- 1 Przestępca seksualny wpadł w porcie (52 opinie)
- 2 Milion zł na projekt remontu trzech ulic (58 opinii)
- 3 Martwe dziki na Karwinach. Otrute czy padły z głodu? (267 opinii)
- 4 Agresywny Rosjanin zatrzymany na lotnisku (190 opinii)
- 5 Mieszkają na stałe, ale się nie zameldują (109 opinii)
- 6 Działkowcy będą mieli przez to problemy? (147 opinii)
Jak to z pociągiem w Wielkim Kacku było
W większości polskich miast główna ulica, prowadząca do dworca, kojarzy się z koleją. Ul. Dworcowa jest w śródmieściu Gdyni i Sopotu oraz na gdańskiej Oruni. W Wielkim Kacku jest podobnie: na dworzec wiedzie ulica Nowodworcowa. Ulica Starodworcowa już nie, ale przywołuje dawne wspomnienia z kart historii wsi Wielki Kack.
Podpisany 28 czerwca 1919 r. w Wersalu traktat pokojowy przywrócił Polsce część Pomorza i niewielki, bo tylko 72-kilometrowy, dostęp do morza. Ze względów militarnych i ekonomicznych, gdyż za tranzyt przez obce terytorium trzeba było płacić cło, polskie władze zdecydowały się na budowę nowej linii kolej, która miała omijać Wolne Miasto Gdańsk.
Ustawa z 18 lutego 1921 roku o budowie linii kolejowej Kokoszki-Gdynia upoważniała Ministra Kolei Żelaznych do opracowania projektu, "ułożenia" kosztorysu budowy, oznaczenia stacji i przystanków oraz do oznaczenia terminu otwarcia ruchu.
Uroczystego otwarcia nowej linii kolejowej Gdynia-Kokoszki, liczącej 23 km, dokonano 20 listopada 1921 r. Linia kolejowa przebiegała przez ówczesną wieś Wielki Kack, obecną ulicę Starodworcową . Do dziś pozostały na niej dwa bliźniacze budynki, pod numerem 32 i 34, z roku 1928, które po remoncie straciły swój "kolejowy" klimat. Jej dawny przebieg wyznacza pozostawiony stary nasyp kolejowy, który do dzisiaj można oglądać przy ul. Źródło Marii za obwodnicą, a oddziela go od Starodworcowej trójmiejska obwodnica. Torowisko biegło obecnymi ulicami Nałkowskiej, Starodworcową, częścią Ornej oraz częścią ulicy Źródła Marii, za obwodnicą.
Po pierwszym dworcu kolejowym w Wielkim Kacku pozostały tylko pożółkłe fotografie, a w miejscu tym obecnie znajduje się ul. Siewna. Budynek pierwszego i nieczynnego dworca kolejowego został spalony w czasie działań wojennych we wrześniu 1939 r.
Wzrost eksportu węgla ze Śląska przez Gdynię, głównie do Skandynawii, wymusił konieczność budowy tzw. kolejowej magistrali węglowej (457 km), największej inwestycji kolejowej II Rzeczpospolitej. W 1930 roku spółka Francusko-Polskie Towarzystwo Kolejowe S.A., z siedzibą w Paryżu, wybudowała nową linię, której przebieg istnieje do dzisiaj, a stary tor częściowo usunięto, tworząc drogę. Udzielona prywatnej spółce koncesja na budowę i eksploatację trasy wygasłaby - gdyby nie wybuch II wojny światowej - dopiero 31 grudnia 1975 roku. Wybudowanie magistrali pod kierownictwem inż. Józefa Nowkuńskiego w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju gdyńskiego portu. Wybudowanie magistrali, łączącej Herby Nowe na Śląsku z portem w Gdyni, miało ogromne znaczenie gospodarcze i polityczne, społeczne i militarne dopiero co odrodzonego państwa polskiego.
Z uwagi na bardzo trudny teren na Kaszubach, jest to typowa linia górska z ostrymi, wyprofilowanymi zakrętami i stromymi podjazdami. Istniały (już zlikwidowane) tory łapankowe, czyli specjalne bocznice na zjazdach, na które kierowano wagony, które się oderwały od pociągu w czasie podjazdu. Kolejarze na szlaku meldowali na następne posterunki, czy pociąg, który właśnie przepuścili, miał sygnały końcowe, co oznaczało, że żadne wagony się nie oderwały. Jeżeli sygnałów na ostatnim wagonie nie było, wiadomo było, że część składu właśnie jedzie z powrotem z górki - wtedy takiego uciekiniera kierowano na tory łapankowe. Taki tor jeszcze kilkanaście lat temu odchodził ze stacji Wielki Kack przez ulicę Sopocką. Nasyp tego toru istnieje nadal. Stosowano też często drugą lokomotywę, popychającą pociągi pod górę. Odcinek Gdynia - Osowa (obecnie Gdańsk Osowa) był dwutorowy, z uwagi na bezpieczeństwo (właśnie te odrywające się wagony) i większe natężenie pasażerskiego ruchu lokalnego. Pierwotny jego przebieg został lekko zmodyfikowany (stąd ulice Starodworcowa i Nowodworcowa w Wielkim Kacku). W pobliżu stacji Gdynia Główna, gdzie tory odchodzą w bok od linii gdańskiej, także (z powodu stromizny) zastosowano tor łapankowy (istnieje do dziś), a już między Gdynią Główną a portem był zbudowany tor hamujący (zasypany cienką warstwą piasku), służący do tego samego, co tor łapankowy.
Linia Bydgoszcz - Kościerzyna - Wielki Kack - Gdynia od 1939 r. jest linią lokalną, nie modernizowaną, więc, pomijając znikające stacje i odgałęzienia, jest dzisiaj niemal skansenem przedwojennych kolei.
Czy wiesz, gdzie stał pierwszy dworzec kolejowy w Gdańsku?
Ile czasu potrzebowała przedwojenna LuxTorpeda na przejechanie z Gdańska do Warszawy?
Co Cię gryzie - artykuł czytelnika to rubryka redagowana przez czytelników, zawierająca ich spostrzeżenia na temat otaczającej nas trójmiejskiej rzeczywistości. Wbrew nazwie nie wszystkie refleksje mają charakter narzekania. Jeśli coś cię gryzie opisz to i zobacz co inni myślą o sprawie. A my z radością nagrodzimy najciekawsze teksty biletami do kina lub na inne imprezy odbywające się w Trójmieście.
Opinie (92) 4 zablokowane
-
2010-03-04 22:21
błąd
"...polskie wladze zdecydowaly sie na budwowę nowej linii kolei ..." nie "kolej"
- 1 6
-
2010-03-04 23:08
Jak mało wiemy o historii naszej Małej Ojczyzny. Więcej takich artykułów!
- 9 0
-
2010-03-04 23:10
POPRAWNE LOKALIZACJE
Tor Kepkego przed Gdynią Główną
http://wikimapia.org/#lat=54.4892987&lon=18.5236788&z=16&l=28&m=b&show=/6882919/Tor-Kepkego&search=Wielki kack
Lokalizacja Dawnego dworca Wielki Kack.
http://wikimapia.org/#lat=54.4646753&lon=18.5028005&z=16&l=28&m=b&show=/4269347/Dawna-stacja-Wielki-Kack&search=Wielki kack
Tor Kepkego przed Wielkim Kackiem
http://wikimapia.org/#lat=54.4602602&lon=18.4997749&z=16&l=28&m=b&show=/6882674/Tor-Kepkego&search=Wielki kack
Nikt też nie napisał o dawnym jeziorze. w Wielkim Kacku
http://wikimapia.org/#lat=54.4596366&lon=18.4981441&z=16&l=28&m=b&show=/4398241/pl/Dawne-jezioro-w-Wielkim-Kacku&search=Wielki kack- 2 6
-
2010-03-05 05:44
Dobry artykuł
No i prosze - artykul napisany przez czytelnika, a sto razy lepszy od artykulu o Cisowej, ktory niby napisal "zawodowy" redaktor. Brawo
- 15 2
-
2010-03-05 08:23
super artykuł .
- 11 0
-
2010-03-05 08:56
czas przejazdu gdynia - wa-wa LuxTorpedia = podobny jak w 2010!
- 6 0
-
2021-08-14 22:35
Kolejarz w Wielkim Kacku
Mój dziadek przed wojną w latach trzydziestych był dyżurnym na Stacji Kack Wielki. Był kolejarzem
- 4 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.