Świeżo zaprzysiężeni radni będą sprawować swój mandat nie cztery a pięć lat i będą pod większą kontrolą wyborców. A co najważniejsze prezydenci, radni i osoby pozostające z nimi "we wspólnym pożyciu", od tej kadencji nie mogą już obejmować stanowisk w spółkach handlowych z udziałem gminy.
Prezydent
Paweł Adamowicz jest najczęściej przedstawianym przykładem samorządowca, czerpiącego od wielu lat zyski z zasiadania w radach nadzorczych spółek powiązanych z miastem, czyli Portu Gdańsk i spółki cieplnej
GPEC. Tylko w zeszłym roku zarobił z tego tytułu ponad 140 tysięcy zł. Zresztą nie tylko on, dodatkowe zyski z zasiadania w radach powiązanych z miastem spółek, czerpią też wiceprezydenci, skarbnik czy sekretarz miasta.
Czytaj też: Samorządowcy dorabiają krocie w radach nadzorczych W Sopocie dodatkowe wynagrodzenie tytułem zasiadania w radach nadzorczych pobiera tylko prezydent
Jacek Karnowski. Od roku 2007 zasiada on w radzie nadzorczej Portu Lotniczego Gdańsk. Dzięki tej funkcji, w ubiegłym roku zarobił 87,4 tys. zł.
Prezydent Gdyni
Wojciech Szczurek nie zasiadał i nie zasiada w żadnych radach nadzorczych, z których mógłby otrzymywać dodatkowe dochody.
Koniec czerpania dochodów z rad nadzorczych
W tym roku, nie tylko w tej kwestii, nastąpiły spore zmiany w ustawie o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim.
Zgodnie z nimi wójtowie, radni, małżonkowie wójtów, zastępców wójtów, radnych, sekretarzy gminy, skarbników gminy, kierowników jednostek organizacyjnych gminy, osób zarządzających i członków organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi, a także osoby pozostające z nimi we wspólnym pożyciu
nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby.
Osoby te są obowiązane zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania, zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub powołania na stanowisko. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje jest z mocy prawa nieważny. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji osoba ta traci je z mocy prawa.
Dłuższa kadencja, większa kontrola
Kolejną dużą zmianą w samorządzie jest czas trwania kadencji, którą z czterech lat wydłużono do pięciu. W przypadku prezydenta, może on sprawować urząd jedynie przez dwie kadencje.
Wzmocnieniu ulegnie też pozycja radnych względem wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty czy marszałka województwa. Za sprawą nowych przepisów przewodniczący rady miasta, w związku z realizacją swoich obowiązków, będzie mógł wydawać polecenia służbowe pracownikom urzędu "wykonującym zadania organizacyjne, prawne oraz inne zadania związane z funkcjonowaniem rady gminy, komisji i radnych". W tym przypadku będzie on wykonywać uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do tych pracowników.
Ponadto radny ma prawo (jeżeli nie narusza to dóbr osobistych innych osób) do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się te informacje i materiały oraz wglądu w działalność urzędu gminy, a także spółek z udziałem gminy, spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych, gminnych osób prawnych oraz zakładów, przedsiębiorstw i innych gminnych jednostek organizacyjnych (z zachowaniem jednak przepisów o tajemnicy prawnie chronionej).
Od tej kadencji obrady rady miasta (tak samo rady powiatu i sejmiku wojewódzkiego) muszą być nie dobrowolnie, ale obowiązkowo transmitowane i nagrywane za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Nagrania te będą następnie udostępniane m.in. w Biuletynie Informacji Publicznej i na stronie internetowej gminy. Będzie trzeba tam także umieszczać "niezwłocznie" imienne wykazy głosowań radnych.
Etyka radnego: działać zgodnie z prawem i nie nadużywać swojej władzy
Radni wybrani w ostatnich wyborach samorządowych często będą przechodzić szkolenia dotyczące ich praw i obowiązków, ale też etyki.
Radny przy sprawowaniu swojej funkcji winien stosować się do roty ślubowania składanej przed objęciem mandatu, której treść brzmi:
"Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerenności i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny, wspólnoty samorządowej powiatu i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej".
- Radny nie może wykonywać swojej funkcji lub używać swoich wpływów w prywatnym interesie, w celu osiągnięcia korzyści osobistej.
- Radny powstrzymuje się od wydawania decyzji dotyczących bezpośrednio lub pośrednio jego osobistego interesu, wcześniej sygnalizując o takiej sytuacji.
- Podczas wydawania decyzji władczych, radny nie może kierować się własnym bezpośrednim lub pośrednim interesem.
- Radny zobowiązany jest do przestrzegania dyscypliny finansowej i budżetowej. Radny składa sprawozdanie ze swojej działalności zgodnie z zasadami określonymi w przepisach szczególnych.
- Radny podporządkowuje się zasadom nadzoru wewnętrznego i zewnętrznego.
- Radny powinien zawsze, uczestnicząc w podejmowaniu decyzji personalnych, kierować się oceną przydatności kandydata do zajmowania danego stanowiska lub funkcji, nie zaś innymi, pozamerytorycznymi względami.
- Radny nie powinien nigdy ujawniać czy używać poufnych informacji dla odnoszenia osobistych korzyści lub dyskredytowania rady.
Radni za swoją działalność co miesiąc otrzymują dietę, jednak nie jest to wynagrodzenie, a rekompensata za utracone zarobki i zwrot kosztów ponoszonych przy wykonywaniu mandatu.
Wysokość diet radnych samorządowych określona jest ustawowo i zależna od wielkości miejscowości. W gminach powyżej 100 tys. mieszkańców, maksymalna wysokość diety w ciągu miesiąca wynosi 2684,13 zł (100 proc. maksymalnej wysokości diety). W gminach od 15 tys. do 100 tys. osób maksymalna dieta to 2013,10 zł (75 proc. maksymalnej wysokości diety), zaś w gminach, które mają mniej niż 15 tys. mieszkańców - 1342,07 zł (50 proc. maksymalnej wysokości diety).
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
