Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Kanał Raduni odsłonił jedną ze swoich tajemnic

Katarzyna Moritz
24 sierpnia 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (128)

Dowiedz się więcej o historii krzyżackich kanałów w Gdańsku.


Gęsta siatka kanałów na Starym czy Dolnym Mieście, 20 różnorodnych młynów, setki łódek, do których wsiadało się prosto z kamienic. Gdańsk jeszcze przed II wojną światową wyglądał niemal jak Amsterdam. Przypomina o tym obecnie fragment kanału Raduni, który ujawnił się tuż pod oknami kamienicy na Osieku.



  • Siatka kanałów oraz fosa w XVII-wiecznym Gdańsku. Widać na niej nie tylko liczne kanały na Starym, ale też na Dolnym Mieście. Siatka kanałów oraz fosa w XVII-wiecznym Gdańsku. Widać na niej nie tylko liczne kanały na Starym, ale też na Dolnym Mieście.

    Siatka kanałów oraz fosa w XVII-wiecznym Gdańsku. Widać na niej nie tylko liczne kanały na Starym, ale też na Dolnym Mieście.

    mat. prasowe

  • Mieszkańcy ul. Podzamcze mieli kiedyś pod oknami odnogę kanału Raduni. Mieszkańcy ul. Podzamcze mieli kiedyś pod oknami odnogę kanału Raduni.

    Mieszkańcy ul. Podzamcze mieli kiedyś pod oknami odnogę kanału Raduni.

    fot. Łukasz Unterschuetz/Trojmiasto.pl

  • Wiele łodzi cumowało na kanale Raduni, także w pobliżu ujścia do Motławy, jeszcze na początku XX w. Wiele łodzi cumowało na kanale Raduni, także w pobliżu ujścia do Motławy, jeszcze na początku XX w.

    Wiele łodzi cumowało na kanale Raduni, także w pobliżu ujścia do Motławy, jeszcze na początku XX w.

    mat. prasowe

  • Wielki Młyn obecnie nie ma żadnego koła młyńskiego, dawniej miał aż dziewięć. Wielki Młyn obecnie nie ma żadnego koła młyńskiego, dawniej miał aż dziewięć.

    Wielki Młyn obecnie nie ma żadnego koła młyńskiego, dawniej miał aż dziewięć.

    mat. prasowe

Kilka dni temu tuż pod oknami mieszkańców przedwojennej kamienicy przy ul. Podzamcze 6 zobacz na mapie Gdańska zaczął niespodziewanie zapadać się chodnik. Gdy wezwani drogowcy próbowali go naprawiać, podsypywana ziemia ginęła gdzieś w otchłani.

- Pod chodnikiem odsłonił się całkiem dobrze zachowany fragment kanału, wyłożony cegłą, a we fragmencie otoczakiem. Ta okolica wyglądała kiedyś zupełnie inaczej. To pokazuje, że Osiek jest obecnie, niestety, zdewastowany urbanistyczne - przyznaje Ludwik Brzuskiewicz, konserwator zabytków, który był świadkiem odsłonięcia się kanału.

Obecność tam sieci kanałów potwierdzają badania archeologiczne. W 2008 roku nieopodal - przy ul. Tartacznej - archeolodzy także odkryli fragment kanału. Wtedy ustalono, że został on przekopany w 1338 roku przez Krzyżaków, a przez lata był przebudowywany.

- Cały teren historycznego śródmieścia Gdańska był pocięty ciekami wodnymi, głównie sztucznymi kanałami. Na Starym Mieście były to kanały młyńskie, które napędzały kilkanaście olbrzymich młynów, zlokalizowanych tam już od czasów krzyżackich - przyznaje dr Jakub Szczepański z wydziału architektury Politechniki Gdańskiej.

Kanał Raduni, nazywany też Młyńskim, pierwotnie zawdzięczany Krzyżakom, powstał już w pierwszej połowie XIV wieku. W średniowieczu istniały dwie główne odnogi kanału. Północny kanał był szerszy, nazywano go niekiedy Wielką Radunią. Węższa, południowa odnoga nosiła miano Małej Raduni. Te dwa cieki łączyły się ze sobą w kilku miejscach. Kanał doprowadzał wodę m.in. na teren Starego Miasta, który był dawnym okręgiem przemysłowym Gdańska. Krzyżacy wykorzystali naturalną różnicę poziomów terenu (dochodzącą w Starym Mieście do 4 m), dzięki czemu woda mogła napędzać kilkanaście młynów w okolicy.

Na Osieku stał m.in. młyn przy ul. Tartacznej. Młyn i nazwa ulicy nie są przypadkowe, bo siłą wody był napędzany tartak i był to jeden z najdłużej działających zakładów przemysłowych w Gdańsku - prawie 800 lat. Jednak przez ostatnie sto lat swojego istnienia nie był już napędzany siłą wody, ale innymi maszynami.

Dawne odnogi kanałów istniały też naprzeciwko Ratusza Staromiejskiego. Zasilały Młyn Pszeniczny (mielący zgodnie z nazwą pszenicę), który był tylko ciut mniejszy od Wielkiego Młyna (mielił żyto). Cały plac, gdzie obecnie stoi pomnik Heweliusza, już w XIV wieku był zabudowany i stało tam jeszcze kilka młynów. Budynki te istniały do 1945 roku.

- Gdańsk jeszcze 100 lat temu wyglądał zupełnie inaczej. Były dziesiątki mostków, domy do których były wejścia bezpośrednio z wody, łódką podpływało się pod drzwi. Na głównym kanale Raduni łowiono ryby, używano go do celów transportowych, kąpano się w nim - przyznaje Szczepański.

Jednak nie tylko na Osieku i Starym Mieście możemy się spodziewać pojawienia kolejnych śladów dawnych kanałów. Nie znikały one nagle. Wraz z budową kanalizacji w mieście w drugiej połowie XIX wieku, zaczęto je prowadzić rurami pod ziemią i obecnie stanowią też część kanalizacji odprowadzającej wodę deszczową.

Czy sieć kanałów w Gdańsku powinna być powiększona?

- Do Amsterdamu można było porównać Dolne Miasto. Było ono zaplanowane w XVII wieku przez holenderskiego inżyniera. Szeroka ulica Łąkowa wcale nie wynika z tego, że przewidywano tam kilka pasów ruchu, ale dlatego, że środkiem przebiegał bardzo szeroki kanał. Podobnie było na Jaskółczej i na kilku poprzecznych ulicach. Przy domach były tylko wąskie przejścia - wyjaśnia Szczepański.

Dlaczego wiele z tych kanałów zniknęło?

Jak wyjaśnia Szczepański, który napisał m.in. doktorat o Kanale Raduni, głównie ze względu na zmiany w technologii w XIX wieku. Powstała maszyna parowa oraz silniki innego rodzaju i przemysł przeszedł na wygodniejszy w użyciu napęd niż woda. Ponadto kanały bywały dość uciążliwe dla mieszkańców, bo poza napędzaniem młynów, służyły do pobierania z nich wody dla celów przemysłowych i stawały się ściekiem.

- Tą wodą płynęło wszystko, więc kanały niewątpliwie śmierdziały. Już ze średniowiecznych zapisów wiemy, że rada miasta zabraniała wyrzucania do kanałów odpadów z garbarni, które były bardzo uciążliwe - przyznaje Szczepański. - Niestety szkoda, że część tych kanałów zniknęła. Przykład Amsterdamu pokazuje, że to działa. Poza tym Dolne Miasto obecnie ciągle ma problemy ze stojącą w piwnicach wodą. Mieliśmy pomysł, by w niektórych miejscach te kanały odkopać, tym bardziej, że ta część miasta nie jest i nie była wcześniej tak gęsto zabudowana, jak w Holandii - żałuje Szczepański.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (128) 4 zablokowane

  • 2012-08-24 07:39

    szkoda że pałacu kultury nam nie wybudowali (5)

    a starówki z ziemią nie zrównali ;) byłby pełen ZSSR

    11 lat

    • 10 5

    • 2012-08-24 10:26

      dla nich najważniejszy jest potencjał ludzki w rządach, mediach, sądach itd.

      11 lat

      • 0 0

    • 2012-08-24 10:46

      byl taki pomysl (2)

      deadhead

      11 lat

      • 3 0

      • 2012-08-24 13:02

        (1)

        w Twojej głowie po dwóch piwach chyba.

        11 lat

        • 0 4

        • 2012-08-24 13:11

          poucz sie hstorii a potem wypowiadaj

          dh

          11 lat

          • 3 0

    • 2012-08-24 11:59

      A co to ZSSR?,bo ja znam tylko ZSRR.

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-08-24 07:42

    Gdańsk jeszcze przed II wojną światową wyglądał niemal jak Amsterdam. (3)

    nadużycie droga Pani, nawet w 5% tak nie wyglądał, proszę pojechać do Adam'u i się przekonać a nie powielać teksty bez poparcia

    11 lat

    • 11 7

    • 2012-08-24 08:46

      (1)

      Jak ówczesny Amsterdam, a nie dzisiejszy. To przecież oczywiste. Twoja porada jest idiotyczna, natomiast sam możesz sięgnąć do zdjęć archiwalnych Amsterdamu i porównać.

      11 lat

      • 4 3

      • 2012-08-24 17:08

        po co porównywać z archiwaliami, dzisiejszy amsterdam ma więcej kanałów i mostów niż stary gdańsk

        11 lat

        • 0 0

    • 2012-08-24 10:30

      Gdańsk był miastem niepowtarzalnym tak jak jest np. Londyn czy Wenecja. Gdziekolwiek na świecie zobaczyli zdjęcie domów, kanałów czy ulic Gdańska od razu poznawali jakie to miasto. dzisiaj coraz bardziej staje się Gdańsk miastem nijakim, bez wyrazu, jak wszystkie inne. Winny Adamowicz i jego ekipa.

      11 lat

      • 10 0

  • 2012-08-24 08:26

    kolejne dyrdymałki

    co wy na tym portalu takie dyrdymałki wypisujecie skoro w Gdańsku podstawowym pytaniem jest dlaczego Marcin P. przebywa na wolności no i jak to sie stało ze "renomowani prawnicy" reklamujacy sie równiez tutaj podawali ze sa członkami rady nadzorczej AmberGold- rady której tam wogóle nie było

    von ajnsztajn

    11 lat

    • 7 9

  • 2012-08-24 08:28

    "Było ono zaplanowane w XVII wieku przez holenderskiego inżyniera." (6)

    Holendrzy się starali, a Prusacy zdewastowali.

    gdańszczanka

    11 lat

    • 10 7

    • 2012-08-24 08:34

      Ależ bzdura (2)

      Prusacy starali się jeszcze bardziej. Wystarczy pojechać za miasto i porównać wioski i mieściny zamieszkiwane przez potomków Prusaków z wiecznym gnojem i syfem ludności, którą przesiedlono ze Wschodu. Niestety, kontrast jest aż nazbyt widoczny. Niemiaszki miały ordnung i umiały dbać o swoje miasta i obejścia.

      mike unt

      11 lat

      • 8 5

      • 2012-08-24 09:07

        kto więc zamurował ten kanał, skoro młyn nie działał już na wodę? ;) (1)

        100 lat temu?

        Niemiaszki miały ordung, zgadza się, ale co obejścia mają wspólnego z tematem? Co wspólnego z tematem mają przesiedleńcy ze Wschodu, którzy uważali, ze lada dzień wrócą tu z powrotem Niemcy i znowu będę musieli uciekać? Uważasz, że po II wojnie światowej, wywołanej przez pełnych ordungu Niemieszków, przesiedleńcy, którzy stracili dorobek pokoleń, mieli środki i materiały, żeby dbać o gospodarstwa?

        gdańszczanka

        11 lat

        • 6 1

        • 2012-08-24 23:19

          przesiedlency zza buga nie mieli zadnego dorobku

          kiedy wlazili do niemieckich chalup i zobaczyli po raz pierwszy muszle klozetowa i wanne

          da

          11 lat

          • 1 1

    • 2012-08-24 09:50

      to jak prusacy zdewastowali (2)

      to co mozna powiediec o tej dziczy z kresowych bagien, ktora przesiedlili z kurnych chat do miasta?

      Jacek

      11 lat

      • 1 6

      • 2012-08-24 09:57

        wiesz, spali w tej kurnej chacie postawionej na palach razem z białym niedźwiedziem, a konie trzymali na łodziach

        11 lat

        • 1 0

      • 2012-08-24 11:00

        te jacek co ty RASIA jesteś /

        11 lat

        • 2 1

  • 2012-08-24 09:01

    Szkoda że tego już nie ma

    ale to co jest to jest tragedia. Przeszedłem się po starówce ostatniego dnia Jarmarku św Dominika. Bród i smród. Polskie miasta są coraz piękniejsze. Wyrywają kasę z UE na odnawianie swoich zabytków a Gdańsk trwoni kasę na przewały. Starówka śmierdząca i zaniedbana.

    Jarek

    11 lat

    • 9 8

  • 2012-08-24 09:44

    No to jest sensacja jakiej świat nie widział. Nie to co pranie kasy AG i OLT w TVN:-P

    "Wspólnie z liniami lotniczymi OLT Express oraz telewizją TVN zrealizowaliśmy zdjęcia do nowego cyklu "Wniebowzięte". Jest to program w którym uczestniczki rywalizują ze sobą o pracę stewardessy. Spośród mnóstwa uczestniczek, które zgłosiły się do Dzień Dobry TVN, jury wybrało najlepszą - Natalię Kęcel! Do naszych zadań należała opieka nad marką klienta - linii OLT Express."

    Mam przynajmniej cichą satysfakcję, że to była kaska lemingów:-)

    Cudowny Kraj, Wspaniali Ludzie

    11 lat

    • 11 4

  • 2012-08-24 10:01

    Konstruktywna prośba (3)

    Szanowni Włodarze... Czytając dzisiejsze nowości na portalu trojmiasto.pl natknąłem się na powyższy artykuł, który bardzo mnie zaciekawił.

    Dlaczego nie pomyślicie o odbudowaniu Kanału Raduni? Gdyby tak w mieście płynęły kanały wodne.. to turyści byliby zachwyceni, mieszkańcy również.. wszyscy by podziwiali Gdańsk z szacunkiem.. Wpływy z turystyki zasilałyby Miasto większymi sumami, przez co byłyby pieniądze na renowację zabytków.

    Gdańsk ma ogromny potencjał architektoniczny - wykorzystajcie to i zacznijcie coś z tym w końcu robić!

    Chyba we wszystkich interesie jest zwiększenie dochodów Miasta, co spowoduje wzrost inwestycji i zwiększenie środków na renowację i konserwację zabytków, rewitalizację dzielnic. Dlaczego to wszystko jest takie chaotyczne i zaniedbane?

    Szanowni Włodarze, zacznijcie działać.. w przeciwnym razie za kilkanaście lat Gdańsk się wyludni, ludzie nie będą chcieli żyć w Mieście, w którym jest tak marnej jakości nakład środków na rewitalizację zaniedbanych dzielnic, konserwację zabytków, zwiększenie atrakcyjności Miasta, poprzez zieleń miejską i wspomniane Kanały Raduni na Starym Mieście.

    Gdańsk ma przeogromny potencjał, jest miastem Neptuna, bardzo silnie związanym z wodą i zielenią.

    Czas wykorzystać potencjał Naszego wspaniałego Wolnego Miasta Gdańska.....

    Bardzo proszę o potraktowanie poważnie mej wiadomości.

    Sentymentalny Gdańszczanin

    11 lat

    • 38 1

    • 2012-08-24 10:51

      Dla rządzących "polskość to nienormalność"

      Słuszna uwaga tylko że lewaccy popaprańcy nie są specjalnie zainteresowani konserwację zabytków. Gdyby nie presja pasjonatów i Polaków "prawdziwych" to i na odnowę Złotej Bramy by nie dali pieniędzy bo "szkoda złota". A zabytki nie związane z Traktem Królewskim? Sprzedać i poczekać a potem zbudować jakiegoś nowego Hiltona jak kiedyś budynek LOT-u, w ogóle nie pasującego do otoczenia. Gdańsk ma przeogromny związany z historią miasta potencjał który oni chyba celowo marnują.

      11 lat

      • 5 2

    • 2012-08-24 11:40

      (1)

      Kanał Raduni jest odbudowywany ! To tak jakby ktoś tego nie widział. Natomiast odbudowa rożnych odnóg nie ma sensu a nawet jest szkodliwa. Sam cel ozdobny to za mało w funkcji miasta.

      W pozostałych poruszonych kwestiach całkowicie popieram postulaty. Nie trzeba nam wydatków na cele polityczno-prywatne w postaci ECS czy Muzeum Wojny itp. Potrzeba nam władz miasta które miastem żyją i miasto wspierają.

      Piotr I

      11 lat

      • 3 0

      • 2012-08-24 12:38

        Problemem i sporem nie jest "odbudowa rożnych odnóg" tylko budowane w sąsiedztwie średniowiecznych budynków z cegły "nowoczesnych szklanych" domów nad Motławą i w okolicy. Ogromnym problemem i sporem jest np Wyspa Spichrzów.

        11 lat

        • 4 1

  • 2012-08-24 10:20

    Przeczytajcie to włodarze

    Nic dodać w zasadzie nie mogę do wypowiedzi Sentymentalnego Gdańszczanina, popieram w 100%. Tylko co zrobić żeby takie postulaty i pomysły docierały do ekipy zarządzającej naszym miastem. Niestety urzędnicy często pracują tylko dla siebie od 8-16. Przykre bo przecież tu mieszkają. Może powinni uczęszczać na kursy poczucia estetyki, albo lokalnego patriotyzmu.
    Podsumowując, odbudowa kanałów w chociaż okrojonej wersji (np. Łąkowa przy okazji rewitalizacji) - bomba.

    amd

    11 lat

    • 15 0

  • 2012-08-24 10:34

    Takie marzenie (2)

    Już kilka razy o tym pisałem.Boli mnie marnotrawstwo darmowej energii przy Wielkim Młynie.Woda sobie spada i nic.Gdyby zamontować tam najprostsze koło młyńskie napędzające najprostszą prądnicę, nie mówiąc już o turbinie, można by gratis oświetlić cały teren, szczególnie dziś gdy tyle lamp diodowych i jeszcze do tego diodowy wyświetlacz z reklamą sponsora tej instalacji.A jaka nauka byłaby dla dzieci i młodzieży.I jaka chwała dla miasta,że zbudowano coś do czego w przyszłości nie trzeba będzie dokładać milionów,żeby działało.

    Stary Elektryk

    11 lat

    • 34 1

    • 2012-08-24 13:03

      to weź i zrób, wszyscy tylko sypią pomysłami jak z rękawa ale robić nie ma komu.

      11 lat

      • 0 4

    • 2012-08-24 22:33

      mario do stary elektryk.

      Zgadzam się z tym całkowici. Już będąc dzieckiem zastanawiałem się dlaczego nie wykorzystują tej energii. Wtedy tłumaczyłem to komuną.Ten młyn jest symbolem marnowania energii( a tyle się mówi o naturalnych żródłach), oraz jest miejscem anty edukacyjnym.

      mario.

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-08-24 10:34

    Konstruktywna porada (3)

    Do amd:

    Można Im zwrócić uwagę, chociażby poprzez wysłanie prywatnej wiadomości tutaj:

    https://www.facebook.com/MiastoGdansk

    Ja tak zrobiłem kilkanaście minut temu. Nie zamierzam siedzieć bezczynnie i patrzeć na to, co obecne władze robią z Naszym Miastem! Nie narzekajmy, tylko weźmy sprawy w Swoje ręce, zróbmy referendum, ankiety, nagłośnijmy całą sprawę w mediach. Jest to, jak najbardziej wykonalne. Wystarczy poświęcić choć trochę Swojego wolnego czasu i chęci. Nic na tym nie stracimy, wręcz przeciwnie - możemy zyskać.

    Prośba do Gdańszczan i Gdańszczan z wyboru - Piszmy listy do Włodarzy. Wysyłajmy je pocztą, zanośmy osobiście do Urzędu Miasta Gdańska, lub chociażby wysyłajmy prywatne wiadomości na facebooku. Codziennie jest tam ktoś zalogowany z urzędników, myślę, że w końcu do kogoś dotrze Nasze orędzie i prośby.

    Powinno być Nas więcej! Piszmy listy na facebooku, w końcu ktoś to przeczyta.

    Sentymentalny Gdańszczanin

    11 lat

    • 19 0

    • 2012-08-24 11:05

      Nie piszmy do włodarzy po co? Zróbmy referendum odwołajmy budynia

      11 lat

      • 3 1

    • 2012-08-24 11:37

      juhu !

      facebuk do boju !!!

      11 lat

      • 1 0

    • 2012-08-24 13:04

      Przestań spamować tu ten fejsbuk. To żenada dla gimnazjalistów. Na szczęście niedługo wracacie do szkoły

      włodarze

      11 lat

      • 0 1

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3238)

Najczęściej komentowane

Arged Malesa Ostrów Wlkp. - Energa Wybrzeże Gdańsk 57:32. Pogrom i brak argumentów

Żużlowcy rozgromieni w Ostrowie LIVE!

Aleksandra Kosiorek wygrała II turę wyborów w Gdyni

Aleksandra Kosiorek prezydentem Gdyni

więcej

Najczęściej czytane