2 godz. 58 minut ma trwać podróż pociągiem Pendolino z Gdańska do Warszawy w grudniu tego roku. Jeden z zakupionych przez PKP Intercity składów wjedzie na tę trasę jako kolejowy rekordzista świata w swojej klasie.
Czy komuś się to podoba, czy nie, Pendolino jest w Polsce przełomem w kategorii połączeń dalekobieżnych. Nie zmienia tego nawet ujawniony na dniach spór między producentem pociągów, firmą Alstom, a jego nabywcą, czyli PKP Inter City, na temat homologacji składów do 160 i 250 km/h.
Jego parametry, różnice wobec pociągów "zwykłych" oraz liczne zalety wobec klasycznych składów typu elektrowóz z wagonami opisywaliśmy w artykule z sierpnia zeszłego roku. Przypomnijmy, że prędkość maksymalna dla jazdy eksploatacyjnej (rozkładowej z pasażerami w normalnych kursach) wynosi 250 km/h, a konstrukcyjna - czyli testowa i w pełni bezpieczna - 275/280 km/h.
Podczas prezentacji pociągu m.in. na ubiegłorocznych targach Trako w Gdańsku zapowiadano, że podczas badań homologacyjnych, które zazwyczaj trwają od pół roku do roku, a czasem dłużej, powinna zostać osiągnięta prędkość co najmniej 275 km/h.
"Kosmiczne" prędkości
W Polsce z takimi prędkościami nigdy nie jeżdżono. Wprawdzie w maju 1994 roku Pendolino poprzedniej generacji osiągnęło na Centralnej Magistrali Kolejowej prędkość 250 km/h, ale tylko na kilka sekund, czyli zaledwie na odcinku ok. pół kilometra.
Tym razem jazdy z "kosmicznymi" prędkościami - przynajmniej według naszych dotychczasowych wyobrażeń - czyli 250 - 275 km/h i ewentualnie powyżej, musiały być przeprowadzone podczas testów na ok. 25 - 30 km trasy.
Próby prowadzono w cztery listopadowo-grudniowe weekendy. Obejmowały one współpracę pojazdu z torem kolejowym, pantografu z siecią trakcyjną, hałas wewnętrzny, dynamiczne oddziaływanie na tor i podtorze oraz obiekty inżynierskie (np. mosty, wiadukty, przepusty).
Badano także współpracę pociągu z urządzeniami sterowania ruchem kolejowym oraz europejskim systemem bezpieczeństwa "kabinowego" dla jazd powyżej 160 km/h, nazywanego ETCS-1, który jest zamontowany na linii CMK Warszawa - Katowice/Kraków.
Bardzo szybka jazda
Już drugiego dnia prób osiągnięto kilka jazd z prędkością 250 - 270 km/h na odcinku 20-24 km. Skład rozpędzano do tej prędkości na odcinku od od 10 do 14 km i wyhamowywano (nie awaryjnie) na odcinku ok. 2,4 km. Pomiary oraz ich analiza wykazały, że w kolejny weekend można pojechać szybciej przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa.
Najszybsze rekordowe jazdy odbyły się w drugi weekend prób, czyli 23 i 24 listopada 2013 roku. W sobotę osiągnięto 291 km/h, a w niedzielę poprawiono ten wynik na 293 km/h.
Co ciekawe można było teoretycznie uzyskać nawet 300 km/h, bo mierzone parametry graniczne dla prób nie zostały przekroczone, ale zabrakło... większych przechyłek na "newralgicznych" łukach o promieniach 4 km. Nie był to żaden błąd, po prostu przechyłki na tych łukach są dostosowane do szybkości rzędu 160-200 km/h dla kursów pociągów rozkładowych, a nie do 300 km/h.
Mamy rekord świata
Poza branżą i ekspertami mało kto zdaje sobie sprawę, że uzyskiwanie tak dużych prędkości na sieci zasilanej napięciem stałym 3 tys. voltów - a taką mamy w Polsce - jest niezwykle trudne. Sieci trakcyjne nowych linii KDP we Francji, Hiszpanii, Niemczech i Włoszech są zasilane napięciem zmiennym 15 lub 25 tys. voltów, dzięki czemu osiągnięcie prędkości od od 250 do 320 km/h nie jest niczym wyjątkowym. Nasza sieć na prąd stały jest - ogólnie mówiąc - prawie dwa razy cięższa, droższa i kłopotliwa w sensie oddziaływań dynamicznych z pantografami i pojazdem.
Stąd w branżowej klasyfikacji tzw. rekordów rozróżnia się różne "klasy" (np. właśnie zasilania, pociągów seryjnych lub tuningowanych czyli skracanych, przerabianych i o dużo większych mocach) dla potrzeb testów czy bicia rekordów.
I tu niespodzianka. Po pierwsze w rodzinie pociągów Pendolino - co ważne: seryjnych, a nie tuningowanych - o maksymalnej prędkości eksploatacyjnej od 200 do 250 km/h (jeżdżących w kilkunastu krajach, także np. w Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii czy w Chinach) pobiliśmy rekord świata! Żaden inny pociąg z rodziny Pendolino nie pojechał tak szybko.
Mało tego: w klasie pociągów seryjnych i zasilanych napięciem stałym 3 kV jesteśmy drudzy na podium, za Włochami, którzy uzyskali wprawdzie na podobnym zasilaniu 316 km/h, ale to był pociąg ETR 500 (maksymalna prędkość eksploatacyjna - 300 km/h), czyli spoza rodziny Pendolino.
Dodatkową ciekawostką jest to, że w rankingach wszelkich rekordów światowych (bez klasyfikacji i podziałów) jesteśmy obecnie na niezłym 16. miejscu! "Pobiliśmy" nawet Rosjan z wynikiem ich wyprodukowanego w Niemczech "Sapsana" równym 291 km/h i jesteśmy pierwsi w dawnych "demoludach". Czyli są powody do dumy, choć oczywistością jest, że prędkości testowe nie przenoszą się szybko na prędkości eksploatacyjne, czyli rozkładowe i codzienne.
Od rekordu do prędkości codziennej
A na jakie prędkości rozkładowe możemy liczyć w Polsce? Już niedługo zaczniemy jeździć z prędkością 200 km/h (po 26 latach jazd z prędkością 160 km/h), a za kilka lat - 220-230 km/h. Do roku 2020 powinniśmy uzyskać, przynajmniej na Centralnej Magistrali Kolejowej, prędkość 230 - 250 km/h.
A szybciej pojedziemy dopiero wtedy, kiedy wybudujemy nową linię Kolei Dużych Prędkości, słynnego "ygreka" łączącego Warszawę z Łodzią i Poznaniem oraz Wrocławiem.
Pociągiem Pendolino z Trójmiasta do Warszawy (i dalej)
Jeśli harmonogram dostaw i homologacji się uda w pełni, to w grudniu pociągi Pendolino wjadą gremialnie na główne zmodernizowane magistrale w Polsce. Pojedziemy nimi na trasach Trójmiasto - Warszawa, Warszawa - Katowice/Gliwice, Warszawa - Kraków i Warszawa - Wrocław.
Planowana liczba par pociągów Pendolino na ciągu Trójmiasto - Warszawa to 9-10 par, czyli 18-20 pociągów dziennie w obie strony.
Na oficjalne zapytanie w kwestii liczby pociągów na poszczególnych trasach rzecznik PKP Intercity Zuzanna Szopowska odpowiada nieco tajemniczo: - Jeśli chodzi o liczbę pociągów na poszczególnych relacjach warto tylko pamiętać, że to są wciąż założenia i mogą jeszcze nastąpić drobne korekty. Ostateczną wersję podamy, kiedy całkowicie zamkniemy pracę nad rozkładem jazdy.
Ale również rzeczniczka dodaje bardzo ważną informację. Otóż nie wszystkie składy jadące z Warszawy do Trójmiasta będą się zatrzymywać w Malborku i Tczewie, jak miało być pierwotnie. Czyli pojadą także szybsze "sprintery" w rodzaju EIC "Kaszub" czy "Neptun".
- Jednak w obecnej chwili nie mogę jeszcze potwierdzić czasów przejazdu pociągów bez zatrzymań - dodaje Szopowska. - Ale mogę już poinformować, że także będą bezpośrednie połączenia pociągami Pendolino bezpośredniej relacji Trójmiasto - Kraków/Katowice.
Planowany czas jazdy liczony z Warszawy Centralnej do Gdańska ma wynieść 2 h 58 minut. Do Gdyni ok. 20 minut dłużej.
Biorąc pod uwagę to jak skomplikowana jest inwestycja modernizacyjna na tej trasie i zakres prac, jaki pozostał do zrobienia, uzyskanie takiego czasu jazdy w grudniu 2015 roku byłoby naprawdę dobre. Nawet jeśli Pendolino pojedzie "tylko" z prędkością od 120 do 160 km/h, bo tak na pewno będzie w pierwszym roku jazdy na tej trasie.
Od grudnia 2015 roku - po ewentualnym podwyższeniu na wybranych odcinkach prędkości do 200 km/h, czas jazdy powinien wynieść już 2 h 37 minut, co już byłoby bardzo dobrą ofertą. Nie wspominając o komforcie jazdy tym pociągiem, który jest porównywalny do pociągów TGV czy ICE, a nawet - zdaniem autora - w pewnych aspektach lepszy. Przy 200 czy 250 km/h można rozmawiać prawie szeptem, a wszystkie fotele w drugiej klasie mają rozkładane fotele, indywidualne gniazdka przyłączeniowe 230 V, lampki podświetlające dla każdego pasażera, wifi oraz informację wizualną na monitorach rozmieszczonych pod sufitem każdego wagonu w całym składzie.
Konkurencyjna dla trasy kolejowej droga szybkiego ruchu S-7 będzie gotowa na całym odcinku dopiero za ok. 5-6 lat, co da kolei sporą przewagę. Oczywiście jest to zarys czasów jazdy w przyszłym rozkładzie, potwierdzony także przez rzecznika PKP PLK Mirosława Siemieńca, jednak tym razem oficjalnie, a nie "z przecieków". Ostateczny rozkład jazdy - już bardzo dokładny - poznamy dopiero we wrześniu lub październiku.
Zobacz jak Pendolino wygląda w środku
Stacje zatrzymania na trasie Trójmiasto - Warszawa Gdynia Główna - Sopot - Oliwa - Wrzeszcz - Gdańsk Główny - Tczew* - Malbork* - Iława - Warszawa Wschodnia - Warszawa Centralna - Warszawa Zachodnia * - nie wszystkie pociągi tu staną
Robert Wyszyński - autor jest publicystą kolejowym, dziennikarzem pisma Rynek Kolejowy, autorem bloga poświęconego Kolejom Dużych Prędkości.
Przejazd Pendolino przez Gdańsk Główny. Film nagrany przez jednego z czytelników
uroczych czytelników ma trójmiasto.pl
i równie uroczych redaktorów, jak widać.
Żegnam
były czytelnik
10 lat
30
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 10:59
Za PRL taki sam czas był przejazdu bez tego Pendolino (1)
3:15 i w Warszawa . A połączeń było takich 6 dziennie . SuperExpres to się nazywało.
PKP
10 lat
191
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 14:05
Fakt za PRL 3 godziny Gdańsk Warszawa.
i to bez pendolono
SKM
10 lat
30
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:10
może zamiast (1)
tych prędkości może wróćmy do przeszłości
a to pociąg parowy przed wojną i po wojnie jechał 3h późniejsze lata już nowe składy elektryczne jeździły nawet krócej i nazywały się EXPRESEM i na trasie Gdańsk- Warszawa miał tylko jeden postój. teraz nawet z szybkością 500 km/h i zatrzymywaniu się na każdym przystanku będzie jechać dłużej.
Braki rozwiązań bezkolizyjnych przejazdów, często i gęsto nie działające szlabany, tory powyginane latem za krótkie zimą i z czym my do świata? z wszechstronną oszczędnościom na wszystkim i wszystkich (nie licząc prezesów).
To tylko CUD zielonej wyspy!
10 lat
60
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 12:17
I po co takie brednie?
Przed wojną najszybszy pociąg z Warszawy do Gdyni jechał prawie 7h czyli do Gdańska nie było wiele krócej. Jechał przez Bydgoszcz albo Grudziądz bo omijał Prusy Wschodnie. Po wojnie z parowozem pod koniec lat 50tych udało sie zejśc do 4h20min, wagonami motorowymi ciut ponad 4h. potem dopiero elektryfikacja pozwoliła na kaszuba z krótszym czasem, który na przełomie lat 80/90 jeżdził w około 3h20min.
10 lat
01
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:10
W latach 90-tych jeździłem do Warszawy ekspresem Kasztub w równo 3 godziny. Start o 6.00 z Gdańska Głównego meta 9.00 Warszawa Centralna. I bez pitolino dało radę ...
mee
10 lat
170
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:14
ciekawe jaka cena pewnie 258 zł
10 lat
40
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:19
propaganda jak za komuny
Z czego tu się cieszyć ,czysta wiocha zamiast dać zarobić Polakom bo produkują świetne składy przystosowane do naszej przestarzałej infrastruktury to
kilku szkodników podpisało kontrakt na 2 miliardy złotych po to aby kilku chłoptasi w krótkich spodenkach mogło się szybko przejechać pociągiem i się z tego cieszyć jak głupi do sera.Pendolino nie nadają się na nasze tory a ekonomicznie ten zakup to przejaw szkodnictwa i marnotrastwa.No ale na pewno ktoś otrzymał sowitą prowizję.Za dwa lata Pendolino będzie rozlekotanym złomem jeżdźącym gorzej od naszych pospiesznych.
Pełniący Obowiązki
10 lat
111
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:24
Jarosaw
PKP zbaw
Wawrzyniec
10 lat
28
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:32
Donek
PKP już zbawił
Mieszko
10 lat
90
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:36
Propaganda
propaganda i nic więcej. łykajcie, łykajcie.
marek
10 lat
60
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 11:36
Pendolono (1)
Coś mi tu nie gra - jeżeli odległość z Gdyni do Warszawy wynosi 360 km , a on ma grać 250 km , to ta odległość ta powinna być pokonana w ciągu 1,5 godziny
pt
10 lat
103
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-04-12 20:26
fizyka...
Dolicz przyspieszenia (zgodnie z krzywymi F(v), hamowania, przystanki. Fizyka, kolego. Fizyka. Nie uczyło się w szkole niczego innego poza podstawami matematyki, to teraz taki mądrości się wygłasza.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
