Istnieją granice stanowiące nie tylko barierę przestrzenną, ale także między dwoma różnymi światami. Tak było kilka dekad temu w Europie, tak jest dziś między Koreą Północną i Południową. W Gdańsku taką granicą będzie niedługo Motława i Opływ Motławy, które rozdzielą obszary rewitalizacji. Urzędnicy przekonują, że muszą zatrzymać się z działaniami na jednym brzegu, choć wcześniej sami łamali tę zasadę.
tak, zgodnie z postulatami rady dzielnicy
69%
tak, tylko w obrębie nabrzeży Motławy i Opływu Motławy
14%
nie, ta dzielnica nie wymaga takich działań
17%
W ubiegłym roku Biuro Rozwoju Gdańska prowadziło konsultacje związane ze zmianą granic obszarów rewitalizacji. Główną korektą jest włączenie do obszaru Oruni kolonii mieszkaniowych:
Mysia
,
Rola,
Orka i
Zaranie ze względu na m.in.:
- znaczne zadłużenie mieszkańców budynków komunalnych,
- dużą liczbę prowadzonych procedur tzw. niebieskich kart,
- znaczny udział osób starszych w strukturze demograficznej,
- niskie wyniki na egzaminach szkolnych,
- niskie zaangażowanie obywatelskie i społeczne, m.in. najniższa frekwencja w wyborach parlamentarnych w 2019 r. w całym Gdańsku, niewielkie zainteresowanie budżetem obywatelskim,
- duży udział terenów gminnych, pozwalający na podejmowanie działań inwestycyjnych,
- dotknięcie obszaru zniszczeniami podczas powodzi w 2001 r.,
- wskazanie obszaru kolonii w studium jako obszaru wymagającego rehabilitacji rozumianej jako "poprawa warunków życia mieszkańców przy jednoczesnym zachowaniu mieszkaniowej funkcji terenu".
Ponad 20 lat od powodzi stulecia w Gdańsku
Nieużytki i uprawy rolne włączone w rewitalizację Oruni
Choć kolonie na Oruni zajmują niewielki obszar, Biuro Rozwoju Gdańska zdecydowało się przesunąć granice rewitalizacji aż na rzekę Motławę - a konkretnie jej zachodni brzeg. W obszar rewitalizacji włączono zatem również liczne nieużytki czy tereny rolnicze, gdzie z przyczyn oczywistych nie występują żadne problemy społeczne.
- W granicach [rozszerzonego] obszaru rewitalizacji znalazły się również kwadraty [jednostki przestrzenne poddane analizie - dop. red.], w których nie stwierdzono występowania kryzysu w strefie gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej, jako że należą do jednego układu urbanistycznego i wyłączenie ich stworzyłoby "dziurę" w spójnej całości - czytamy w uzasadnieniu wyznaczonego obszaru (delimitacji).
Olszynka pominięta, choć analizy wskazują na rewitalizację
To sformułowanie wywołało natychmiastowy protest ze strony Rady Dzielnicy Olszynka, która znajduje się na drugim brzegu Motławy i kolejny raz -
wbrew wnioskom - została pominięta w rewitalizacji.
- Wskaźniki wraz z ich uzasadnieniem zawarte w dokumencie BRG pokazują, że ul. Olszyńska znajdująca się po naszej stronie Motławy również kwalifikuje się do objęcia rewitalizacją, podobnie jak podobszar kolonii na Oruni. Olszynka i Orunia w tej części to niezwykle zbliżone strukturalnie do siebie tereny, połączone kładką i mostem, z analogicznymi problemami społecznymi. Decyzja urzędników jest dla nas niezrozumiała - mówi Jadwiga Kubik, przewodnicząca Zarządu w Radzie Dzielnicy Olszynka.
Olszynka odcięta od Śródmieścia. Konserwator zablokował budowę objazdu Bramy Nizinnej
Dwa brzegi niczym dwa światy, choć miały być klinem zieleni
Ustanowiona granica tylko na jednym brzegu rzeki sprawia, że po stronie Olszynki na najbliższe dekady pozostanie zdegradowane nabrzeże, choć w Gdańskiej Polityce Wodnej - dokumencie również autorstwa BRG - Motława z brzegami po obu stronach rzeki, tj. Oruni i Olszynki, na tym obszarze powinna pełnić funkcję głównego klina zieleni.
- Wyznaczenie granic obszaru rewitalizacji nie jest determinowane przez granice wyznaczone w innych dokumentach planistycznych i politykach miejskich - przekonuje Katarzyna Błaszkowska z Zespołu Komunikacji Społecznej Biura Rozwoju Gdańska. - Z uwagi na zastosowaną do celu analiz metodę podziału miasta na jednostki modularne (siatkę kwadratów) na etapie wyznaczania granicy podobszaru rewitalizacji konieczne było przejście z "oderwanych" od przestrzeni kwadratów na pewne rzeczywiste granice. Jako północną granicę nowej części podobszaru Orunia wyznaczono więc brzeg Opływu Motławy, a wschodnią - brzeg rzeki Motławy, jako najbardziej naturalne fizyczne bariery. Z kolei południową i zachodnią granicę wyznaczono zgodnie z granicami działek tak, aby obszarem rewitalizacji objąć jak największą powierzchnię gruntów gminnych, z pominięciem ROD im. Stefana Okrzei i terenów przemysłowych.
Jak zagospodarować przestrzeń nad wodą? Opracowanie Biura Rozwoju Gdańska: Gdańska Polityka Wodna
Mieszkania TBS jako element rewitalizacji, ale tylko na Oruni
BRG ponadto przekonuje, że włączenie terenów niezamieszkałych jest zgodne z wytycznymi Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa pod warunkiem, że "działania naprawcze, przekształcenia oraz inne przedsięwzięcia realizowane w ich obrębie będą przeciwdziałać negatywnym zjawiskom społecznym zdiagnozowanym na terenach zamieszkałych wybranych do rewitalizacji".
Jednym z takich "działań naprawczych" ma być na Oruni wzniesienie mieszkań w systemie TBS na niezabudowanych gruntach. Obecnie sporządzany jest nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w tym celu.
Wyludniająca się Orunia jest problemem, Olszynka już nie
- Orunia od lat boryka się z problemem depopulacji - ujemnym saldem migracji i szybko starzejącym się społeczeństwem. W latach 2012-2015 liczba mieszkańców podobszaru rewitalizacji Orunia zmniejszyła się o 664 osoby (z 10 760 do 10 096 osób). Ubytek mieszkańców Oruni jest trendem stałym i nadal postępuje - wskazuje Błaszkowska.Przywołany przez BRG spadek liczby mieszkańców dotyczy jednak także Olszynki. W 2012 r. dzielnicę tę zamieszkiwało 3 252 osób, w 2015 r. - 3 148, zaś obecnie (stan na koniec września 2022 r.) na Olszynce mieszka 2 806 osób. W przeciwieństwie do Oruni tu jednak miasto nie zamierza realizować mieszkań TBS lub komunalnych.
Należy przy tym odnotować, że mieszkańców na Dolnym Tarasie ubywa także w tych dzielnicach, które nigdy nie były brane pod uwagę pod kątem rewitalizacji.
Przykładowo Wrzeszcz Górny "skurczył się" z 25 077 osób w 2012 r. do 20 164 mieszkańców w 2022 r., zaś zbudowane niemal od podstaw po wojnie Przymorze Wielkie, gdzie nie są dokonywane rozbiórki budynków mieszkalnych ze względu na zły stan techniczny, straciło od 2012 r. ponad 6 tys. mieszkańców (2012 r. - 30 342, 2022 r. - 24 236).
Nowe mieszkania na wynajem w formule TBS powstaną na Ujeścisku
Granica na Opływie w oderwaniu od innych dokumentów
Jednak nie tylko Motława jest zarzewiem konfliktu, ale również Opływ Motławy, czyli w ujęciu historycznym dawna fosa miejska.
BRG w nowelizacji dokumentów związanych z rewitalizacją podtrzymało granicę rewitalizacji z 2016 r. na brzegu po stronie Dolnego Miasta oraz Oruni. Teraz do tego obszaru włączono kolejny fragment nabrzeża Opływu Motławy, lecz tylko na Oruni, ponownie pomijając Olszynkę.
Decyzja ta stoi w sprzeczności ze wszystkimi innymi dokumentami szeroko rozumianej polityki przestrzennej, gdzie Opływ Motławy rozpatrywany jest jako jednolity obszar z terenami przyległymi do obu brzegów rzeki m.in.:
- pomnika historii - miasta Gdańska w zasięgu obwarowań z XVII wieku (to bardzo prestiżowa forma ochrony nadawana przez prezydenta RP, Gdańskowi przyznaną ją w 1994 r.),
- obszaru wpisanego do rejestru zabytków,
- parku nad Opływem Motławy (według wyliczeń BRG na potrzeby studium to drugi największy obszar parkowy w Gdańsku),
- Ogólnomiejskiego Systemu Terenów Aktywnych Biologicznie (w skrócie OSTAB) na bazie studium i planów zagospodarowania,
- Gdańskiej Polityki Wodnej autorstwa BRG.
Należy przy tym odnotować, że granica wschodnia w ww. dokumentach jest różna ze względu na różne historyczne przekształcenia i kończy się w rejonie
mostu w ul. Zawodników i dawnego mostu kolei wąskotorowej lub sięga nawet połączenia z Martwą Wisłą.
Najwieksze parki w Gdańsku. Nadmorski pierwszy, nad Opływem Motławy drugi, na Zaspie trzeci
Od kolejki buraczanej do Gdańskiej Kolei Wąskotorowej
Czy granica rewitalizacji musi kończyć się na wodzie?
Na pozostałym odcinku granice w znacznej mierze pokrywają się, a w przypadku OSTAB i studium "wcinają się" w obszar Olszynki jako płat strukturalny OSTAB oraz "obszar do objęcia ochroną ze względu na stan zachowania elementów historycznej struktury przestrzennej".
- Granica wodna nie jest przecież czynnikiem decydującym dla wyznaczenia obszarów rewitalizacji. Obszary objęte takimi działaniami powinny stanowić jedną spójną przestrzeń, a z naszego punktu widzenia są to tereny nadwodne wraz z Dolnym Miastem wokół Opływu Motławy oraz z Orunią wokół Motławy - argumentuje przewodnicząca Zarządu w Radzie Dzielnicy Olszynka.
Trwająca przebudowa nabrzeży z dwóch projektów
Warto nadmienić, że już teraz
trwają prace nad metamorfozą nabrzeża Opływu Motławy po stronie Dolnego Miasta jako elementu rewitalizacji i podniesienia jakości terenów zieleni.
Po stronie Olszynki końca dobiega
przebudowa nabrzeża Opływu na odc. Zawodników - Elbląska, jednak tu działania prowadzone są jako element zabezpieczenia przeciwpowodziowego (podniesienie korony wału), a zieleń oraz nowe place zabaw są wyłącznie "dodatkiem" do całej inwestycji infrastrukturalnej, chroniącej przed zalaniem Olszynkę.
Jak zagospodarować teren nad Opływem Motławy na Olszynce?
Urzędnicy: granica na rzece najlepsza (ale nie w Nowym Porcie)
Biuro Rozwoju Gdańska przekonuje, że granice naturalne (w tym właśnie rzeki) to efekt wytycznych Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, a także metodologii przyjętej w uzgodnieniu z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego.
- Podczas podziału miasta na jednostki urbanistyczne stwierdzono, że Dolne Miasto z pl. Wałowy i Starym Przedmieściem przejawia odrębne cechy (m.in. intensywność użytkowania i intensywność zaludnienia) od sąsiadujących terenów, w tym Olszynki. Granicę podobszaru rewitalizacji poprowadzono po uprzednio wytyczonych granicach jednostek urbanistycznych - dodaje przedstawicielka BRG.Urzędnicy przyznają jednak, że od tej zasady sami wprowadzili wyjątek. To obszar rewitalizacji Nowego Portu z Twierdzą Wisłoujście, gdzie sama twierdza znajduje się na Przeróbce, po drugiej stronie Martwej Wisły, zaś jej pokonanie jest obecnie niemożliwe ze względu na brak promu. Twierdza jako obiekt niemieszkalny nie podlega też ocenie pod kątem problemów społecznych.
Twierdza Wisłoujście wyjątkiem od reguły
Dlaczego zatem w innym obszarze rewitalizacji doszło do złamania zasad wyznaczania obszarów, a na granicy Dolnego Miasta z Olszynką urzędnicy Opływ z dwiema kładkami pieszo-rowerowymi i dwiema przeprawami drogowymi traktują jako granicę nie do pokonania?- Włączając Twierdzę Wisłoujście w podobszar Nowego Portu jako unikatowego zabytku o randze ponadlokalnej, historycznie powiązanego z położonym na lewym brzegu Martwej Wisły Szańce Zachodnim, zakładano, że ułatwi to pozyskanie innych środków unijnych na realizację projektów na jej terenie, m.in. zwrotnej pożyczki rewitalizacyjnej - przyznaje Błaszkowska.Natomiast obecnie urzędnicy zdecydowali się o pozostawieniu twierdzy w obszarze rewitalizacji ze względu na trwające prace rewitalizacyjne w tej części Gdańska.
Twierdza Wisłoujście nabiera kolorów
Rada Dzielnicy: nie chcemy być dzielnicą gorszej kategorii
- Liczymy, że urzędnicy i włodarze zmienią jeszcze zdanie w zakresie naszej dzielnicy, a w szczególności terenów wzdłuż Motławy i Opływu Motławy. Nie chcemy być dzielnicą gorszej kategorii, a nasi mieszkańcy także potrzebują działań społecznych podnoszących jakość życia oraz zadbanej przestrzeni publicznej takiej, jaką otrzymają mieszkańcy Dolnego Miasta i Oruni - kończy Jadwiga Kubik.
Wnioski mieszkańców i Rady w zakresie granic odrzucone
W toku konsultacji zmian granic rewitalizacji (po drugim wyłożeniu projektu) zgłoszono uwagi dotyczące granicy Oruni i Olszynki. Uwagi zgłoszone przez Radę Dzielnicy Olszynki i osobę prywatną o rozszerzenie działań na tę dzielnice zostały odrzucone.
W punkcie konsultacyjnym (w pierwszej turze konsultacji) wpłynęła uwaga o nierozszerzaniu granic Oruni i przeznaczeniu terenów kolonii na obszar nowoczesnego przemysłu. Również ona została odrzucona.
Ostateczna decyzja na lutowej sesji Rady Miasta Gdańska
Ostateczną decyzja o znowelizowanych granicach rewitalizacji radni miasta podejmą uchwałą na sesji w lutym br. O uwzględnienie w całości postulatów Rady Dzielnicy Olszynka zabiegał dotychczas radny miejski, przewodniczący klubu radnych Koalicji Obywatelskiej
Cezary Śpiewak-Dowbór (
treść interpelacji oraz
pełna odpowiedź w formacie pdf).
- Wymienione przez RD Olszynka potrzeby nie wymagają interwencji w formie rewitalizacji, lecz mogą zostać zrealizowane w ramach innych polityk miejskich. W celu omówienia priorytetów inwestycyjnych oraz sposobów ich finansowania poza rewitalizacją zorganizowano spotkanie przedstawicieli Rady ze służbami miejskimi odpowiedzialnymi za przygotowanie i prowadzenie inwestycji - napisał w odpowiedzi na interpelację Piotr Grzelak, zastępca prezydent Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji.Jak usłyszeliśmy bezpośrednio od przedstawicieli Rady, podczas spotkania nie padły żadne nowe argumenty poza przytoczonymi w artykule. Obie strony pozostały ze swoimi racjami na dwóch przeciwległych brzegach Motławy i Opływu Motławy.
Podróż szlakiem Motławy do skrzyżowania rzek
Po wodach Gdańska - dzika Motława 15 minut od centrum
Ponad 20 lat od powodzi stulecia w Gdańsku
Olszynka odcięta od Śródmieścia. Konserwator zablokował budowę objazdu Bramy Nizinnej
Jak zagospodarować przestrzeń nad wodą? Opracowanie Biura Rozwoju Gdańska: Gdańska Polityka Wodna
Nowe mieszkania na wynajem w formule TBS powstaną na Ujeścisku
Najwieksze parki w Gdańsku. Nadmorski pierwszy, nad Opływem Motławy drugi, na Zaspie trzeci
Od kolejki buraczanej do Gdańskiej Kolei Wąskotorowej
Jak zagospodarować teren nad Opływem Motławy na Olszynce?
Twierdza Wisłoujście nabiera kolorów
Podróż szlakiem Motławy do skrzyżowania rzek
Po wodach Gdańska - dzika Motława 15 minut od centrum
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
