Czy zmiany, jakie zachodzą na terenie dawnego browaru we Wrzeszczu, wpłyną na życie wszystkich mieszkańców tej dzielnicy? - zastanawia się architekt Natalia Balcerzak.
tak, poprawi ją, dzięki nowym mieszkańcom i inwestycjom w infrastrukturę52%
tak, ale zmiana będzie mało odczuwalna dla mieszkańców15%
tak, ale wpłynie negatywnie, bo infrastruktura dzielnicy nie obsłuży nowych mieszkańców17%
nie, nie będzie miała żadnego wpływu16%
Gdański browar rozpoczął swoją działalność na początku 1873 r. Jednakże jego pierwotne zabudowania pochodzą z XVI w., kiedy to został wzniesiony na terenie majątku Kuźniczki (Kleinhammer). Dziś nazwę tę nosi park tuż obok browaru.
Zanim przystąpiono do masowej produkcji piwa, obszar ten stanowił rolno-przemysłową posiadłość z prawem do wyszynku i warzenia piwa.
Dopiero w XIX w., gdy pierwszym właścicielem przemysłowego browaru stał się Danziger Aktien Bierbrauerei (DAB), produkcja piwa rozwinęła się na dużą skalę. Rozkwit działalności datuje się na początek XX w., kiedy to do browaru napłynął znaczny kapitał, a liczba pracowników zwiększyła się.
"W owym czasie w zakładzie piwowarskim - jak pisze Katarzyna Jacobson-Kowalska w szkicu "Browar we Wrzeszczu za czasów Danziger Aktien Bierbrauerei (1871-1945) - pracuje setka ludzi, co stanowi jedną trzecią wszystkich zatrudnionych w gdańskim browarnictwie".
Koniec XIX i początek XX wieku to również rozwój browaru pod względem przestrzennym. Zaczynają powstawać obiekty, których większość przetrwała do dziś. Na obszarze browaru zlokalizowane były dwa duże obiekty produkcyjne - słodownia z piwnicami oraz warzelnia. Pod ziemią mieściła się leżakownia i fermentownia oraz piwnice wodne. Willa Dyrektora - dziś najpiękniejszy obiekt zlokalizowany na tymże terenie - również posiada piwnice, którym uroku dodają okazałe filary. Piwnice wodne połączone są bezpośrednio z piwnicą willi dyrektora i słodowni. Warto również wspomnieć o budynku bednarni, jednakże ze względu na liczne przebudowy nie wiadomo, jak pierwotnie ten wielofunkcyjny budynek przemysłowy wyglądał.
Istotnym elementem całego założenia jest przepływająca przez browar rzeka Strzyża, która w owym czasie oddzielała zabudowę parkowo-restauracyjną od przemysłowej.
W skład zabudowy towarzyszącej kompleksowi wchodzą: stajnia, myjnia beczek, kotłownia, dwie suszarnie oraz spichlerz i lodownia. We wschodniej części terenu powstają też ogólnodostępne szalety.
W tym czasie do terenu browaru zostaje doprowadzona od strony ul. Kilińskiego bocznica kolejowa. Ten postęp w rozwoju komunikacji spowoduje zwiększenie eksportu piwa.
Okres od 1910 do 1914 roku to czas licznych przebudów i reorganizacji przedsiębiorstwa. Zabiegi te znacząco wpłyną na rozwój browaru. Dzięki tym inwestycjom - jak podkreśla Jacobson-Kowalska - produkcja piwa wzrasta do 130 tysięcy hektolitrów rocznie.
Po 1918 r. w przedsiębiorstwie wybuchł pożar, który zniszczył większość budynków, w tym te, które dla produkcji piwa są niezbędne - warzelnię, słodownię, suszarnię słodu oraz willę dyrektorów technicznych. Wszystkie te obiekty zlokalizowane były w centrum browaru.
Wydarzenie to doprowadziło do kolejnego etapu rozbudowy browaru. Większość obiektów została odbudowana na pierwotnych fundamentach, wzniesiono też zupełnie nowe obiekty, w tym nową willę dyrektora i suszarnię wysłodzin. Pobudowano nową stację transformatorową i wzniesiono - co ciekawe - hangar lotniczy.
Dwa lata przed wybuchem II wojny światowej wzniesiono też - tuż przy bramie wjazdowej - budynek dyrekcji, a następnie zamieniono piwnice słodowe na schron przeciwlotniczy.
W czasie II wojny światowej browar funkcjonował, choć częściowo ograniczył produkcję piwa. Działania wojenne nie zniszczyły struktury budynków, co opisał kronikarz browaru, Jerzy Adamski:
"Działania wojenne roku 1945 w zasadzie nie naruszyły substancji browaru, poza nieznacznym uszkodzeniem dachu maszynowni i komina. Stan techniczny budowli i urządzeń browaru pozwolił na szybkie uruchomienie produkcji zaraz po kapitulacji Niemców".
Danziger Aktien Bierbrauerei zarządzał browarem do końca wojny, następnie przedsiębiorstwo przejął Skarb Państwa. W tym czasie obiekty browaru zostały rozbudowane - szczególnie budynek warzelni od strony zachodniej. W konsekwencji historyczna zachodnia elewacja zostaje zabudowana, a linia zabudowy od tej strony załamana.
Niestety, zabiegi polegające na rozbudowie browaru powodowały jego oszpecenie. Kolejno dostawiane budynki przysłaniały historyczną zabudowę.
W celu ratowania historycznej struktury browaru w 2001 r obiekt został wpisany do rejestru zabytków. W tym samym roku w browarze wstrzymano produkcję piwa. W 2006 roku właścicielem dawnego browaru stała się pomorska firma deweloperska Górski, która postanowiła zmienić przemysłowy charakter tego terenu w miejski.
Prace projektowe rozpoczęły się w 2008 r. Trzy lata później projekt koncepcyjny biura projektowego ART oraz RG Biura Inwestycyjnego z Gdańska, pod kierownictwem Wojciecha Wyki i Ryszarda Grudy został uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
Pierwszy etap to adaptacja południowej części terenu i zlokalizowanie na jego fragmencie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. W kolejnych etapach ujęto adaptację obiektów historycznych oraz budowę nowej kubatury.
Celem inwestora jest ożywienie Dolnego Wrzeszcza, stworzenie przestrzeni publicznej dla mieszkańców i turystów, licznie odwiedzających Gdańsk, szczególnie w okresie letnim. Szczególnie ważne stało się zaprojektowanie miejskiego placu oraz wkomponowanie w założenie sąsiadującego parku Kuźniczki.
Projektanci zaproponowali adaptację historycznych budynków, zlokalizowanych w centralnej części terenu na cele użyteczności publicznej.
I tak w budynku dawnej warzelni powstanie Mała Warzelnia-Mini Browar. Lokale usługowe zaprojektowane zostały również w części podziemnej Magazynu Wysłodzin i Willi Dyrektora oraz w budynku dawnej Transformatorowni.
W piwnicach Leżakowni i Fermentowni powstanie duży lokal rozrywkowy, mieszczący salę koncertową i funkcje gastronomiczne, natomiast w Piwnicach Wodnych projektanci zaproponowali salon odnowy biologicznej.
W dawnym budynku Stajni powstanie przedszkole, a w budynku dyrekcji lokale biurowe.
4
Na terenie browaru powstają już wielorodzinne budynki mieszkalne. Obiekty nowo projektowane rozwiązane są w stylu postindustrialnym z detalem architektonicznym nawiązującym do zabudowy historycznej oraz do tradycji miejsca.
Przed rozpoczęciem zmian na terenie browaru, Dolny Wrzeszcz był dzielnicą zaniedbaną i zdegradowaną przestrzennie. Wraz z rewitalizacją terenu browaru miasto przeprowadziło przebudowę ul. Wajdeloty, a inwestor przebuduje także ul. Kilińskiego oraz połączy teren browaru z placem Wybickiego.
Rewaloryzacja tych terenów niesie za sobą również kontekst ekonomiczny - wartość terenów wokół oraz lokali i mieszkań zlokalizowanych w sąsiedztwie wzrośnie. Rewitalizacja przyniesie również poprawę bezpieczeństwa na omawianym terenie.
Istnieją szanse, że projekt autorstwa pracowni ART i RG zostanie w całości zrealizowany, tworząc miejsce wartościowe i przyjazne nie tylko mieszkańcom dzielnicy, ale również mieszkańcom całego miasta oraz przybyszom z zewnątrz.
Zobacz wnętrza browaru we Wrzeszczu. Materiał archiwalny
Natalia Balcerzak - autorka jest architektem i doktorantką Politechniki Gdańskiej Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska, przygotowuje rozprawę doktorską na temat rewitalizacji historycznych obiektów pobrowarnych w Polsce na przykładzie dawnego zespołu browaru we Wrzeszczu.
Piwo z naszych browarów to wyrób piwopodobny. Zamiast iść do knajpy i pić syfiaste piwo po 8 zeta wolę za te pieniądze kupić Guinnessa, erdingera czy paulanera i wypić to w domu na balkonie albo w lesie.
miś
9 lat
59
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 19:05
Odmian tysiąc a wszystko na jedno kopyto.
9 lat
40
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 19:18
to ci współczuję jeśli Guiness'a lubisz
a
9 lat
20
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 20:30
Guiness to szczochy, a nie piwo.
reiter
9 lat
21
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 19:02
Menora
też mieli takie piwo
dorota
9 lat
50
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 19:25
Jak zawsze (1)
Przetrwał 2 wojny, wyzwoleńczy rajd Czerwonoarmistów i... tradycyjnie rozpieprzono to co mogło mieć przyszłość. Zamiast warzyć regionalne i pchać to na rynek europejski jako "smak wolnego miasta" oczywiście mamy galerię, apartamenty i jakieś spa dla blondynek. A rozwój przemysłu i praca dla ludzi gdzie???
coli
9 lat
184
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-26 09:47
U nas to nawet kopalnia diamentów by zbankrutowała. Wystarczy czujne, pseudo gospodarskie oko ministra finansów. Zawsze myślałem, że akcyza to podatek od luksusu. Piwo to przecież jest napój dla zwykłych ludzi...
9 lat
01
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 19:33
Super!!! Oby tak dalej
Ostatnio spacerowałam tymi okolicami. Super zmienia sie ta okolica. Zaczęło byc urokliwe. Jedno z najlepiej usytuowanych osiedli Gdańska szykuje sie. Brawo Górski!
9 lat
1021
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 22:11
Artykuł sponsorowany
Deweloper Górski mimo, że zrobiono wokół browaru ulicę Wajdeloty na koszt podatników, to ma problemy ze sprzedażą mieszkań. Artykuł powinien pomóc w sprzedaży
obserwator
9 lat
154
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 22:15
Dobre to niz nic. (1)
Dlaczego Holendrzy u siebie nie zamykaja browarow piwa.To co zrobiono z przemyslem browarniczym w Gdansku to skandal.Jak powolamy WMG
to wrocimy do tej tradycji na duza skale i rewitalizujemy caly przemysl i gospodarke
morska.
Rybak
9 lat
152
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 23:31
Ci, którzy likwidowali przemysł w Polsce, chcą powoływać WMG. Dokonania WMG widać na cmentarzu na Zaspie i w Piaśnicy. Na pohybel hitlerowcom i innym k.... !!!
Darek z Gdańska
9 lat
33
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 22:26
"Celem inwestora jest ożywienie Dolnego Wrzeszcza, stworzenie przestrzeni publicznej dla mieszkańców i turystów, licznie odwiedzających Gdańsk" - co za bzdura, celem inwestora jest ZYSK !
Włodek z Gdyni
9 lat
242
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 22:46
sami znafcy piwa :)
hehe
rox
9 lat
40
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 23:15
A pamietacie jak latem smierdzialo z tego browaru? I jak nad stawem po drugiej stronie ulicy 'wędkarze' lowili ryby? To byly piękne czasy;)))
9 lat
151
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-25 23:48
powinni zrobic muzeum browaru i udostepnic dla kazdego a nie SPA dla bogaczy!
powinni zrobic muzeum browaru i udostepnic dla kazdego a nie SPA dla bogaczy!
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
