Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Pruski orzeł powróci na fasadę dawnej przychodni przy Dworcu Głównym w Gdańsku

Rafał Borowski
15 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (803)
2
  • Widoczny na zdjęciu kartusz, wraz ze śladami skutego orła pruskiego, znajduje się na na szczycie elewacji dawnej przychodni od strony Podwala Grodzkiego. Montaż zrekonstruowanej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu.
  • Trwają prace przy przebudowie budynku dawnej przychodni przy dworcu PKP Gdańsk Główny.

Widoczny na zdjęciu kartusz, wraz ze śladami skutego orła pruskiego, znajduje się na na szczycie elewacji dawnej przychodni od strony Podwala Grodzkiego. Montaż zrekonstruowanej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl

Płaskorzeźba pruskiego orła wróci na fasadę budynku dawnej przychodni kolejowej przy Dworcu Głównym w Gdańsku. Skuty po II wojnie światowej detal został zrekonstruowany przez absolwentów i studentkę Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. To pretekst do poznania historii naszego miasta - przekonuje prof. Andrzej Januszajtis.



Co sądzisz o rekonstrukcji pruskiego orła?

Podczas trwającego od kilku miesięcy kapitalnego remontu gmachu dawnej przychodni kolejowej przy ul. Podwale Grodzkie zobacz na mapie Gdańska w Gdańsku, dokonano niespodziewanego odkrycia. Spod tynku wypełniającego kartusz wieńczący wschodnią elewację budynku, wyłoniły się ślady po skutej płaskorzeźbie. Po usunięciu zaprawy okazało się, że kartusz wypełniała niegdyś podobizna orła.

- Nasi rzeźbiarze zgłosili nam, że czerwona farba, pokrywająca kartusz na głównej attyce, pokrywa również ubytki. Po odkuciu fragmentu zaprawy wypełniającej kartusz, ujrzeliśmy ślady po płaskorzeźbie orła. O odkryciu poinformowaliśmy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, który podjął decyzję, żeby ten detal odtworzyć - wyjaśnia Rafał Recław z firmy Versus, która jest właścicielem obiektu.
4
  • Zrekonstruowana płaskorzeźba w całej okazałości. Widoczny na orle nalot zostanie zeszlifowany. Docelowo, kolor płaskorzeźby będzie imitował piaskowiec.

Zrekonstruowana płaskorzeźba w całej okazałości. Widoczny na orle nalot zostanie zeszlifowany. Docelowo, kolor płaskorzeźby będzie imitował piaskowiec.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl


W okolicy zachowało się więcej poniemieckich pamiątek

Płaskorzeźba, której ślady odkryto podczas remontu, przedstawiała pruskiego orła. Orzeł ten, z koroną na głowie oraz berłem i jabłkiem w szponach, był herbem Królestwa Prus. Detal z piaskowca, podobnie jak wiele innych poniemieckich pamiątek w Gdańsku, został skuty przez Polaków wkrótce po zakończeniu wojny.

Co ciekawe, do dnia dzisiejszego zachowały się dwie poniemieckie pamiątki na pobliskich budynkach. Pierwszą z nich jest kolejny pruski orzeł, również wykonany z piaskowca, umieszczony nad wejściem do pobliskiego budynku Nowego Ratusza przy ul. Wały Jagiellońskie zobacz na mapie Gdańska.

Drugim reliktem jest wykuty również w piaskowcu napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), na oddalonym od dawnej przychodni o zaledwie kilkanaście metrów budynku dawnej poczty.

Pruski orzeł górował również nad fasadą Dworca Głównego. W kartuszu, który niegdyś zajmował, dziś znajduje się polski orzeł w pozłacanej koronie.
2
  • Co ciekawe, pruski orzeł zachował się nad wejściem do budynku Nowego Ratusza (dawnego Żaka) przy ul. Wały Jagiellońskie.
  • Niemieckojęzyczny napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), umieszczony na budynku dawnej poczty przy Podwalu Grodzkim. Napis był ukryty pod blaszanym szyldem przez wiele lat. Odkryto go przy okazji trwającego obecnie remontu.

Co ciekawe, pruski orzeł zachował się nad wejściem do budynku Nowego Ratusza (dawnego Żaka) przy ul. Wały Jagiellońskie.

fot. Rafał Borowski/trojmiasto.pl


Montaż płaskorzeźby w przyszłym tygodniu

Rekonstrukcji płaskorzeźby na budynku dawnej przychodni podjęło się troje młodych ludzi wykształconych na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Czesław Fankidejski, Iwona Jurkiewicz (absolwenci kierunku rzeźba) oraz Katarzyna Grządziela (studentka 5 roku rzeźby).

- Na ASP płaskorzeźba jest jednym z pierwszych etapów nauki rzeźby. W związku z tym, zlecone nam zadanie nie było zbyt trudne. Musieliśmy jednak wpasować się w pewien kanon, który obowiązuje konkretną epokę. Nasza praca została wykonana we współpracy z nadzorem konserwatorskim - tłumaczy Czesław Fankidejski.
Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz. Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.

Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl


Płaskorzeźba została wykonana z mieszanki różnego rodzaju kitów. Jej kolor jest zbliżony do piaskowca, z którego wykonano wiele detali na budynku przychodni.

Jak wyglądał proces odtworzenia zniszczonej po wojnie rzeźby?

- Najpierw zdjęliśmy rysunek śladów po płaskorzeźbie, a na jego podstawie powstał prototyp wyrzeźbiony z gliny. Posłużył nam on do stworzenia formy z gipsu, czyli negatywu właściwej rzeźby. Z negatywu odlaliśmy pozytyw, wykonany z mieszanki kitów. Rzeźba jest zbrojona stalową siatką, nie ma więc obaw, że połamie się podczas montażu na kartuszu - opowiada rzeźbiarz.
Montaż odtworzonej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu. Pruski orzeł zostanie przymocowany do kartusza za pomocą stalowych kotew oraz zaprawy murarskiej.

Poniemieckie pamiątki budzą kontrowersje

Powrót pruskiego orła - herbu Prus, a więc państwa, które było jednym z zaborców Polski - może budzić kontrowersje. Zdaniem niektórych, symbole państwowe innych krajów powinny zniknąć z przestrzeni publicznej. Nie przekonuje ich argument, iż są to wyłącznie pamiątki historyczne.

Do podobnych sporów dochodził w innych miastach, np. we Wrocławiu, przy okazji restauracji reliktów niemieckiej przeszłości miasta.

Prof. Andrzej Januszajtis, znawca historii Gdańska, apeluje jednak o powściągliwość.

- To dobrze, że płaskorzeźba powróci na fasadę dawnej przychodni. To dobry pretekst, aby wielu gdańszczan lepiej poznało i zrozumiało historię swojego miasta. Można zrozumieć ludzi, którzy skuli tę rzeźbę. Wojna przyniosła Polakom straszną tragedię i stąd zrozumiała po wojnie niechęć do Niemców. Jednak dziś jesteśmy gospodarzami w polskim Gdańsku i nikt nam nie zagraża. Ten orzeł to część historii naszego miasta. To nie jest swastyka - przekonuje Januszajtis.
Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918 Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918

Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918

Prusy były jednym z trzech państw (obok Rosji i Austrii), które wzięło udział w rozbiorach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W wyniku II rozbioru, który miał miejsce w 1793 roku, Gdańsk został wcielony w granice właśnie tego państwa i pozostał w jego granicach aż do utworzenia Wolnego Miasta Gdańska w 1920 roku. W tym miejscu należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że w 1871 roku Prusy, z wraz z nimi Gdańsk, stały się częścią II Rzeszy Niemieckiej, zaś w 1918 roku tzw. Republiki Weimarskiej.

Gmach przy Podwalu Grodzkim (ówcześnie Stadtgraben) powstał w 1900 roku, przy okazji budowy pobliskiego Dworca Głównego. Pierwotnie mieściła się w nim inspekcja kolejowa wraz z mieszkaniami służbowymi kierownictwa gdańskiej dyrekcji kolei. Zarówna II Rzesza, jak i powstała na jej gruzach Republika Weimarska były państwami związkowymi i nic nie stało na przeszkodzie, aby na budynkach państwowych umieszczać symbole poszczególnych krajów związkowych. Dzięki temu na kartuszu budynku mógł pojawić się herb Prus, a nie herb II Rzeszy.

W 1945 roku, w następstwie rozpętanej przez Niemców wojny, Gdańsk został wcielony w granice Polski. Rozpoczęła się akcja wysiedlania niemieckiej ludności miasta za Odrę i Nysę Łużycką, a wraz z nią akcja "odniemczania" Gdańska, czyli likwidacja materialnych śladów niemieckości. Na właśnie fali tej akcji skuto m. in. pruskiego orła z budynku dawnej przychodni.

Trudno dziwić się naszym dziadkom, że nie mieli najmniejszego zamiaru zachowania w Gdańsku niemieckich napisów czy pomników. Pamiętajmy, że likwidacja poniemieckich reliktów była logiczną konsekwencją okrutnej okupacji, jaką zgotowali Polakom Niemcy podczas II wojny światowej.


Film z marca, na którym widać dawną przychodnię z lotu ptaka

Zobacz także

więcej artykułów (112)

Opinie (803) ponad 10 zablokowanych

  • 2015-08-15 12:37

    Dlaczego nie może to być polskie godło? (11)

    Historia - historią. Januszajtis zapomniał chyba co naziści robili z polskimi symbolami związanymi z Gdańskiem....

    Paweł

    8 lat

    • 82 19

    • 2022-04-27 02:18

      Porowniasz sie z nazistami? hahha

      1 rok

      • 0 0

    • 2015-08-15 12:49

      (3)

      To jest herb Prus Nie Nazistów! Ośla łąko.

      michu

      8 lat

      • 15 17

      • 2015-08-15 14:12

        (2)

        to dowiedz się ośla łąko co robili prusacy z polskimi symbolami po 1772 roku

        8 lat

        • 19 4

        • 2015-08-15 14:33

          (1)

          Ta jasne kogo to obchodi?

          michu

          8 lat

          • 0 13

          • 2015-08-16 21:27

            a ja szcz*m na pruskie herby. tu jest Polska

            8 lat

            • 4 0

    • 2015-08-16 21:24

      Troche szacunku.... (1)

      ....dla Pana prof.Januszajtisa......Nie podejrzewam Pawełka by miał choć jeden promil wiedzy na temat historii Gdańska jaka posiada Pan profesor.Zapewne nauczyłeś się lekceważyć ludzi mądrzejszych i pełniących ważne funkcje w państwie od "możnych" z PiSu....gratulacje.

      Ssss

      8 lat

      • 2 3

      • 2015-08-16 21:26

        na szacunek trzeba zasłużyć

        8 lat

        • 0 1

    • 2015-08-15 21:25

      (3)

      Prusy z nazizmem mają bardzo niewiele wspólnego.

      8 lat

      • 4 9

      • 2015-08-16 19:12

        np. GESTAPO tajną PRUSKĄ policję polityczą

        8 lat

        • 0 0

      • 2015-08-15 22:06

        prusowie (1)

        Jedynie zgladzili Adalberta vel swietego Wojciecha. Ale to bylo dawno okolo 1000 rku...

        ;)

        8 lat

        • 2 2

        • 2015-08-16 19:02

          Wojciech przyszedł i panoszył się

          łamał lokalne tabu. To się ludzie wkurzyli i dali ostrzeżenie, nie pomogło. Za drugim razem dostał czapę. Miał parcie by zostać świętym męczennikiem, to został.

          8 lat

          • 1 2

  • 2015-08-15 12:43

    Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz (6)

    Ni dzieci nam germanił,
    Orężny wstanie hufiec nasz,
    Duch będzie nam hetmanił.

    Znacie te słowa, leszcze?

    leon

    8 lat

    • 47 28

    • 2018-11-05 23:02

      zyńcy.

      Prusak

      5 lat

      • 0 0

    • 2015-08-15 14:26

      (3)

      na razie duch wam hetmani jak wasze pijane patol-córeczki Dżesiki wszczynają burdy w kebabach ;)

      Trollencio, NIEOFICJALNY CZWARTY CZŁONEK ŚWIĘTEJ TRÓJCY

      8 lat

      • 6 6

      • 2015-08-15 14:52

        moje dzieci mają polskie imiona (2)

        szanują polską tradycję, piją z umiarem i nie wszczynają burd. O co ci chodzi?

        leon

        8 lat

        • 6 4

        • 2015-08-15 17:04

          (1)

          to super, ale jesteś mniejszoscią we własnym kraju.

          Trollencio ODEBRAŁ PRZEDWOJENNE WYCHOWANIE

          8 lat

          • 3 5

          • 2015-08-15 17:35

            chyba przed wojną w Iraku :D

            Trollencio SIĘ UŚMIAŁ ;)

            8 lat

            • 2 0

    • 2015-08-15 14:17

      wysiądź ze swojego vw

      zanim coś napiszesz :)

      schizofrenia polska

      8 lat

      • 6 6

  • 2015-08-15 16:45

    Szwaby do domu (1)

    To jest skandal pełną parą . Niech ci rekonstruktorzy owej płaskorzeźby powieszą ją sobie w KIBLU.

    Józef P.

    8 lat

    • 28 8

    • 2016-07-07 05:16

      Kretyn

      Jesteś książkowym przykładem kretyna. Idźmy twoją drogą i rozwalmy wszystkie pomniki na ukrainie, co?

      omg

      7 lat

      • 0 0

  • 2015-08-15 12:42

    A ja bym chciał się dowiedzieć (3)

    ..jaką techniką, czym , w jaki sposób itp itd ... wyczyścili tak ślicznie cegły na elewacji

    Kris.

    8 lat

    • 14 4

    • 2016-07-07 05:13

      hah!

      Tajemnica zawodowa ;P

      Renowator

      7 lat

      • 0 0

    • 2015-08-17 18:17

      Tak jak to się robi :)

      Jak chcesz się więcej dowiedzieć to napisz: pawelczapiewski87@gmail.com

      .

      8 lat

      • 0 0

    • 2015-08-15 13:01

      szczoteczką do zębów i tysiącem praktykantów.

      KONSERWATOR ZABYTKÓW JĘZYKA KASZUBSKIEGO Trolęcjo

      8 lat

      • 4 2

  • 2015-08-15 12:02

    (19)

    Gdańsk z roku na rok staje się coraz ładniejszym miastem.
    Kibicuje renowacjom i rewitalizacjom starej tkanki miejskiej!

    antisocial

    8 lat

    • 296 88

    • 2016-06-24 13:04

      jesteście młodzi - nie wstyd wam?

      7 lat

      • 0 0

    • 2015-08-17 12:19

      Jaki trzeba być zakompleksionym kundelkiem, żeby za wszelką cenę przyznawać się do nie swojej historii - do tego historii obrzydliwego tworu państwowego jakim były Prusy - kraju znienawidzonego w ówczesnej Europie, kraju, który rozleciał się po trzech dniach buntu marynarzy w 1918

      8 lat

      • 5 0

    • 2015-08-16 20:31

      Całe szczęście... (2)

      ...orzeł będzie wysoko ....poza zasięgiem rodzimych narodowców wspieranych przez Kartofla, czy też narąbanych kiboli....więc będzie bezpieczny.A dla wszystkich przeciwników jego umieszczenia ...sorry taka jest historia tego miasta i tego budynku.

      Ssss

      8 lat

      • 3 8

      • 2015-08-17 06:38

        swastyki w historii g

        8 lat

        • 1 0

      • 2015-08-16 20:37

        fakt. za wysoko by go oszczać bo tylko na to zasługuje

        8 lat

        • 6 3

    • 2015-08-16 20:56

      A dlaczego...... (1)

      "nasi kochani patrioci" nie "czepiaja sie" orła pruskiego który umieszczony jest na Bramie Straganiarskiej ????Proste,bo nie wiedzą,czyje to godło na XV-wiecznej bramie.:-)))

      Ssss

      8 lat

      • 5 6

      • 2015-08-16 20:57

        nie rozróżniasz herbu Prus Królewskich od herbu Królestwa Prus tępy ignorancie?

        8 lat

        • 7 2

    • 2015-08-15 14:36

      Też nie moge się doczekać (8)

      kiedy nam Niemcom wkońcu zwróci się to co barbarzyńcy zniszczyli jak mysleli że wygrali wojne. I co teraz? Zdziwienie polaków, że po okupacji rosyjskiej pomorze a zwłaszcz Danzing wraca do właścicieli, czyli narodu niemieckiego?

      De

      8 lat

      • 22 57

      • 2015-08-16 20:37

        niemiaszku nawet nie wiesz jak się pisze poprawnie Gdańsk w twoim szwargocie?

        8 lat

        • 3 0

      • 2015-08-15 14:37

        (3)

        Ty to jesteś najwyżej właścicielem kąta u twoich starych, trollu.

        8 lat

        • 38 9

        • 2015-08-15 14:46

          (1)

          jako przedstawiciel narodu wybranego pragnąłbym przypomnieć, że Żydów w WMG mieszkało trzy razy tyle co Polaków. wkrótce mój prawnik wyśle wam moje roszczenia majątkowe. tymczasem muszę kończyć już pisanie, bo jednak szabat trwa!

          Trollencio PRZY SZABASOWYCH ŚWIECACH

          8 lat

          • 23 18

          • 2015-08-16 11:34

            Jezus nie był Żydem, on był polskim katolikiem

            ze Śląska
            i to nie Żydzi są narodem wybranym
            tylko armia ojca przenajświętszego wielebnego Rydzyka generała pana naszego amen (żydowskie słowo)

            turban katol

            8 lat

            • 11 8

        • 2015-08-15 15:27

          ja trolem?

          Desperat obraża mnie bo widzi jak na jego oczach mój naród odzyskuje to co się należy.

          De

          8 lat

          • 10 22

      • 2015-08-16 00:06

        Ty niemiec chodzi ci o Danzig,czy chcesz potanczyc?

        8 lat

        • 5 3

      • 2015-08-15 16:40

        szukasz dancingu? pewnie masz ochotę potańczyć?

        Trollencio DZIECKO SZCZĘŚCIA

        8 lat

        • 19 7

      • 2015-08-15 14:59

        Danzig wróci do niemieckiej ojczyzny, tylko, zeby polscy podwykonawcy zrobili za darmo jak najwięcej

        8 lat

        • 24 21

    • 2015-08-16 12:12

      wsrod tych wszytkich renowacji mogliby w koncu za piorytet potraktowac nawierzchnie dlugiej i dlugiego tarrgu

      8 lat

      • 9 0

    • 2015-08-16 00:56

      z roku na rok staje się coraz głupszym miastem

      8 lat

      • 18 9

    • 2015-08-15 22:21

      To akurat prawda, że pięknieje, jeszcze 10 lat temu była tragedia i wstyd i syf. Teraz jest ładniej.

      8 lat

      • 8 11

  • 2016-06-23 21:53

    Płaskorzeźba została wykonana z mieszanki różnego rodzaju kitów. Pomijając sens jej odtwarzania

    to do kitu - nie znaleźli kawałka piaskowca?

    7 lat

    • 0 0

  • 2015-12-19 13:51

    To skandal, pamiątki do muzeum, tutaj jest POLSKA, jakby ktoś zapomniał !!!

    Toja164

    8 lat

    • 1 2

  • 2015-12-19 13:46

    orzeł Pruski

    Prawda i tak wyjdzie na wierzch w tym przypadku z pod tynku, dosyć już zacierania śladów historii miasta jak i ludzi, ktòrzy współuczestniczyli w jego tworzeniu - wiele zniszczono bezpowrotnie w tym niemal wszystkie cmentarze ale na szczęście czasy się zmieniły i rozsądek zwycięża-brawo.

    Gdańszczanin

    8 lat

    • 0 1

  • 2015-12-19 00:58

    Super

    8 lat

    • 0 1

  • 2015-08-15 12:04

    (3)

    a nie powinien być ten ich tam centaur czy dżdżownicołak czy co tam mają kaszubi na żółtym tle? no wicie rozumicie, skoro xiążę Pudding uczynił nasz gród ich stolicą ;) i shołdował wójta Szemudu :)

    SZADY Trolęcjo Z DZIEMIAN

    8 lat

    • 100 81

    • 2015-09-24 22:25

      od dziemian to ty się odtroluj, chciał byś ale cóż, dżdżownico miejska, żryj beton tu umżyj tu :)

      8 lat

      • 0 0

    • 2015-08-16 11:48

      ja proponuję w ogóle tą niby-flagę żółtawą

      niby-państwa kaszubskiego z gwarą zwaną językiem kaszubskim. a w herbie widły z obornikiem.

      janusz.

      8 lat

      • 5 9

    • 2015-08-15 12:36

      świetny pomysł trulejciu z Bujdy Niskiej

      Prusacy dali swoją gapę, to my damy gryfa

      kaszubski hacjendero

      8 lat

      • 17 2

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (112)

Najczęściej komentowane

Koniec libacji i grillowania przy "ławce wstydu"? Urzędnicy zapowiadają zmiany

Koniec grillowania przy "ławce wstydu"?

Fabryka "lewych" dokumentów zlikwidowana w Gdańsku. "Komplet kosztował 11 tys. euro"

Fabryka "lewych" dokumentów zlikwidowana

więcej

Najczęściej czytane