• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wizytówka przedwojennej Polonii rozpada się

Katarzyna Moritz
9 marca 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 
Willa przy Orzeszkowej od lat czeka na remont. Willa przy Orzeszkowej od lat czeka na remont.

Niemal stuletnia willa przy ul. Orzeszkowej we Wrzeszczu, dawna wizytówka gdańskiej Polonii, to kolejne miejsce w Gdańsku, które wkrótce może bezpowrotnie zniknąć. Namawiamy wojewódzkiego konserwatora zabytków, by wypisał ją do swojego rejestru.



Kiedyś willa przy ul. Orzeszkowej 2 zobacz na mapie Gdańska we Wrzeszczu była pięknym, okazałym dwukondygnacyjnym budynkiem, teraz jest na skraju zawalenia się. Dach ma dziury i pozrywaną blachę, okna są powybijane, balkon jest częściowo bez balustrady, brakuje też wielu detali, które zdobiły elewację.

- Kilka lat temu inwentaryzowałem ten budynek w ramach praktyk studenckich na Politechnice Gdańskiej. Ściany się chylą, wszystko się trzyma "na tapetę". Stropy są przegniłe, ściany są momentami tak krzywe, jak w domu przy Monciaku w Sopocie. Oficjalnie mówi się, że "trzeba ratować", "wartość historyczna", a po cichu każdy czeka aż będzie za późno i wtedy powiemy "no wielka strata - przykro" - ubolewa forumowicz na stronie forum Wrzeszcz Moje Osiedle.

Swoje najlepsze czasy willa przeżywała w okresie międzywojennym, gdy Gdańsk był Wolnym Miastem. W 1922 roku została zbudowana na zamówienie jednego z najbogatszych i znanych kupców żydowskich w WMG, Jewelowsky'ego z Sopotu. Wynajął ją ekspozyturze polskiego Inspektoratu Ceł. Oprócz pomieszczeń biurowych, były tu również mieszkania. Mieszkali tu m.in. wyższy urzędnik urzędu celnego nadkomisarz Stefan Świda i inspektor celny Mańkowski. Willa i jej otoczenie, wraz z malowniczym ogrodem, były wyjątkowo zadbane, stanowiły jedną z wizytówek Polaków w Gdańsku. We wnętrzu były eleganckie kandelabry, rzeźbione drzwi, kręcone schody czy polerowane posadzki. We wrześniu 1939 roku budynek zajęła policja gdańska, następnie SS. Do 1945 roku mieściło się tam dowództwo całego nad okręgu SS "Wisła", czyli jednostki administracyjnej organów represji III Rzeszy (SS i policji) na cały Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie.

Miejsce to po wojnie nie miało jednak szczęścia do właścicieli. Od lat 60. mieściła się tam izba wytrzeźwień. W czasach PRL znajdowało się tam również Przedsiębiorstwo Gastronomiczno-Handlowe Konsumy - firma, która zaopatrywała stołówki i sklepy dla służb mundurowych PRL i członków PZPR. Natomiast w latach 90. - zakład opieki zdrowotnej.

Willa w 2004 roku została sprzedana przez miasto. Prywatny właściciel za dom z działką o powierzchni 1427 m kw. zapłacił ponad 1 mln zł. Nie otrzymał żadnych ulg, bo willa jest w miejskiej, a nie wojewódzkiej ewidencji zabytków. Jest także chroniona miejscowym planem zagospodarowania.

- Zgodnie z umową notarialną właścicielka miała willę wyremontować. Jednak po jakimś czasie złożyła wniosek o pozwolenie na rozbiórkę. Nie wydałem zgody. Odwoływała się nawet do ministerstwa, które podtrzymało decyzję. Ostatnio kontaktowała się dwa lata temu. Oświadczyła, że chce zrobić tam przychodnię, otrzymała wytyczne do remontu, od tamtej pory umilkła - wyjaśnia Janusz Tarnacki, miejski konserwator zabytków.

Czy konserwator powinien willę z Wrzeszcza wpisać do rejestru zabytków?

Budynek kontrolował kilka lat temu powiatowy inspektor nadzoru budowlanego i zobowiązał właściciela do jego zabezpieczenia.

- Obecnie obiekt jest nieużytkowany, zabezpieczony, na dziś nie toczy się żadne postępowanie. Z tego, co wiem, sprawa utknęła, bo właściciel deklarował, że chce remontować willę. Mam nadzieję, że to nastąpi, bo szkoda takiego miejsca - podkreśla Władysław Wróbel, kierownik Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Gdańsku.

Trudno się zgodzić, że obiekt jest zabezpieczony, raczej wygląda coraz gorzej. Dlaczego nic się z nim nie dzieje, mimo zapisu o remoncie w akcie notarialnym?

- Zapis jest życzeniowy. Choć obiekt niszczeje, nie mam możliwości wydania nakazu na wykonanie remontu - ubolewa miejski konserwator.

Czy w tej sytuacji sprawą zainteresuje się wojewódzki konserwator zabytków, tym bardziej, że w akcie notarialnym było wskazanie, by willa po adaptacji znalazła się w jego rejestrze?

- Wiosną planujemy przegląd obiektów i budynków, które ewentualnie mogłyby być wpisane do naszego rejestru. Będziemy je dokładnie oglądać, oceniać pod tym kątem. Przyjrzymy się także zgłoszonej przez was willi na Orzeszkowej, możliwe, że ją dopiszemy. - deklaruje Jolanta Barton-Piotrowska, zastępca wojewódzkiego konserwatora zabytków. - W sprawie wpisu do rejestru mamy ostatnio dużo zgłoszeń. Taki zapis może bowiem ułatwić właścicielom starania o dotacje - dodaje.

Niestety, nie udało nam się skontaktować z właścicielką, by spytać ją, czy planuje w najbliższym czasie jakikolwiek remont willi.

Opinie (268) ponad 50 zablokowanych

  • To kiedy pożar ? lub wyburzenie pod budowę ECS 2 lub ulicy... ?

    To kiedy pożar ? lub wyburzenie pod budowę ECS 2 lub ulicy... ? W Gdańsku to stało się głównym cyklicznym wydarzeniem i powinno być wpisane w przewodniki: Pożary zabytków i wyburzenia zabytków z wpisaniem których na listę celowo zwleka Wojewódzki Konserwator Zabytków... A wszystko to bo Konserwator Zabytków dostaje pensje od Prezydenta miasta a prezydent dostaje premie tylko od nowych inwestycji a nie remontów...

    • 18 2

  • Szkoda gadać

    Jakby 40 tysięcy nie poszło do nieudacznika Jasia Pogromcy Rekinów, to byłoby już troszkę kasy na renowację. Widać jednak, że włodarze wolą wydawać kasę na jakieś badziewie niż konkret.

    • 23 3

  • Uważam, że przed podpisaniem notarialnej umowy sprzedający czyli gmina powinien sprawdzić czy kupujący dysponuje realnymi

    środkami na remont zabytku. Uważam również, że kupujący powinien złożyć w wyznaczonym banku poręczenie majątkowe. Po ustalonym ściśle okresie sprzedający powinien skontrolować czy kupujący wywiązuje się z umowy, a jak nie to FORA ZE DWORA, a wadium ADIEU.
    Ja wiem jestem fantastą i marzycielem, ale lepsze to niż to co na zdjęciach powyżej:-)

    • 18 0

  • Adamowicz doprowadzasz do degeneracji najwartościpowszych budynków w Gdańsku

    Myślisz ze na ciebie nie ma siły nie ma Boga ani Pana?

    Za zniszczenie takiego zabytku powinno się zdymisjonowac Adamowicza.
    Ile jeszcze będzie szkodził?

    • 25 3

  • Kiedys była wizytówką gdańskiej Polonii teraz prezio zza Buga i jego kompania

    niszczą wszystko co sie da....dawny Gdańsk ginie bezpowrotnie z jawnym przyzwoleniem obecnych władz!!!

    • 21 1

  • Kto sprzedal obiekt bez gwarancjii odbudowy z wyznaczeniem czasu i zabezpieczonych na ten cel srodkow ?

    • 19 1

  • Gdyby to była żydowska synagoga to Adamowicz sam z łopatą by już poleciał gruz usuwać do fotografii

    a ze to tylko Polskie phi .

    W całym Gdańsku jest w porywach 20 żydów no ale pomnik to Adamowicz im strzelił za setki tysiecu a co!
    A wy polaki nie zasługujecie aby wasze historyczne budynki istniały.

    Adamowicz zachowuje sie jak okupant sowiecki w 1945

    • 19 4

  • SKANDAL!!! Takie obiekty niszczeją, konserwator-urzędas zasłania się przepisami, aż się willa zawali.

    Wydawać dziennie 2000zł na durne koksowniki, to można, co? Budować za setki milionów pomniki próżności Adamowicza też można - ale wysupłać parę złotych na remont, bądź co bądź ważnego zabytku dla Gdańska i ludzi tu mieszkających, to już nie można.
    Dla chcącego nie ma nic trudnego - ale urzędas nie jest chcący, a cokolwiek ma zrobić jest obarczone "trudnościami nie do pokonania".
    Właścicielka nie ma kasy na remont i to jest fakt - skoro sprzedaliście taki obiekt, to trzeba było w akcie zastrzec nakaz remontu, a nie pozostawić go w formie życzeniowej.

    • 19 2

  • Najważniejsze, że ECS powstanie (1)

    Najważniejsze, że ECS powstanie i muzeum II WŚ to jest teraz priorytet pana Budynia. Szkoda pisać !!!!!!!!!!!!!!!!!!!

    • 24 2

    • Dlaczego

      ECS nie jest budowany ze styropianu , będzie dużo taniej !!!!!

      • 0 0

  • Szkoda -perelka w rozpadzie.-)

    Co tu jeszcze sprzedac po znajomosci?

    • 19 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane