• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Nowe centrum Południa. Czy z chaosu narodzi się przemyślana przestrzeń miasta?

Krzysztof Koprowski
14 kwietnia 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (174)
  • Pętla tramwajowo-autobusowa Ujeścisko to obecnie jedyny urządzony fragment Centrum Południe.
  • Pętla tramwajowo-autobusowa Ujeścisko to obecnie jedyny urządzony fragment Centrum Południe.
  • Pętla tramwajowo-autobusowa Ujeścisko to obecnie jedyny urządzony fragment Centrum Południe.
  • Ulica Piotrkowska oraz charakterystyczne częściowo zbudowane półkole Centrum Południe.

Jak powinno wyglądać Centrum Południe i jaką rolę powinno pełnić to miejsce w sąsiedztwie pętli tramwajowo-autobusowej UjeściskoMapka? Te pytania przewijały się podczas dyskusji, będącej wstępem do konkursu studialnego koncepcji zagospodarowania i opracowania nowego planu. Obecnie jednak zamiast bazować na konkretnych ustaleniach, trzeba kluczyć w mglistych i nieustannie zmieniających się wizjach rozwoju Gdańska.



Czy wierzysz, że Centrum Południe będzie atrakcyjną częścią Gdańska?

Historia utworzenia Centrum Dzielnicy Urbanistycznej Gdańsk Południe (w jej skład wchodzą m.in. Chełm, Orunia Górna, Ujeścisko, Łostowice, Zakoniczyn, Jasień, Maćkowy) sięga głębokich lat PRL-u, kiedy zaczęto wkraczać z zabudową na Górny Taras.

- Dzielnica Gdańsk Południe, rozciągająca się pierwotnie na obszarze od Chełmu aż po Pruszcz Gdański, miała liczyć 250 tys. mieszkańców [Gdańsk współcześnie liczy ok. 486 tys. mieszkańców - dop. red.]. Była zaprojektowana w sposób przemyślany, w dużym centrum w samym środku dzielnicy, mniejszymi centrami dzielnicowymi oraz ośrodkami usług podstawowych w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej, możliwie blisko mieszkańców - wspominał podczas środowej dyskusji arch. Paweł Kowalski, prezes SARP o. Wybrzeże, zaangażowany w projektowanie Południa na przełomie lat 70 i 80.
Trójmiasto roku 2020: autostrady i kilka linii SKM. Wizja aglomeracji sprzed pół wieku Trójmiasto roku 2020: autostrady i kilka linii SKM. Wizja aglomeracji sprzed pół wieku

Granice opracowania koncepcji Centrum Południe. Granice opracowania koncepcji Centrum Południe.

Plan ratunkowy dla centrum dzielnicowego Południa



Przestawienie gospodarki mieszkaniowej na model deweloperski z wyjątkowo liberalnym podejściem planistycznym sprawiło, że Południe stało się jednym z najbardziej chaotycznie zabudowanych obszarów nie tylko w Trójmieście, lecz także w skali całej Polski.

Teraz, gdy w samym środku Południa wciąż pozostaje obszar zarezerwowany pod jego największe centrum dzielnicowe, urzędnicy próbują wdrażać plan ratunkowy - bardziej o charakterze politycznym niż urbanistycznym.

Tym pomysłem jest utworzenie parku Południowego z resztek działek gminnych, które ze względu na przeciągający się dekadami proces planistyczny przeistoczyły się samoistnie z terenów rolniczych i nieużytków w zieleń z zadrzewieniami.

W tzw. międzyczasie z obszaru Centrum wyłączoną część północnąMapka, którą przeznaczono pod zajezdnię tramwajową, pierwotnie planowaną na ogrodach działkowych przy al. Adamowicza (w przyszłości budowę nowej zajezdni rozważano także przy ul. Marynarki Polskiej lub/i węźle Czerwony Most).

Rozkłady komunikacji miejskiej w Trójmieście


Mieszkańcy zawsze na przegranej pozycji. Planowanie przestrzenne w Polsce to farsa Mieszkańcy zawsze na przegranej pozycji. Planowanie przestrzenne w Polsce to farsa
Krok do budowy nowej zajezdni na południu Gdańska Krok do budowy nowej zajezdni na południu Gdańska

Niekończąca się lista postulatów i marzeń w jednym miejscu



Na obrzeżach przyszłego parku i obszarach o mniejszych walorach przyrodniczych planuje się natomiast umiejscowić wszystkie możliwe funkcje usług publicznych, które są de facto próbą nadrobienia zaległości w tym zakresie na całym obszarze Południa. Obecnie w planach jest lodowisko, pływalnia oraz obiekt oświaty (np. liceum, biblioteka).

Na spotkaniu mieszkańcy postulowali ponadto budowę wielkiego centrum sportowego z pełnowymiarowymi boiskami, których brakuje w tej części Gdańska oraz hali do uprawiania sportów walki.

Zwracano uwagę także na potrzebę wzmocnienia funkcji handlowo-usługowej (w tym uwzględnienie przestrzeni dla drobnych kupców) oraz... brak pubów, który zmusza mieszkańców do podróży do odległego Śródmieścia.

- Lokalizacja Centrum wpisuje się w ideę miasta krótkich odległości. W zasięgu 15 minut pieszo zamieszkuje obecnie 10 tys. osób, a docelowo będzie ich 20 tys. W zasięgu 10-minutowej podróży rowerem mieszka 70 tys. osób, a docelowo będzie ich 100 tys. - wylicza Agnieszka Ostrzycka, kierownik Zespołu Urbanistycznego Południe w Biurze Rozwoju Gdańska.
Zmienisz łyżwy na klapki. Basen i lodowisko pod jednym dachem Zmienisz łyżwy na klapki. Basen i lodowisko pod jednym dachem
  • Układ transportowy w rejonie Centrum Południe prezentowany w środę przez BRG.
  • Nieaktualna koncepcja Centrum Południe z 2011 r. autorstwa BRG.
  • Nieaktualna koncepcja Centrum Południe z 2011 r. autorstwa BRG.
  • Nieaktualna koncepcja Centrum Południe z 2011 r. autorstwa BRG.

Niesprecyzowany układ transportowy w sąsiedztwie



Problemem Centrum Południe jest jednak nie tylko zmieniająca się sytuacja gospodarczo-polityczna i podejście urbanistyczne, ale także mgliste, nieokreślone wizje transportowe:
  • pierwotnie przez rejon ten miała przechodzić linia SKM Południe, ale ostatecznie zrealizowano w miejsce szlaku kolejowego osiedle Lawendowe Wzgórza,
  • nowa wizja SKM (PKM) wykorzystuje rezerwę Nowej Bulońskiej Południowej (ul. Lawendowe WzgórzeMapka), która jeszcze niedawno miała być wykorzystana pod trasę tramwajową i drugą jezdnię,
  • wizja północnej odnogi PKM Południe jest inaczej wrysowana w koncepcję Biura Rozwoju Gdańska niż w Strategii 2030 czy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej,
  • obecny na spotkaniu Piotr Grzelak, zastępca prezydent Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji, przyznał że szanse na realizację północnej odnogi SKM (PKM) są niewielkie ze względu na niskie obciążenie komunikacyjne szlaku, więc tramwaj wydaje się bardziej rozsądnym rozwiązaniem,
  • przekrój wspomnianej ul. Nowej Bulońskiej Południowej był pierwotnie przewidziany jako cztery pasy z tramwajem, a został zrealizowany jako jedna jezdnia dwupasowa z tramwajem,
  • w śladzie ul. Nowej Jabłoniowej planowano pierwotnie realizować tramwaj, po czym z niego zrezygnowano na rzecz buspasów, zaś obecny na spotkaniu Maciej Lisicki, prezes spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje, zapowiedział że nowa zajezdnia będzie tak rozplanowana, aby w bliżej nieokreślonej przyszłości ewentualnie wrócić do pomysłu tramwaju,
  • ul. Nowa Unruga w koncepcjach planistycznych miała być czteropasowa, podczas gdy obecnie rozważa się ulice o uspokojonym ruchu i zawężonym przekroju,
  • ul. Nowa Warszawska powstała wyłącznie jako trasa tramwajowa i nie wiadomo czy kiedykolwiek powstanie układ drogowy (rezerwa terenu przewiduje aż cztery pasy ruchu),
  • pętla tramwajowo-autobusowa Ujeścisko miała powstać w narożniku skrzyżowania Lawendowe Wzgórze - Warszawska, lecz ostatecznie "rozciągnięto" ją wzdłuż ul. Warszawskiej, odcinając tym samym ul. Warszawską od części południowej Centrum.

Artykuł z 2014 r. Czy Gdańsk Południe zyska własne centrum? Artykuł z 2014 r. Czy Gdańsk Południe zyska własne centrum?
Artykuł z 2021 r. Gdańsk prezentuje wizję rozwoju komunikacji miejskiej do 2042 r. Artykuł z 2021 r. Gdańsk prezentuje wizję rozwoju komunikacji miejskiej do 2042 r.
Założenia projektu architektoniczno-krajobrazowego parku Południowego zaprezentowane w marcu br. podczas seminarium "Zieleń i Woda. Projekty dla Gdańska". Założenia projektu architektoniczno-krajobrazowego parku Południowego zaprezentowane w marcu br. podczas seminarium "Zieleń i Woda. Projekty dla Gdańska".

Park Południowy to wciąż wielka niewiadoma



Dodajmy do tego brak szczegółowej wizji parku Południowego, w zakresie którego nie wiadomo:
  • jaką będzie pełnił rolę w przestrzeni - czy zagospodarowanie parku będzie przyciągać wyłącznie mieszkańców sąsiednich dzielnic czy - wzorem parku Oliwskiego - z całej aglomeracji oraz turystów spoza regionu,
  • jaka będzie myśl przewodnia zagospodarowania - czy będzie to park o naturalnych walorach krajobrazowych czy kształtowanych ręką człowieka (i w jakim stopniu),
  • czy park będzie ukierunkowany na prezentację zieleni (czy będzie zmierzać w kierunku ogrodu botanicznego lub ośrodka edukacji ekologicznej) czy będzie kreowany jako miejsce do uprawiania sportu (i jakich form sportu) w otoczeniu zieleni?

Dyskusja poświęcona Centrum Południe zorganizowana przez Biuro Architekta Miasta odbyła się w szkole podstawowej nr 6 przy ul. Lawendowe Wzgórze. Dyskusja poświęcona Centrum Południe zorganizowana przez Biuro Architekta Miasta odbyła się w szkole podstawowej nr 6 przy ul. Lawendowe Wzgórze.

Czy z chaosu może narodzić się porządek i ład urbanistyczny?



Czy w takim chaosie planistyczno-decyzyjnym istnieje szansa na stworzenie przemyślanego centrum dzielnicy? Zdaniem urzędników i władz miasta jest to jak najbardziej możliwe.

- Za miesiąc zaprezentujemy koncepcję parku Południowego, gdzie będą wskazane konkretne funkcje w tym terenie - zapowiada Piotr Grzelak. - Zmieniamy podejście w planowaniu przestrzennym. Najpierw chcemy rozmawiać z mieszkańcami, a potem ogłaszać konkurs architektoniczno-urbanistyczny i rozstrzygać w planie, jakie funkcje powinny być wdrażane.
- Nie chcemy, aby wizja Centrum była zdefiniowana wyłącznie w sposób ekspercki, ale także wsłuchując się w głosy mieszkańców, społeczników, rad dzielnic - dodaje prof. Piotr Lorens, architekt miasta Gdańska. - Zebrane opinie będą wytycznymi do programu funkcjonalno-przestrzennego i przedmiotem kompleksowego zaprojektowania tego obszaru.

Urzędnicy do końca kwietnia czekają na uwagi mieszkańców



Uwagi i propozycje dotyczące Centrum Południa można nadsyłać do końca kwietnia br. na adres Biura Architekta Miasta: city.arch@gdansk.gda.pl

W oparciu o głosy mieszkańców planowane jest przeprowadzenie konkursu architektoniczno-urbanistycznego na koncepcję Centrum Południe. Na bazie wybranego projektu powstaną w kolejnym etapie zapisy nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz opracowywany zostanie model realizacji Centrum.

Nowe mieszkania zbudowane przez miasto na Południu i w Letnicy Nowe mieszkania zbudowane przez miasto na Południu i w Letnicy

Miejsca

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (174)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane