Smok na rynnie. Nietypowe ozdoby szczytów fasad

Michał Stąporek

10 marca 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (55)

Ozdobne kosze rynnowe na fasadach kamienic w Gdańsku są dziełem współczesnych rzemieślników. Mało kto zwraca na nie uwagę, choć bardzo często zaskakują swoją fantazyjnością.

Nie dostrzegą ich twardo stąpający po ziemi, za to ucieszą wzrok tych, którzy lubią sobie czasem spojrzeć w niebo.

Wśród takich osób jest pani Iwona Grzywaczewska. Gdańszczanka od kilku miesięcy robiła zdjęcia blaszanych koszy rynnowych, czyli ozdobnych zwieńczeń rynien kamienic. Nazywane także koszami zlewowymi, służą do zbierania wody opadowej z rynien i dachów, kierując ją do rury spustowej.

Można je znaleźć na ulicach Głównego, Starego i Dolnego Miasta.

- Część zdjęć robiłam po prostu w drodze do pracy. By uchwycić inne musiałam zapuszczać się na polowanie z aparatem - opowiada pani Iwona, która sfotografowała ok. 70 takich elementów.

Słonie, żaby, koty i smoki

Ich różnorodność zaskakuje, podobnie jak pomysłowość ich twórców.

Banalne z pozoru elementy użytkowe przybierają kształty smoków, słoni, kotów czy ptaków. Jedne są zdobione symbolami heraldycznymi, kolejne inicjałami, jeszcze inne nawiązują do dawnych rzemiosł.

Znajdziemy na nich i łódź żaglową, i głowę wołu, słońce, liczne wariacje na temat gwiazdy, nawet tarczę zegara.

Co ciekawe, większość jest w bardzo dobrym stanie, widać, że zarządcy kamienic dbają o nie.

- W ciągu tych kilku miesięcy zauważyłam, że wygląd tych koszy raczej poprawia się, niż pogarsza. Widać, że są regularnie czyszczone - opowiada Iwona Grzywaczewska.
Jej zdaniem najlepiej widać to na ul. Powroźniczej

Osiem koszy rynnowych na budynkach stojących przy ul. Powroźniczej na Głównym Mieście w Gdańsku. Jeden z koszy - ten ze smokiem - pochodzi z ul. Ogarnej.

Ozdobne kosze - dziedzictwo gdańskich rzygaczy

Warto dodać, że dzisiejsze kosze rynnowe nie są pozostałością po pracy dawnych rzemieślników. Większość, jeśli nie wszystkie, powstała w drugiej połowie XX w., tzn. po II wojnie światowej, ale także w czasach nam współczesnych.

- Przyznam, że nie znam ikonografii, która pokazywałaby ozdobne kosze rynnowe z wcześniejszych epok. Jeśli istniały, to pamiętajmy, że po wojnie wszystkie takie blaszane elementy trafiały do hut, bo był to materiał niezbędny dla gospodarki - tłumaczy dr Jacek Kriegseisen z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego.
Jego zdaniem dzisiejsze ozdobne kosze są niejako dziedzictwem ozdobnych rzygaczy, będących od lat zwieńczeniem rur spustowych w dawnym Gdańsku.

- Gdańszczanie przyglądali się im, np. tym zachowanym na Wielkiej Zbrojowni, i zinterpretowali je po nowemu - uważa historyk sztuki.
Nie oznacza to, że nigdy nie dostrzegano potencjału ozdobnego, jaki tkwi w takim elemencie fasady budynku jak rynna. W historii Gdańska, w wieku XVI czy XVII, rynny czy rury spustowe były malowane w kolorowe pasy. Miało to podwójny cel: estetyczny, ale przede wszystkim zabezpieczenie antykorozyjne tych instalacji.

Quiz

Średni wynik 57%

Nietypowe budowle Trójmiasta. Czy rozpoznasz wszystkie?

Rozpocznij quiz

Michał Stąporekm.staporek@trojmiasto.pl

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-03-10 20:12

Super zestawienie! (1)

Miło przeczytać coś niepolitycznego i niezwiązanego z kolejnym fiaskiem budowlanym. Dla takich artykułów chętniej bym zaglądał na portal.

3 lata
- 72 3
Twoja opinia

Zmień treść

Miło przeczytać coś niepolitycznego i niezwiązanego z kolejnym fiaskiem budowlanym. Dla takich artykułów chętniej bym zaglądał na portal.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-03-10 21:27
  
  I nie związanego ze smrodem
  
  3 lata
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-03-10 21:55

Gdańsk jest bardzo ciekawy. (5)

Czy wiecie, że na Długim Targu jest miejsce, z którego widoczne są aż 3 Neptunyl? Dociekliwi na pewno je znajdą.

Kwak
3 lata
- 25 4
Twoja opinia

Zmień treść

Czy wiecie, że na Długim Targu jest miejsce, z którego widoczne są aż 3 Neptunyl? Dociekliwi na pewno je znajdą.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-03-11 23:51
  
  A nawet czterech Neptunów (nie licząc baru i kina). Jeden nich, niestety, od lat bez trójzęba...
  
  3 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A nawet czterech Neptunów (nie licząc baru i kina). Jeden nich, niestety, od lat bez trójzęba...
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-03-10 22:38
  
  Ale kina Neptun już nie ma. (3)
  
  Jano.
  3 lata
  - 5 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-03-11 09:10
    
    Z kinem były 4 Neptuny (1)
    
    Teraz zostały 3 posągi, rzeźby.
    
    Anna
    3 lata
    
    3 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Teraz zostały 3 posągi, rzeźby.
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-03-11 15:54
      
      Był jeszcze bar mleczny Neptun na Długiej...
      
      3 lata
      
      0 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-03-10 23:15
    
    To było prawdziwe kino.
    
    A nie sala kinowa w multipleksie. Tam nie było czuć zapachu prażonej kukurydzy.
    Zawsze kupowałem bilet na balkon.
    
    3 lata
    
    7 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    A nie sala kinowa w multipleksie. Tam nie było czuć zapachu prażonej kukurydzy. Zawsze kupowałem bilet na balkon.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-03-10 23:00

(2)

W gdyni mamy ładniejsze na starym mieście

3 lata
- 2 7
Twoja opinia

Zmień treść

W gdyni mamy ładniejsze na starym mieście
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-03-10 23:19
  
  Starówka Gdyni to modernizm. (1)
  
  Nic ciekawego. Tylko kilka budynków jest interesujących. To perełki modernizmu.
  
  3 lata
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nic ciekawego. Tylko kilka budynków jest interesujących. To perełki modernizmu.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-03-11 06:44
    
    Wiedza zabiła polot?
    
    3 lata
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii