie zarabia, ale niech nie pisze bzdur. Nigdy w życiu żaden student PG nie rzucał granatem na cmentarzu. Politechnika na te cele miała do dyspozycji wojskowy poligon, a w najgorszym przypadku miała tereny przy Operze i Filharmonii Bałtyckiej. Obecnie stoi tam Multikino. A poza ty mieli i mają teren koło Basenu PG. Mnie osobiście podoba się sposób zaznaczania starych cmentarzy pomnikiem. Cmentarze te były od dawna pozamykane, przez ten czas mocno pozarastały. I bardzo dobrze, że doszło do ich likwidacji. Kochani nawet jak sami umrzecie a nie będzie komu po dwudziestu latach dalej opłacić waszego miejsca, to koniec waszego śladu.

        • 0 0

    • Twoje LEPRZE jutro sobie wsadź

      Jeśli istnienie cmentarza Cię straszy, to lepiej w ogóle z domu nie wychodź. Mam też dla Ciebie news - Ty też kiedyś umrzesz, nie wiedziałeś?

      • 1 1

    • buuuuuuu!!! jestem strasznym artykułem!!!! buuuuuuuuu!!!

      • 0 0

  • Nekropolie (1)

    male zapomniane , zniszczone powinny byc likwidowane , a tereny po nich przeznaczyc pod zabudowe.

    • 2 21

    • a widziałeś film "Poltergeist"? :)

      • 2 0

  • na ORUNI (1)

    "na Oruni. Wiadomo, że cmentarz miał bogaty wystrój" - na Oruni wszystko jest bogate do dzisiaj jak widac lacznie z dziurawymi ulicami, chodnikami walacymi sie zgnilymi budami jeszcze mieszkalnymi oraz drewnianymi kiblami na dworze do dzisiaj ludzie lataja do kibla z kluczem przy 4literach.
    Orunia to bieda smrod zgnilizna i brud a oni zajmuja sie starymi cmetarzami - po 20 latach miejsce pochowku wygasa jest takie prawo wiec stosujmy je nie tylko dla obecnych ale dla wszystkich - teraz beda trwonic pieniadze i budowac cmetarze juz dos wydaliscie kasy na te pomniki cmentarne co pijaki psy i ludzie w potrzebie je opsikuja - budujcie kible bac wc w miescie bo ludzie nie maja gdzie zrobic siku na miescie

    • 4 7

    • Akurat na Orunię nie ma copchać kasy w cokolwiek: wszystko zostanie zniszczone/zaszczane/zaśmiecone etc. Niezależnie, czy WC będzie w domu czy na podwórku.

      • 1 1

  • re

    takich cmentarzy jest bardzo dużo nawet na ul.hallera w brzeżnie koło starej balladyny . na którym miały stanąć bloki .

    ale to nie jest ciekawy temat !!!!!!!!!!!!!!!!!

    • 1 7

  • problem wspólczesny (2)

    to nowa nekropolia dla rozbudowujacego sie miasta. Cały Gdańsk Południe zamieszkiwany jest przez coraz wieksza rzesze ludzu ale miejsca pod nekropolie NIE PRZEWIDZIANO. Ot władza magistracka nie rozumiejaca zadan jakie ma do wykonania. Sprzedajaca kazda piedz ziemi deweloperom, krecaca jakies ciemne interesa z wymianami gruntowymi (np Strzelecka za Dolne Mlyny) ale potrzeb zarzadzanego przez sie miasta nie rozumiejaca. Czy ta władza mysli ze pochówki beda sie odbywały w sasiednich gminach

    • 9 1

    • ten problem jest efektem ubocznym demokracji (1)

      Cmentarze to trudny temat, żaden mieszkaniec nie chce mieć takowego w pobliżu a przecież politycy nie mogą (to nie w ich interesie) zbyt szeroko poruszać takich niepopularnych tematów.

      PS. Ostatni nowy cmentarz (okolice matarni) jaki miał powstać w Gdańsku o jakim słyszałem został mocno oprotestowany przez okolicznych mieszkańców i przynajmniej na razie wstrzymano decyzje o jego budowie. Pewnie żeby nie rozdmuchać zbytnio sprawy.

      • 1 0

      • dlatego

        cmentarz nalezy przewidziec na etapie planu gdy nie ma mieszkancow.

        • 0 1

  • trfonia kase podatnika - mamy ine i wazniejsze potrzeby (3)

    zajmuja sie glupota a nie mysla o zyciu bierzacym wiec grzebia w starych cmentarzch i stawiaja im drogie pomniki nikomu potrzbne a tylko zle oddzialowujace na mlodych ludzi az krew w zylach stygnie jak sie widzi te ich rosnace drogie durne pomniki cmentarzy.

    • 3 10

    • Na czym polega to złe oddziaływanie symbolicznego pomnika na młodych ludzi?

      Może chodzi o to, że przypadkiem mogą poznać trochę historii swojego miasta? A to przecież bardzo złe. Przecież lepiej nic nie wiedzieć i niczym się nie interesować.

      • 2 1

    • Mnie krew w żyłach tężeje, gdy widzę Twoją znajomość ortografii

      Tak, Ty masz pilną i ważną potrzebę - potrzebę słownika!

      • 2 1

    • Ale mamy młodzież - tłumoki, jak się okazuje

      • 1 0

  • itak zabuduja tylko chwila czasu - wasza fala jest chwilowa

    jak wasza fala glupoty minie to te place i tak zabuduja akie jest zycie i taki jest wolny rynek i taki jest liberalizm prawd rynku i tak wszedzie jest na swiecie bo przez tysiace lat to ludzie by nic nie robili tylko siedzieli na cmentarzach zyjacy ze zmarlymi bo tyle tego jest na calej kuli ziemskiej wiec ustalonoprawo 20 lat i miejsce pochowku sie likwiduje. ile z was zabierajacych tu glos mieszka tam gdzie zostal pochowany czlowiek a pozniej postawiono dom czy fabryke lub ulice droge plac zabaw. te wasze pomniki cmentarzy i te wasze wypociny redaktorskie to ma innycel, wszyscy wiemy o co chodzi.

    • 3 6

  • budujcie kible i wc dla ludzi na miescie i przy drogach (1)

    a oni buduja drogie pomniki cmentarzy zamiast budowc wc ba niema gdzie zrobic siku lu postawic kasztana

    • 8 9

    • Prawdziwy turysta bardzo się ucieszy z wszelkich tablic, pomników czy innych elementów ułatwiających poznanie zwiedzanego miejsca.

      A jak nie będzie mógł znaleźć toalety to będzie go stać na to by skorzystać z wc w jakimś punkcie gastronomicznym.

      • 2 2

  • A co tak skromnie?

    Wystawcie w każdym miejscu krzyż minimum 10m.nie zapominajcie o cmentarzach żydowskich tam stawiajcie gwiazdy dawidowe nie niższe niż krzyże.Tylko pomniki potrafią budować a drogi dziurawe...

    • 3 5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane