Fakty i Opinie Wiadomości

Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Wyspy i wysepki. Ile ich jest w Trójmieście?

Michał Brancewicz

15 sierpnia 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (69)

Najnowszy artykuł na ten temat Trzecia największa w Polsce. Wyspa Sobieszewska kiedyś i dziś

O istnieniu Wyspy Spichrzów czy Sobieszewskiej wiedzą wszyscy mieszkańcy Gdańska i wielu turystów. Jednak w mieście jest znacznie więcej wysp i wysepek. Niektóre przestały być odrębnymi lądami, a inne pozostały jedynie w niespełnionych wizjach.

Wyspa Ostrów

Jak podaje Gedanopedia, wyspa wiślana, powstała przed rokiem 1378 po połączeniu przekopem z Wisłą północno-zachodniego odcinka Warzywodu Wielkiego (Łacha Bosmańska), zanikającego w XIX wieku i niedostępnego dla jednostek pływających aż do przekopania w latach 1901-1904 obecnego Kanału Kaszubskiego.

W roku 1378 nadana przez Krzyżaków Głównemu Miastu jako pastwisko dla koni, z zakazem wznoszenia jakichkolwiek budynków. W XVI wieku pastwiska zostały zaorane, w początku XVII wieku ponad połowę wyspy porastał las. W tym samym czasie wzmacniana fortyfikacjami mającymi zabezpieczyć drogę wodną z portu na Motławie do ujścia Wisły.

Zobacz też: Wyspa Ostrów: stoczniowe serce Gdańska - z lotu ptaka

Po II wojnie światowej chciano utrzymać pierwotną nazwę Holm (wyspa rzeczna). Inną propozycją był Grąd ("wzniesienie na mokrym gruncie"). Nazwę Ostrów nadano w 1947, a oficjalnie została zatwierdzona dwa lata później.

Obecnie teren zajmowany jest przez firmy z branży stoczniowej i nie jest dostępny dla osób postronnych.

Wyspa Spichrzów

Ta nazwa obowiązuje od 1949 roku. Jednak początkowo nie była samotnym lądem, a dzielnicą magazynów portowych funkcjonującą pod nazwą Spichlerze. Dopiero w 1576 roku po przekopaniu Nowej Motławy stała się wyspą.

Zniszczona w czasie wojny Wyspa Spichrzów czekała przez wiele dekad na przywrócenie jej dawnej świetności. W ostatnich latach zarówno w północnej, jak i południowej części, powstało wiele nowych osiedli mieszkalnych i hoteli.

Zobacz też: Okiem angielskiego dżentelmena #3 Ta wspaniała Wyspa Spichrzów!

Ten nieformalny podział wynika z tego, że przez jej środek przebiega ul. Podwale Przedmiejskie.

W planach jest budowa kolejnych nowych obiektów na obu jej częściach.

Wyspa Ołowianka

Stanowiła pierwotnie rozlewiska i mielizny Motławy. W XIV wieku powstały tam tereny gospodarcze pobliskiego zamku zwane Szafarnią.

Czytaj także: Zamek w Gdańsku. Wciąż fascynuje i wywołuje dyskusje

W 1576 przekopano Kanał Ciesielski, zwany też Stępkarskim, a obecnie Na Stępce oddzielając Ołowiankę od pozostałej części dawnej Szafarni, tworząc wyspę. Nazwę wzięła od ulokowanych tu w roku 1597 składów i wagi ołowiu.

Wyspa Sobieszewska

Mająca obecnie ponad 35 km kw. powierzchni, początkowo wcale nie była wyspą. Stała się nią w XIX wieku po części dzięki naturze, a po części dzięki ludziom.

W nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840, w wyniku zatoru lodowego i przerwania wałów Wisła utorowała sobie nową drogę do Bałtyku i od tego czasu nazwana została w tym miejscu Śmiałą.

Czytaj też: Historia Wyspy Sobieszewskiej oczami wieloletniego mieszkańca

Pół wieku później, aby zabezpieczyć Gdańsk i Żuławy przed powodziami, wykonano przekop Wisły w okolicach Świbna, od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej o długości siedmiu kilometrów. Prace trwały pięć lat. Uroczyste otwarcie sztucznego odcinka rzeki miało miejsce 31 marca 1895 r.

Od 1973 roku Wyspa Sobieszewska znajduje się w granicach administracyjnych Gdańska.

Wyspa Stogi

Inaczej Wyspa Portowa, ma powierzchnię 26,4 km kw. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że to popularne wśród turystów miejsce, ze względu na piękne i szerokie plaże, jest właśnie wyspą.

Stogi były wsią, na której istniały łąki należące do rybaków. Od 1454 roku stanowią własność Gdańska. Wyspą stały się w 1840 roku, gdy w wyniku wspomnianego już przerwania wałów Wisła utorowała sobie nową drogę do Bałtyku.

Wyspa Młyńska

Wyspa na kanale Raduni, zwana też Schild, ze względu na jej kształt przypominający tarczę. Na niej znajduje się m.in. Wielki Młyn wybudowany w 1364 roku, a w 1407 odbudowany po pożarze.

W tym roku w Wielkim Młynie otwarte zostało Muzeum Bursztynu.

Westerplatte

Obecnie półwysep, który powstał w 1847 roku. Pod koniec XVII wieku w pewnej odległości od linii brzegowej na zachód i na wschód od ujścia głównego nurtu Wisły

, który wówczas znajdował się na wysokości Twierdzy Wisłoujście, zaczęły tworzyć się płycizny z piasku i mułu niesionego przez wartki nurt rzeki. Nowe wysepki nazwano: Płyta Wschodnia (Ost Plaate) i Płyta Zachodnia (West Plaate).

Płyta Wschodnia, w wyniku działalności ludzkiej i pod wpływem czynników naturalnych, z biegiem czasu połączyła się ze stałym lądem.

Gdy w przywoływanym już dwukrotnie 1840 roku Wisła utworzyła sobie nowe ujście do morza, stare ujście na wschód od Westerplatte przestało pełnić swą dotychczasową funkcję. Około roku 1845 rozpoczęto prace nad zamknięciem starego ujścia rzeki groblą. Połączyła ona wyspę Westerplatte z terenem dawnego Ost Plaate i przekształciła ją w półwysep.

Wyspy na zbiornikach

Na terenie Trójmiasta istnieję kilkadziesiąt zbiorników retencyjnych. Na części z nich można też dostrzec niewielkie wysepki. Z racji tego, że nie są dostępne, stanowią często siedliska ptaków.

Czytaj także: Zbiorniki retencyjne. Magazynowanie wody i rekreacja

Sztuczna wyspa w Sopocie

Podwójne molo w kształcie okrąglej wyspy - nigdy niezrealizowany plan w Sopocie.

Kilkanaście lat temu wyobraźnie mieszkańców rozpalał projekt utworzenia mariny na 350 jachtów i podwójnego, półkilometrowego molo przypominającego swoim kształtem sztuczną wyspę wdzierającej się w głąb Zatoki Gdańskiej na pograniczu Gdańska i Sopotu.

Co ciekawe powstał on jeszcze w latach 90. XX wieku.

Już w 2008 roku szacowano, że takie przedsięwzięcie pochłonie 800-900 mln zł, więc właściwie od razu wiadomo było, że można je włożyć między bajki.

Michał Brancewiczm.brancewicz@trojmiasto.pl

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-08-15 10:36

Znam jeszcze inne, ale oby UM Gdansk nie przypomnial sobie o nich

by je zabetonowac.

3 lata
- 63 11
Twoja opinia

Zmień treść

by je zabetonowac.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-07-29 07:41

Jest wyspa

którą odkryłem razem z kumplami w latach 70 tych w czasie wakacji. Piękna mała wyspa na opływie Twierdzy Wisłoujście. Teraz już opływ zarósł i wyspa jest słabo widoczna.

1 miesiąc
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

którą odkryłem razem z kumplami w latach 70 tych w czasie wakacji. Piękna mała wyspa na opływie Twierdzy Wisłoujście. Teraz już opływ zarósł i wyspa jest słabo widoczna.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-07-04 11:46

Jakie "trójmiasto"? (1)

W tytule sugeruje się czytelnikowi, że owe wyspy są w "trójmieście". Tymczasem wszystkie istniejące, o których czytamy, są w Gdańsku. Rozumiem, że Gdańsk jest w trójmieście, ale jeśli mowa o czymś, co dotyczy tylko jednego z miast, po co pisać o "trójmieście"? To niesprawiedliwe. Podobnie byłoby, gdyby coś dotyczyło tylko Gdyni lub Sopotu, bez znaczenia. Jeśli FPFF jest w Gdyni, nie chcę czytać o tym, że jest w "trójmieście", tak samo festiwale muzyczne w Sopocie.

7 zdjęć z Gdańska
2 miesiące
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

W tytule sugeruje się czytelnikowi, że owe wyspy są w "trójmieście". Tymczasem wszystkie istniejące, o których czytamy, są w Gdańsku. Rozumiem, że Gdańsk jest w trójmieście, ale jeśli mowa o czymś, co dotyczy tylko jednego z miast, po co pisać o "trójmieście"? To niesprawiedliwe. Podobnie byłoby, gdyby coś dotyczyło tylko Gdyni lub Sopotu, bez znaczenia. Jeśli FPFF jest w Gdyni, nie chcę czytać o tym, że jest w "trójmieście", tak samo festiwale muzyczne w Sopocie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2024-07-24 17:05
  
  A ja się pytam: czy napisali nieprawdę?
  
  Nie? To się odpierd*l.
  
  Aldis
  1 miesiąc
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie? To się odpierd*l.
  Regulamin dodawania opinii