W budynku przy al. Grunwaldzkiej 
w Oliwie otwarto pierwszą w historii powojennego Gdańska synagogę reformowaną. Poprzednią świątynię, która należała do wyznawców postępowego nurtu w judaizmie, naziści rozebrali w 1939 r.
tak, bo judaizm to moje wyznanie
4%
tak, byłe(a)m w synagodze na koncercie lub innej imprezie kulturalnej
9%
tak, miałe(a)m okazję zwiedzić kiedyś synagogę
30%
nie, ale być może w przyszłości mi się uda
19%
nie, bo nie jestem wyznawcą judaizmu
26%
nie, z innych powodów
12%
- Nasz judaizm to judaizm XXI wieku, który akceptuje równość wszystkich ludzi. Za naturalne uznajemy, że religia zmienia się pod wpływem czasów. Tak jak inny był judaizm Izraelitów, którzy chodzili po pustyni, inny był judaizm, kiedy istniała świątynia w Jerozolimie, tak inny jest w czasach Internetu, radia i telewizji - wyjaśniał
Ariel Homa, współzałożyciel Postępowej Gminy Żydowskiej Beit Trójmiasto.
Jak tłumaczy jej przewodnicząca, zasady są
trochę poluzowane. Wśród nich wymienia możliwość wspólnej modlitwy kobiet i mężczyzn.
- Kobieta może również zostać rabinem - wyliczała
Katarzyna Mazurkiewicz, przewodnicząca Beit Trójmiasto.
- Zwracamy również uwagę na mniejszości, jesteśmy skupieni na prawach gejów, powiedzmy. W Polsce nie było jeszcze takiego przypadku, ale w społeczeństwach postępowych, reformowanych na świecie, odbywają się śluby gejowskie na przykład - mówił współzałożyciel.
W Gdańsku działa wprawdzie Gmina Wyznaniowa Żydowska, ale jak przekonywał Homa, części osób brakowało judaizmu w jego liberalnej wersji. Stąd też decyzja o otwarciu nowej synagogi. Historia zatoczyła więc niejako koło. Jeszcze w 1939 r. działała bowiem w Gdańsku Wielka Synagoga, która skupiała właśnie wyznawców
judaizmu reformowanego.
- Judaizm postępowy powstał w Niemczech i w Anglii, a w Gdańsku mieszkali wówczas Żydzi niemieccy. Był to judaizm bardziej liberalny, nie tak bardzo skupiony na tradycji, na konserwatyzmie tak jak u Żydów z Polski i Rosji - porównuje Homa.
Świątynia znajdowała się przy obecnej
ul. Bogusławskiego (ulica między Domem Harcerza a Teatrem Szekspirowskim) i miała widoczną z daleka kopułę oraz wieże z hełmami i iglicami.
Synagogę otwarto 15 września 1887 roku. Tego dnia wniesiono do niej zwoje
Tory. Wewnątrz świątyni znajdowała się m.in. wielka sala modlitwy z ławkami dla 1600 osób, a także judaistyczne muzeum z cennymi eksponatami. Przez kilkadziesiąt lat obiekt był centrum życia religijnego i kulturalnego tutejszych Żydów. Jednak wraz z dojściem nazistów do władzy, rozpoczęły się prześladowania.
Żydzi postanowili wystawiać warty, które miały bronić synagogę przed atakami. Dwukrotnie udało im się udaremnić próby ograbienia i podpalenia świątyni. Ostatecznie postanowiono przyjąć propozycję niemieckich władz i sprzedać nieruchomość. Zbiory z muzeum wywieziono do Nowego Jorku, bibliotekę do Wilna, a ławki trafiły do kościoła w Nowym Porcie. Ostatnie nabożeństwa w Wielkiej Synagodze odbyły się w kwietniu 1939 r., po czym w maju nazistowskie władze rozpoczęły rozbiórkę budynku.
Obecnie, po 76 latach od tamtych wydarzeń, wyznawcy reformowanego judaizmu, będą spotykać się w budynku przy al. Grunwaldzkiej 496 w Oliwie. Na synagogę zaadaptowano pomieszczenie w suterenie. Wewnątrz niewielkiej sali znajduje się między innymi
Aron ha-kodesz, czyli specjalna szafa, w której przechowywana jest
Tora. Jej uroczystego wniesienia dokonał rabin
Haim Beliak z Los Angeles.
Przypomnijmy, że synagoga w Oliwie jest drugą w Gdańsku.
Pierwsza synagoga istnieje przy
ul. Partyzantów 7 we Wrzeszczu i jest miejscem modlitwy żydów z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Gdańsku.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
