Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Rozebrany Kot i jego towarzysze. Bastiony Starego Przedmieścia

Marek Gotard
10 października 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (49)
Rozbiórka wałów w Gdańsku. Obecnie w tym miejscu biegnie ul. Okopowa. W tle szczyt nieistniejącej już Wielkiej Synagogi. Rozbiórka wałów w Gdańsku. Obecnie w tym miejscu biegnie ul. Okopowa. W tle szczyt nieistniejącej już Wielkiej Synagogi.

Rozbiórka wałów w Gdańsku. Obecnie w tym miejscu biegnie ul. Okopowa. W tle szczyt nieistniejącej już Wielkiej Synagogi.

Choć Kot towarzyszył okolicom ulicy Okopowej zobacz na mapie Gdańska od kilkuset lat, to jego niedawne odkrycie poruszyło światek historyczny Trójmiasta. Bastion Kot i towarzyszące mu fortyfikacje broniły niegdyś dostępu do miasta od zachodu. Pozostałości po podziemnym mruczku mogą stać się nową atrakcją turystyczną miasta.



Gdańsk fortyfikowano od czasów średniowiecznych. Prace nad umacnianiem poszczególnych części miasta trwały z przerwami przez wiele lat. Jedne obiekty znikały, a na ich miejscu pojawiały się nowe. Jednocześnie wciąż naprawiano i modernizowano istniejące.

Budowę fortyfikacji w mieście prowadzono jeszcze na początku XIX wieku. Jednak rozwój chociażby artylerii sprawił, że bastiony i wysokie wały obronne stały się zbędne, wręcz blokowały rozwój miasta. Pod koniec XIX wieku dużą część umocnień rozebrano. Na ich miejscu powstały nowe ulice, a miasto mogło się swobodniej rozwijać.

7
  • Odkryte wejście do częściowo rozebranego bastionu Kot.
  • Zachowany korytarz częściowo rozebranego bastionu Kot.
  • Jedna z kazamat bastionu Kot.

Odkryte wejście do częściowo rozebranego bastionu Kot.

fot. Marcin Tymiński/WUOZ Gdańsk

Gdybyśmy znaleźli się na terenie Starego Przedmieścia pod koniec XV wieku, w okolicach dzisiejszej ulicy Okopowej oprócz klasztoru Franciszkanów i miejskiej zabudowy zobaczylibyśmy mury, wały ziemne, palisady, nawodnione fosy i pojedyncze obiekty obronne.

Wśród nich naszą uwagę z pewnością zwróciłyby uwagę baszty: Pod Zrębem, Nowa, Biała i Wozowa. Niektórzy historycy wspominają też o jeszcze jednej baszcie stojącej blisko klasztoru. Nazywano ją podobno Kocią Wieżą. Czy to właśnie poprzedniczka późniejszego XVI-wiecznego bastionu obronnego?

Fragment panoramy Mollera z 1593 roku. Budowla obronna w miejscu przyszłego bastionu Kot. Fragment panoramy Mollera z 1593 roku. Budowla obronna w miejscu przyszłego bastionu Kot.

Fragment panoramy Mollera z 1593 roku. Budowla obronna w miejscu przyszłego bastionu Kot.

Niespokojny wiek XVI wymusił na Gdańsku konieczność budowy nowych, nowoczesnych umocnień i poprawienie już istniejących. Władze Gdańska zaczęły poszukiwać specjalistów od fortyfikowania miast z powodu niedoboru miejscowych specjalistów. A ci, którzy pracowali nad obronnością miasta potrzebowali wsparcia. Pozyskanie ich okazało się wcale nie takie proste. Budowniczych umocnień miano znaleźć bez względu na koszty.

O prace przy budowie fortyfikacji starali się Antonis v. Obberghen, pracujący przy budowie cytadeli w Antwerpii czy przebudowujący Kronborg, ufortyfikowaną rezydencję króla Danii, Fryderyka II oraz Hans Vredeman de Vries, malarz i architekt z Antwerpii.

Obaj projektanci zalecali m.in. budowę nowego bastionu na Starym Przedmieściu. Najprawdopodobniej chodziło właśnie o późniejszy Bastion Kot. Ostatecznie rywalizację o prestiżowe stanowisko wygrał Obberghen, który pozostał w mieście aż do śmierci.

Rekonstrukcja stanu fortyfikacji Gdańska z ok. 1640 roku nałożona na współczesny plan miasta. Bastion Kot (w pomarańczowym kółku), jest położony nieopodal Bastionu św. Gertrudy (w niebieskim kółku), w lewym, dolnym rogu. Rekonstrukcja stanu fortyfikacji Gdańska z ok. 1640 roku nałożona na współczesny plan miasta. Bastion Kot (w pomarańczowym kółku), jest położony nieopodal Bastionu św. Gertrudy (w niebieskim kółku), w lewym, dolnym rogu.

Rekonstrukcja stanu fortyfikacji Gdańska z ok. 1640 roku nałożona na współczesny plan miasta. Bastion Kot (w pomarańczowym kółku), jest położony nieopodal Bastionu św. Gertrudy (w niebieskim kółku), w lewym, dolnym rogu.

Bastion Kot budowano przez 7 lat, od 1593 do 1599 roku. Był prawdopodobnie najmniejszym z gdańskich bastionów. Mimo niewielkich rozmiarów konstrukcja kota była dość skomplikowana. Kazamaty bastionu miały być asymetrycznie rozłożone na dwóch poziomach. Klatkami schodowymi można było dostać się nimi na poziom drogi wałowej. Po przebudowie w latach 1641-1642, kazamaty na dolnym poziomie miały mieścić po trzy stanowiska artyleryjskie. Nie wiadomo jak wysoki był cały bastion. Wysokość wałów w tym miejscu wynosiła wówczas ok 17 metrów ponad poziom lustra fosy.

Po przebudowach budowli obronnych, gdybyśmy przespacerowali się po wałach od Bramy Wyżynnej w kierunku Orunii, po minięciu bramy znaleźlibyśmy się przy Bastionie Wozowym, minęlibyśmy Bastion Kot, Bastion Wijbego i doszlibyśmy aż do Bastionu św. Gertrudy.

Fragment panoramy Piscatora z 1617 roku - Bastion Kot. Fragment panoramy Piscatora z 1617 roku - Bastion Kot.

Fragment panoramy Piscatora z 1617 roku - Bastion Kot.

Zachodnie fortyfikacje Starego Przedmieścia nigdy nie sprawdziły się w ogniu walki. Na początku XX wieku zamiast masywnych wałów zobaczylibyśmy na ich miejscu świeżo wytyczone ulice, w tym właśnie dzisiejszą Okopową.

Okazało się, że dawnych bastionów nie rozebrano do końca. Podczas przebudowy ulicy Okopowej w 1974 roku robotnicy natknęli się na relikty Bastionu Wozowego. Te zdążyli zadokumentować naukowcy z Politechniki Gdańskiej, zanim zupełnie je rozebrano. Jeszcze wcześniej, w roku 1962 podczas prac przy Okopowej odsłonięto i szybko zamurowano wejście do Kota. Zapomniano o nim na następne 53 lata...

Zobacz kazamaty bastionu św. Gertrudy

Zobacz także

więcej artykułów (80)

Opinie (49) 5 zablokowanych

  • 2015-10-10 20:38

    Czyli to wejście "za torami" na wysokości połowy wiaduktu Biskupia Górka (4)

    To wejście do fortyfikacji KOT? Zawsze mnie zastanawiało co to jest.

    8 lat

    • 13 14

    • 2015-10-11 19:21

      (1)

      To wejście jest do dawnego podziemnego zbiornika wody, zaopatrującego Gdańsk.

      8 lat

      • 5 1

      • 2021-10-10 14:31

        Tam nie ma żadnego zbiornika, jest to wyjście z koszar grenadierów znajdujących się powyżej, na Biskupiej Górce. Zbiorniki budowano na wzniesieniach, np. Sobieski we Wrzeszczu lub Stara Orunia na Oruni

        2 lata

        • 0 0

    • 2015-10-11 06:54

      ciekawskie jajo

      Wstyd.

      8 lat

      • 4 3

    • 2015-10-11 05:32

      Jeśli już to Bastion Wijbego.

      Nie. W miejscu dawnego Bastionu Wijbego (znajdował się między Kotem a Gertrudą) znajduje się dziś Urząd Wojewódzki. W budynkach koszar bastionu Wijbego po wojnie działały zakłady T-18, późniejszy Unimor.

      M...

      8 lat

      • 7 0

  • 2015-10-10 18:43

    Zasypać (6)

    to jedyna gwarancja że zabytek przetrwa dla pokoleń - w Gdańsku nie na klimatu dla ratowania zabytków, wszystkie niszczeją w majestacie prawa i braku kasy na renowację

    8 lat

    • 76 25

    • 2015-10-11 09:19

      Gdańsk prawie nie ma zabytków to tylko repliki. (4)

      Danzig został zniszczony w 90% podczas IIWŚ. Zbytkowa jest tylko Oliwa!

      Oliwa bez Danziga

      8 lat

      • 5 5

      • 2021-10-10 14:26

        Nie kłam, prawie wszystkie kościoły ocalały, nie powiesz chyba że Mariacki, Św. Jana, Św. Trójcy to repliki ?

        W nienaruszonym stanie ocalał kościół św. Mikołaja, a kościół Zbawiciela na Zaroślaku zniknął zupełnie, została tylko część wieży.

        2 lata

        • 0 0

      • 2015-10-11 20:34

        (1)

        A co masz w Oliwie zabytkowego. Tylko nie mów ze Katedra (ona tez była zniszczona)

        8 lat

        • 0 1

        • 2015-10-11 21:00

          Budynki, zwłaszcza przy Polanki.

          8 lat

          • 3 0

      • 2015-10-11 19:17

        Część Wrzeszcza też

        8 lat

        • 4 0

    • 2015-10-10 19:01

      tak jak twojej teściowej niema jak ratowac

      8 lat

      • 6 12

  • 2015-10-10 18:25

    UDOSTĘPNIĆ (5)

    Koniecznie ten zabytek należy odpowiednio zabezpieczyć i udostępnić dla zwiedzających-jeszcze jedna atrakcja turystyczna więcej. Warto skorzystać z okazji i teraz jak się buduje forum Radunia, wykonać odnogę od planowanego przejścia podziemnego (pod ul Okopową) do odkrytych lochów. Uważam ,że te podziemne korytarze należy w całości udostępnić zwiedzającym.

    danziger

    8 lat

    • 177 5

    • 2015-10-10 21:26

      (3)

      Na trawniku przy kaplicy sw.Anny i
      muzeum narodowym gralismy w
      noge . Na tym samym trawniku byl
      wlaz do podziemi ktore ciagnely sie
      pod okopowa do kosciola Hrystusa
      Krola

      8 lat

      • 12 2

      • 2015-10-12 08:11

        Tam są dwa włazy i jedno zejście schodami, dawniej przykryte betonowymi płytami.... (1)

        Kris

        8 lat

        • 1 0

        • 2021-10-10 14:21

          Betonowymi płytami był przykryty zwykły schron przeciwlotniczy, żelbetowy, powojenny

          Nie miał on połączenia z kościołem Chrystusa Króla

          2 lata

          • 0 0

      • 2015-10-12 06:00

        O Hryste! Widzisz i nie grzmisz

        8 lat

        • 6 0

    • 2015-10-10 20:55

      już widzę, jak ludzie walą oknami i drzwiami, by obejrzeć kilkanaście metrów korytarza małego bastionu.

      Już lepiej Gertrudę otworzyć i zrobić z niej prawdziwą atrakcję

      8 lat

      • 11 18

  • 2015-10-12 16:53

    Trójmiasto.pl !!! BŁĄD

    Bastion św gertrudy jest na Starym Przedmieściu a nie na Dolnym mieście jak to jest w opisie filmu. ..

    Misiek

    8 lat

    • 3 0

  • 2015-10-12 15:49

    Kazamaty na działkach i ogrodach niejedno kryją historie

    wwlasciciel

    8 lat

    • 5 0

  • 2015-10-12 10:24

    Antysemickie treści na portalu Trójmiasto ?

    Szanowny moderatorze, odkąd puszczacie takie lekko tylko zakamuflowane antysemickie treści ( to o synagodze )

    Jimmy

    8 lat

    • 5 5

  • 2015-10-10 19:49

    Zrobię trolololo (3)

    I znów ci otomanieni z granicy na północ od Sopotu siedzą w ciszy i niedowierzaniu: jak to że ta cegła ma x więcej setek lat jak nasze najpiękniesze modernistyczne (a to ciekawe) epicentrum galaktyki?

    Jednak to true story, mates

    8 lat

    • 20 29

    • 2015-10-10 22:19

      przecież w sopotu kurhany odkopali, w których juz lezały setki lat trupy jak pijany rycerz zasnął pod dębem i Gdańsk (2)

      wymyślił... a w Gdyni podówczas już trzecią osadę na ruinach poprzednich w dolinie Kaczej budowano... Nie mierz innych swoją miarą, bo się zdziwisz srodze, baranie jeden.

      gram w lola w pracy

      8 lat

      • 3 3

      • 2015-10-10 23:07

        A jeszcze wcześniej w Kosakowie (1)

        pterodaktyle sobie lądowisko urządziły.

        Dr Kidler

        8 lat

        • 5 0

        • 2015-10-12 09:55

          A lądowały!!!

          ale tylko wtedy, kiedy była mgła w Rębiechowie

          8 lat

          • 1 0

  • 2015-10-10 18:33

    (16)

    Dobrze , że tej synagogi nie ma ! Zostala ,,rozebrana " i wysłana pocztą powietrzną do Izraela .

    Michał

    8 lat

    • 58 115

    • 2015-10-10 18:43

      (7)

      Pomogłaby ci lobotomia łajzo.

      Lem miał rację

      8 lat

      • 34 32

      • 2015-10-10 18:54

        (4)

        Mi lobotomia? Ja jak bym się dowiedział , że mialem w rodzinie żyda w lini prostej powiesiłbym się na dezewie ! Ja nawet nie mam potomstwa bo nie rozwikłałem zagadki mojego dziadka od strony ojca! Ale wygląd noedycki mieli ,ale to zbyt mało abym miał potomastwo! A tu mi sugerujesz , że mi jestvpotrzebna lobotomia bo mam schizofremie? Jestem głeboko zaniepokojony! :-D

        Michał

        8 lat

        • 14 43

        • 2015-10-10 19:03

          (3)

          Słaby troll. Bardzo słaby.

          Lupo

          8 lat

          • 33 5

          • 2015-10-10 19:51

            (2)

            Sprawe w Sądzie mu wytoczyć! To nie Troll to faszysta! Powinien dostać bana ! Gdzie moderator? Antysemita pieprzony!

            Hanna zona Izaka

            8 lat

            • 13 36

            • 2015-10-12 09:09

              to nie wyborcza zeby antysemitami straszyc

              P.S. Wyborcza to ta gazeta ktora zacheca do sciagania muzułmanów z krajów okalających Izrael (czyli kraj rodzimy redaktorów naczelnych Wyborczej).

              Autor (opcjonalny):

              8 lat

              • 3 3

            • 2015-10-11 19:15

              Chyba banana.

              8 lat

              • 6 0

      • 2015-10-11 20:36

        Poczytaj życiorys Lema, to będziesz wiedział kim był.

        8 lat

        • 3 1

      • 2015-10-10 18:44

        Oj tak, Lem miał rację...

        8 lat

        • 20 10

    • 2015-10-10 19:14

      5 (2)

      Tak została rozebrana, ale władze Wolnego Miasta Gdańsk zapłaciły odszkodowanie Gminie Żydowskiej. Prawdopodobnie została gdzieś odbudowana -chyba w Stanach.

      maniek.

      8 lat

      • 6 19

      • 2015-10-11 15:25

        Drugi raz (1)

        zapłacono gminie żydowskiej za synagogę w czasach III RP. Jest tam teraz teatr Szekspirowski. Starsi bracia w lichwie zawsze mieli głowę do interesu i dojenia gojów!

        JMK

        8 lat

        • 6 4

        • 2015-10-11 20:41

          Jest tam Teatr Szekspirowski ale nie na tym miejscu co stała synagoga.
          Jak wejdziesz na te mury i spojrzysz z góry to zobaczysz zarys synagogi gdzie stała, więc nie wiem za co im zapłacili jeszcze raz.

          /x-/...

          8 lat

          • 3 0

    • 2015-10-11 14:23

      Mowa Nienawiści!!!

      Jak można chwalić dzieło Hitlera?

      bx

      8 lat

      • 3 1

    • 2015-10-11 10:21

      debil..

      ..do czwartej potęgi!

      student

      8 lat

      • 4 1

    • 2015-10-11 01:05

      Synagoga

      Glupek .

      zenekciec

      8 lat

      • 2 4

    • 2015-10-10 22:02

      Wg gedanopedii o synagodze:

      17 XII 1938 w synagodze odbyło się zebranie społeczności żydowskiej Gdańska, na którym przyjęto propozycję władz niemieckich o sprzedaniu wszystkich posiadłości w zamian za zgodę na emigrację. Wystrój wnętrza bądź rozprzedano (m.in. ławy sprzedano kościołowi ewangelickiemu w Nowym Porcie), bądź wywieziono za zgodą Niemców (archiwum obecnie w Jerozolimie, zbiory Giełdzińskiego w Muzeum Żydowskim w Nowym Jorku, bibliotekę wywieziono do Wilna). 15 IV odbyły się ostatnie nabożeństwa, od 2 V Niemcy przystąpili do jej burzenia.

      rachciach

      8 lat

      • 16 0

    • 2015-10-10 19:28

      Ty oszołomie ! Pejsy byś zapuscił fujarke obrzezał... I definitywny koniec z SS i bawienia się w Gestapo!

      Tomasz

      8 lat

      • 7 18

  • 2015-10-12 01:55

    Gdzie???

    Gdzie dokładnie znajdują się pozostałości tego bastionu???

    8 lat

    • 1 3

  • 2015-10-11 16:08

    Myślę, że o

    Myślę, że o opinię należy zapytać Pana A.Grodzkiego. Teraz moda na dziwolągi i ich opinie na wszelkie tematy.

    Dał.sobie.w.rurę.

    8 lat

    • 4 9

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (80)

Najczęściej komentowane

Lotnisko dorzuci się do wymiany okien. Jest kilka warunków

Lotnisko dorzuci się do wymiany okien

Słowniki, poradniki, albumy. Co można znaleźć w śmietniku?

Poradniki, albumy. Książki na śmietniku

więcej

Najczęściej czytane