Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Kanał Raduni odsłonił jedną ze swoich tajemnic

Katarzyna Moritz
24 sierpnia 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (128)

Dowiedz się więcej o historii krzyżackich kanałów w Gdańsku.


Gęsta siatka kanałów na Starym czy Dolnym Mieście, 20 różnorodnych młynów, setki łódek, do których wsiadało się prosto z kamienic. Gdańsk jeszcze przed II wojną światową wyglądał niemal jak Amsterdam. Przypomina o tym obecnie fragment kanału Raduni, który ujawnił się tuż pod oknami kamienicy na Osieku.



  • Siatka kanałów oraz fosa w XVII-wiecznym Gdańsku. Widać na niej nie tylko liczne kanały na Starym, ale też na Dolnym Mieście. Siatka kanałów oraz fosa w XVII-wiecznym Gdańsku. Widać na niej nie tylko liczne kanały na Starym, ale też na Dolnym Mieście.

    Siatka kanałów oraz fosa w XVII-wiecznym Gdańsku. Widać na niej nie tylko liczne kanały na Starym, ale też na Dolnym Mieście.

    mat. prasowe

  • Mieszkańcy ul. Podzamcze mieli kiedyś pod oknami odnogę kanału Raduni. Mieszkańcy ul. Podzamcze mieli kiedyś pod oknami odnogę kanału Raduni.

    Mieszkańcy ul. Podzamcze mieli kiedyś pod oknami odnogę kanału Raduni.

    fot. Łukasz Unterschuetz/Trojmiasto.pl

  • Wiele łodzi cumowało na kanale Raduni, także w pobliżu ujścia do Motławy, jeszcze na początku XX w. Wiele łodzi cumowało na kanale Raduni, także w pobliżu ujścia do Motławy, jeszcze na początku XX w.

    Wiele łodzi cumowało na kanale Raduni, także w pobliżu ujścia do Motławy, jeszcze na początku XX w.

    mat. prasowe

  • Wielki Młyn obecnie nie ma żadnego koła młyńskiego, dawniej miał aż dziewięć. Wielki Młyn obecnie nie ma żadnego koła młyńskiego, dawniej miał aż dziewięć.

    Wielki Młyn obecnie nie ma żadnego koła młyńskiego, dawniej miał aż dziewięć.

    mat. prasowe

Kilka dni temu tuż pod oknami mieszkańców przedwojennej kamienicy przy ul. Podzamcze 6 zobacz na mapie Gdańska zaczął niespodziewanie zapadać się chodnik. Gdy wezwani drogowcy próbowali go naprawiać, podsypywana ziemia ginęła gdzieś w otchłani.

- Pod chodnikiem odsłonił się całkiem dobrze zachowany fragment kanału, wyłożony cegłą, a we fragmencie otoczakiem. Ta okolica wyglądała kiedyś zupełnie inaczej. To pokazuje, że Osiek jest obecnie, niestety, zdewastowany urbanistyczne - przyznaje Ludwik Brzuskiewicz, konserwator zabytków, który był świadkiem odsłonięcia się kanału.

Obecność tam sieci kanałów potwierdzają badania archeologiczne. W 2008 roku nieopodal - przy ul. Tartacznej - archeolodzy także odkryli fragment kanału. Wtedy ustalono, że został on przekopany w 1338 roku przez Krzyżaków, a przez lata był przebudowywany.

- Cały teren historycznego śródmieścia Gdańska był pocięty ciekami wodnymi, głównie sztucznymi kanałami. Na Starym Mieście były to kanały młyńskie, które napędzały kilkanaście olbrzymich młynów, zlokalizowanych tam już od czasów krzyżackich - przyznaje dr Jakub Szczepański z wydziału architektury Politechniki Gdańskiej.

Kanał Raduni, nazywany też Młyńskim, pierwotnie zawdzięczany Krzyżakom, powstał już w pierwszej połowie XIV wieku. W średniowieczu istniały dwie główne odnogi kanału. Północny kanał był szerszy, nazywano go niekiedy Wielką Radunią. Węższa, południowa odnoga nosiła miano Małej Raduni. Te dwa cieki łączyły się ze sobą w kilku miejscach. Kanał doprowadzał wodę m.in. na teren Starego Miasta, który był dawnym okręgiem przemysłowym Gdańska. Krzyżacy wykorzystali naturalną różnicę poziomów terenu (dochodzącą w Starym Mieście do 4 m), dzięki czemu woda mogła napędzać kilkanaście młynów w okolicy.

Na Osieku stał m.in. młyn przy ul. Tartacznej. Młyn i nazwa ulicy nie są przypadkowe, bo siłą wody był napędzany tartak i był to jeden z najdłużej działających zakładów przemysłowych w Gdańsku - prawie 800 lat. Jednak przez ostatnie sto lat swojego istnienia nie był już napędzany siłą wody, ale innymi maszynami.

Dawne odnogi kanałów istniały też naprzeciwko Ratusza Staromiejskiego. Zasilały Młyn Pszeniczny (mielący zgodnie z nazwą pszenicę), który był tylko ciut mniejszy od Wielkiego Młyna (mielił żyto). Cały plac, gdzie obecnie stoi pomnik Heweliusza, już w XIV wieku był zabudowany i stało tam jeszcze kilka młynów. Budynki te istniały do 1945 roku.

- Gdańsk jeszcze 100 lat temu wyglądał zupełnie inaczej. Były dziesiątki mostków, domy do których były wejścia bezpośrednio z wody, łódką podpływało się pod drzwi. Na głównym kanale Raduni łowiono ryby, używano go do celów transportowych, kąpano się w nim - przyznaje Szczepański.

Jednak nie tylko na Osieku i Starym Mieście możemy się spodziewać pojawienia kolejnych śladów dawnych kanałów. Nie znikały one nagle. Wraz z budową kanalizacji w mieście w drugiej połowie XIX wieku, zaczęto je prowadzić rurami pod ziemią i obecnie stanowią też część kanalizacji odprowadzającej wodę deszczową.

Czy sieć kanałów w Gdańsku powinna być powiększona?

- Do Amsterdamu można było porównać Dolne Miasto. Było ono zaplanowane w XVII wieku przez holenderskiego inżyniera. Szeroka ulica Łąkowa wcale nie wynika z tego, że przewidywano tam kilka pasów ruchu, ale dlatego, że środkiem przebiegał bardzo szeroki kanał. Podobnie było na Jaskółczej i na kilku poprzecznych ulicach. Przy domach były tylko wąskie przejścia - wyjaśnia Szczepański.

Dlaczego wiele z tych kanałów zniknęło?

Jak wyjaśnia Szczepański, który napisał m.in. doktorat o Kanale Raduni, głównie ze względu na zmiany w technologii w XIX wieku. Powstała maszyna parowa oraz silniki innego rodzaju i przemysł przeszedł na wygodniejszy w użyciu napęd niż woda. Ponadto kanały bywały dość uciążliwe dla mieszkańców, bo poza napędzaniem młynów, służyły do pobierania z nich wody dla celów przemysłowych i stawały się ściekiem.

- Tą wodą płynęło wszystko, więc kanały niewątpliwie śmierdziały. Już ze średniowiecznych zapisów wiemy, że rada miasta zabraniała wyrzucania do kanałów odpadów z garbarni, które były bardzo uciążliwe - przyznaje Szczepański. - Niestety szkoda, że część tych kanałów zniknęła. Przykład Amsterdamu pokazuje, że to działa. Poza tym Dolne Miasto obecnie ciągle ma problemy ze stojącą w piwnicach wodą. Mieliśmy pomysł, by w niektórych miejscach te kanały odkopać, tym bardziej, że ta część miasta nie jest i nie była wcześniej tak gęsto zabudowana, jak w Holandii - żałuje Szczepański.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (128) 4 zablokowane

  • 2012-08-24 07:29

    Artykuł po czasie gdy sprawa została opisana przez wszystkie lokalne media :-) (22)

    A takie kwiatki to nie tylko efekt gospodarki towarzyszy z PZPR ale też obecnych władz Gdańska z Pawłem Adamowiczem na czele.
    Miasto ma potencjał a prezydent go nie tylko nie wykorzystuje ale mocno przyczynia się do degradacji zarówno infrastruktury jak i społeczeństwa. Ludzie uciekają z Gdańska. Dawniej studenci politechniki czy uniwesytetu zostawali w Gdańsku a obecnie nawet o tym nie myślą. Zaściankowość widoczna jest nie tylko podczas imprez masowych ale w każdym aspekcie istnienia i funkcjonowania miasta.
    Jaki pan taki kram jednym słowem. Do całości dochodzi nieudolność ekonomiczna i brak koncepcji zarzadzania majątkiem i mamy duży problem.

    instytut

    11 lat

    • 92 24

    • 2020-08-24 11:28

      Masz szansę..

      Kandyduj , pokaż jak można lepiej i rozsądniej rządzić ,przekonaj nas ; a jeśli nie , to nię gębuj

      Jerzy

      3 lata

      • 0 0

    • 2018-02-07 08:46

      Co za brednie.

      "Tylko w ubiegłym roku Gdańsk zyskał ponad tysiąc nowych mieszkańców. W odwrocie są Gdynia i Sopot, których społeczności zmniejszyły się odpowiednio o 222 i 330 osób".

      6 lat

      • 0 0

    • 2012-08-24 07:53

      Ty taki głupi od urodzenia czy się dokształcałeś z głupoty? (15)

      Spis ludności pokazuje jak bardzo ludzie uciekają... Uwielbiam takich baranków jak Ty, dużo uśmiechu na twarzy mi sprawiają swoją elokwencją i wiedza w tak wielu tematach. Zdrówka w nogach życzę, bo na główkę to o wiele za późno.

      11 lat

      • 9 21

      • 2012-08-24 08:07

        a ja tobie dużo szczęścia zyczę (12)

        bo marynarze na kursku byli wszyscy zdrowi tylko im szczęścia zabrakło.
        Coś ci się chyba cyferki pomyliły bo jedynie w Białymstoku przybyło mieszkańców a Gdańsk jest na granicy zastępowania pokoleń.
        No ale z tego co piszesz to jesteś szczęśliwym człowiekiem wiec baw się dobrze dalej i niech inni odpłacą tobie pięknym.

        ins

        11 lat

        • 14 2

        • 2012-08-24 08:40

          A teraz patrz, takie zadanko matematyczne: (10)

          Liczba ludności 2010: 456967
          Liczba ludności 2011: 460517

          460517 - 456967 = 3550

          no ubywa jak nic, także proponuje idź na spacer, dotleń ostatnie szare komórki, na zdrowie Ci wyjdzie :)

          11 lat

          • 6 12

          • 2012-08-24 08:48

            (9)

            Chyba o czymś zapomniałeś. Kilkaset tysięcy ludzi (a może nawet w miliony już to idzie) wyjechało z kraju do pół- albo nielegalnej pracy. Oni wracają na spis powszechny do Polski albo rejestrują się przez Internet jako mieszkańcy Polski.

            11 lat

            • 14 5

            • 2012-08-24 13:01

              (4)

              Tak, tak miliony wyjechały i miliony siedzą w necie w czasie spisu aby udawać że są w kraju. Człowieku, ja wiem że portal trojmiasto.pl nie jest wysokich lotów ale nawet tu zachowajmy jakąś logikę dyskusji.

              11 lat

              • 5 6

              • 2012-08-24 13:52

                Ty chyba wierzysz w to co piszesz:-) (3)

                Zmień kanał może na bbc czy cnn polecam też stacje włoskie i niemieckie :-)

                dziwne ze taki no life istnieje?
                jakiś sbek na emerytuże czy jak?

                mastalesz

                11 lat

                • 2 2

              • 2012-08-24 18:25

                Mhm, chociaż baranie zna sie na ortografi (2)

                czego o tobie prostaku w żaden sposób powiedzieć nie można. Dlatego jestem za aborcją, planowaniem poczęć i eutanazją, żeby potem takie byle co się nie szerzyło. Wielka prośba, nie rozmnażaj się! Uzdrowisz świat! :)

                11 lat

                • 1 3

              • 2012-08-25 15:26

                I Twój wpis

                by tu nie zaistniał.

                Gdańszcznin

                11 lat

                • 0 0

              • 2012-08-25 12:27

                To zacznij od swojej rodziny a ulżysz społeczeństwu!

                Dawaj do wiwatu szczególnie z eutanazją w twoim wypadku np spróbuj zatrzymać śmigło w samolocie czy walec drogowy YO TYO Yo

                ass

                11 lat

                • 0 0

            • 2012-08-24 09:06

              tak tak a babcia ma wąsy i wchodzicido wanny (1)

              miłego dzionka pozdrów prezesa i ucałuj antoniego ;)

              11 lat

              • 6 10

              • 2012-08-24 13:50

                Leming wiedziałem :-)

                :-)

                TURLAJ

                11 lat

                • 2 7

            • 2012-08-24 09:48

              (1)

              Prawie półmilionowe miasto z którego wyjeżdża milion mieszkańców, daj namiar na dilera dobry towar

              11 lat

              • 3 12

              • 2012-08-24 10:22

                nie potrafisz czytać ze zrozumieniem

                11 lat

                • 8 2

        • 2012-08-24 08:21

          i dalej z siebie głupka robisz, cudownie :)

          11 lat

          • 1 9

      • 2012-08-24 16:22

        Ludzi uciekają z miasta, on ma rację. Napływa ludność wiejska

        tylko dla niej 3city jest atrakcyjne.
        Zmknięcie stoczni w Gdyni oraz powżne ograniczenie produkcji w stoczni Gdańskiej odbiera miastu pieniądze. Pieniądze potrzebne na wszystko, zresztą nie tylko w Gdańsku - polski przemysł pada, dobijany przez rzady PO i SLD. Coraz więcej importujemy zamiast eksportować.
        A to co wyrabiają z zabytkowymi budynkami w Gdańsku - no coż, nie jestem zwolenikiem odtwarzania wszystkiego ale do Amsterdamu przyjeżdza rocznie masa ludzi, do Gdańska tylko garstka.

        11 lat

        • 6 4

      • 2012-08-24 08:06

        wow, wow

        spokój Cie tylko uratuje!!!
        "spakojno"- adin, dwa, tri

        11 lat

        • 10 2

    • 2012-08-24 09:19

      Towarzysze z PZPR nigdzie nie poszli oni dalej są w magistracie. (2)

      Teraz swoje dzieci przysposabiają do przejęcia schedy.

      leon

      11 lat

      • 9 2

      • 2012-08-25 12:29

        niby Adamowicz ma przeszłosć opozycyjną ale...

        czy on na pewno nie należał do harcerstwa reżimowego i związku młodzieży socjalistycznej?
        Czy nie chodził ze szturmówką na 1 maja?
        To niestety zostaje na lata w światopoglądzie.

        s

        11 lat

        • 1 1

      • 2012-08-24 10:24

        mają majątki bo się sprywatyzowali, mają wysokie wcześniejsze emerytury to i dużo czasu dlatego tak liczni tutaj

        11 lat

        • 4 1

    • 2012-08-24 08:40

      zajawiona a opisana z pogłebieniem zagadnienia

      to różnica

      b

      11 lat

      • 1 0

  • 2020-05-14 17:24

    trzydzieści lat temu też był profesor co Polakom zrbił tragedie

    3 lata

    • 1 0

  • 2020-05-14 17:23

    dzisiaj profesorowie to żadne autorytety nie słuchajcie profesorów

    3 lata

    • 0 0

  • 2012-10-18 20:39

    To zabawne, że mówią że został tylko Wielki Młyn a na filmie pokazują też Mały Młyn (1)

    - to że Pan dr hab prof się pomylił nie znaczy, że trzeba powtarzać po nim - oprócz Dużego Młyna jest jeszcze Mały Młyn! No ale jeśli dziennikarstwo oznacza dziś przepisywanie..

    bART

    11 lat

    • 1 0

    • 2020-05-14 16:17

      nie słuchajcie Profesorów dzisiaj profesorowie to żadne autorytety

      3 lata

      • 0 0

  • 2020-05-14 16:16

    A Stocznie Gdańską zlikqwidowali pod Koniec Dwudziestego Wieku i Nikt nie Płacze a teraz miasto jest bez kasy

    3 lata

    • 1 1

  • 2012-08-24 06:18

    Gdyby udało się odtworzyć coś takiego..... (4)

    Ale by było. Szanowni włodarze - pomyślcie czy nie warto.

    eap

    11 lat

    • 117 4

    • 2012-08-24 10:09

      (1)

      najpierw trzeba zmienić tych "szanownych włodarzy" bo ci aktualni myślą wyłącznie o mamonie i władzy dla swojej partii i siebie a nie o odtwarzaniu czegokolwiek

      11 lat

      • 9 2

      • 2016-12-10 14:49

        Zazwyczaj

        jest tak, że świnie się zmieniają, a koryto pozostaje,

        mik SA

        7 lat

        • 0 0

    • 2012-08-24 17:38

      czy warto? (1)

      takie pytanie to tylko w kontekscie ile to kosztuje i kto z nas na tym zarobi.

      aaaaaaaaa

      11 lat

      • 1 0

      • 2012-08-24 19:13

        Ciekawie to wszystko wygladalo kiedys. Gdyby Gdansk wygladal tak jak na zalaczonej mapce byloby pieknie. Perelka architektury a nie to co teraz stoi. Wiem ze moglo byc gorzej, ale az serce sciska jak sie pomysli co sowieci tu uczynili. Szkoda ze tak to sie wszystko potoczylo, szkoda ze moja rodzina stracila mieszkanie w miesjcu gdzie teraz stoi krewetka. Szkoda, szkoda, szkoda...

        11 lat

        • 3 0

  • 2012-08-24 06:17

    To jest prawdziwy kanał w który nas wprowadzono. (6)

    Polska to jeden wielki kanał. A władze to chyba kanalarze.

    11 lat

    • 75 74

    • 2016-12-10 14:46

      Raczej

      kanalie...

      mik SA

      7 lat

      • 0 0

    • 2012-08-24 08:02

      Więc zmień kanał (kraj) anonimie. (2)

      Żegnamy.

      tommygun

      11 lat

      • 10 4

      • 2012-08-24 10:52

        skoro złodzieje ci pasują to ich dalej popieraj

        pewnie jesteś jednym z nich. Czły stadion narodowy wynajety za 1 zł. (jeden złotych) dla Pawlaka.

        11 lat

        • 3 4

      • 2012-08-24 10:06

        oczywiście że musimy zmienić kraj i najpierw osądzić wszystkich tych, którzy nakradli .... oczywiście na lewo

        11 lat

        • 5 4

    • 2012-08-24 08:00

      nie kanalarze (1)

      tylko kanalie;)

      mrD

      11 lat

      • 7 2

      • 2012-08-24 10:03

        lewacy i inni popaprańcy popierani przez pożytecznych idiotów

        11 lat

        • 4 5

  • 2012-08-24 18:35

    Ach Gdansk.. (1)

    przed wojna byl zupelnie innym miastem... Wiele ..prawie wszystko zostalo utracone i zaniedbane..

    Wnuczka Gdanszczanki

    11 lat

    • 12 1

    • 2012-08-27 10:48

      no i szczęście

      11 lat

      • 0 1

  • 2012-08-24 13:06

    Żuławy Wiślane (1)

    Tak oto Gdańsk jest rzeczywiście "Stolicą Kaszub"! Nie wiem, kto się na to zgodził, ale ani kulturowo, ani historycznie, ani geograficznie, Gdańsk nie miał nic wspólnego z Kaszubami. To miasto założone na granicy Żuław Wiślanych, z historią tego regionu silnie związane! Dopiero niedawno Kaszubi zawłaszczyli sobie do niego prawa - tak, wiem, względy ekonomiczne. Szkoda, że dzisiejszy Gdańsk zapomniał o swoich rzeczywistych korzeniach, co odbija się niestety na dbałości o region, którego częścią Gdańsk był i jest od wieków.

    Michał.

    11 lat

    • 15 1

    • 2012-08-25 15:38

      Gdańsk stolicą Żuław!

      A jacy to Kaszubi sobie zawłaszczyli Gdańsk? Tacy wielcy jak Paweł A. i Donald T.? Chyba za bardzo bierzesz do siebie to co władza podaje. Nigdy nie spotkałem kogoś kto by uważał Gdańsk za stolicę Kaszub (bo takiej to w zasadzie nie ma). Takie brednie brednie to od w/w i w komentarzach. Ale pisząc, że Gdańsk nie miał NIC wspólnego z Kaszubami, widać żeś kolejny forumowy historyk.

      Jesteś z Żuław?

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-08-25 15:29

    Trzeba to ponownie uruchomić,

    a znikną problemu powodziowe Gdańska i Wrzeszcza.

    11 lat

    • 3 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3235)

Najczęściej komentowane

Arged Malesa Ostrów Wlkp. - Energa Wybrzeże Gdańsk 57:32. Pogrom i brak argumentów

Żużlowcy rozgromieni w Ostrowie LIVE!

Aleksandra Kosiorek wygrała II turę wyborów w Gdyni

Aleksandra Kosiorek prezydentem Gdyni

więcej

Najczęściej czytane