- 1 Zakaz wstępu do lasów w Gdyni przez ASF (322 opinie)
- 2 KO chce w Gdyni dwóch wiceprezydentów (275 opinii)
- 3 4- i 7-latek opuścili mamę. Pojechali do parku (91 opinii)
- 4 Nadal szukają nurka przy Westerplatte (119 opinii)
- 5 Za rok pojedziemy Obw. Metropolitalną (258 opinii)
- 6 "Lex deweloper" pomoże na Przymorzu? (126 opinii)
Nieistniejące cmentarze: jedyne, jakie możemy dziś odwiedzić
Wszystkie wyglądają jednakowo i na pierwszy rzut oka przypominają nagrobki. W latach 2006-2009 postawiono w Gdańsku szesnaście tablic upamiętniających zlikwidowane po wojnie poniemieckie cmentarze. Paradoksalnie nieistniejące cmentarze są jedynymi, jakie możemy odwiedzić podczas tego święta Wszystkich Świętych...
Mowa o poniemieckich cmentarzach, niemal zupełnie zlikwidowanych w pierwszych dekadach po zakończeniu II wojny światowej - a dokładnie na przełomie lat 60. i 70. - i powrocie Gdańska w granice Polski. Dlaczego ówczesne władze podjęły decyzję o likwidacji miejsc, które w naszej kulturze są powszechnie uważane za nienaruszalne?
Wymazanie śladów niemieckiej przeszłości
Oficjalnie, poniemieckie cmentarze potraktowano jako porzucone. Zarastały chwastami i nie było komu pielęgnować nagrobków, gdyż ich bliscy zostali wysiedleni w nowe granice Niemiec. W przypadku wielu mogił upłynął zresztą minimalny okres, jaki musi upłynąć od pochówku, aby można było zlikwidować je zgodnie z prawem. Zarówno ustawa o chowaniu zmarłych i stwierdzaniu przyczyny zgonu z 1932 r., jak i obowiązująca do dziś ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 r. ustaliła wspomniany okres na 20 lat.
Jednak tak naprawdę, celem likwidacji cmentarzy było przede wszystkim usunięcie z przestrzeni publicznej śladów niemczyzny. Tysiące pomników z wyrytymi po niemiecku napisami stały w jaskrawej sprzeczności z tezą o odwiecznie polskim charakterze Ziem Odzyskanych, usilnie lansowanej przez ówczesną propagandę. Należy jednak wspomnieć, że pamięć o okrucieństwach zgotowanych Polakom przez Niemców w okresie okupacji była wciąż żywa i trudno oczekiwać, aby decyzja o likwidacji spotkała się wówczas z powszechnym potępieniem.
Idea upamiętnienia pochowanych na dawnych cmentarzach
Po transformacji ustrojowej w Gdańsku - podobnie zresztą jak w innych miastach wchodzących w skład Ziem Odzyskanych - nieskrępowana debata publiczna o niemieckiej przeszłości przestała być tematem tabu. Co więcej, można nawet mówić o modzie na poznawanie przedwojennej historii miasta, której dobrym przykładem była ogromna popularność wydanej w latach 1996-2006 serii albumów fotograficznych "Był sobie Gdańsk".
Wkrótce pojawiła się także idea upamiętnienia dawnych mieszkańców Gdańska, pochowanych na nieistniejących już cmentarzach. W 1998 r. gdańscy radni wydali uchwałę, w której wyrazili poparcie dla pomysłu społecznego komitetu, który zaproponował postawienie stosownego pomnika. W ten właśnie sposób powstał Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy przy ul. 3 maja w Gdańsku, którego otwarcie miało miejsce w 2002 r.
Dotychczas ustawiono 16 tablic
Kilka lat później pojawił się kolejny pomysł, aby sukcesywnie upamiętnić każdy, nieistniejący cmentarz z osobna. W latach 2006-2009, na terenie dawnych cmentarzy zostało ustawionych przez Gdański Zarząd Dróg i Zieleni łącznie 16 tablic pamiątkowych. Wszystkie mają identyczną formę. Zostały wykonane z granitu i swoim kształtem przypominają dawny nagrobek. Na powierzchniach frontowych - patrząc od góry - zostały wykute kolejno:
- herb Gdańska
- napis w języku polskim, informujący o nazwie cmentarza oraz okresie, w którym funkcjonował
- inskrypcja w języku łacińskim, z reguły cytat z Biblii, opatrzony skrótem źródła wersetu
- napis w języku niemieckim, o treści analogicznej do napisu polskojęzycznego
- fragment współczesnej mapy miasta, na którą naniesiono obrys cmentarza oraz miejsce umiejscowienia tablicy
- informacja o sfinansowaniu z miejskiego budżetu wraz z datą ustawienia tablicy
Pełna lista pamiątkowych tablic
Poniżej prezentujemy listę zlikwidowanych cmentarzy w Gdańsku, na terenie których zostały ustawione pamiątkowe tablice:
- Cmentarz katolicki p.w. św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1893-1956
- Cmentarz ewangelicki p.w. św. Katarzyny przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1870-1956
- Cmentarz ewangelicki Najśw. Marii Panny przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1901-1956
- Cmentarz katolicki p.w. św. Józefa i Św. Brygidy przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1815-1956
- Cmentarz ewangelicki św. Trójcy przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1867-1956
- Stary cmentarz katolicki "Urania" u zbiegu al. Grunwaldzkiej i ul. Kościuszki we Wrzeszczu, czynny w latach ok. 1770-1946
- Cmentarz zespolony p.w. św. Bartłomieja, Jana, Piotra i Pawła przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1860-1956
- Cmentarz ewangelicki Lazaretu i Najświętszej Marii Panny przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1815-1946
- Cmentarz ewangelicki p.w. Bożego Ciała przy ul. 3 maja w Śródmieściu, czynny w latach 1815-1956
- Cmentarz ewangelicki św. Barbary przy ul. Bema na Siedlcach, czynny w latach 1850-1964
- Cmentarz nowy katolicki przy ul. Strzeleckiej w Śródmieściu, czynny w latach 1822-1946
- Cmentarz katolicki w Emaus, po 1920 roku Ewangelicki Cmentarz Zbawiciela przy ul. Starodworskiej na Siedlcach, czynny w latach 1781-1956
- Cmentarz bezwyznaniowy krematoryjny przy ul. Traugutta we Wrzeszczu, czynny w latach 1914-1966
- Cmentarz ewangelicki przy ul. Wyzwolenia w Nowym Porcie, czynny w latach 1869-1947
- Cmentarz ewangelicki przy ul. Cedrowej na Ujeścisku, czynny w latach 1648 - 1961
- Cmentarz ewangelicki p.w. Chrystusa Króla przy ul. Nowotnej na Stogach, czynny w latach 1880-1946
Puste cmentarze w dzień Wszystkich Świętych
Opinie (167) ponad 20 zablokowanych
-
2020-11-01 10:51
Po co (2)
Te propagandowe wtręty o likwidowaniu śladów niemieckiego gdańska ??
- 18 15
-
2020-11-01 14:30
bo taka jest prawda historyczna
- 9 2
-
2020-11-02 14:33
a dlatego
że to jest część dziedzictwa kulturowego i historycznego tej ziemi. Nie tylko sami Polacy tutaj mieszkali i tworzyli . Mieszkali też i tworzyli Niemcy. Część z nich była nacjonalistami ale nei wszyscy. Tylko to się w głowie nie mieści nacjonalistom
- 3 0
-
2020-11-01 10:53
Na ul. Słowackiego na przeciwko stacji BP (3)
Jest cmentarz przed kościołem. Zapraszam na tyły kościoła do lasu. Ile tam jest porozwalanych grobów. I to kościół katolicki nie zabdal o groby wiernych. Za młodu można było znaleźć tam mnóstwo kości i czaszek, kiedy kościół był w remoncie (w sumie trwa to do dziś)
- 30 1
-
2020-11-01 13:14
Bo jeśli wierni tego nie sfinansują, to kościół palcem nie kiwnie. Nie po to gromadził fortunę, by ją w jakikolwiek sposób uszczuplać. Parafie to samofinansujące się jednostki. Dopóty dach przecieka, dopóki wierni nie zrzucą się na jego naprawę.
- 4 1
-
2020-11-01 13:23
Brak szacunku
Kiedyś przyjechała koparka, wykopała kilka grobów, gdzie księdzu zbudowano garaże !!!
- 5 0
-
2020-11-02 18:36
Niektórzy twierdzą
że przez zniszczenie starego, ceglanego kościółka i cmentarza, ten obecny kościół nigdy nie będzie ukończony.
- 1 0
-
2020-11-01 10:55
na cmentarzu, a nie jak znany polityk napisał:"cmętarz", (1)
katolickim w Sopocie do późnych lat osiemdziesiątych były stare ponazist...., och, przepraszam: jakie ponazistowskie?, poniemieckie groby, zwykle dosyć ładne, choć zaniedbane. Nikt ich nie usuwał, chyba, że rodzina zmarłego przerabiała na bardziej współczesne. Katolicy dbali o tradycję, uszanowali pochowanych, mimo, że byli z narodu nazis..., jakiego nazistowskiego?, niemieckiego, który tyle dokuczył Polakom. Cmentarze komunalne były w latach 60/70-tych celem degermanizacji, nigdy katolickie.
- 11 9
-
2020-11-01 11:02
Tak się składa, że naziści byli katolikami! Pamiętasz jaką mieli inskrypcję na pasach!
- 6 2
-
2020-11-01 11:00
(2)
Super pomysł z tymi nagrobkami. Swoją drogą ciekawe kiedy znikną współczesne cmentarze? Nic nie jest wieczne.
- 16 1
-
2020-11-01 15:27
Dokładnie. Za 100 lat po Łostowickim tylko tabliczka i park zostanie.
- 2 1
-
2020-11-01 18:02
Max 100 lat. Chyba , ze obca narodowosc nas przehmie to i szybciej
- 2 1
-
2020-11-01 11:05
prolife
- 0 7
-
2020-11-01 11:14
PISiaki otwierajcie cmentarze!
- 13 13
-
2020-11-01 11:25
Opinia wyróżniona
Piaśnica (5)
Dzisiaj można odwiedzić wielki cmentarz w lesie piaśnickim ,gdzie w 1939r. hitlerowcy zamordowali ok. 12 tyś. Polaków.W lesie jest pomnik, są groby pomordowanych,można zapalić znicz,podumać i pospacerować po lesie,skoro na inne cmentarze nam wejść nie wolno.
- 84 0
-
2020-11-01 19:17
Bylam tam kilka razy to takie miejsce zadumy,cisza i tylko ptaki slychać
- 10 0
-
2020-11-01 19:59
to samo w Granicznej Wsi
- 6 0
-
2020-11-01 20:33
Hitlerowcy... W sumie wymordowali pewnie jakieś 100.000 Polaków - Selbstschutz -niemiecka samoobrona -Volskdojcze
I o tym trzeba kręcić filmy za pieniądze Polaków.
Poszukajcie wspomnień w internecie o tych mordach. Dzieciom głowy rozbijali o pnie drzew...- 3 0
-
2020-11-01 21:21
Większość ofiar Piaśnicy to Niemcy
- nieuleczalnie psychicznie chorzy, zamordowani przez nazistów (przeważnie niemieckiego pochodzenia) w 1939 roku. Zwożono ich do miejsca stracenia z zakładów w całych północnych Niemczech. Prócz tego zostali tam rozstrzelani Polacy - osoby uznane przez nazistów za zagrożenie.
- 5 7
-
2020-11-02 12:57
Szpęgawsk
Podobne miejsce jest w Szpęgawsku pod Starogardem Gdańskim.
- 2 0
-
2020-11-01 11:52
Ja spełnilem swoją powinność i poszedłem na groby. (3)
Wszedlem przez płot od strony ul AK. Przy glownym wejsciu cm łostowickiego stoi straż miejska.
- 12 9
-
2020-11-01 12:06
(2)
Konfederacja coście tak cicho...
- 2 3
-
2020-11-01 14:18
Cały czas jesteśmy głośni, a Wy dalej korki w uszach i klapki na oczach. (1)
- 1 3
-
2020-11-01 18:22
i maski na pyskach...
- 1 1
-
2020-11-01 12:06
to moze ja pomazemy w obronie praw czlowieka?
- 0 10
-
2020-11-01 12:19
1. XI.
A co z kirkutami? Tylko ten w Sopocie w jako takim stanie. Ot katolicka ideologia.
- 12 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.