Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Początki futbolu w Gdańsku, czyli od FC Danzig do Lechii

Jan Daniluk
15 kwietnia 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (166)

Lechia Gdańsk

Polska drużyna piłkarska KS Gedania na boisku przy ul. Kościuszki (w tle widoczny kościół pw. św. Stanisława BM). Polska drużyna piłkarska KS Gedania na boisku przy ul. Kościuszki (w tle widoczny kościół pw. św. Stanisława BM).

Polska drużyna piłkarska KS Gedania na boisku przy ul. Kościuszki (w tle widoczny kościół pw. św. Stanisława BM).

ze zbiorów Archiwum KS Gedania

Zwyczaj grania w piłkę nożną został zaszczepiony nad Motławą przez... angielskich marynarzy, którzy przypływali do portu gdańskiego pod koniec XIX stulecia. Trudno o lepszych nauczycieli.



Zwycięska drużyna rozgrywek ligi okręgowej Gdańsk w sezonie 1928/29. Reprezentacja gdańskiej policji na dziedzińcu koszar we Wrzeszczu (na boisku do siatkówki). źródło: Festschrift zum 10-jährigen Bestehen des Sportverein Sc Zwycięska drużyna rozgrywek ligi okręgowej Gdańsk w sezonie 1928/29. Reprezentacja gdańskiej policji na dziedzińcu koszar we Wrzeszczu (na boisku do siatkówki). źródło: Festschrift zum 10-jährigen Bestehen des Sportverein Sc

Zwycięska drużyna rozgrywek ligi okręgowej Gdańsk w sezonie 1928/29. Reprezentacja gdańskiej policji na dziedzińcu koszar we Wrzeszczu (na boisku do siatkówki). źródło: Festschrift zum 10-jährigen Bestehen des Sportverein Sc

Nie wiadomo, kiedy dokładnie po raz pierwszy marynarze z Albionu rozegrali - zapewne towarzyski, dla czystej rozrywki - mecz piłki nożnej na gdańskiej ziemi. W każdym bądź razie niemieccy obserwatorzy (głównie młodzież) podpatrzyli tę niecodzienną grę i zaczęli powoli ją naśladować. Pierwsze próby rozgrywek piłkarskich pojawiły się w 1902 i 1903 r., a za boisko służył kawałek terenu 36. Pułku Artylerii Polowej (rejon ul. Wałowej), który wyrównywano żużlem, by móc kopać piłkę. Jeśli jednak szukać konkretnej daty, którą można uznać za symboliczny dzień narodzin gdańskiego futbolu, to najwłaściwszym zdaje się 18 kwietnia 1903 roku, kiedy postał pierwszy klub piłkarski - Fußball-Club (FC) Danzig (posiadał on także sekcję lekkiej atletyki). Pierwszy mecz z "zewnętrznym" rywalem (tj. drużyną z Królewca) odbył się w lipcu jeszcze tego samego roku.

Do FC Danzig, w 1905 r. przemianowanego na BuEV Danzig (wyjaśnienie wszystkich skrótów klubów na końcu artykułu), dołączyły wkrótce pozostałe zespoły: własne reprezentacje piłkarskie wystawiali studenci (Akademischer SC) czy słuchacze seminarium nauczycielskiego (Seminar Langfuhr), sporadycznie niektóre z jednostek rodzimego garnizonu (nie brały one udziału w meczach ligowych), SV Ostmark Danzig (1909 r.), SC Danzig (1912 r.), Preußen Danzig (przed 1914 r.), a także zespoły takie, jak FC Comet Neufahrwasser i VfB Danzig (oba powstałe najpóźniej - w 1909 r. i nie przetrwały do końca I wojny światowej).

Ważnym krokiem dla rozwoju piłki nad Motławą było włączenie Gdańska w 1908 r. do Bałtyckiego Związku Piłkarskiego (Baltenverband) i rozgrywek ligi bałtyckiej (grupowała wszystkie zespoły z Pomorza, Prus Zachodnich i Wschodnich), jednej z siedmiu tego typu organizacji, działających na terenie ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego. BuEV Danzig był niewątpliwie jednym z najsilniejszych zespołów ligi, bowiem kilkakrotnie dochodził do finału rozgrywek, ostatecznie zdobywając upragniony tytuł bałtyckiego czempiona w 1912 r.

Początkowo mecze w Gdańsku odbywały się w rejonie dzisiejszego Schroniska Młodzieżowego przy ul. Wałowej zobacz na mapie Gdańska czy sporadycznie na dzisiejszym Placu Zebrań Ludowych zobacz na mapie Gdańska. Do czasu utworzenia Wolnego Miasta Gdańska istniało w Gdańsku zaledwie kilka boisk do piłki nożnej z prawdziwego zdarzenia: przy ul. Smoluchowskiego we Wrzeszczu, w Nowym Porcie, gdzie dziś stoi gmach byłego Morskiego Domu Kultury zobacz na mapie Gdańska oraz otwarte w 1916 r. nowe boisko przy ul. Kochanowskiego.

Godło BuEV Danzig Godło BuEV Danzig

Godło BuEV Danzig

Godło SC Wacker Godło SC Wacker

Godło SC Wacker

Godło KS Gedania Godło KS Gedania

Godło KS Gedania

Godło Danziger SC Godło Danziger SC

Godło Danziger SC

Godło SV Schutzpolizei Danzig Godło SV Schutzpolizei Danzig

Godło SV Schutzpolizei Danzig

Godło SV Preußen Danzig Godło SV Preußen Danzig

Godło SV Preußen Danzig

Godło Post SG Danzig Godło Post SG Danzig

Godło Post SG Danzig

Prawdziwa eksplozja futbolu w Gdańsku przypadła na pierwszą połowę lat 20. XX wieku. W ciągu zaledwie kilku lat rozpoczęło w Gdańsku działalność kilkanaście nowych klubów sportowych z sekcjami piłkarskimi bądź samodzielnych drużyn futbolowych (powstały także pierwsze zespoły w Sopocie - np. TSV Zoppot). Ostatecznie własnych piłkarzy posiadali zarówno gdańscy policjanci (od 1920 r. SV Schutzpolizei Danzig, od 1939 r. Polizei SV Danzig, a od 1941 r. SG OrPo Danzig), pocztowcy (Post SG Danzig), czy Polacy (np. od 1922 KS Gedania). Poza wymienionymi drużynami, zaczęły działać kluby m.in. SC Wacker i RSV Hansa Danzig (w późniejszym okresie nastąpiła fuzja zespołu z Ostmark Danzig), jak również drużyny "dzielnicowe": Nowy Port - SV Neufahrwasser 1919, Przeróbka - SV 1921 Danzig-Troyl, Wisłoujście - SC Weichselmünde, Oliwa - (T)SV Oliva.

W ślad za nimi pojawiły się kolejne miejsca do gry w piłkę nożną - na przełomie lat 20. i 30. było ich wszystkich razem ponad 40, przy czym w tej liczbie ujęte były zarówno niewielkie boiska leśne, boiska powstałe przy szkołach lub na terenach powojskowych (przy Wałowej, na Długich Ogrodach, stadion KS Gedanii zobacz na mapie Gdańska, na Biskupiej Górce), jak i rozbudowane stadiony: Kampfbahn Niederstadt (obecny stadion GKS Wybrzeże zobacz na mapie Gdańska) czy zbudowany w 1927 r. i zmodernizowany w 1935 r. Jahnkampfbahn - stadion zobacz na mapie Gdańska, na którym dziś gra Lechia Gdańsk.

Trudno wskazać jednoznacznie najsilniejszy gdański zespół z okresu Wolnego Miasta Gdańska, do czołówki należy jednak z pewnością zaliczyć zespół Preußen Danzig, SV Neufahrwasser 1919 oraz SV Schutzpolizei Danzig. Na początku 1939 r. działało w Gdańsku ok. 12 drużyn piłkarskich (nie licząc juniorów).

Wybuch II wojny światowej wymusił zawieszenie rozgrywek na równy miesiąc. Puste miejsca po zlikwidowanych drużynach (np. polskiej) zajęły nowe, np. reprezentacja oddziałów Luftwaffe z Gdańska (SV Luftwaffe Danzig), których trzon stanowili żołnierze obrony przeciwlotniczej (za zaplecze dla drużyny służył przejęty po Polakach stadion przy obecnej ul. Kościuszki zobacz na mapie Gdańska). Od 1940 r. do rozgrywek gdańskich drużyn włączono także zespoły z Kwidzyna (HUS Marienweder - reprezentacja szkoły podoficerskiej wojsk lądowych), a w późniejszych sezonach także z Gdyni (np. Post Gotenhafen, Reichsbahn Gotenhafen, Kriegsmarine Gotenhafen) Torunia i Bydgoszczy. Rozgrywki ligi piłkarskiej w latach 1939-1944 odbywały się nieregularnie, co sezon zmieniała się również ilość drużyn.

Za symboliczny można uznać fakt, że pierwszy mecz piłkarski w Gdańsku po zdobyciu go i zniszczeniu podczas "wyzwalania" w 1945 r., odbył się na dawnym boisku pierwszego gdańskiego klubu futbolowego przy ul. Kochanowskiego. Towarzyskie spotkanie rozegrały na nim 17 kwietnia 1945 drużyny milicji gdańskiej i żołnierzy Armii Czerwonej. W sierpniu 1945 r. powstał polski Klub Sportowy Biura Odbudowy Portów, który po krótkim okresie noszenia także nazwy Baltia, wiosną 1946 r. stał się znanym nam BKS Lechia.

BuEV - Ballspiel- u. Eislauf-Verein (dosł. Stowarzyszenie Gier z Piłką i Biegów Łyżwiarskich)
SC - Sport-Club, SK - Sportklub (klub sportowy)
SV - Sportverein (stowarzyszenie/związek sportowy)
VfL - Verein für Leibesübungen (dosł. stowarzyszenie ćwiczeń fizycznych)
VfB - Verein für Bewegungsspiele (dosł. stowarzyszenie gier ruchowych)
TSV - Turner-Sport-Verein (stowarzyszenie gimnastyczno-sportowe)
RSV - Rassensport-Verein (dosł. stowarzyszenie sportów na trawie)
SG - Sportgemeinschaft (związek sportowy)

O autorze

autor

Jan Daniluk

- doktor historii, adiunkt na Wydziale Historycznym UG, badacz historii Gdańska w XIX i XX w., oraz historii powszechnej (1890-1945).

Kluby sportowe

Zobacz także

więcej artykułów

Opinie (166) ponad 50 zablokowanych

  • 2010-04-15 15:06

    (1)

    Mamy Żałobę Narodową a debile z arki wypisują takie "patriotyczne" treści. Do waszej wiadomości: Gdynia szczyciła się największą liczbą członków pzpr na głowę mieszkańca w Polsce ( za danymi statystycznymi - lata 1972 - 1979 ). Stąd chyba taka ilość "patriotów" w tym nawiasem fajnym mieście

    Gdańszczanin

    14 lat

    • 13 10

    • 2010-04-15 15:26

      W Matrixie Śląska u Romana wyczytałeś o tym pzprze?

      14 lat

      • 4 4

  • 2010-04-15 15:12

    (3)

    Tradycje piłkarskie w Gdańsku i Sopocie jak widać siegają ponad 100 lat wstecz. Gdynia zazdrości i szydzi, bo Gdyni wówczas nie było na mapie. Tacy z Was patrioci, tak szydzicie że niemieckie kluby głównie powstawały na początku XX wieku to powiedzcie mi proszę, kiedy powstało polskie państwo po okresie zaborów, rozbiorów itd. Czy w 1903, 1905 istniała Polska? Zgłębialiście kiedyś historie Wolnego Miasta Gdańska? Powiedzcie mi kiedy pierwszy mecz rozegrała Arka Gdynia skoro istnieje od 1929 roku i czemu w latach 60-tych obchodziliscie oficjalne 15 lecie (też naciągane z resztą), oraz czemu w 1972 r. zmieniliście barwy z biało-niebieskich?

    Kibic

    14 lat

    • 11 11

    • 2010-04-15 15:54

      (1)

      napisz do Manchesteru Utd że tez zmienili barwy, ich oryginalne przecież to żółto-zielone

      14 lat

      • 8 4

      • 2010-04-15 16:04

        W 1902 r. przemiano Newton Heath w Man Utd. Newton miał barwy żółto-zielone a MU jako nowy klub juz nie. Czy Arka w 1972 r. zmieniała nazwę np. z Kotwicy? Nie, Arka już istniała i to wg was od 1929 r.

        14 lat

        • 4 8

    • 2010-04-16 11:36

      Gdyni nie było na mapie tak jak ty masz wiedze historyczną na ten temat.
      Zapoznaj się najpierw z historią WMG a dopiero potem innymi miastami.

      14 lat

      • 3 0

  • 2010-04-15 15:14

    Do Liber i inni (4)

    Zródłem mojej wiedzy jest listopadowe wydanie magazynu Futbol, gdzie o Łazarku jest ciekawy artykuł i równie ciekawy wywiad z Grzegorzem Polakowem - emerytowanym trenerem, który z Łazarkiem wypił morze wódki.

    To ty pajacu zapytaj tatę, dlaczego działacze Lechii pogonili Łazarka - jak przy Lechii zaczął się smród w latach 70-tych, mimo że zdobył z Lechią 24 punkty na 30 możliwych...

    Polecam wyżej przytoczone artykuły...

    14 lat

    • 12 4

    • 2010-04-15 15:22

      (1)

      jakby to napisała GW to też byłaby to prawda flustracie

      14 lat

      • 0 4

      • 2010-04-15 15:31

        ale jak napiszę Roman Andersen z Wrocławia to jest tylko i wyłącznie prawda, co nie?

        14 lat

        • 2 0

    • 2010-04-15 15:42

      (1)

      zrodlem twojej wiedzy jest korupcja i zaklamana hostoria od 1929 roku

      14 lat

      • 2 4

      • 2010-04-15 16:24

        wasza od 1995 kiedy to Krzyżostaniak przenióśł do Gdańska niechcianą w Poznaniu gwardyjską Olimpię.
        Mały jibileusz w tym roku, nieprawdaż?

        14 lat

        • 4 2

  • 2010-04-15 15:38

    wielu z was nie odróznia patriotyzmu od nacjonalizmu i tyle w temacie

    asia

    14 lat

    • 6 0

  • 2010-04-15 15:39

    Psy szczekają, karawana jedzie dalej. Tylko LECHIA GDAŃSK (1)

    14 lat

    • 8 9

    • 2010-04-16 13:53

      psy szczekaja hehe dobre...

      14 lat

      • 0 0

  • 2010-04-15 16:13

    Wszyscy wiedza że przed 39 Gdańsk był Niemiecki (4)

    a po 45 Polski to co was śledzie cieszy?. Dopiero teraz sie kapneliscie?.

    LG-Fan

    14 lat

    • 11 10

    • 2010-04-15 19:17

      nie. wiemy to od dawna

      14 lat

      • 2 2

    • 2010-04-15 21:31

      z was sie smiejemy a z kogo]]

      14 lat

      • 2 2

    • 2015-06-10 22:13

      do szkoły, historii się uczyć

      Jola

      8 lat

      • 0 0

    • 2021-04-15 15:08

      Był wolnym miastem

      w 90 % zamieszkałym przez Niemców

      3 lata

      • 1 0

  • 2010-04-15 16:17

    SZkoda że powojnie nie postawiono na Gedanię (2)

    no ale UB na pewno nie było za takie czasy. Ale teraz dzieki Bogu mamy NASZĄ POLSKĄ , GDAŃSKA Lechię i cieszmy się

    GDAŃSZCZANIN

    14 lat

    • 4 7

    • 2010-04-15 16:26

      (1)

      z Gedanią zgadzam się z Tobą w 100%.

      14 lat

      • 4 2

      • 2010-04-15 16:33

        Pewnie tak ,ale odebraliśmy im i Lechie i Polskę.

        taka historia

        GDAŃSZCZANIN

        14 lat

        • 0 2

  • 2010-04-15 16:42

    Szkoda Gedanii i jej pięknych tradycji. Niszczyć klub z taką historią - niewybaczalne!

    Gedańszczanin

    14 lat

    • 8 0

  • 2010-04-15 20:49

    thx

    dzięki wielkie za coś innego niż spazmy i histeria...super artykuł

    lampek

    14 lat

    • 2 2

  • 2010-04-16 00:13

    W Sopocie Lechia Zdechła (1)

    Młoda Arka SOPOT

    mzks

    14 lat

    • 3 6

    • 2010-04-16 00:57

      kAZDY MŁODY W KOŃCU BĘDZIE STARY

      1:0 2:1 2:1 2:1

      I JAK?

      14 lat

      • 1 1

3
4
5
6
7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3231)

Najczęściej komentowane

Córka znanego gdańskiego biznesmena w programie o bogatych dzieciakach

Córka znanego biznesmena w telewizji

Wyborcze tournée prezydent Gdańska po innych miastach. Urlopu nie wzięła

Wyborcze tournée prezydent Gdańska

więcej

Najczęściej czytane