• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Pierwszy dzień lata i Noc Kupały

km
21 czerwca 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
W noc kupały czy noc świętojańską panny przygotowują wianki, ale raczej nie po to by je puszczać na wodzie. W noc kupały czy noc świętojańską panny przygotowują wianki, ale raczej nie po to by je puszczać na wodzie.

Od wtorku mamy astronomiczne lato, czyli najdłuższy dzień w roku, a po zachodzie słońca rozpocznie się najkrótsza noc w roku i tym samym dawne pogańskie święto - Noc Kupały. Czy ktoś będzie jeszcze szukał kwiatu paproci?



Czy świetujesz Noc Kupały lub Noc Świętojańską?

We wtorek o godzinie 00.34 Słońce przeszło przez punkt Raka i tym samym na półkuli północnej rozpoczęło się astronomiczne lato. Natomiast noc z wtorku na środę (21 na 22 czerwca) będzie najkrótsza w roku. Choć dla wielu z nas nie ma to już znaczenia, po zmroku rozpoczyna się dawne słowiańskie święto - Noc Kupały. Nie jest ono tym samym, co Noc Świętojańska, choć przez wieki splotły się niemal nierozerwalnie. Noc Świętojańską obchodzimy bowiem w wigilię św. Jana, czyli w nocy z 23 na 24 czerwca.

Wiadomo, że kupalnocka, czyli święto przesilenia letniego, poświęcone było przede wszystkim żywiołom wody i ognia, mającym oczyszczającą moc. To również dawne święto miłości, płodności, słońca i księżyca.

Skąd się wzięła kupalnocka

Źródła kupalnocki są pogańskie. W X/XI w. zwyczaj był tak mocno zakorzeniony, że chrystianizujący słowiańskie tereny misjonarze podjęli próbę zasymilowania go z obrzędowością chrześcijańską, poprzez powiązanie dokonywanych tej nocy rytualnych kąpieli z ewangelicznym chrztem z wody, udzielanym przez Jana Chrzciciela.

Niewiele to pomogło, bo Noc Kupały od czasu przyjęcia chrześcijaństwa lekceważąco nazywano sobótką. Coraz częściej przeciwstawiana była nowemu określeniu - nocy św. Jana Chrzciciela (nocy świętojańskiej). Święty Jan opatrywany był nawet przydomkiem Kupały.

Czy obecnie Noc Kupały to święto żywiołów czy po prostu dobry sposób na oryginalne spędzenie najkrótszej nocy w roku?

Jak obchodzimy Noc Kupały?

Dawne zwyczaje i obrzędy słowiańskie w Noc Kupały i Noc Świętojańską miały zapewnić zdrowie i urodzaj. Licznie gromadzono się przy ogniskach, przez które skakano, a także tańczono przy nich i wróżono.

Szukano też legendarnego kwiatu paproci, który miał kwitnąć jedynie w Noc Kupały i swemu znalazcy zapewnić niewyobrażalne bogactwo.

Do dziś żywa jest też tradycja puszczania wianków. Dziewczęta kiedyś puszczały w nurty rzek wianki z zapalonymi świecami. Jeśli wianek został wyłowiony przez kawalera, oznaczało to jej szybkie zamążpójście. Jeśli płynął, dziewczyna wyjdzie za mąż, ale nieprędko. Jeśli zaś płonął, utonął lub zaplątał się w sitowiu, prawdopodobnie zostanie ona starą panną.

Dobrani w ten sposób młodzi ludzie łączyli się w pary, nie łamiąc obyczaju i nie narażając się na kpiny. Wyjątkowa atmosfera tej nocy sprawiała, że wolno im było oddalić się od ciżby i spacerować wspólnie po lesie. Naturalnym było, że taka para kochała się na łonie natury.

Choć co jakiś czas powraca fala zainteresowania ludowością, obchody związane z letnim przesileniem zazwyczaj odbywają się w Noc Świętojańską, a nawet w najbliższy weekend. Ponadto jest to też dobra okazja do zainaugurowania rozpoczynających się w piątek wakacji.

Imprezy na noc kupały

W Trójmieście np. w sobotę odbędzie się kolejna edycja Cudawianków w Gdyni, a w piątek wieczorem w Gdańsku rozpocznie się koncert "Noc Świętojańska" na placu Zebrań Ludowych, gdzie wystąpią zespoły Kombi, Milczenie Owiec, Rezerwat i Marek Piekarczyk. W weekend odbędzie się też impreza "Sobótka na Jaśkowej Dolinie" podczas której przewidziano wydarzenia sportowe, występy teatralne, artystyczne i koncerty.

Wyjątkiem jest startujący właśnie we wtorek Euro Chamber Music Festival, czyli festiwal muzyki kameralnej organizowany wprawdzie niekoniecznie z okazji Nocy Kupały, ale z okazji Międzynarodowego Święta Muzyki. Dzisiaj w ramach festiwalu będą się odbywać flash moby, w różnych miejscach Trójmiasta. W piątek 24 czerwca będzie miał natomiast miejsce koncertowy maraton w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku - Kameralna Noc Świętojańska.

Zobacz imprezy z okazji nocy świętojańskiej

km

Wydarzenia

Opinie (168) 2 zablokowane

  • refleksja (7)

    "... jesteś wciąż sprawca wielu ciąż..."

    Oj dziewczyny, będzie wiele poczęć...

    • 19 29

    • (6)

      kto wymyślił nazwę Kupała? to od zakupów czy od kupy?

      • 7 12

      • (5)

        Słowo kupała, wbrew powszechnie głoszonym opiniom, najprawdopodobniej nie ma nic wspólnego z rosyjską formą słowa kąpiel. Tłumaczenie takie zostało wymyślone przez świat chrześcijański nie wcześniej niż w X-XI stuleciu Kościół, nie mogąc wykorzenić z obyczajowości ludowej corocznych obchodów pogańskiej sobótki, podjął próbę zasymilowania święta z obrzędowością chrześcijańską. Nadano kupalnocce patrona Jana Chrzciciela i zaczęto nawet zwać go Kupałą, z racji tego, że stosował chrzest w formie rytualnej kąpieli. W wyniku chrystianizacji próbowano także przenieść obchody nocy kupalnej na okres majowych Zielonych Świątek, a następnie bliżej ich pierwotnego terminu, na specjalnie w tym celu ustanowioną 23 czerwca wigilię św. Jana. Przypuszczalnie w efekcie właśnie tych zabiegów, a także stopniowo przebiegającej (to postępującej, to znów cofającej się) chrystianizacji, nastąpiła wtórna personifikacja terminu Kupała, a tym samym powstały odwołania do rzekomego słowiańskiego bóstwa miłości. Stosunkowo częstym zabiegiem w średniowieczu było bowiem wypieranie lokalnych bóstw etnicznych chrześcijańskimi świętami, którym z kolei lokalna społeczność (szczególnie po cofnięciu się wpływów tegoż chrześcijaństwa, zanim całkowicie zdobyło dominację w Europie) nadawała znany sobie dotychczasowy, rodzimy wymiar kultowy.

        Wyraz kupała pochodzi najpewniej z indoeuropejskiego pierwiastka kump, oznaczającego grupę, gromadę, zbiorowość, z którego wywodzą się słowa takie jak kupa, skupić, kupić (w sensie gromadzić). Jeśli natomiast chodzi o słowo sobótka, późniejsze określenie kupalnocki, to prawdopodobnie stworzone zostało przez Kościół i, co od zarania miało wydźwięk pejoratywny; znaczyło tyle, co mały sabat. Z nazwą tą wiąże się również pewna legenda, mówiąca o tym, jakoby sobótka była uroczystością ku czci pięknej dziewczyny o tym właśnie imieniu. Sobótka w bliżej nieokreślonym czasie zamieszkiwała ponoć bliżej nieokreśloną wioskę. Narzeczony jej, Sieciech, powróciwszy z wojny, miał swą wybrankę pojąć za żonę, jednak wioska ich została nagle zaatakowana przez hordy wroga. Podczas odpierania ataku Sobótka zginęła, trafiona w samo serce. Miało się to dziać w noc letniego przesilenia.

        • 13 1

        • a z *kump nie wywodzi się przypadkiem również wyraz kumpel?

          • 2 1

        • Całe szczęście, że Kościół walczył z głupimi przesądami i zabobonami (3)

          • 2 5

          • (2)

            Już się kościół napalił ksiąg i myślicieli. Wara od naszej historii i przodków.

            • 3 1

            • Którzy to myśliciele?

              • 1 0

            • to dziwne bo piszesz literami z alfabetu łacińskiego a nie słowiańskego

              • 1 0

  • Wkrótce PIS zakaże świętowania takich pogańskich rytuałów. (17)

    Będziecie chodzić jak wam proboszcz zagra.

    • 126 65

    • Najlepszym poganskim rytuałem jest marsz KODerastów (3)

      • 30 32

      • Michnik nie POzwoli na zmiany, on już uratuje ubecje

        • 18 23

      • oraz choinka w Boże Narodzenie.

        • 15 0

      • Na szczęście są inne opcje niż kodziarze i pislamiści.

        • 15 3

    • chyba ty

      • 6 1

    • Zawsze wielkie straszenie PiSem a jakoś nie odczuwam zmiany (2)

      Poprzednicy z kolei doprowadzili do luki podatkowej i przez to do deficytu i zadłużenia.
      Takie to europejskie spece od gospodarki.

      • 19 13

      • więszkość czuje powiew zmian

        z "aromatem" pisuaru :-(

        • 11 11

      • poczekamy, zobaczymy :)

        • 1 0

    • (1)

      wkrótce to będziesz beczał i wzywał allaha żeby ci łba nie urżnęli

      • 4 12

      • tak, ale jak PO*eby znowu dostaną się do władzy

        • 8 6

    • i dobrze (4)

      po co nam pogańskie święta?

      • 2 6

      • (3)

        bo to nasza kultura i tradycja?

        • 4 0

        • twój ojciec pił samogon - to też kultura i tradycja? (2)

          • 0 4

          • (1)

            być może

            • 2 0

            • zapomniałeś o starosłowiańskim dłubaniu

              • 0 0

    • Chciałbyś pewnie na 1maja chodzić KODziarzu jeden

      Nienawiść do Pisu bierze się od zabrania twojej UBeckiej emeryturki ?

      • 0 4

    • wypad z tą polityką

      To co mi się podoba w tym portalu to, że jest stosunkowo mało płatnych trolli partyjnych. Rozumiem dyskusję o PO i PiS pod jakimś politycznym tematem, ale nadużywanie tej politycznej sieczki pod pierwszym lepszym tematem, jest niehigieniczne, nietaktowne, tendencyjne i wali gumnem. Wejjdź sobie na portal np. MSN - tam pod każdym artykułem o "d... Maryni" jest jatka PO-PiS, KOD, SLD itp.

      • 3 0

  • Ładny ten pierwszy dzień lata nie ma co

    W Gdańsku pochmurno i deszczowo. I takie będzie właśnie lato. Kilka dni się zdarzy ładnych a reszta to będą opady deszczu i burze niestety.

    • 15 22

  • przecież to zabobony (40)

    nie rozumiem takich ludzi, komu chce się w to bawić?

    • 28 104

    • 28 mln (20)

      mi

      • 13 2

      • i mi (19)

        moje ulubione święto :) Wreszcie święto, gdzie nikt nie umiera w mękach albo nie rodzi się w stajenkach.

        • 27 6

        • popieram (7)

          Do umierania w mękach dodałbym jeszcze błagalne przeprosiny za grzechy przodków, prośby o wybaczenie za rzeczy których się nie zrobiło, wspólne ekstatyczne obwinianie się i podniecanie wielkim poczuciem winy, uznanie się za niegodnego do czegokolwiek w oparach jednego wielkiego płaczliwego wycia.
          Wolę już Noc Kupały- wspólne śpiewy, tańce, palenie ogniska w gronie najbliższych znajomych i rodziny nie skażonej jakimiś sekciarskimi zabobonami, bez jakiś transcendentalnych uniesień (oczywiście wszystko kwestia ilości alkoholu;). Polecam wszystkim nieszczęśliwym, kalającym się sztywniakom w wymaglowanej niedzielnej koszulinie.

          • 17 6

          • (1)

            Uniesienia transcendentalne po alkoholu to w pasterkę popularne.

            • 5 2

            • szczególnie po piwie pasteryzowanym

              • 0 2

          • walisz tekstami komuchów z lat 70-tych .... (4)

            ... z czego wynika, że głupi niczego się nie nauczy

            • 6 4

            • (3)

              Jak nie wiadomo co odpowiedzieć, najlepiej walnąć coś o komuchach albo o hitlerze.

              • 2 3

              • bredzenie o "rodzimowiercach" to ateistyczne teksty z lat 70-tych (2)

                na szczęście TKKŚ i TPPR to już przeszłość

                • 2 1

              • (1)

                a ten dalej swoje... jeszcze jakieś cytaty Mao albo Marksa zapodaj, żeby dodać dramatyzmu

                • 2 0

              • musisz coś zaproponować z ksiażki po dziadziusiu ubeku

                • 0 0

        • Swieto Kupy (5)

          Nikt to ty jestes
          Jak ci paprotniku nie pasuje to nikt ci nie kaze trzcic nikogo.
          Podziekuj Mieszkowi bo inaczej dzisiaj chodzil bys po lesie i szukal czegos co nie ma a rano modlil bys sie Do swoje kupy a Jakbys zobaczyl ogien to bys sikal w gacie.
          Przepraszam nie w gacie a w slome .

          • 2 13

          • Możesz napisać to jeszcze raz - po polsku?

            • 6 0

          • oj oj, już? już ci lepiej czy nadal uwiera?

            • 3 0

          • 28 mln (2)

            hahahah poczytaj trochę o Mieszku to się dowiesz nieciekawych rzeczy, po pierwsze wprowadził chrześcijaństwo ze względów politycznych a sam dalej świętował swoje pogańskie święta i swoich bożków jak 99 procent populacji. Chrześcijaństwo wprowadzane było krwią mieczem i gwałtem z pomocą sprowadzonych tu wikingów. Nie dziękuję Mieszkowi raczej w jego imieniu przepraszam tych co zostali pomordowani w imię czegoś czego nikt nigdy nie widział....wolę biegać po lesie niż bać się czy pijany chrześcijanin mnie zaatakuje, ksiądz dziecko zgwałci, czy islamista bombę podłoży.

            • 2 2

            • Co mam czytac o mieszku jak on pewnie sam nie umial pisac masz na mysli poganskie zapiski?
              chcesz osle zebym napisal po polsku a dokladnie zrozumiales oco mi chodzi w swoich wypocianch.
              piszesz 28 co to za cyfra?
              czy to wyniki twoich testow na inteligencje, czy obwod glowy ?
              a moze suma debili w rp.
              nie musisz nic odpowiadac bo co bys nie napisal to i tak zenada.
              szukaj paprotniku paprotki moze jakas dziewka jak sie upije to ciebie do siebie doposci jak nie to za rok sprobujesz znowu

              • 0 1

            • twoi przodkowie odczyniali kołtuna

              i chcesz to świętować? nie wiesz co to rozwój duchowy i społeczny człowieka?

              • 0 1

        • wolisz d*pczenie w krzakach? (4)

          • 1 1

          • No pewnie! (3)

            A ty nie wolisz?

            • 3 0

            • u nas w mieście były zawsze łóżka i buty (2)

              • 0 1

              • to bogato, brawo ty (1)

                • 2 0

              • naśladuj wieśniaku

                • 0 0

    • Też nie rozumiem jak można świętować jakieś boże narodzenie... itp... (8)

      Natomiast Noc Kupały - stary słowiański obrzęd. Prawdziwa religia naszych przodków! Warto pamiętać o korzeniach dobrze przy tym się bawiąc :)

      • 29 15

      • prawdziwa to jest religia katolicka (2)

        I jeżeli jeszcze tego nie rozumiesz, to #dobrazmiana z czasem ci to wyjaśni.

        • 6 25

        • Będą krzyżować apostatów?

          • 13 5

        • Czyli religia arabskich pastuchow? Nie, dziękuję

          • 5 4

      • nie stary tylko przestarzały - świat poszedł do przodu i się zchrystanizował (4)

        • 1 2

        • Mieszko I (3)

          przyjął modną religię z zachodu, odrzucając tradycje i kulturę przodków.

          • 1 0

          • bo miał jej dosyć (2)

            dzięki chrześcijaństwu skończyło się w Polsce wielożeństwo i niewolnictwo

            • 2 0

            • g*wno drewno (1)

              bo nie mógł sobie poradzić z Pomorzanami, którzy kopali tyłki germanom i Polanom. Jako, że Cesarza średnio lubił, to wziął krzyżyki z Czech. I te krzyżyki ani trochę nie przyczyniły się do końca niewolnictwa.

              • 2 1

              • skoro wziął to dobrze a ty jesteś anachronizmem sprzed 1000 lat

                • 0 0

    • to poswietuj sobie walentynki

      • 5 1

    • Każda religia to zabobony. (3)

      Ale przynajmniej wiara w Roda który miał różne emanacje jest nam rodzima. Jak rodzina i rodowite plemię.

      • 12 6

      • Polak wymieni jednym tchem Zeusa, Posejdona, Afrodytę (1)

        A ma trudności z Świętowitem, Rodem, Perunem, Welesem, Ładą, Mokoszą, Swarogiem.
        Polak wymieni także Ojca, Syna, Ducha, Maryję, Apostołów.
        Powiedzcie mi czym się różni jeden politeizm o drugiego.
        Grecki panteon, rzymski, palestyński, słowiański panteon bogów mniejszych i większych jest tylko panteonem i mitem. A tylko w danych okolicznościach historycznych jeden mit dominuje a inne nazywane są pogaństwem.
        1600 lat temu wierzono równocześnie i w Zeusa i Jezusa. Były i te i tamte świątynie.

        • 12 4

        • Ale jak powiesz, że to chrześcijanie wykastrowali Polską kulturę i tradycje, to zaraz "hurr durrr wielga polsga katolicka"!

          • 10 4

      • was łączy tylko piwo

        • 0 0

    • zmień pampersa....

      a potem pobaw się klockiem

      • 2 4

    • nie zabobony tylko najstarsze święto słowian. (3)

      o.

      • 5 3

      • to prymitywne były te święta - teraz są dużo lepsze (2)

        • 0 2

        • (1)

          zwłaszcza te nowoczesne procesje z bałwanami i rzucaniem kwiatków, albo szopka z osłem

          • 0 0

          • pójdziesz do piekła za te parszywe słowa

            • 0 1

  • (1)

    Kolejny temat zastępczy. A kiedy wreszcie podjęta zostanie na portalu Trojmiasto debata na temat zrównoważonego rozwoju oraz potwornego stygmatyzowania osób popierających alternatywne środki transportu?
    Tak nie musi być.

    • 8 66

    • Gdynia

      A w Gdyni jutro zatwierdzają podwyżkę cen biletów autobusowych.
      O tym jednak "sza", bo nie będzie reklam...

      • 8 2

  • Dziś jest mecz.To będą cuda wianki. (3)

    Dziś jest mecz.To będą cuda wianki.

    • 76 5

    • opinia (1)

      Moim zdaniem wynik już ustalono w szatni: remis.

      • 4 6

      • No to zaskoczenie...

        • 0 0

    • Po meczu jakas zapekluje :)

      • 0 0

  • Bardzo fajnie A ja mam dzis urodziny (1)

    więc wszystkim również życzę wszystkiego dobrego.

    Lato jest super ;)

    • 76 4

    • Wszystkiego najlepszego ;)

      A ja mam jutro :P

      • 8 1

  • (3)

    Hej Slowianie, hej poganie!:)

    • 52 12

    • (2)

      Hej, Słowianie, jeszcze nasza
      Słowian mowa żyje,
      póki nasze wierne serce
      za nasz naród bije.

      Żyje, żyje duch słowiański,
      i żyć będzie wiecznie,
      Gromy, piekło złości waszej
      ujdziem my bezpiecznie!

      Dar języka zwierzył nam Bóg,
      Bóg nasz gromowładny.
      Nie śmie nam go tedy wyrwać
      Na świecie człek żadny.

      Ilu ludzi, tylu wrogów,
      Możem mieć na świecie,
      Bóg jest z nami, kto nam wrogiem,
      Tego Piorun zmiecie!

      I niechaj się ponad nami
      groźna burza wzniesie,
      skała pęka, dąb się łamie,
      ziemia niech się trzęsie.

      My stoimy stale, pewnie,
      jako mury grodu.
      Czarna ziemio, pochłoń tego,
      kto zdrajcą narodu!

      • 11 2

      • (1)

        Jest jedno "ale" w tym hymnie... dotyczy on raczej Ukraińców, bo u nas na Pomorzu nie ma "czarnych ziem" (czarnoziemów), lecz bielicowe... ;p;p;p

        • 0 0

        • Ukraińcy, Białorusini i Rosjanie to też Słowianie

          i właściwie znad Morza Czarnego przyszli na dobrą sprawę.
          Genetycznie i historycznie to ta sama grupa.

          • 3 0

  • Dzis fajnie. (5)

    A co za 9 miesiecy?

    • 57 4

    • (2)

      jak to co?
      500 +

      • 31 0

      • Jesli blizniaki. (1)

        No chyba, ze bylaby to panna juz z dzieckiem.

        • 13 2

        • odpowiedź

          Co rok to prorok!
          Taka noc kupały to coroczna okazja do ejakulacji...

          • 14 2

    • Dodatni przyrost naturalny :)

      • 6 0

    • 500+

      • 3 0

  • Zakazane ogniska - co za żal. (10)

    Szkoda że teraz taka komuna że ognisk nie można palić ,ach szkoda..................całą noc ludzie melanżowali sobie spokojnie starzy i młodzi.
    Na każdej dzielnicy było kilkanaście ognisk.

    • 71 7

    • Fajnie może i było (1)

      ale sprzątać po sobie to już się nie chciało.

      To jest prawdziwa przyczyna zakazów, nie żadna "komuna". Nie jest problemem ognisko ani piwko w plenerze, tylko to, co po tym zostaje.

      • 22 6

      • opinia

        W tym kraju nawet oddychać nie wolno bez zezwolenia.

        • 11 10

    • Jeśli w miejscu przeznaczonym, masz zabezpieczenie w postaci wody, to normalnie dzwonisz do Straży Pożarnej, zgłaszasz to i jest OK. Do tego pierwszego warunku podchodzą bardzo liberalnie (osobiście zdarzyło mi się palić ognisko na dawnym poligonie w Jasieniu, na pełnym legalu).

      • 3 2

    • był jeszcze 20 lat temu taki prastary kaszubski zwyczaj praktykowany (2)

      sterta opon samochodowych polana benzyną. Wioski ścigały się, kto większe ognisko zrobi.

      • 10 3

      • (1)

        A smród tego niósł się kilometrami.

        • 5 2

        • ale jo...

          • 4 0

    • W Niemczech nie widać na powietrzu pustych butelek i puszek po napojach czy alkoholu (3)

      Tam ludzie piją piwo na ulicach i nie śmiecą. Za każdą puszkę/butelkę płacą kaucję, która wynosi zwykle od 0,08 puszka do 0,25 za flaszkę. Poza tym to inna kultura picia i życia. W Polsce nie ma nacisku na ekologię i jest syf. Na zachodzie większość ludzi wie gdzie jest miejsce na śmieci.
      Co ciekawe menelstwo poza uchodźcami jest tam mało widoczne.

      Wprowadzić u Nas kaucję za wszystkie płyny i też będzie porządek.
      A tak to przenosimy naszą kulturę na zachód i nie dziwię się jak mówią na mieszkańców Europy Środkowej brudasy.

      • 14 1

      • (1)

        na Zachodzie to teraz pełno Arabów, którzy robią dosłownie pod siebie.

        • 7 3

        • może kiedyś się nauczą...

          • 0 0

      • Wszystko to prawda, ale jest jeden szczegół. W ostatnich latach zlikwidowano prawie wszystkie kosze na śmieci przy chodnikach i w niewielu miejscach można wyrzucić butelkę, puszkę, ogryzek, papier, czy psią kupę. Wiem coś o tym, bo nie raz przemierzałam niezłe odcinki, żeby pozbyć się "pachnącego" pakunku.

        • 3 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane