Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Trójmiasto w Budowie. Stare Przedmieście - nowy wygląd koszar Wiebego

Ewa Budnik
26 czerwca 2021 (artykuł sprzed 2 lat) 
Opinie (71)

Prace prowadzone przy elewacjach dawnych koszar przy ulicy Augustyńskiego prowadzą do przywrócenia budynku do oryginalnego wyglądu z XIX w.

Trójmiasto w Budowie to cykl, w którym pokazujemy jak kolejne inwestycje zmieniają przestrzeń miasta. Odwiedzamy budowy biurowców i budynków mieszkaniowych. Dzisiaj przyglądamy się pracom, które pieczołowicie prowadzone są na elewacjach należącego do Urzędu Marszałkowskiego budynku przy ulicy AugustyńskiegoMapka, a więc na Starym Przedmieściu Gdańska.



Czy instytucje samorządu powinny wydawać pieniądze na rewitalizację zabytków?

Koszary budowane były od 1859 do 1867 roku, a potem nawet do lat 90. XIX wieku w stylu neogotyckim. Swoją nazwę otrzymały od pobliskiego Bastionu Wiebego - holenderskiego inżyniera wodnego i fortyfikatora.

Niegdyś budynki z żółtej cegły wypełniały cały kwartał pomiędzy dzisiejszymi ulicami Żabi Kruk, Rzeźnicką, Augustyńskiego i nieistniejącą dziś ulicą św. Gertrudy (od strony ul. Toruńskiej).

To ostatnie skrzydło było nieco niższe niż pozostałe.

Na początku w budynkach mieściły się koszary grenadierów i piechoty, potem biura administracji wojskowej.

Po wojnie siedmiotygodniowej Księstwa Prus z Cesarstwem Austriackim, latem 1866 roku, mieścił się tu obóz jeniecki.

Od lat 20. XX w. do 1939 roku znajdowały się to biura administracji, a od września 1939 roku Niemcy przywrócili budynkom funkcję koszar wojskowych.

W 1945 r. Armia Czerwona zniszczyła te budynki.

Po wojnie większość kompleksu nie została odbudowana w oryginalnej formie. Od 1945 roku należały one do wojska, a w 1957 roku przekazane zostały administracji cywilnej.

Kompleks koszarowy, który został podzielony na mniejsze części, należał do Unimoru, który prowadził tu także produkcję.

Później część południową przejął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Dzisiaj należy do niego skrzydło południowe oraz fragment elewacji zachodniej i wschodniej.

O rewitalizacji tej części dawnej zabudowy opowiedziała nam Anna Bajerska, kierownik Referatu Inwestycji w Departamencie Zamówień Publicznych i Administracji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

5
  • Koszary Wiebego na Starym Przedmieściu. Widok od Motławy, z lewej Baszta Pod Zrębem, około 1905 roku.
  • Baszta Biała i koszary. Wyraźnie widać jak w oryginalne wyglądały boczne wieże oraz sterczyny nad portalem wejściowym. 1915 rok.
  • Koszary Wiebego. Widok na wewnętrzny dziedziniec od strony ul. Toruńskiej ok. 1900 roku. Widać, że skrzydło kwartału od tej strony było nieco niższe.
  • Koszary Wiebe. Widok od strony placu Wałowego około 1902 roku.
  • Widok na stronę północną i zachodnią zespołu. 1915 rok.

Koszary Wiebego na Starym Przedmieściu. Widok od Motławy, z lewej Baszta Pod Zrębem, około 1905 roku.

fot. Gedanopedia

Cenna elewacja



Na całej elewacji południowej, która jest w tej chwili odnawiana, pierwotnie znajdowały się trzy ryzality (czyli występy z lica elewacji na całą jej wysokość) - centralny oraz dwa narożne.

W ryzalicie centralnym znajdował się portal z wejściem bramnym prowadzącym na dziedziniec. Teraz nie można już tędy przejść, bo dawne wejście wypełniają schody prowadzące na parter urzędu.

- Po wojnie ryzality straciły swoją pierwotną formę. Teraz je odbudowujemy. Na na ile jest to możliwe przywracamy budynek do oryginalnej formy. Odbudowujemy dwie wieże narożne, sterczyny nad ryzalitem centralnym, a cała elewacja cegła po cegle jest czyszczona i uzupełniana - opowiada Anna Bajerska.
Konstrukcja dachu również nie jest oryginalna. Nad oknami najwyższej kondygnacji w tej chwili znajduje się gzyms z fryzem arkadowym, a wyżej zaczyna się dach. Oryginalnie nad gzymsem była jeszcze ścianka kolankowa z małymi okienkami, a dach dopiero powyżej.

Konstrukcja dachu nie będzie przywrócona do oryginału. Przywrócone jednak zostaną narożne, w oryginale zwieńczone blankowaniem, wieże. Zostaną one podwyższone o jedną kondygnację, a w stropodachu wykonane zostaną naświetla, pod którymi zaaranżowane zostaną niewielkie salki konferencyjne. Będą one mogły być wykorzystywane przez lokalną społeczność.

Na szczycie każdej z wież zamocowane zostaną maszty, na których powiewały będą flagi z gryfem województwa pomorskiego.

Trwają dyskusje na temat dodatkowych detali, które mogłyby wzbogacić elewację, być może nawet zegarem.

Cała elewacja, zgodnie ze wcześniejszymi zapowiedziami, będzie iluminowana. Od wewnątrz, na terenie przynależnym do urzędu, powstanie mała architektura oraz lampy.

Wszystkie prace finansowane są z pożyczki rewitalizacyjnej.

Żółta cegła to trudny materiał



Elewacja żółtych koszar nie nadaje się do dalszej eksploatacji. Czas, woda, mróz, promienie słoneczne zrobiły swoje. W ostatnich latach w dolnych partiach elewacji założona była nawet siatka ochronna, która miała chronić przed ewentualnymi skutkami odpadania kolejnych fragmentów cegieł i spoiny.

Elewacja koszar musiała zostać odnowiona ze względu na stan cegieł. Praca z nią jest bardzo trudna, ponieważ trudno dopasować się do kolorystyki oryginalnego materiału. Elewacja koszar musiała zostać odnowiona ze względu na stan cegieł. Praca z nią jest bardzo trudna, ponieważ trudno dopasować się do kolorystyki oryginalnego materiału.

Elewacja koszar musiała zostać odnowiona ze względu na stan cegieł. Praca z nią jest bardzo trudna, ponieważ trudno dopasować się do kolorystyki oryginalnego materiału.

fot. Trojmiasto.pl

Teraz, kiedy za pieniądze z pożyczki rewitalizacyjnej jest ona odnawiana, najpierw cała została zdezynfekowana. Potem fragment po fragmencie elewacja jest czyszczona za pomocą pary wodnej. Niektóre fragmenty trzeba parą czyścić nawet kilka-kilkanaście razy, by uzyskać dobry efekt.

Po tym wyjmowane są elementy wtórne, czyli uzupełnienia, które pojawiły się w elewacji po wojnie - pojedyncze cegły czerwone, stare kity, zaprawa cementowa, która oryginalnie nie była przecież stosowana. Z elewacji znikną także ślady po kulach, które świadczą o tym, że budynek był ostrzeliwany. Konieczne uzupełnienia wykonywane są przy pomocy seryjnych, idealnie dopasowanych kolorystycznie cegieł od jednego z dużych producentów. Są one wytwarzane w Żaganiu. Elementy o nietypowych kształtach, np. kształtki dekoracyjnych gzymsów, wypalane są na zamówienie.

Cegły, które zniszczone są w mniej niż 1/3 są zbrojone i odbudowywane masą kolorze idealnie dopasowanym do oryginału. Cegły, które zniszczone są w mniej niż 1/3 są zbrojone i odbudowywane masą kolorze idealnie dopasowanym do oryginału.

Cegły, które zniszczone są w mniej niż 1/3 są zbrojone i odbudowywane masą kolorze idealnie dopasowanym do oryginału.

fot. Trojmiasto.pl

- Cegły, które uszkodzone są bardziej niż w 1/3 wykuwa się, a powstałą lukę wypełnia się zupełnie nową cegłą. Z kolei jeśli cegła jest uszkodzona tylko w 1/3 naprawia się ją. Najpierw usuwa się wszystkie luźne elementy, następnie wykonuje zbrojenie, nakłada podkład, a na końcu nakłada się masę w kolorze oryginalnych cegieł - wyjaśnia Mieczysław Hermann, kierownik robót z firmy Tompol.
Także przestrzenie pomiędzy cegłami uzupełniane są nową zaprawą w kolorze idealnie dobranym do cegieł (technika pokazana jest na filmie). Jest to fuga wapienna, w swoim składzie podobna do oryginalnej.

Pęknięcia, które dzisiaj jeszcze widać na nieodnowionej części elewacji znikną po tym, jak mur zasznurowany został kotwami żywicznymi. Fundamenty zostały osuszone w czasie poprzedniego remontu budynku, są w dobrym stanie.

Plac Wałowy zyska nowy wygląd



Z koszarami widzianymi od strony Augustyńskiego historycznie i przestrzennie związany jest plac Wałowy. Również on przejdzie niebawem zmiany.

Plac Wałowy nie zmienił swojego kształtu od czasów planowania, czyli od XIX wieku. Na początku był to plac ćwiczeń i musztry funkcjonalnie połączony z koszarami.

Potem przy placu od strony Bastionu św. Gertrudy powstał lombard miejski, ciąg kamienic, a na koniec Mała Zbrojownia. Stał się on więc zbyt mały do musztrowania, zatem w latach 20. posadzono na nim zieleń, ustawiono fontannę i w ten sposób stał się placem miejskim.

Po latach degradacji tego miejsca obecnie trwają prace projektowe, które zgodnie z umową powinny zakończyć się z końcem 2021 roku (firma Gorbud kosztem 286 tys. zł). Równocześnie Instytut Kultury Miejskiej podejmuje inicjatywy w celu zdefiniowania na nowo przeznaczenia tego miejsca.  

Moździerze przed Wielką Zbrojownią pochodzą sprzed koszar

Przed samymi koszarami znajdował się Pomnik Grenadierów, który składał się z dawnych moździerzy. Kiedy przyszła Armia Czerwona wszystko to przestało istnieć, ale moździerze się uratowały i dzisiaj znajdują się one obok Wielkiej Zbrojowni.

Miejsca

Zobacz także

Trójmiasto w Budowie (25)

Opinie (71) 9 zablokowanych

  • 2021-06-26 15:02

    (5)

    Brawo za tą rewitalizację,jeszcze tyle budynków czeka na swoją kolej.Niechay miasto grosza nie skąpi ze swey pełney sakiewki,oczywiście główne zadanie to budowa dróg i parków ale o zabytkach nie zapominajmy.

    Dr Svenus

    2 lata

    • 28 11

    • 2021-06-26 16:43

      Samozwańczy doktorze wszystkich nauk zamilknij. (1)

      Pisz po polsku. A może ty jesteś z mniejszości niemieckiej.? Na ul Waryńskiego jest siedziba związku . Znam tych ludzi. Są prawdziwymi gdańszczanami. Ty nie.

      Jano.

      2 lata

      • 4 11

      • 2021-06-27 14:25

        Ostro podzedleś tylko, że głupio wy z "Kongresowki" i tak nie jestesie pojąć zaleznosci tych terenów a zwlasza Gdańska w swojej wiosce to by się cieszyli.

        2 lata

        • 2 1

    • 2021-06-27 09:58

      nie miasto a województwo (2)

      to nie miasto remontuje tylko województwo, a to duża różnica. Miasto tylko wyburza pod deweloperke.

      GD

      2 lata

      • 1 4

      • 2021-06-27 10:12

        (1)

        bredzisz kacper jak twój prezes

        2 lata

        • 3 2

        • 2021-06-27 10:17

          tak, tak przejdź się po mieście może przejrzysz na oczy -- no chyba że też masz w tym swój interes?

          GD

          2 lata

          • 2 2

  • 2021-06-26 15:06

    Na ul. Rzeźnickiej mieszkało kiedyś wielu VIP-ów. (5)

    Ulica Rzeźnicka choć nie leżąca w ścisłym centrum należała prestiżowych. Dziś mało o tym kto pamięta że wiele osób które byśmy dziś nazwali "Vipami" mieszkało na Rzeźnickiej. Czasy się zmieniają.

    Mariusz

    2 lata

    • 21 3

    • 2021-06-26 16:11

      Teraz same menele (2)

      2 lata

      • 3 7

      • 2021-06-27 06:49

        wtedy tez (1)

        Pewien Paweł lizal tylki deweloperom za pieniadze

        2 lata

        • 5 6

        • 2021-06-27 10:13

          teraz też

          pewien kacper na kolanach pucuje klamkę prezesa

          2 lata

          • 5 4

    • 2021-06-26 16:17

      Jak się dobrze ustawisz, to widzisz koszary kątem oka

      2 lata

      • 6 0

    • 2021-06-27 06:49

      raczej pzprowcy prominenci

      moze struk

      Pewien Paweł lizal tylki deweloperom za pieniadze

      2 lata

      • 2 5

  • 2021-06-26 15:18

    Szkoda, ze kamienic (1)

    przy Trakcie sw. Wojciecha nie chca rewitalizowac. I duza czesc juz wyburzyli.

    2 lata

    • 76 19

    • 2021-06-27 10:34

      z tego co się orientuję, to nie da się ich rewitalizować, jedynie wyburzyć i zbudować od nowa. Skutki pamiętnej powodzi :/

      2 lata

      • 7 0

  • 2021-06-26 15:20

    Żółte cegły (2)

    W Pittsburghu, w Pensylwanii, USA, nadal produkuje się żółte cegły w różnych odcieniach.

    2 lata

    • 20 2

    • 2021-06-26 16:23

      To wspaniale!

      2 lata

      • 6 0

    • 2021-06-27 07:47

      Te, które są wciąż produkowane w Żaganiu i użyte na potrzeby remontowanych koszar na pewno nie ustępują urodą i trwałością amerykańskim odpowiednikom.

      2 lata

      • 5 0

  • 2021-06-26 15:28

    Tak trzymać!!!

    2 lata

    • 16 2

  • 2021-06-26 15:32

    (2)

    Zieleń, drzewa, funkcja parku tego tam brakuje !!!

    graf

    2 lata

    • 22 11

    • 2021-06-26 16:00

      dokładnie przed tym budynkiem jest park (Plac Wałowy)

      i o tym jest mowa w artykule... proponuję przeczytaj

      2 lata

      • 14 0

    • 2021-10-21 09:31

      Jakiś PIS-owiec z Lubelskiego, pracujący na fake newsach się nam tu wpisał. Nie wie o czym pisze, ale feke nwesa zamieści.

      2 lata

      • 0 0

  • 2021-06-26 15:38

    Ciekawe (1)

    czy zachowają napisy na cegłach po bokach otworów okiennych?
    Pamiętam że było tego sporo.
    Najwcześniejsze były z końca XIXw, a ostatnie z lat 50śiątych XXw
    Uwieczniali się w ten sposób żołnierze skoszarowani w tym budynku .
    Np. Arent 1889 lub Korzeniwski 1952
    Jakby nie patrzeć są to być może jedyne ślady że ktoś takki w ogóle istniał na świecie

    Anker

    2 lata

    • 50 3

    • 2021-07-31 18:01

      Nie

      2 lata

      • 0 0

  • 2021-06-26 16:06

    (3)

    A cała okolica zawalona zaparkowanymi byle gdzie samochodami

    czytelnik

    2 lata

    • 25 2

    • 2021-06-26 22:03

      ale czego oczekujesz? (2)

      że wyburzą koszary i zbudują kolejny parking?

      2 lata

      • 6 1

      • 2021-06-27 06:50

        "na wrzeszczu" sie udalo (1)

        Pewien Paweł lizal tylki deweloperom za pieniadze

        2 lata

        • 2 5

        • 2021-07-31 17:58

          Lecz się na nogi, na głowę za późno...

          2 lata

          • 0 0

  • 2021-06-26 16:10

    A kiedy remont i zmiana na wypasiony hotel dawnych koszar na ul sadowej??? I co z zaniwdbaną ogromną dzialką na przeciwko po (1)

    Dawnej fabryce"blaszanka"???

    2 lata

    • 22 1

    • 2021-07-31 18:00

      Zapytaj spółkę Moderna

      2 lata

      • 0 0

  • 2021-06-26 16:17

    Na początku 19 wieku co trzeci (2)

    mieszkaniec Gdańska mieszkał w koszarach.To było miasto zmilitaryzowane

    Ciemno to widze

    2 lata

    • 11 4

    • 2021-06-26 16:28

      (1)

      Na początku XIX wieku cała Europa była zmilitaryzowana. Maczali w tym palce jeden Korsykanin i cała banda utytułowanych kolesi. Może słyszałeś?

      gdańszczanin

      2 lata

      • 8 1

      • 2021-06-26 17:56

        stanley

        korsykanin to bionaparte nazwisko bonaparte nie korsykanin jak juz reszta wypowiedzi ok

        2 lata

        • 2 3

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (25)

Najczęściej komentowane

Rowery Mevo blokują miejsca parkingowe

Rowery Mevo blokują miejsca parkingowe

Traficary jak kiedyś Mevo. Porzucane gdzie popadnie, rozbijane i niszczone

Traficary jak Mevo. Porzucane i niszczone

więcej

Najczęściej czytane