• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wcześniej Wzgórze Nowotki, od 30 lat Wzgórze św. Maksymiliana

Patryk Szczerba
10 lutego 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Obecna nazwa dzielnicy Wzgórze św. Maksymiliana funkcjonuje od lutego 1991 roku. Mieszkańcy i turyści kojarzą ją głównie ze stacją SKM i kościołem Franciszkanów. Obecna nazwa dzielnicy Wzgórze św. Maksymiliana funkcjonuje od lutego 1991 roku. Mieszkańcy i turyści kojarzą ją głównie ze stacją SKM i kościołem Franciszkanów.

10 lutego Gdynia świętuje 95. urodziny, ale do ważnego wydarzenia doszło także w bardziej współczesnych czasach. 30 lat temu radni przegłosowali uchwałę zmieniającą nazwę dzielnicy Wzgórze Nowotki na Wzgórze św. Maksymiliana. Nadano lub przywrócono też historyczne nazwy wielu ważnym ulicom, jak MorskaMapka, Armii KrajowejMapka czy UnrugaMapka.



Czy znasz historię swojej dzielnicy?

Wzgórze Św. Maksymiliana jest jedną z najmniejszych dzielnic Gdyni - zajmuje niespełna 2 km kw. Na koniec 2020 roku teren zamieszkiwało 10 668 osób. Mimo małej powierzchni jest to jednak trzecia dzielnica Gdyni pod względem gęstości zaludnienia (5 471 osób na km kw.).

Przez przylegającą do Śródmieścia dzielnicę przebiega al. Zwycięstwa i znajduje się tu klasztor Franciszkanów.

  • Skan uchwały rady miasta z 1991 roku.
  • Skan uchwały rady miasta z 1991 roku.

Wzgórze Nowotki przez prawie 40 lat



Starsi mieszkańcy Gdyni pamiętają, że obecna nazwa pojawiła się dopiero po przemianach i upadku w Polsce komunizmu. Do 1939 r. oraz w latach 1945-1952 miejsce było nazywane Wzgórzem Focha na cześć Ferdynanda Focha, francuskiego dowódcy, teoretyka wojskowego i marszałka. Od 1952 roku w dokumentach zaczęła funkcjonować nowa, oficjalna nazwa: Wzgórze Nowotki. Władze PRL postanowiły uhonorować w ten sposób 10 lat po śmierci działacza komunistycznego i I sekretarza Polskiej Partii Robotniczej - Marcelego Nowotkę.

Urodzony w 1886 r. Nowotko posiadał burzliwy życiorys. W latach 1929-1933 był więziony za swoją działalność. Od października 1936 do września 1939 r. był ponownie w wiezieniu, opuszczając je po wybuchu II wojny światowej. Od 1939 r. do 1941 r. działał w sowieckich strukturach władzy w okręgu białostockim.

  • Pierwszy wieżowiec na Wzgórzu Nowotki przy ul. Partyzantów. Zdjęcie z 1963 roku.
  • Remont al. Zwycięstwa przy przystanku SKM - 1965 rok.
  • Dzieci zjeżdżają na sankach na wzgórzu Nowotki. Zdjęcie z 1960 roku
  • Wzgórze Nowotki. Zdjęcie z 1972 roku.
Rok później Nowotko został I Sekretarzem Polskiej Partii Robotniczej utworzonej na okupowanych ziemiach polskich przez przybyłych z Moskwy działaczy. Byli oni całkowicie zależni od wschodniego sąsiada. 28 listopada 1942 r. został zamordowany w Warszawie. Został pochowany na Bródnie. Po wojnie jego ciało złożono w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim.

3 stycznia 1945 r. uchwałą Prezydium KRN Marceli Nowotko został pośmiertnie odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu I klasy i rozpoczęła się w całej Polsce jego pośmiertna kariera jako patrona ulic, skwerów i placów.

W Gdyni radni miasta postanowili ją zakończyć 9 lutego 1991 r.

Zmiana nawy dzielnicy i nazw ulic



Uchwałą rady miasta osiedlu Wzgórze Nowotki nadano nową nazwę Wzgórze św. Maksymiliana. Zdecydowano się na taka nazwę wyróżniając górujący nad dzielnicą klasztor, w którym znajduje się otwarta w 1973 r. kaplica poświęcona świętemu obecnemu na poświęceniu zbudowanego przed wojną kościoła.

Przy okazji dokonano zmian w nazwach wielu ulic kojarzących się z obaloną kilkanaście miesięcy wcześniej władzą komunistyczną.

- Było w społeczeństwie wielkie oczekiwanie na zmiany, że komunistyczni patroni odejdą, bo na to zasługiwali, więc rada miasta zdecydowała się podejmować uchwały m.in. honorujące nowe ważne postacie i wydarzenia. Szkoda, że w przypadku Wzgórza nie wrócono do krótkiej i łatwej do zapamiętania przedwojennej nazwy z Ferdynandem Fochem jako patronem dzielnicy. Obrana nazwa Wzgórze św. Maksymiliana z powodu długości nie przyjęła się początkowo jakby tego oczekiwano. Dziś większość skrótowo mówi o dzielnicy Wzgórze - mówi Małgorzata Sokołowska, badaczka dziejów Gdyni i autorka książek o mieście.
Przywrócono nazwy historyczne zmieniając m.in. ul. Czerwonych Kosynierów w ul. MorskąMapka, a ul. Związku Walki Młodych w ul. A. HryniewickiegoMapka, zaś zupełnie nowe nazwy otrzymało kilka innych ważnych ulic.

M.in. ul. 22 lipca stała się al. Armii KrajowejMapka, ul. Migały przemieniono na ul. Wójta RadtkegoMapka, ul. Wincentego Gruny na adm. J. UnrugaMapka, a ul. Jana Marchlewskiego od lutego 1991 roku zaczęła nosić oficjalną nazwę ul. inż J. ŚmidowiczaMapka.

Rondo w pobliżu obecnej Komendy Portu Wojennego otrzymało nazwę Rondo Bitwy pod OliwąMapka.

Dzielnicę, według danych na koniec 2020 roku, zamieszkuje nieco ponad 10 tys. mieszkańców Dzielnicę, według danych na koniec 2020 roku, zamieszkuje nieco ponad 10 tys. mieszkańców
W uchwale zaznaczono, że stare tablice z przekreślonymi nazwami pozostaną jeszcze przez rok. Po uchwale rady miasta o zmianie nazwy osiedla nastąpiły także zmiany w nazewnictwie przystanku SKM. Początkowo w wagonach na tablicach z informacjami o przebiegu stacji po prostu zaklejano starą nazwę aż w końcu całkowicie ją przemianowano.

Opinie (173)

  • (8)

    I fajnie,pożeganliśmy PZPR ale jakże jeszcze wielu z dawnego układu miesza ciągle w polityce.I o dziwo ludzie jeszcze ich wybierają.

    • 136 29

    • Mają klasę i doświadczenie,

      nie okazują tak jawnie pogardy ludziom ani nie kierują się jakimś oszołomstwem typu religijnego (faktycznie podległością Watykanowi).
      A że dodatkowo nie każdemu nie podobała się PZPR, to i szuka się wręcz takich polityków, z tradycjami.

      • 16 15

    • "o dziwo ludzie jeszcze ich wybierają" (3)

      i to właśnie w Gdyni...

      A już szczytem czegokolwiek jest euro-emerytura dla wierchuszki "zasłużonych" pezetperowców...
      Tak jest skutek "byle nie pis"...

      • 16 11

      • Jaką emeryturę dostanie pzprowiec Piotrowicz? (2)

        A ulubiony pisowski sędzia Kryże?
        Doktorek od wyższości marksistowskiego prawa pracy JK?

        • 19 9

        • na pewno nie...

          europejską...

          • 8 5

        • Z okręgu gdyńskiego startował Leszek Miller

          • 5 0

    • Pisiory wszystkich krajów łączcie się (1)

      :)

      • 12 9

      • SLD czy jak im tam teraz to dosłownie PZPR ale spoko pis hahahaha

        • 1 0

    • To kolejny podły atak na PiS, nieładnie Svencio.

      • 1 0

  • Focha (12)

    I dalej powinno nazywać się wzgórze focha. ale jak to u nas - musi być po naszemu - wajcha raz w lewo raz w prawo , byle ostro - a jaki związek historyczny z tym miejscem miał maksymilian????,

    • 162 25

    • franciszkanie są tam od 1936 roku (9)

      taki ma związek.

      • 31 35

      • (6)

        Dokładnie, Św. Maksymilian, jak dobrze pamiętam, erygował ten klasztor.
        Na pewno większy związek ma niż śp. Ferdynand Foch (skądinąd też ciekawa i godna naśladowania postać).
        A co do św. Maksymiliana - na pokładzie Daru Młodzieży znajduje się ołtarz przy którym Święty odprawiał Mszę trydencką (jeszcze po łacinie). podczas jego podróży misyjnej w Azji

        • 31 25

        • I co z tego?

          • 15 21

        • Na Darze Mlodzierzy jest ołtarz? Pierwsze słyszę

          • 16 7

        • (3)

          Dar Mlodziezy zostal zbudowany w 1981 roku. Jesli Kolbe na nim msze odprawial to szacun.

          • 29 5

          • To nie ten Maksymilian (2)

            Nie o Kolbego chodz

            • 13 2

            • (1)

              Zapewniam, ze o tego. Jest tam parafia franciszkanska. Kolbe uczestniczyl w swieceniu kaplicy i klasztoru w 1937 roku. I to jest jego caly zwiazek z Gdynia. No moze jeszcze wsiadal na statek w drodze na Daleki Wschod. I tyle.

              • 11 0

              • wystaczyło, że JPII przeleciał nad czymś helikopterem a już tam ołtarz stawiali...

                • 5 4

      • Foch był wcześniej.

        A Maksymilian od 1973...

        • 13 0

      • a Kościuszko na skwerze od kiedy?

        • 3 0

    • Kim był o.św.Maksymilian Kolbe

      Maksymilian Maria Rajmund Kolbe - święty Kościoła katolickiego, męczennik, misjonarz, franciszkanin konwentualny (OFMConv), wielki apostoł Niepokalanej, założyciel Rycerstwa Niepokalanej (MI) oraz twórca Niepokalanowów w Polsce i w Japonii.
      22 kwietnia 1915 r. Uniwersytet Gregoriański Ojców Jezuitów wystawił 21-letniemu Maksymilianowi Marii dyplom doktorski z filozofii.,
      W 1927 r. w Teresinie pod Warszawą założył klasztor-wydawnictwo Niepokalanów. ,
      W 1936 r. . Był to czas największego rozkwitu polskiego Niepokalanowa. Żyło tam 800 zakonników. "Rycerz Niepokalanej" wydawany był w 750 tys. egz., osiągnąwszy nawet jednorazowo nakład 1 mln. Rycerstwo Niepokalanej rozszerzało się na całym świecie.
      Ojciec Maksymilian wszystko chciał użyć dla Niepokalanej - wszelkie zdobycze techniki, które według niego powinny najpierw służyć dobru. W 1936 r. pojechał na pierwszy pokaz telewizji do Berlina, by w przyszłości również i tę użyć dla chwały Bożej.
      W Niepokalanowie w 1938 r. była już radiostacja. Cały ten rozpęd zatrzymała wojna we wrześniu 1939 r. Otworzył bramy klasztoru dla uciekinierów, rannych, chorych, głodnych, chrześcijan i Żydów. Oświadcza: "Jesteśmy gotowi oddać życie za nasze ideały"..
      17 lutego 1941 r. został aresztowany przez gestapo i przewieziony na Pawiak, a 28 maja do Auschwitz. ..
      Pod koniec lipca 1941 r. z obozu uciekł jeden z więźniów. W odwet za tę ucieczkę Niemcy wybrali dziesięciu ludzi na śmierć głodową.
      Jednym z wybranych na śmierć był Franciszek Gajowniczek, który rozpaczał, że zostawi żonę, dzieci. Wtedy z szeregu wyszedł o. Maksymilian i zgłosił się na śmierć za niego.
      Maksymilian Kolbe zmarł 14 sierpnia 1941 r. dobity zastrzykiem fenolu. Jego ciało zostało spalone w krematorium następnego dnia.
      Papież Paweł VI ogłosił 17.10.1971 r. Ojca Maksymiliana Marię błogosławionym ... Polskie władze państwowe 22.3.1972 r. odznaczyłī go pośmiertnie Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, .

      • 10 3

    • Historyczna nazwa to św Jan

      Stąd figura św Jana Nepomucena przy Alei

      • 3 0

  • Szkoda tej zmiany (10)

    Szkoda że Nowotkę, bohatera i zasłużonego działacza wymieniono na jakiegoś sukienkowego klechę. Kościół powinien być oddzielony od państwa, a nie patronować ulicom miasta, dzielnicom i stacjom SKM. Precz z czarną mafią!

    • 146 155

    • czarna, czerwona, tęczowa... (1)

      jeden pies...
      Mafia jest mafia...

      Chłopcy z Ferajny.

      • 24 10

      • W końcu ktoś normalny... Tak mało słychać takich głosów choć paradoksalnie jest nas chyba najwięcej w społeczeństwie. Po prostu- najglosniejsi są Ci skrajni, czarni, czerwoni, brujatni czy tęczowi...

        • 11 9

    • (1)

      Nie żebym był za Maksymilianem, ale z tym bohaterem i zasłużonym działaczem to trochę kolego przegiąłeś.

      • 44 6

      • A ile plusów od nieuków dostał

        Wstyd dla tego portalu :)

        • 6 1

    • Formalnie nowa nazwa jest też gorsza.

      Z krótkiej, dobrze brzmiącej mamy zmianę na jakąś długą mamałygę, która aż się prosi o jakieś skróty typu "Wzgórze Maksa", samo "Wzgórze"...

      To w sumie nawet zabawne jak politykierzy włażący kościołowi, zaczęli umniejszać rangę jego symboli, ćpając minionym papieżem po byle mini-rondach, obskurnych uliczkach itd itp.
      To jak religia w szkołach, między ztp a wf, z wyśmiewanym katechetą i z odrabianiem innych lekcji w jej trakcie. :D

      • 27 12

    • 26 mm, pomyliłeś się Mieciu.

      • 10 1

    • Bohater Związku Radzieckiego

      i przedwojenny przestępca. Gratuluję wzorów

      • 22 2

    • Nowotko

      Poczytaj o Nowotko to odechce ci się jego honorowania ! Zabijał i wysyłał ludzi do więzień bez zmrużenia oczu .Dziadek opowiadał mi historię to włosy na głowie się jeżą .

      • 4 1

    • i co z tego, ze zmieniono nazwę?

      Wzgórze Dewotki zawsze bedzie Wzgórzem Dewotki

      • 1 0

    • Nie bluźnij synu

      • 0 0

  • z przedstawiciela okupanta zmieniono na następnego (2)

    • 96 42

    • (1)

      Z komunisty na antysemitę...

      • 6 10

      • realiste nie antysemite.

        • 6 7

  • (3)

    Oddajcie nam Nowotke!

    • 67 91

    • Najlepiej 20-złotówkę

      • 6 1

    • By wszyscy byli zadowoleni

      Dawać ul. św. Nowotki.

      • 19 3

    • Wzgórze św. Nowotki.

      • 8 1

  • Z Czerwonymi Kosynierami to ktoś się za mocno rozpędził (6)

    • 100 14

    • Oczywiście! i**otyzm - ktoś bez znajomości historii Gdyni!

      • 36 2

    • Nie przesadzaj :-)) (1)

      Wątpisz w mądrość "naszych" radnych???
      Oj nie ładnie, nie ładnie!!
      ps-szkoda że jedyne co znali to miast historii własnego Miasta, to Katechizm!!

      • 23 5

      • trochę ich...

        przeceniasz...

        • 7 1

    • Tu chodziło o przywrócenie nazwy przedwojennej. Czerwonych Kosynierów jako elementu historii nikt przecież nigdy nie negował. Może rzeczywiście powinni dzisiaj nadaj tą nazwę jakiejś z nowych ulic.

      • 13 3

    • (1)

      To może warto skasować nazwę "czerwone Wierchy"? Litości!

      • 8 1

      • Już tacy byli

        Nic nowego

        • 3 0

  • Żadnych komuszych patronów ulic (4)

    Nadal w Polsce są ulice różnych komuchow

    • 76 67

    • na przykład Kaczyńskiego

      • 41 12

    • Prawdopodobnie dzięki tym "komuchom" potrafisz czytać i pisać. (2)

      • 28 18

      • Masz rację. Dzięki nim i ich przyjaciołom ja umiem czytać i pisać, a dziadkowie pojechali na wczasy na daleką północ i nauczył się też nowego zawodu. Dziadek był nauczycielem a tam został drwalem. Cudowni ludzie

        • 13 3

      • Dokładnie, podziękujmy im za te lata okupacji.

        • 1 1

  • (5)

    Ja tam wciąż używam nazwy Wzgórze Nowotki.

    • 108 48

    • (1)

      Ja także. W dzieciństwie często podróżowałem z tej stacji - a od czasu zmiany nazwy już rzadko na niej bywałem. I zostało w świadomości "Wzg. Nowotki" albo po prostu "wysiąść na Wzgórzu."

      • 30 7

      • I ja.

        • 21 5

    • A ja (2)

      Czołgistów.

      • 22 2

      • Czołgistów tak, ale Dzierżyńskiego nie, mimo że przy niej mieszkałem.

        • 12 0

      • I prezydium rady narodowej.

        • 6 0

  • Św. Maksymilian Kolbe - największy Polak XX wieku (14)

    Polecam poczytać jego biografię.
    Prawdziwy kapłan naśladujący Chrystusa i Maryję. Oby więcej takich kapłanów było i w dzisiejszych czasach.

    • 80 131

    • (2)

      Poczytaj lepiej tą biografie rycerzyku,o antysemityzmie i dlaczego ww. znalazł się w obozie.

      • 22 15

      • W obozie (1)

        to chyba nie znalazł się przez antysemityzm?

        • 22 1

        • Nazwisko takie niezbyt polskie. Wszyscy semici sa jednoczesnie antysemitami.

          • 2 2

    • Rycerzyku Niepokalanej :

      Załóż zbroję rycerzyka ,załóż hełm z przyłbicą ,zespawaj to wszystko i powiedz Nam czy Tobie wygodnie .
      Rycerzyku Niepokalanej nie masz pojęcia o czym piszesz ,wiesz to wszystko tylko z książek .To trzeba przeżyć .A Ty pewnie nawet na wojnie nie byłeś ani w wojsku ,może w klasztorze byłeś w którym miałeś wyżywienie ,opierunek i spanie .Także krótko mówiąc ,nie wiesz co piszesz i tyle w temacie.

      • 14 12

    • To powinno być jak przed wojną -Wzgórze Focha

      Nie jakiegoś klechy-antysemity. Klechom już dziękujemy. Czas upuścić tej złej krwi.

      • 26 15

    • Antysemita....

      • 13 7

    • No nie wiem (1)

      Był antysemitą

      • 11 7

      • antysemitą

        antysemitą nie jest ten kto nie lubi żydów ale ten którego żydzi nie lubią.
        wystarczy sktryrykować izrael za mordowanie palestynczykow i juz cie tak nazywaja

        • 13 3

    • Kolbe był rasowym polskim antysemitą (vide Rycerz Niepokalanej) (1)

      taki był klimat przed wojną ale to żadne usprawiedliwienie bo doszło do koszmaru wojny. a antysemityzm w Polsce ma się doskonale

      • 4 8

      • Antysemita, który poświęca swoje życie, ratując życie Żyda

        Ciekawe

        • 2 2

    • A co ten Maksymilian (1)

      zrobił takiego dla Gdyni?

      • 1 2

      • to samo co Nowotko. Nic.

        • 2 0

    • Ale pisał artykuły o wywiezieniu żydów na Madagaskar.

      • 3 1

    • Zgadza się. W przeciwieństwie do wielu innych świętych Kolbe zasłużył sobie bardzo na ten tytuł.

      I co z tego że był wcześniej antysemitą. Liczy się jak skończył swoje życie.

      Zgadzam się tu z Leszkiem Millerem, iż prawdziwego faceta poznajemy po tym jak kończy swój żywot.

      Tu takiego katolika, prawdziwego katolika jakim był Maksymilian Kolbe muszę docenić.

      • 0 0

  • I ul. Traktorzystów zmienili na Pańską (Witomino). (3)

    Trochę dziwna zmiana - "z rolnictwa na rolnictwo".

    • 63 3

    • dobrze, ze nie na 'ekonomów' (1)

      • 7 0

      • Albo "karbowych".

        • 8 0

    • lepsza byłaby Bezpańska

      • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane