Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Co zamiast projektu Nowego LOT-u? Dwie przeciwstawne wizje

Ewa Budnik
25 listopada 2017 (artykuł sprzed 6 lat) 
Opinie (355)
Najnowszy artykuł na ten temat Zobacz wnętrza hotelu Danziger Hof. Pochodzą z broszury reklamowej
Propozycję KD Kozikowski Design krytycy atakują zazwyczaj z dwóch stron: jedyni oczekują odbudowania hotelu Danziger Hof, inny domagają się architektury ikonicznej, która stanie się symbolem miasta (jak nowa filharmonia w Hamburgu). Propozycję KD Kozikowski Design krytycy atakują zazwyczaj z dwóch stron: jedyni oczekują odbudowania hotelu Danziger Hof, inny domagają się architektury ikonicznej, która stanie się symbolem miasta (jak nowa filharmonia w Hamburgu).

Propozycję KD Kozikowski Design krytycy atakują zazwyczaj z dwóch stron: jedyni oczekują odbudowania hotelu Danziger Hof, inny domagają się architektury ikonicznej, która stanie się symbolem miasta (jak nowa filharmonia w Hamburgu).

fot. archiwalne/Ewa Budnik

Krytycy projektu, który zdobył drugą nagrodę w konkursie na następcę budynku LOT-u, dzielą się na dwie kategorie: tych, którzy domagają się odbudowy hotelu Danziger Hof i tych, którzy domagają się w tym miejscu odważnej, nowoczesnej architektury. Pokazujemy więc, o czym marzą przedstawiciele obu grup.



Jaka powinna być przyszłość zabudowy przy Wałach Jagiellońskich?

Dyskusja o następcy stojącego przy Wałach Jagiellońskich budynku LOT trwają nieprzerwanie od momentu, gdy ogłoszono wyniki konkursu architektonicznego na jego następcę, czyli od połowy października.

Czytaj także: Nowy budynek LOT będzie miał nowoczesną architekturę

W tej sprawie głos zajęli już wszyscy: inwestor, autor najwyżej ocenionej pracy, sędziowie konkursowi, historycy sztuki, architekci. Także mieszkańcy Trójmiasta, którzy pod naszymi artykułami na ten temat regularnie zostawiają dziesiątki, a nawet setki opinii na ten temat.

Ponieważ nie powstał jeszcze projekt budowlany i nie wydano pozwolenia na budowę, wszystkie dyskusje mają sens. Skończy się on dopiero w momencie, gdy inwestor twardo powie: "buduję".

Wydaje się, że krytyków projektu powstałego w pracowni Kozikowski Design, który - jak wynika z deklaracji inwestora - ma największą szansę na realizację, można z grubsza podzielić na dwie kategorie:

  1. tych, którzy chcieliby odbudowania w tym miejscu dawnego hotelu Danziger Hof
  2. tych, którzy woleliby w tym miejscu zobaczyć odważną, nowoczesną architekturę.

Zobaczmy, czego pragną i jedni, i drudzy.

Pół wieku, które zapadło w pamięć

Hotel Danziger Hof (czyli Gdański Dwór), za rekonstrukcją którego opowiada się wielu zwykłych mieszkańców Gdańska, wybudowany został pod koniec XIX wieku, w 1898 r.

Otworzenie czytelnej od strony Wałów Jagiellońskich kompozycji: Brama Wyżynna otoczona dwoma proporcjonalnie porównywalnymi budynkami jest jednym z założeń istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego. Ilustracja ze zbiorów Mirosława Baski. Otworzenie czytelnej od strony Wałów Jagiellońskich kompozycji: Brama Wyżynna otoczona dwoma proporcjonalnie porównywalnymi budynkami jest jednym z założeń istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego. Ilustracja ze zbiorów Mirosława Baski.

Otworzenie czytelnej od strony Wałów Jagiellońskich kompozycji: Brama Wyżynna otoczona dwoma proporcjonalnie porównywalnymi budynkami jest jednym z założeń istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego. Ilustracja ze zbiorów Mirosława Baski.

Okazały gmach stanął przy zupełnie nowym ciągu komunikacyjnym powstałym na zasypanej miejskiej fosie. Został zaprojektowany przez pracownię z Berlina - pod kierownictwem architekta Carla Gause.

Okazała bryła hotelu zajęła miejsce po lewej stronie od Bramy Wyżynnej. Obiekt nie był wyższy niż sąsiednia Wieża Więzienna zespołu Katowni, swoją skalą komponował się też ze stojącym od 1906 roku po prawej stronie Bramy Wyżynnej gmachem Banku Rzeszy (dziś budynek Narodowego Banku Polskiego). W jego parterze, częściowo pod arkadami, funkcjonowały lokale gastronomiczne i usługowe, wyżej hotel.

Bogato zdobiona elewacja Danziger Hof nawiązywała do gdańskich kamieniczek. W latach 30. XX w Brytyjsko-Polski Bank Handlowy dobudował od strony dzisiejszych Wałów Jagiellońskich dodatkową część, która wypaczyła oryginalną bryłę. Bogato zdobiona elewacja Danziger Hof nawiązywała do gdańskich kamieniczek. W latach 30. XX w Brytyjsko-Polski Bank Handlowy dobudował od strony dzisiejszych Wałów Jagiellońskich dodatkową część, która wypaczyła oryginalną bryłę.

Bogato zdobiona elewacja Danziger Hof nawiązywała do gdańskich kamieniczek. W latach 30. XX w Brytyjsko-Polski Bank Handlowy dobudował od strony dzisiejszych Wałów Jagiellońskich dodatkową część, która wypaczyła oryginalną bryłę.

zdjęcie z portalu fotopolska.eu

Elewacja budynku była niezwykle bogato zdobiona w modnym ówcześnie stylu neorenesansowym, a dekoracje nawiązywały do gdańskich kamieniczek. Formę dachu rozrzeźbiały lukarny, a elewacje zdobne wykusze. Otoczone bogatymi balustradami balkony wsparte były na równie dekoracyjnych podporach z maszkaronami i płaskorzeźbami. Wyraźnie zarysowany był rytm zdobionych okien.

Gazetowa zapowiedź otwarcia hotelu z 1898 roku. Gazetowa zapowiedź otwarcia hotelu z 1898 roku.

Gazetowa zapowiedź otwarcia hotelu z 1898 roku.

zdjęcie z portalu fotopolska.eu

Warto uświadomić sobie, że Danziger Hof usytuowany był przy niezbyt ruchliwej drodze, a przede wszystkim przy miejskim placu, na którym, otoczony przestrzenią, stał pomnik cesarza Wilhelma I Hohenzollerna (króla Prus i cesarza Niemiec). W całości ten układ jest dzisiaj nie do odtworzenia.

Wytyczne konkursu: ma być grzecznie

A czego oczekują zwolennicy nowoczesnej i odważnej zabudowy? Bez nadużywania słowa "ikona", wydaje się, że oczekują architektury niebanalnej, takiej która będzie na tyle charakterystyczna, by turyści robili tu sobie zdjęcia, a mieszkańcy umawiali się "pod [i tu miejsce na nową nazwę budynku]".

Pracownie architektoniczne, które zdecydowały się wziąć udział w konkursie organizowanym przez właściciela terenu, na którym stoi LOT, nie mogły pozwolić sobie na puszczenie wodzy fantazji. Ograniczał je regulamin i zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Przyjęcie rozwiązań nie uwzględnionych w planie możliwe było tylko w zakresie przedłużenia tunelu pod ulicą Wały Jagiellońskie w kierunku Złotej Bramy oraz zlokalizowania tymczasowego wjazdu do garażu podziemnego - do czasu wybudowania parkingu podziemnego pod Targiem Węglowym. To oznacza, że inwestor rozważał więc wystąpienie z wnioskiem o zmianę planu.

Tymczasem jury oceniając prace, które brały udział w drugim etapie restrykcyjnie sprawdzało zgodność proponowanej zabudowy z istniejącym planem.

Najistotniejsze dla architektów było wkomponowanie architektury w otoczenie istniejącego budynku LOT.

Po pierwsze wpisanie się w nieistniejący od czasów II Wojny Światowej układ tzw. przedbramia. Budynki te przed wojną stały przy reprezentacyjnym placu z pomnikiem. Teraz w tym miejscu przebiega ruchliwa miejska arteria. Może więc warto byłoby się zastanowić nad tym czy aby na pewno restrykcyjne dążenie do odtworzenia proporcji przywróci temu miejscu od lat zaburzoną proporcję i czy w ogóle jest to potrzebne.

Po drugie materiałowo architekci nawiązywali do czerwonej cegły z której zbudowane są Katownia, Bractwo św. Jerzego i budynek banku oraz piaskowca, którym obłożona jest brama Wyżynna i Teatr Wybrzeże. Trudno wyobrazić sobie, aby wojewódzki konserwator zabytków zgodził się w tym miejscu na dominację innego, bardziej nowoczesnego materiału.

Ikony zawsze łamią schematy

A jednak w Europie (nie wychodźmy poza Stary Kontynent) znane są przypadki wychodzenia poza narzucone schematy myślenia. Poniżej zebraliśmy kilkanaście przykładów nowoczesnych budynków europejskich, które powstały w dużych miastach i w otoczeniu architektury zabytkowej

5
  • <b>Belgia. Antwerpia. The Port House.</b> Przekształcenie i nadbudowa oryginalnego budynku straży pożarnej w nową siedzibę portu. Projekt Zaha Hadid.
  • <b>Glasgow. Riverside Museum od Transport.</b> Projekt Zaha Hadid.
  • <b>Mediolan. Bosco Vertical.</b> Dwa mieszkalne budynki mają wysokość 111 i 76 metrów. Budynki są ekologiczne. Posadzono tu 730 drzew i tysiące innych roślin. Projekt Boeri Studio.
  • <b>Londyn. 30 St Mary Axe.</b> Wieżowiec znajdujący się w City of London, głównej dzielnicy finansowej Londynu. Został zaprojektowany przez Normana Fostera. Rozpoznawalny jest nie tylko jego kształt, ale także dynamiczna elewacja.
  • <b>Szczecin. Filharmonia (na pierwszym planie - pod placem - Centrum Dialogu Przełomy.</b> Budynek ma przypominać szczyt góry lodowej. Przechodniów oburza albo zachwyca. Projekt Estudio Barozzi Veiga.

Belgia. Antwerpia. The Port House. Przekształcenie i nadbudowa oryginalnego budynku straży pożarnej w nową siedzibę portu. Projekt Zaha Hadid.

Zaha-Hadid.com/fot. Helene Binet


Podkreślmy: pokazane tu budynki nie są propozycją tego, co powinno stanąć w miejsce budynku LOT, lecz próbą pokazania, że w wielu miastach taka architektura jest nie tylko akceptowana, ale wręcz pożądana.

7
  • Odbudowywany Zamek Miejski w Berlinie (niedaleko Wyspy Muzeów) zostanie oddany do użytkowania w 2019 roku. Trzy jego fasady są rekonstruowane, jedna współczesna.
  • <b>Hamburg, Hafen City.</b> Filharmonia nad Łabą. Wielofunkcyjny obiekt nad rzeką Łabą, w miejscu całkowicie zniszczonego w czasie II wojny światowej spichlerza. Pomysłodawcami przebudowy spichlerza byli architekt Alexander Gerard i historyczka sztuki Jana Marko. Po odrzuceniu pomysłu przez władze miasta oboje uzyskali wsparcie architekta Jacques'a Herzoga, który naszkicował też pierwszy zarys bryły budowli z nadbudową w kształcie fali albo żagla. Jego biuro zaprojektowało znajdującą się wewnątrz salę koncertową. Budynek ma 110 m wysokości.
  • <b>Herford, Niemcy. Muzeum Sztuki Współczesnej MARTa.</b> Charakterystyczny budynek stanął na działce pomiędzy secesyjnymi kamienicami. Projekt Frank Gehry.
  • <b>Londyn. Ratusz miejski.</b> Budynek stanął nad brzegiem Tamizy w sąsiedztwie zabytkowego mostu Tower Bridge. Projekt Norman Foster.
  • <b>Paryż. Budynek Muzeum Fundacji Louisa Vuittona w Lasku Bulońskim.</b> Projekt Frank Gehry.
  • <b>Rotterdam. Markthal.</b> Hala targowa w centrum miasta. Powyżej biura i mieszkania. Projekt MVRDV.
  • <b>Rzym. Muzeum Sztuki Nowoczesnej MAXXI.</b> Przestrzeń budynku wewnątrz jest równie "skomplikowana" jak jego bryła na zewnątrz. Projekt Zaha Hadid.

Odbudowywany Zamek Miejski w Berlinie (niedaleko Wyspy Muzeów) zostanie oddany do użytkowania w 2019 roku. Trzy jego fasady są rekonstruowane, jedna współczesna.

wizualizacja www.francostella.eu

Zobacz także

Budynek LOT-u. Co zamiast niego? (47)

Opinie (355) ponad 10 zablokowanych

  • 2017-11-25 19:59

    Danziger Hof (3)

    Mamy jedyną może i niepowtarzalną już okazję aby uratować coś z ducha starego Gdańska. Tak mało go zostało. Takie szkarady jak Teatr Szekspirowski ECS Forum Gdańsk na zawsze go niszczą. Czy ktoś z odrobiną oleju w głowie myśli, że turyści będą sobie robić fotki np pod wspaniałym centrum handlowym jakich tysiące na świecie czy pod taką perełką architektury jak Danziger Hof. Straciliśmy już tyle, że uratujmy choć to jedno miejsce. To co teraz mamy to i tak może 10% tego co mieliśmy, skorzystajmy więc z okazji aby było to 11%. Architekci opamiętajcie się Gdańsk to nie Las Vegas. Zamek miejski w Berlinie to dobry przykład 80% rekonstrukcji i 20% nowego, pójdzmy tym przykładem!!!

    Lukas

    6 lat

    • 54 10

    • 2017-11-25 20:08

      Perełka architektury? Proszę...

      6 lat

      • 3 6

    • 2017-11-25 20:14

      nie Danziger Hof (1)

      Danziger Hof nie był nigdy "perełką architektury" a już z pewnością nie będzie jego rekonstrukcja! To był typowy przykład architektury historyzującej końca XIX wieku, gdy była moda na wszelkie style neo-: neogotyk, neoklasycyzm, w tym wypadku neorenesans holenderski. Świadczyło to o kryzysie architektury i swoistej dekadencji. Wiele takich podobnych budynków zbudowano w miastach niemieckich, holenderskich – choćby budynek Rijksmuzeum w Amsterdamie. Wbrew temu co piszesz, tym turystów nie zachwycimy, tak jak nie zachwycają także nas neogotyckie kościoły. Turyści mają to u siebie. I właśnie niewątpliwie częściej sfotografują budynek ECS-u.
      W miejscu LOTu powinna powstać dobra architektura współczesna, twórczo nawiązująca do historycznego dziedzictwa Gdańska.

      m

      6 lat

      • 9 8

      • 2017-11-29 01:31

        Nie ma co.....

        Patrząc na ,,skorodowany" ECS nawracają mi epizody depresji. Dajcie spokój.

        Kobieta

        6 lat

        • 0 0

  • 2017-11-25 19:59

    Przestańcie płakać za Danzigiem, którego nie ma i już nigdy nie będzie (17)

    Należy iść do przodu, budować nowe funkcjonalne i nowoczesne miasto.

    6 lat

    • 23 59

    • 2017-11-25 20:55

      (7)

      Nie rozumiesz że dawny hotel, brama i obecny bank miały spójność architektoniczną

      6 lat

      • 9 5

      • 2017-11-25 21:16

        i to jest powód, dla którego mamy wciąż powielać te kiczowate neorenesansowe klocki? (6)

        6 lat

        • 6 9

        • 2017-11-26 08:47

          To jest powód,

          dla którego mamy utrzymać harmonię architektoniczną!

          i tylko tyle, albo aż tyle

          6 lat

          • 5 2

        • 2017-11-26 12:26

          (4)

          Kiczowate to jest stawianie szkła obok XVI i XVII wiecznych zabytków.

          6 lat

          • 5 3

          • 2017-11-26 12:55

            Na przykład w Wiedniu mają inne zdanie na ten temat (3)

            poza tym ewentualny odbudowany hof nie miałby nic wspólnego z zabytkami

            6 lat

            • 3 2

            • 2017-11-26 14:35

              I to ma być argument? (2)

              Bo w Wiedniu?

              lol

              6 lat

              • 4 0

              • 2017-11-26 20:43

                Tam nikomu nie przeszkadza szkło obok zabytków (1)

                i tak bo w Wiedniu. Gdańsk przy Wiedniu to żałosne powiatowe pierdziszewo

                6 lat

                • 0 4

              • 2017-11-29 01:37

                Wstań z kolan.

                W XVI wieku Gdańsk był jednym z najbogatszych miast Europy. Król polski pożyczał od kupców gdańskich kasę na zaciężnych do wojny. Gdansk miał własną jednostkę monetarna,, mennice. Poczytaj, historia tego miasta zasługuje na poważne traktowanie, chociażby w temacie, co wybudować na początku Drogi Królewskiej obok historycznej Bramy Wyżynnej. Dobranoc.

                Cylia

                6 lat

                • 1 0

    • 2017-11-25 22:40

      za Danzigiem płaczą najwięcej półfaszyści i półidoci (2)

      z PISu i Kukizu i garstka skretyniałych onanistów nad szkodliwymi albumami Tuska któremu, hehehe, HAHAHAHHAHAHA, uwaga!, uwaga!!!, nie podobała się odbudowa miasta i roił i remontach spalonych historyzmów :D :D :D

      Takie idiozymy serio szły w mediach

      6 lat

      • 4 9

      • 2017-11-26 19:26

        Rocznik 74', a więc nie faszysta i apolityczny, więc z żadnej goo*nianej partyjki politycznej. (1)

        I też płaczę za tamtą architekturą, która znam tylko z zachowanych archiwaliów. Była piękna. To, co dzieje się obecnie to morderstwo śródmieścia Gdańska porównywalne z działaniami Armii Czerwonej w 1945 r. Obecnie budowane tam budynki nawet nie są tylko brzydkie, one są potwornie szkaradne i z pretensjonalnymi nazwami, kompletnie obcymi Gdańskowi (np. hilton, puro, deoplazo-rzeźnia na Wyspie Spichrzów, czy forum Radunia).

        Gdańszczanin

        6 lat

        • 3 2

        • 2017-11-26 20:41

          Radunia obcą nazwą? Ech...

          Jasne nabudujmy sobie pseudozabytków żałośnie imitujących przedwojenną architekturę i udawajmy, że jesteśmy takim fajnym juropejskim miastem...

          6 lat

          • 0 2

    • 2017-11-25 22:56

      to zbuduj ale gdzies indziej na pustej dzialce (5)

      kto broni ci zalozyc nowqczesne miasto i przekonac ludzi by tam zamieszkali?

      6 lat

      • 7 4

      • 2017-11-26 01:08

        a kto ci broni założyć gdzieś na pustej działce Freie Stadt Danzig? (4)

        czasy szczytujących na widok firera w kabriolecie dancygierów, na szczęście już nie wrócą

        6 lat

        • 3 5

        • 2017-11-26 03:18

          (3)

          Nikt tobie nie radzi co masz zrobić ze swoim pastwiskiem na wsi, jeśli chodzi o moje miasto, podkreślam moje to daruj sobie te swoje pseudo historyczne wypowiedzi,zaś swoje mądrości przekazują zebraniach wiejskich
          kto co ma sobie założyć sloikom dziękujemy.

          OnP @8

          6 lat

          • 4 3

          • 2017-11-26 12:56

            miasto tak samo twoje jak i moje (2)

            a teksty o słoikach sobie daruj, bo trafiłeś kulą w płot. i na nic twój skowyt, dancyg już na szczęście nie wróci

            6 lat

            • 1 2

            • 2017-11-26 14:37

              Bredzisz. (1)

              niestety

              6 lat

              • 0 3

              • 2017-11-26 15:04

                to przekonaj mnie, że wróci dancygierze od siedmiu boleści

                6 lat

                • 1 0

  • 2017-11-25 20:06

    Jedyna okazja żeby poszeżyć starówkę (4)

    jest właśnie teraz , odbudowanie Danziger Hof , bo potem już przez długie lata nikt nie odważy się zburzyć tych betonowych kloców aby odtwarzać starą zabudowę !!! To jedno z niewielu miejsc gdzie można by odtwarzać stare budynki , przecież nie na Zaspie czy Zaborni !!!!! Budujcie te "nowoczesne wizje" ale właśnie tam gdzie pasują do otoczenia !!! pzdr :))

    6 lat

    • 41 7

    • 2017-11-25 20:14

      (3)

      poszeżyć? a w jakim to języku? starówkę? a którą? warszawską?

      6 lat

      • 4 5

      • 2017-11-25 20:40

        (2)

        Jeśli rozumiesz tylko przez "rz" i nie rozumiesz ludzkich potknięć to pogadaj sobie na innym forum ;(

        6 lat

        • 5 4

        • 2017-11-25 20:44

          (1)

          Zamiast pouczać innych, kup sobie lepiej słownik a może przede wszystkim plan miasta. Może znajdziesz tam "starówkę"...

          6 lat

          • 3 5

          • 2017-11-26 03:29

            Won kmiocie

            6 lat

            • 3 1

  • 2017-11-25 20:07

    A co w tym Hofie ładnego (2)

    Prowincjonalna, ceglana pruska popierdółka. Ani to ładne, ani funkcjonalne. Przypomina skrzyżowanie koszar z marketem.

    Pomorzanin

    6 lat

    • 23 40

    • 2017-11-25 20:24

      zgadzam sie, hof jest paskudny, problemem jest brak prawdziwych artystow architektury...

      moze warto poczekac na naszego Gaudiego....

      6 lat

      • 4 8

    • 2017-11-26 03:30

      Lepsza niz Karna chata podwarszawska debilu

      6 lat

      • 1 1

  • 2017-11-25 20:07

    Straszne projekty. Odbiega od architektury starego miasta. Ni w piczkę ni w oko

    6 lat

    • 24 5

  • 2017-11-25 20:09

    Co zamiast loto? (1)

    Lidl

    Raf

    6 lat

    • 15 6

    • 2017-11-26 02:45

      A obok biedronka i żabka.

      Łoj

      6 lat

      • 3 0

  • 2017-11-25 20:10

    W mojej ocenie należy zlikwidować jezdnię, odtworzyć fosę i wały ziemne

    Oczywiście jeśli mamy odnieść się do historycznego wyglądu tego terenu.
    Dlaczego akurat Danzigerholf ma powstać w rekonstrukcji czy coś nowoczesnego? Usypmy tam wały ziemne

    Karol

    6 lat

    • 15 21

  • 2017-11-25 20:12

    Gdańsk zapłacił cenę za hailowanie w 1939 roku i nic tego nie zmieni (1)

    Niech przestrogą dla przyszłych pokoleń będzie właśnie nowa twarz miasta, bez powrotu do stęchłej atmosfery prowincjonalnego niemieckiego nacjonalizmu, którą na siłę ktoś próbuje zachować reperując stare zagrzybiałe poniemieckie rudery.

    6 lat

    • 11 30

    • 2017-11-26 15:22

      Dokladnie

      Zwłaszcza to trzęsienie się nad poniemieckimi szauerkami i ruderami należy już porzucić. Np. nowa zabudowa w Garnizonie uwidoczniła jak na dłoni "koszarowość" pozostałych budynków, które konserwator każe restaurować, jakieś długie przepychanki o stary obrzydliwy mur(!)...

      6 lat

      • 1 6

  • 2017-11-25 20:17

    (1)

    Kozikowski moze projektowac kurniki a nie budynki w sercu gdanska , dla mnie danziger hof to najlepsza opcja

    WOJTAS

    6 lat

    • 32 12

    • 2017-11-27 01:16

      bzdura

      tylko nie odbudowa Danziger Hofu. nowy współczesny budynek proszę. Ten opluwanego Kozikowskiego jest OK. Podoba mi się.

      Atomek

      6 lat

      • 1 1

  • 2017-11-25 20:21

    KONKURS dla Artystow i studentow!

    6 lat

    • 11 7

2
3
4
5
6

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (47)

Najczęściej komentowane

Fabryka "lewych" dokumentów zlikwidowana w Gdańsku. "Komplet kosztował 11 tys. euro"

Fabryka "lewych" dokumentów zlikwidowana

Kosiorek i Szemiot chcą zmian w parkowaniu

Kosiorek i Szemiot chcą zmian w parkowaniu

więcej

Najczęściej czytane