Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Świetlik: wyspa wolności kilkadziesiąt metrów nad ziemią

Katarzyna Moritz
27 lutego 2011 (artykuł sprzed 13 lat) 
Opinie (151)
Donald Tusk, zanim dołączył do spółdzielni Świetlik, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu gdańskiego dworca. Donald Tusk, zanim dołączył do spółdzielni Świetlik, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu gdańskiego dworca.

Donald Tusk, zanim dołączył do spółdzielni Świetlik, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu gdańskiego dworca.

fot. arch. rodzinne/KFP

Z niewielkiej gdańskiej spółdzielni pracy Świetlik wyrosło kilku biznesmenów, posłów, senatorów, marszałków Sejmu i Senatu, ministrów oraz obecny premier, a nawet cała Platforma Obywatelska. Na jej temat powstał już niejeden artykuł, praca magisterska, a teraz film dokumentalny. Premiera już w niedzielę.



Spółdzielnia szybko stała się prężnym przedsiębiorstwem prowadzącym w kraju i za granicą prace remontowe, budowlane i badawcze, nawet pod wodą. Liczba zatrudnionych na etacie osób przekroczyła dwieście osób, a pracujących dorywczo tysiąc. Spółdzielnia szybko stała się prężnym przedsiębiorstwem prowadzącym w kraju i za granicą prace remontowe, budowlane i badawcze, nawet pod wodą. Liczba zatrudnionych na etacie osób przekroczyła dwieście osób, a pracujących dorywczo tysiąc.

Spółdzielnia szybko stała się prężnym przedsiębiorstwem prowadzącym w kraju i za granicą prace remontowe, budowlane i badawcze, nawet pod wodą. Liczba zatrudnionych na etacie osób przekroczyła dwieście osób, a pracujących dorywczo tysiąc.

fot. Zbigniew Kosycarz/KFP

28 lat temu pomysłodawcami Świetlika byli młodzi ludzie, którzy dopiero skończyli studia prawnicze na Uniwersytecie Gdańskim.

- Dla ludzi o poglądach antykomunistycznych praca w ówczesnym wymiarze sprawiedliwości była nie do przyjęcia. Szukaliśmy niezależności i mieliśmy do wyboru: albo dorywczo pracować pod patronatem Socjalistycznego Zrzeszenia Studentów Polskich w istniejących spółdzielniach studenckich, albo założyć swoją - wyjaśniał przed laty Maciej Płażyński.

I tak założyli swoją. Nazwa była adekwatna do tego, co na początku robili - myli świetliki dachowe. Wymyślił ją Roman Rojek, potem szef rady nadzorczej Świetlika, a obecny prezes Grupy Atlas. Płażyński został prezesem, do założenia spółdzielni w czerwcu 1983 roku dołączyło jeszcze osiem osób, m.in. Ireneusz Gust i Jerzy Hall (działacze Ruchu Młodej Polski), Tomasz Chodnikiewicz, Jarosław Czarniecki, Marek H. Kotlarz i Jerzy Turowiecki.

Chodnikiewicz, pierwszy wiceprezes spółdzielni, podkreślał że nie chodziło tylko o zarabianie pieniędzy, ale głównie o wspieranie osób represjonowanych. Dlatego pracę znaleźli tam Jerzy Borowczak, który w stanie wojennym miał zakaz pracy w całym województwie gdańskim, czy kapitan SB Adam Hodysz, który trafił do więzienia za współpracę z "Solidarnością", a po wyjściu był bez środków do życia. W spółdzielni na etacie pracowało później ponad 200 osób, a pracujących dorywczo było ok. tysiąca.

Do spółdzielni w 1983 roku trafił także Donald Tusk. - Kwalifikacje do pracy w Świetliku miałem odpowiednie. Tak jak oni byłem nielegalny, grałem w piłkę i potrafiłem wypić. To wystarczało na początek - relacjonował Tusk. Jako etatowy pracownik Solidarności, pracę stracił z dniem wprowadzenia stanu wojennego. Przed Świetlikem redagował Teczki Haftu Kaszubskiego wydawane przez Stowarzyszenie Kaszubsko-Pomorskie i sprzedawał drożdżówki w tunelu dworca gdańskiego.

Ich pierwsza poważna praca to zlecenie na malowanie 150-metrowego komina Rafinerii w Gdańsku. - Przećwiczyli nas alpiniści na wieży widokowej w Oliwie. Kto miał odwagę, ten nadawał się do dalszej pracy - wspominał Płażyński.

Z czym kojarzy ci się PRL?

Spółdzielnia szybko stała się bardzo opłacalnym biznesem, ale też niepowtarzalną wyspą wolności oraz środowiskiem dyskusyjnym gdańskiej opozycji. Z wypracowanych środków oficjalnie i nieoficjalnie wspomagano m.in. wydawanie nielegalnych czasopism. Podczas majowych i sierpniowych strajków w 1988 roku Świetlik przerwał pracę i wspierał stoczniowców oraz portowców. Po Okrągłym Stole zaczął się upadek spółdzielni, bo do polityki odeszli wszyscy kluczowi spółdzielcy.

- Dziś nadrabiam miną, ale wtedy chciało mi się wyć z rozpaczy, że o szóstej rano muszę wkładać brudny kombinezon i przez dwanaście godzin machać pędzlem. Bałem się, że do emerytury będę wisiał na kominach i coraz bardziej miałem poczucie marnowania życia - podkreślał Tusk.

- Nie było sensu, by Tusk dalej był malarzem kominów, a Borowczak skrobał rdzę. Jak się mówi, że chce się Polskę przebudować, to nie można się wycofać, gdy pojawia się nagle taka okazja. Więc ja też, po wahaniach, zdecydowałem się przyjąć propozycję objęcia stanowiska wojewody gdańskiego - wspominał Płażyński.

Spółdzielnia została oficjalnie zlikwidowana w 1994 roku.

Korzystałam z artykułu "Z komina więcej widać", Cezarego Łazarewicza z Polityki z 2007 roku, opartego m.in. na pracy magisterskiej Doroty Fojtuch i Mirosławy Lachowicz "Fenomen działalności spółdzielni Gdańsk w rzeczywistości lat osiemdziesiątych", Wydział Ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego, 1995 roku.

Wydarzenia

Świetlik - premiera filmu Świetlik - premiera filmu

Świetlik - premiera filmu (3 opinie)

(3 opinie)
projekcje filmowe
lut'11 27
niedziela, g. 18:00
Gdańsk, Kino Neptun
Na zaproszenie

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (151) ponad 10 zablokowanych

  • 2011-02-27 10:13

    "grałem w piłkę i potrafiłem wypić. To wystarczało na początek - relacjonował Tusk." i tak niestety jest do dziś (28)

    tylko piłeczka i kielonek

    g@llux

    13 lat

    • 134 85

    • 2011-02-27 12:40

      chłopie (16)

      conajmniej 90% dorosłych Polaków (mężczyzn) tak miało, ma i będzie mieć.....po prostu był tym z większości...czego się czepiasz

      gdańszczanin

      13 lat

      • 24 15

      • 2011-02-27 12:57

        co ty nie powiesz? jak byłem w wieku donalda, to wolałem pupcie i gitare:-) (5)

        i otwierałem Wino ze swoją dziewczynąa o narkotykach wiedziałem tyle , że są w USA

        g:-)

        13 lat

        • 18 11

        • 2011-02-27 12:58

          ty wogóle mało wiesz, w końcu się przyznałeś kryptogeju, wolisz pupcie męskie :) (1)

          13 lat

          • 13 10

          • 2011-02-28 13:39

            a ty trzpienie

            13 lat

            • 2 0

        • 2011-02-27 15:57

          na zicher ????

          13 lat

          • 2 2

        • 2011-02-27 22:28

          pupcię,co?

          drapać,myć,pieścić czy nadstawiać?

          i jak było?

          13 lat

          • 2 4

        • 2011-02-27 23:03

          w USA powiadasz?

          ty tępy jakiś byłeś!czy co?
          A teraz gdzie są?
          wiem,w Holandii!!!

          latający Holender

          13 lat

          • 3 5

      • 2011-02-27 16:39

        ja tak nie mialem (8)

        malowalem wtedy po murach sprayem. jezdzilem na koncerty poznawalem ludzi w pociagach.. i ogladalem ambitne kino. pijanstwo to kolo 30-stki normalny czlowiek zaczyna.

        13 lat

        • 3 7

        • 2011-02-27 22:30

          A gdzieś ty baranie (5)

          kupował spray w 1980 roku?

          lans

          13 lat

          • 7 4

          • 2011-02-27 23:42

            niech cie to nie interesuje (1)

            bo ty nic nie robiles

            13 lat

            • 2 3

            • 2011-02-27 23:58

              ooo!

              wkurzył się spadochrroniarz?

              lans

              13 lat

              • 1 4

          • 2011-02-28 00:04

            Ja nic nie robiłem?Ja? (1)

            Łapałem takich Kubusiów jak ty!Do dzisiaj mi to zostało,jak widzę sprayowca,który niszcy elewację to mam ochotę w mordę przywalić1(Jak poseł hofman o Palikocie)!

            milicjant

            13 lat

            • 2 2

            • 2011-03-07 02:22

              za glupi byliscie

              zeby zlapac przedszkolaka. :)

              13 lat

              • 0 0

          • 2011-03-07 02:23

            robilo sie wszystko metoda DIY

            nie byles plastykiem z wyobraznia to zamilcz

            13 lat

            • 0 0

        • 2011-02-27 22:57

          Mniej więcej w tym czasie (1)

          okradziono mnie w pociągu!To były kasety z filmami.To byłeś ty?

          mój Boże

          13 lat

          • 4 1

          • 2011-02-27 23:43

            tak

            13 lat

            • 1 1

      • 2012-01-13 07:59

        po stronie wiekszosci byc najlatwiej

        12 lat

        • 0 0

    • 2011-02-27 13:44

      no i mam cię...

      Przed chwilą czytałem jak to uniknąłeś katastrofy rowerowej na Monciaku,a już tutaj defetyzm siejesz i jątrzysz?Jak będziesz Premierem to też możesz to wszystko mieć.A tak na marginesie to nie wiem co ty tu robisz,powinieneś przeganiać nieodpowiedzialnych spacerowiczów z Zatoki!!!

      kot pana K.

      13 lat

      • 5 5

    • 2011-02-27 13:53

      Gallux nigdy nie będzie premierem - nie malował kominów, nie olał socjalistycznych organizacji młodzieżowych,

      Za to zżera go zawiść, niespełnionene plany i marzenia, premierem nie będzie, choćby nie wiem jak się wysilał na forach Trójmiasta, na kominy - podejrzewam już za późno! Wyrazy współczucia :(

      13 lat

      • 15 4

    • 2011-02-27 14:06

      G@llux !Opowiedz jak ty obalałeś komunę ! (7)

      Skoro drwisz z tego życiorysu , podziel się swoimi wspomnieniami . Jak nic nie zrobiłeś - zamknij ry....ja

      nk

      13 lat

      • 18 7

      • 2011-02-27 14:47

        hehe (1)

        a premier niby co zrobił?

        tylko bez jaj, jak student obala komune no słucham

        13 lat

        • 4 6

        • 2011-02-28 07:15

          Nie zapisał się do NZSP, nie wstąpił do PZPR, harował na kominach....

          13 lat

          • 6 4

      • 2011-02-27 16:40

        nikt nie obalil nie kloccie sie

        bo to nikt mnie dotad nie obalil

        siedze w kodeksach w prawie, ktore musicie przestrzegac w waszych urzedach oraz sadach i dobrze sie trzymam

        komuna w d. nastroju

        13 lat

        • 5 2

      • 2011-02-27 18:10

        dziadek obalał komune na Wajdeloty we Wrzeszczu (1)

        13 lat

        • 4 3

        • 2011-02-27 22:40

          a ty obalasz bełty w krzakach

          długo jeszcze?

          winetou

          13 lat

          • 2 4

      • 2011-02-27 22:35

        g@llux to znana postać z opozycji (1)

        wykoleił trzy pociągi,dwa tramwaje,rozwalił pięć czołgów i strącił dwa myśliwce,później było gorzej,zamknęli go w Kocborowie.A co,znowu im uciekł?

        łapacz

        13 lat

        • 3 1

        • 2011-02-27 22:37

          ciągle ucieka!

          nie wiecie gdzie sie zamelinował?

          łapacz II

          13 lat

          • 3 1

    • 2021-01-26 08:04

      Lepiej spać do południa

      na garnuszku u mamusi

      Kos

      3 lata

      • 1 1

  • 2011-02-27 10:15

    a tam nic nie powiem... (5)

    donald

    13 lat

    • 1 15

    • 2011-02-27 15:46

      (1)

      nie mów donald, już nikt ciebie nie chce słuchać

      13 lat

      • 3 2

      • 2011-02-27 16:38

        ale on tak lubi dlugo gadac

        choc przewaznie o zielonych wyspach.

        13 lat

        • 2 2

    • 2011-02-27 19:13

      boziu,pisiorka przywiało na forum

      trójmiejski błyszczyk

      olek

      13 lat

      • 2 5

    • 2011-02-28 00:19

      a jednak gadałeśs jak najety

      przed kamerami rezimowej tvp3

      13 lat

      • 2 0

    • 2011-03-01 00:39

      to spoleczenstwo niszczy Polske

      widze ze wypowiedzi sa na wysokim poziomie...latwo jest siedziec i nic nie robic majac jedynie wysokie oczekiwania.kto by nie znajdowal sie na miejscu Tuska czy Kaczynskiego i tak byscie traktowali go jak pomiot.zachowujecie sie jak wsciekli politycy prowadzacy wojny mniedzy partiami.po co chodzic na wybory jak i tak nic wam nie pasuje.a jednak dokonalismy wyboru...wszyscy wiec teraz dajcie im dzialac.kazdy ma swoj poglad na Polske oraz jej rozwoj...ale wszyscy dazymy do tego samego! nie zapominajcie o tym.Bylam na premierze filmu i jestem pod wrazeniem.jesli wszyscy by sie tak jednoczyli i walczyli o sprawe to juz dawno bysmy osiagneli zamierzony cel.wszyscy musza wspierac sie nawzajem a nie wymagac i pouczac.kiedys wspolnie mozna bylo zdzialac cuda.ludzie starszej daty czesto mi mowili ze kiedys bylo zupelnie inaczej ale to my sie zmieniamy.mamy wieksze wymagania ktorym czasem nie mozna sprostac.zapominacie o tym i przekrzykujecie jeden drugiego.jestem mloda ale widzac ta walke na miecze miedzy narodem odechciewa mi sie tych waszych nauk z ktorych niczego nie wyniose.co mamy wspominac po latach?jesli spoleczenstwo nie bedzie wspierac swoich przywodcow wtedy to my bedziemy winni.nie mozemy sie buntowac i obrazac jeden drugiego.to nie jest zycie jakie mi sie marzy...wsrod chamstwa i bydla jakim czasami sie stajemy

      kati

      13 lat

      • 1 1

  • 2011-02-27 10:21

    Rączka rączkę myje a nogi zawsze zostaną brudne. (1)

    13 lat

    • 43 11

    • 2011-02-27 16:37

      bedem szczera

      nikt mnie dotad nie obalil siedze w kodeksach w prawie, ktore musicie przestrzegac w waszych urzedach oraz sadach i dobrze sie trzymam
      podpisano
      komuna w dobrym nastroju

      13 lat

      • 1 2

  • 2011-02-27 10:24

    Prawa o dzisiejszej PO i PIS - wówczas jechali na tym samym wózku

    "...Tak jak oni byłem nielegalny, grałem w piłkę i potrafiłem wypić. To wystarczało na początek - relacjonował Tusk. Jako etatowy pracownik Solidarności, pracę stracił z dniem wprowadzenia stanu wojennego...."

    Po 1989r. drogi kolegów z opozycji się rozeszły i dziś na co dzień widzimy te ich medialne wojenki.

    13 lat

    • 17 10

  • 2011-02-27 10:26

    Tylko po co w roku wyborczym do sejmu kreuje się tych co mają w nosie spoełczeństwo (1)

    13 lat

    • 31 8

    • 2011-02-27 22:00

      dokladnie i widzialem to na wlasne oczy

      byłem na premierze w kinie neptun - nie dostalem biletu

      wlasciwie zobaczylem jak ten pogartdzajacy dzis ludzmi pracy typ klamie przed kamerami rezimowej tvp gdansk przed sama bozena olechnowicz. pozniej pan rezyser. a na plakacie sponorzy: europejskie centrum kulturu i prare rzadowych instytucji utrzymywanych z przymusuoswoych podatkow.

      w kryzysie znow rezimowa wladza zaczyna PO zaczyna cenic kino jako piata ze sztuk. socjalizm dla bogatych. OChyda!

      13 lat

      • 4 0

  • 2011-02-27 10:26

    Wielka szkoda... (2)

    Malowanie kominów jest odpowiednim miejscem dla tak wybitnych polityków jak Donek Tusk.

    rudolf

    13 lat

    • 61 28

    • 2011-02-27 17:19

      zgadza sie

      ludzie sie powinni trzymac tego co potrafia najlepiej.

      13 lat

      • 6 0

    • 2020-05-20 09:22

      Oni nawet malować nie potrafili,to było tylko mazanie.Malaż to fachowiec lub artysta,oni byli isą tylko partaczami.

      3 lata

      • 0 0

  • 2011-02-27 10:28

    Spółdzielnia "Desery Mleczne"

    A podobno i Pan Adamowicz był "aktywnym" działaczem przeciw władzy ludowej ;-) stąd też ksywa ...

    13 lat

    • 25 9

  • 2011-02-27 10:29

    (4)

    taka długa lina, ale jednak za krótka na prezydenckie żyrandole
    wiodło by się teraz wygodne życie, dolce vita und dolce farniente, a ktoś inny szarpał by się dla kraju, tego kraju...

    g:-)

    13 lat

    • 9 5

    • 2011-02-27 12:15

      wróci pis do władzy i będziesz miał życie, wygodne życie... (3)

      ziebro

      13 lat

      • 3 3

      • 2011-02-27 12:39

        nie, że "PiS wróci do władzy" tylko, że wyborcy na kolanach będą PiS prosić (2)

        g:-)

        13 lat

        • 7 4

        • 2011-02-27 13:34

          zacznijmy błagać prezesa by wrócił (1)

          z domu wariatów

          13 lat

          • 1 7

          • 2011-02-27 17:20

            caly sejm to dom oblakanych

            wiec kto tu jest normalny?

            13 lat

            • 2 0

  • 2011-02-27 10:37

    (8)

    w 1982 roku pan lech valensa grał w oko z kiszczakiem i cioskiem w arłamowie, rządowym ośrodku dla czerwonej nomenklatury
    podobno był tam internowany

    g@llux

    13 lat

    • 38 27

    • 2011-02-27 11:41

      ty śmierdzielu esbecki pałowałeś niewinnych ludzi (2)

      tfuuu

      13 lat

      • 7 11

      • 2011-02-27 11:55

        niewinni to oni byli przed pałowaniem, bo po pałowaniu przyznali się, że to donald ich nasłał (1)

        g:-)

        13 lat

        • 8 5

        • 2011-02-27 12:10

          nóżki w misce bliźniakom myłeś i ze strachu jak i oni miałeś sraczkę?

          13 lat

          • 4 9

    • 2011-02-27 16:33

      walesa nie byl ani raz uderzony pala (2)

      podczas calego zycia. uwierzycie?

      13 lat

      • 9 3

      • 2011-02-27 23:31

        a Ciebie cale zycie rodzice pałowali (1)

        13 lat

        • 0 6

        • 2011-02-27 23:44

          nie rodzice

          ale przez 8 lat mialem co tydzien milicje na karku..

          13 lat

          • 3 1

    • 2011-02-27 21:12

      g@llux,mordo ty moja...

      znowu szczujesz patałachu?Co ty,robisz tu sobie kampanię wyborczą?A krowy wydojone,konie mają co jeść?Do roboty nierobie a nie tylko komputer i komputer!Ja ci pokażę gdzie twoje miejsce!

      kot pana K.

      13 lat

      • 2 5

    • 2011-02-28 07:22

      Byłeś esbekiem? Latałeś z kałachem dookoła ogrodzenia w Arłamowie?

      jan

      13 lat

      • 0 4

  • 2011-02-27 10:43

    (9)

    Bałem się, że do emerytury będę wisiał na kominach i coraz bardziej miałem poczucie marnowania życia - podkreślał Tusk. To znaczy że zwykły człek ciężko pracujący na swoje utrzymanie jest godny pogardy i marnuje życie ? No i cała polityka "oby żyło się (nam) lepiej"

    QQRYQ

    13 lat

    • 63 13

    • 2011-02-27 11:15

      qqryq (5)

      no niestety tak jest w branży wysokościowej kolego i wcale się nie dziwię Tuskowi. Wisząc na linie już 6 godzin bez przerwy dzień w dzień kręgosłup się niszczy jak nigdzie indziej. Cały czas jesteś w pozycji wymuszonej, nawet, jak masz zintegrowaną ławkę. A to nie pomaga.

      a

      13 lat

      • 8 7

      • 2011-02-27 11:59

        siłą go tam nie przywiązali. za pracę na wysokości płaci się wysoką pensję (3)

        - w końcu dlatego wisiał na tej linie

        ws

        13 lat

        • 9 3

        • 2011-02-27 12:00

          wysoka pensja to mit (2)

          drugi problem to fakt, że pracy jest mało i jest dość sezonowa. Poza tym ciągle na walizkach

          a

          13 lat

          • 5 4

          • 2011-02-27 12:03

            jaki tam mit. wiadomo, że pracowali na wysokościach, żeby dobrze zarobić. (1)

            konkurencji praktycznie żadnej, sprzęt drogi - to i pensja musiała być odpowiednia

            ws

            13 lat

            • 9 2

            • 2011-02-27 12:24

              no konkurencja była

              chociażby między pracownikami. Pracowało tam do 1200 alpinistów. Na całym pomorskim nie ma tylu osób czynnie wiszących ( nie mówię o osobach co raz na rok pracują ). Sprzęt nie był drogi- był podstawowy i tani, wtedy wszystko opierało się na technikach. Poza tym dużo sprzętu było robionego samorobnie u tokarzy.
              To teraz każdy idzie na wygodę i bezpieczeństwo i do każdej czynność ma przyrząd - zamiast prusika Crol, zamiast asekuracji na linie nośnej I'D albo Rig... teraz są inne czasy.

              a

              13 lat

              • 5 2

      • 2011-02-27 23:45

        ja do dzis mam kregoslup w strzepach

        i nikt mnie nie chce zatrudnic. co mam zrobic? zabic premiera zeby mnie zauwazono?

        13 lat

        • 3 0

    • 2011-02-27 12:01

      "To znaczy że zwykły człek ciężko pracujący na swoje utrzymanie jest godny pogardy i marnuje życie?"

      nie to nie znaczy, to znaczy, ze Tusk miał takie poczucie, że on marnuje swoje życie w ten sposób.

      logik

      13 lat

      • 11 4

    • 2011-02-27 15:47

      Kto kończy studia to nie planuje kariery malarza kominów. To prosta odpowiedź. (1)

      jan

      13 lat

      • 8 3

      • 2011-02-28 14:55

        tylko tacy którzy się do niczego nie nadawali i łapali za lekki koniec

        antykomunista

        13 lat

        • 1 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3229)

Najczęściej komentowane

Będą nowi wiceprezydenci Gdańska. Ruszyła giełda nazwisk

Będą nowi wiceprezydenci Gdańska

Pomoc dla psów z pseudohodowli. Akcji na taką skalę nigdy nie było

Psy z pseudohodowli potrzebują pomocy

więcej

Najczęściej czytane