Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Zobacz oruński kościół salezjanów

Jakub Gilewicz
10 lutego 2013 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (112)
Najnowszy artykuł na ten temat Kolegiata w Gdyni zmieniła się w bazylikę

Zobacz wnętrza oruńskiego kościoła salezjanów.


Pierwszy spłonął za czasów króla Stefana Batorego, drugi puścili z dymem Kozacy, trzeci przetrwał do dziś. Zaprojektował go słynny berliński architekt Karl Schinkel, który pracował dla samego króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. W dziesiątym odcinku Niezwykłe świątynie Trójmiasta prezentujemy kościół salezjanów przy ul. Gościnnej zobacz na mapie Gdańska w Gdańsku Oruni.



Tak niegdyś wyglądał ewangelicki kościół św. Jerzego i jego okolice. Po prawej stronie widoczne tramwaje typu Herbrand. Tak niegdyś wyglądał ewangelicki kościół św. Jerzego i jego okolice. Po prawej stronie widoczne tramwaje typu Herbrand.

Tak niegdyś wyglądał ewangelicki kościół św. Jerzego i jego okolice. Po prawej stronie widoczne tramwaje typu Herbrand.

zdj. ze zbiorów K. Kosika

Pastor z lękiem spoglądał przez okno domu, kiedy Kozacy pędzili konno wprost ku świątyni. Do budynku wbiegła kobieta z wieścią, że jej dom już płonie. - Jej gospodarstwo znajdowało się nieopodal kościoła. Wnet też ujrzałem w górze kłęby gęstego dymu i płomienie. Ogień przeniósł się szybko na stojącą jeszcze bliżej nas stodołę - relacjonował ewangelicki pastor Johannes Adam Neuhöfer.

Kaznodzieja pospiesznie spakował się. Po czym razem z miejscowym sołtysem popłynął łodzią do człowieka, którego dom "leżał bezpiecznie na kępie".

- Po południu, o godzinie drugiej, ujrzałem jak pali się kościół, który wcześniej został z pewnością wypełniony łatwopalnym materiałem, płomienie bowiem buchały aż po sam dach. Zegar na płonącej wieży całkiem jeszcze poprawnie wskazywał godzinę trzecią. Ale rozległy się już tylko dwa uderzenia zegarowego dzwonu. Przy trzecim wieża runęła z łoskotem w dół - pisał pastor w kościelnej kronice.

Kościół spłonął na początku września 1813 r. Być może nacierające wojska carskiej Rosji obawiały się, że budowla może stanowić osłonę dla wycofujących się wojsk napoleońskich. To był drugi oruński kościół, który spłonął w tym miejscu zobacz na mapie Gdańska.

Kozacy i zakrystianin w szlafroku - początki Kościoła w Oruni



Czy byłe(a)ś kiedykolwiek w oruńskim kościele salezjanów?

- Kiedy jeszcze Gdańsk znajdował się pod panowaniem Krzyżaków, mieszkańcy pobliskiej Oruni wznieśli małą skromną kaplicę. Było to najprawdopodobniej w pierwszej połowie XV wieku - wyjaśnia Krzysztof Kosik, autor książki Oruński antykwariat.

Historycy do dziś nie są jednak zgodni, kto przyjeżdżał do oruńskiej kaplicy odprawiać nabożeństwa. Pierwsza teoria głosi, że byli to duchowni z kościoła św. Katarzyny zobacz na mapie Gdańska. Druga mówi o franciszkanach z klasztoru przy kościele św. Trójcy. Po reformacji kaplica przeszła w ręce protestantów. Rozbudowano ją i przekształcono w kościół.

- Wszystko wskazuje na to, że owa pierwsza świątynia ewangelicka odziedziczyła wezwanie po gotyckiej kaplicy katolickiej. Od początku swego istnienia był to więc kościół pod wezwaniem św. Jerzego - wyjaśnia w jednej ze swoich publikacji dr hab. Jerzy Samp, od lat badający dzieje Gdańska i Pomorza.

Ewangelicki kościół nie miał jednak szczęścia. Spłonął w kilka lat po rozbudowie w czasie wojny króla Stefana Batorego z Gdańskiem. Oruńscy luteranie zwrócili się o pomoc do miasta i zaciągnęli pożyczki. W 1608 r. wybudowali nową świątynię, a kilkadziesiąt lat później gruntownie wyremontowali. O wyposażenie kościoła zadbali zamożni gdańscy mieszczanie, których rezydencje znajdowały się na terenie Oruni.

Kościół stojący daleko poza murami miasta padł jednak ofiarą Kozaków. Kiedy w 1734 r. Gdańsk stanął w obronie króla Stanisława Leszczyńskiego, podczas wojny kozackie wojska złupiły oruńską świątynię. - Tutejszy zakrystian, który odważnie stawił czoła napastnikom i nie porzucił swojego "posterunku", pozostał po napaści jedynie w szlafroku. Gdy podczas najbliższej niedzieli pojawił się na modlitwie w tym osobliwym bądź co bądź stroju, wielu Kozaków biorąc go za popa oddawało mu nawet honory przysługujące duchownym prawosławnym - opisuje dr hab. Samp w książce Orunia, Stare Szkoty i Lipce.

Kościół wyposażono na nowo. Wnętrze rozświetlały szesnastoramienne żyrandole, a duchowni korzystali z kosztownych liturgicznych naczyń. Jednak w czasie wojen napoleońskich w świątyni znów pojawili się Kozacy. Budowla poszła z dymem. Oruńscy protestanci postanowili zwrócić się o pomoc aż do samego króla Prus.

Kościół Gdańsk Orunia - Król obiecuje pomoc, sławny architekt projektuje



Słynny berliński architekt Karl Friedrich Schinkel. Słynny berliński architekt Karl Friedrich Schinkel.

Słynny berliński architekt Karl Friedrich Schinkel.

zdj. ze zbiorów pl.wikipedia.org

- Król Fryderyk Wilhelm III wraz z królową Luizą w 1818 r. przebywał w Malborku. Wysłuchał prośby oruńskich protestantów, po czym przychylił się do niej. To było bardzo mądre posunięcie ze strony mieszkańców Oruni - ocenia dr hab. Samp.

Budowa nowej świątyni kosztowała bowiem ponad 15 tys. talarów. Ceglany kościół jest długi na 33 i szeroki na 16 metrów. Ma dwuspadowy dach i ponad 40-metrową wieżę zakończoną szpiczastym hełmem. Budynek zaprojektował słynny berliński architekt Karl Friedrich Schinkel, który choć tworzył przeważnie projekty takich budowli jak pałace, zamki i muzea, nie stronił od projektowania obiektów sakralnych. Nowy oruński kościół konsekrowano 5 października 1823 r. Zamożny gdański kupiec Friedrich Hoene, który był właścicielem Parku Oruńskiego, ufundował organy i rzeźbiony w drewnie neogotycki ołtarz.

- W centralnym miejscu ołtarza umieszczony był obraz olejny z wizerunkiem Chrystusa wśród dzieci - opowiada Kosik, po czym kieruje wzrok na boczne ściany świątyni. Wzdłuż nich, wsparte na drewnianych filarach, ciągną się empory. To galerie typowe dla protestanckich świątyń. Jeszcze wyżej widać ozdobne sklepienia pozorne, które wykonano z drewna i pokryto warstwą tynku oraz zdobieniami. XIX-wieczny wystrój kościoła szczęśliwie przetrwał obie wojny światowe.

- W 1945 roku nacierające wojska radzieckie dość łaskawie obeszły się z naszą świątynią. Uszkodzony był dach, kula czasu, powypadały też witraże. Wiele gdańskich kościołów było jednak w o wiele gorszym stanie - opowiada autor Oruńskiego antykwariatu.

Ostatnia wojna zmieniła wiele na religijnej mapie Gdańska. Luterański kościół w gdańskiej Oruni przejęli katolicy. Ówczesny gdański biskup Karl Maria Splett przydzielił świątynię księżom z Towarzystwa św. Franciszka Salezego.

Kościół św. Jana Bosko Gdańsk Orunia - piłka nożna i nowe wezwanie



Ks. Jan Bosko w otoczeniu orkiestry dętej. Ks. Jan Bosko w otoczeniu orkiestry dętej.

Ks. Jan Bosko w otoczeniu orkiestry dętej.

zdj. www.salesiani.it

- Salezjanie zostali tu powołani do pracy z ubogimi, a szczególnie z młodzieżą, która nie potrafiła odnaleźć się w powojennej rzeczywistości - opowiada o początkach pracy salezjanów w Oruni ks. Mirosław Dukiewicz, dyrektor tutejszej wspólnoty zakonnej.

Organizowano półkolonie, przedstawienia, rozbudowywano przykościelną bibliotekę. Jednak oruńscy salezjanie najbardziej znani byli z organizacji zawodów sportowych, zwłaszcza z rozgrywek piłki nożnej. - To był i nadal jest kawał dobrej roboty - ocenia Krzysztof Kosik, który wychowywał się i nadal mieszka na Oruni.

Przy parafii od lat działa stowarzyszenie SALOS, które organizuje dla młodzieży mecze koszykówki, siatkówki i brydża sportowego. Największą popularnością cieszą się jednak rozgrywki piłki nożnej i futsalu. - Mamy pierwszą i drugą ligę. W każdej po kilkanaście drużyn, więc łącznie w piłkę gra jakieś 600 osób - wylicza ks. Dukiewicz.

Po przybyciu salezjanów do Oruni zmieniło się też wezwanie kościoła. Ze św. Jerzego na Najświętszego Serca Pana Jezusa. Obecnie patronem jest także św. Jan Bosko - założyciel zakonu. Przez lata zmieniał się też wystrój samej świątyni. W duchu postanowień II soboru watykańskiego ówcześni salezjanie zrezygnowali z drewnianej ambony, mosiężnych żyrandoli i neogotyckiego ołtarza, przy którym duchowni odprawiali msze stojąc tyłem do wiernych. Zabytkowe elementy zdemontowano. Pojawił się współczesny ołtarz.

- Niestety poprzednicy, którzy zmieniali wystrój kościoła, nie zawsze byli świadomi historycznie tego miejsca - przyznaje ze smutkiem ks. Dukiewicz. Obecny proboszcz parafii nie chce poprzestać na tych słowach. Zamierza naprawić zaniedbania poprzedników. Niedawno rozpoczęły się prace związane z renowacją zdemontowanych elementów dawnego wystroju. Specjaliści od konserwacji są dobrej myśli.

Zobacz wnętrza luterańskiego kościoła w Sopocie.

Zobacz modlitwy w cerkwi greckokatolickiej.

Miejsca

Zobacz także

Niezwykłe świątynie Trójmiasta - autorski cykl historyczny (31)

Opinie (112) 7 zablokowanych

  • 2024-02-10 19:43

    bo władze nie dbają o dzielnicę,był autobus tyle lat pierw 151, zabrali ,potem 210 zabrali ,kogo obchodzi Orunia,radni między innymi Bartkow nie dbają o Orunię,policje zabrali ,bankomat przy gościnnej i Oddział zabrali,szkoła nr. 10 była całe zycie zabrali,bo i poco,wstyd i hanba

    Maria

    2 miesiące

    • 0 0

  • 2013-02-10 15:18

    gość (6)

    Orunia1 patola!
    Moja Zona jest z oruni!dramat!dawała d..y za młodu każdemu na dysk!jestem załamany!

    11 lat

    • 7 28

    • 2021-04-24 13:02

      lolka

      proponuje dla ciebie zacznij sie leczyc ;O

      3 lata

      • 0 0

    • 2013-02-11 12:04

      szcześciarz !

      Doświadczona kobieta to skarb tylko ty taki nieudacznik.

      :)

      11 lat

      • 4 1

    • 2013-02-10 19:42

      Patola, czy nie patola - nie karmić tego trolla!

      11 lat

      • 1 1

    • 2013-02-10 17:53

      sam chyba tez do normalnych nie nalezysz

      widzialy galy co braly widocznie sam jestes winien moze to Ty jestes nieudacznikem w tym zwiazku

      zola

      11 lat

      • 3 1

    • 2013-02-10 16:56

      No, to gratuluję wyboru! :)

      11 lat

      • 2 2

    • 2013-02-10 16:12

      A jak...

      nazwisko szacownej małżonki?

      ktosiek

      11 lat

      • 7 2

  • 2013-02-11 13:04

    (2)

    A Ja w tym kościółku miałam komunie , pamiętam cudownego ks.Mikołaja, pamiętam tez chór, który prowadził ksiądz, ale nie pamiętam jak się nazywał, wiem ,że wszyscy chcieli u niego w chórze śpiewać, w tym kościele tez brałam ślub...

    Gość

    11 lat

    • 8 0

    • 2019-02-18 02:15

      Chór prowadził Ks.Michał Winiarz. Wspaniały Człowiek ! Ks. Mikołaj uczył mnie religii , to były piękne czasy !

      5 lat

      • 0 0

    • 2013-02-11 20:44

      Pamiętam

      wiele . Wychowywałem sie na ORUNI . Ten " mały kościółek" i pętla tramwajowa lini 6. i kowala obok kościółka i stary cmentarz w miejscu przychodni zdrowia i park Orński . Mecze w piłę i siatkówkę na placu przed ŻELIWIAKIEM ..i ..o piękne dzieciństwo.A ktoś napisał , że tam było Honorowe towarzystwo . Było . Kobiety się szanowało , a na " solo" to po piwku w butelce od oranżady sie wychodziło z MD-ku na Dworcowej ....Ale to STARE bardzo czasy ......

      orunianin

      11 lat

      • 2 0

  • 2015-11-04 21:16

    orunia (1)

    orunia to dzielnica meneli była i jest

    8 lat

    • 0 3

    • 2015-11-04 21:28

      orunia

      to niepeawda

      8 lat

      • 0 0

  • 2015-11-04 21:22

    kościół salezjanów na Oruni

    to co zrobiono ze starym ołtarzem ,wyrzucając go to barbarzyństwo nawet komuna tego nie robiła ale prawdziwi katolicy na pewno nie widzą w tym nic złego .Kowalski

    8 lat

    • 3 0

  • 2013-02-10 11:38

    Zaniedbana lecz Kochana (6)

    Na dolnej Oruni się wychowałem, tu spędziłem najpiękniejsze lata swego dzieciństwa, tu pierwszy raz zakochałem się w dziewczynie, tu walczyłem z Komuną, to właśnie tu Lechię poznałem i ją pokochałem:)

    Ujeścisko

    11 lat

    • 53 8

    • 2013-02-10 14:57

      orunia (1)

      Mylisz się pisząc dolna Orunia;JEST TYLKO ORUNIA bez ;dolna;.Pozdrawiam z Oruni.

      zdz

      11 lat

      • 16 1

      • 2015-10-19 08:42

        może i bez ; dolna

        ale za to dolina jakich mało...

        barney greenway

        8 lat

        • 0 0

    • 2015-10-19 08:40

      ale...

      chwalisz się czy żalisz??

      barney greenway

      8 lat

      • 0 0

    • 2013-02-10 12:36

      Opisz szerzej jak "walczyłeś" z tą komuną (2)

      temat ciekawy, a ci co najwięcej gadają o walce zajmują dziś godne uwagi stanowiska. Nawiasem mowiąc -ci wymiękli rycerze-ynteligenty narobiliby w pory jeszcze przed walką. To naduzywanie pojęcia - może jeszcze zaczną się niedlugo odznaczać Virtuti Militari.

      11 lat

      • 4 0

      • 2013-02-11 19:22

        No jak walczył z komuną?!

        Po trzeciej flaszce jabłka krzyczał do kumpli w parku Oruńskim: "precz z komuną, precz z komuną..." Jak czwarta flacha padła to i nasz bohater zasnął. Teraz zamiast komuny widzi białe myszki.

        11 lat

        • 0 0

      • 2013-02-10 14:47

        W RP III rządzą te same opcje co w PRL-u, ci sami ludzie

        Po przyznaniu Orderu Orła Białego Michnikowi, Bartoszewskiemu czy innym lewakom przez prezydenta Komorowskiego (sami swoi) mam przeczucie, że ta orderowa polityka jest kontynuacją PRL-bis, zwycięża lewacka poprawność. Dlaczego tak często polskie nagrody otrzymują ci, dla których "polskość to nienormalność"? Monteskiusz napisał: "Największym złem, na które cierpi świat, jest nie siła złych, lecz słabość dobrych".

        11 lat

        • 9 5

  • 2013-02-10 11:05

    Prawda, kiedyś było tu pięknie (5)

    wystarczy poprzeglądać stare pocztówki i zdjęcia Oruni. Przed II wojną było tu malowniczo, budynki były zadbane. A teraz wszystko się sypie...

    z_gdanska

    11 lat

    • 71 5

    • 2015-10-19 08:39

      jaka klientela.....

      ....takie i budynki

      barney greenway

      8 lat

      • 0 1

    • 2013-02-10 11:19

      Zaniedbana lecz Kochana (3)

      Na dolnej Oruni się wychowałem, tu pierwszy raz się zakochałem w dziewczynie, tu spędziłem najpiękniejsze lata młodości, tu walczyłem z komuną, tu też Lechię poznałem i ją pokochałem :)

      Były oruniak

      11 lat

      • 19 8

      • 2014-02-06 09:05

        Orunia moja rodzinna

        Ja wychowałem się na Uroczej i Żuławskiej, przełom lat 70/80 to były piękne czasy(przynajmniej dla paroletniego brzdąca), teraz wszystko sie sypie, a Orunia naprawdę miała a może jeszcze ma duszę...zawsze jak ją odwiedzam dopada mnie nostalgia...

        Kristos

        10 lat

        • 0 0

      • 2013-02-11 19:19

        to w więzieniu też macie neta?

        11 lat

        • 0 0

      • 2013-02-10 13:23

        oruniakiem jest się zawsze

        nigdy byłym

        68

        11 lat

        • 13 1

  • 2013-02-11 12:09

    . (1)

    Jestem z Oruni i pamiętam nieistniejące kamienice przy ul. Jedności Robotniczej róg ul.Dworcowej ze sklepmi; spożywczym, rybnym, chemicznym. Ktoś je pamięta? Ładne były. A ktoś pamięta księdza Mikołaja- uczył religii w latach "70".

    .

    11 lat

    • 15 0

    • 2015-05-30 10:18

      ocalić od zapomnienia

      Pamiętam te wszstkie domy sklepy,na dworcu restauracje'fryzjera na ul. Dworcowej jak budowali bloki na ul.Związkowej na starym cmentrzu, rogale z piekarni p.Szuty,chodziłem też na lekcje religi do salki na ul.Gośćinnej, kino Jtrzenka w domu kultury, biblioteki prowadzonej przez 2 panie Ireny,kino Kosmos którego byłem stałym klientem do roku1966.Jeśli ktoś ma chęć pwspminać to proszę o kontakt pd numer tl. 608823807.jurek.f.ozdrawam Orunie.czekam na kontakt.

      JERZY

      8 lat

      • 0 0

  • 2013-02-11 20:43

    A papmietacie księdza Gwidona? (4)

    Pozdrawiam całą ekipe "oazowo-minstrancko-odnowową"
    :-)
    Też już nie mieszkam na Oruni ,ale zawsze będę do niej ciepło wracać....zwłaszcza do tamtych czasów
    :-)...

    melancholia

    11 lat

    • 5 1

    • 2015-05-25 16:28

      wspomnienie O Orunii

      Urodziłem i dorastałem na Oruni,bardzo mile wspominam kina Jutrzenka i Kosmos pamiętam.sklepy na ul.dworcowej,piekarnie na żuławskiej, piekarnie p.Szuty i te wspaniałe rogale z polewą,ucieczki przed milicjantami i sok-istami przechdzeniem przez tory na cmentarzu przy ul.junackiej nie było żadnych plac zabaw i dzieći jakoś. się bawili wychowali.Był taki fajny mały klub dla młodzieży przy ul.smoleńskiej(może ktoś pamięta)ja mieszkałem przy ul.grabowej2.pozdrawiam znajomych Jurek F.

      jurek47

      8 lat

      • 1 0

    • 2014-04-14 18:56

      Nie da się zapomnieć...

      Księża:Mikołaj,Gwidon,Mariusz,Ireneusz....Mieli bardzo dobry,kontakt z mieszkańcami.Wiele serca i pracy włożyli dla parafii i wszystkich Oruniaków.Do dziś dzięki nim istnieje,choćby Liga Salezjańska,która po kilku latach wróciła na odbudowany stadion przy ul.Smoleńskiej..

      10 lat

      • 2 0

    • 2013-02-12 13:05

      (1)

      a ksiądz Antoni i ksiądz Irek ........ fajne czasy

      wspomnienie

      11 lat

      • 1 0

      • 2013-02-12 13:58

        fajne czasy i fajni ludzie

        O tak - pamiętam

        melancholia

        11 lat

        • 1 0

  • 2013-02-10 11:11

    Wspomnienie (2)

    Miałam w tym kościółku Komunie Św., bardzo dawne czasy miłe.

    11 lat

    • 41 4

    • 2013-02-10 16:37

      Chyba nie takie dawne. (1)

      Kościół jest parafią dopiero od 1994r., przedtem I komunia odbywała się w kościele św. Ignacego.

      Erich

      11 lat

      • 4 3

      • 2014-02-06 09:29

        ale I komunia była tu już w 70 latach

        .

        oruniak

        10 lat

        • 1 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (31)

Najczęściej komentowane

Były senator skazany na więzienie za znęcanie się nad psem

Były senator skazany na więzienie

Kolejni pomorscy "terytorialsi" złożyli przysięgę

Kolejni Terytorialsi złożyli przysięgę

więcej

Najczęściej czytane