Badacze z Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego sprawdzili, jak izolacja w czasie pandemii koronawirusa wpłynęła na nasze codzienne funkcjonowanie. W badaniu, której trwało półtora miesiąca, udział wzięło ok. 6,5 tys. osób.
pozytywnie, mimo strachu o przyszłość
31%
było różnie, raz lepiej raz gorzej
30%
negatywnie, mam nadzieję, że to się więcej nie powtórzy
39%
- Na przełomie marca i kwietnia niemal całe społeczeństwo znalazło się w sytuacji koniecznego dystansowania społecznego i izolowania się od innych. Sytuacja ta sprowokowała nasz zespół do zbadania jak radzimy sobie jako społeczeństwo w nowej rzeczywistości, czy akceptujemy wprowadzane ograniczenia oraz w jaki sposób zmieniły się nasze zachowania w przestrzeni miejscowości, w których żyjemy - mówi dr Joanna Stępień, adiunkt z Zakładu Geografii Społeczno-Ekonomicznej Uniwersytetu Gdańskiego.Zespół badawczy w składzie: dr Joanna Stępień (UG), dr hab.
Tomasz Michalski (prof. UG), dr n.med.
Jakub Grabowski (GUMed), dr n.med.
Przemysław Waszak (GUMed) oraz
Aleksandra Macul i
Jakub Jan Rojek (studenci koła naukowego z GUMed)
poddał badaniom grupę blisko 6,5 tys. osób. Badanie trwało przez cały kwiecień i do połowy maja. Osoby, które uczestniczyły w badaniu były proszone o odniesienie się do kilku zagadnień:
- ogólnej oceny stanu swojego zdrowia,
- odczuć i samopoczucia w ostatnim miesiącu przed udziałem w badaniu,
- opinii o wprowadzanych restrykcjach i izolacji społecznej,
- zachowań przestrzennych w trakcie izolacji,
- wykorzystaniu nowoczesnych technologii w tym okresie,
- oceny wsparcia w trakcie trwającej epidemii,
- obaw związanych z przyszłością.
W ocenie własnego zdrowia dominowały wśród badanych pozytywne oceny -
47 proc. osób oceniło swoje zdrowie jako dobre, około
40 proc. jako bardzo dobre.
Nieco częściej na lepszy stan zdrowia wskazywali mężczyźni niż kobiety, natomiast opinie o zdrowiu wyraźnie pogarszały się wraz z wiekiem respondentów i wyniki te nie odbiegają zasadniczo od dotychczas realizowanych badań stanu zdrowia mieszkańców Polski.
Badanym respondentom towarzyszyły w ostatnim miesiącu przed udziałem w badaniu sprzeczne odczucia - z jednej strony większość (ponad
60 proc.) badanych wskazywała na pewność radzenia sobie z trudnościami, z drugiej ponad połowa osób odczuwała zdenerwowanie i napięcie oraz złość z powodu braku wpływu na wydarzenia (także te związane z epidemią).
- Ponad 40 proc. badanych osób odczuwało zdenerwowanie z powodu niespodziewanego wydarzenia, a także brak kontroli nad wydarzeniami, z drugiej strony dla podobnej grupy osób sprawy układały się po myśli badanych. Odczucia te nie zawsze były związane bezpośrednio z rozwojem epidemii i wzrostem liczby zachorowań na koronawirusa, ale w zależności od momentu udziału respondentów w badaniu, pokrywały się z okresem wprowadzanych restrykcji. Zauważalnie częściej negatywne odczucia towarzyszyły kobietom i różnica ta jest wyraźna w każdym z badanych aspektów - dodaje dr Joanna Stępień.Izolacja potrzebna, ale w uzasadnionych przypadkach
Badani odnieśli się także do restrykcji i ograniczeń wprowadzanych w trakcie epidemii. Zdecydowana większość badanych (ponad
90 proc.) zgodziła się, że każdy powinien być informowany o powodach wprowadzanych ograniczeń w kontaktach społecznych i jaki jest cel izolowania się od siebie w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej. Jednocześnie wyrażano powszechną zgodę, że instytucje odpowiedzialne za ochronę zdrowia populacji mają prawo ograniczać kontakty społeczne w uzasadnionych sytuacjach, choć tu wyraźnie mniej było zdecydowanych opinii (nieco ponad
50 proc.), pozostałe osoby raczej zgadzały się z tym twierdzeniem.
Dystansowanie społeczne uznawane jest powszechnie przez respondentów (około
90 proc.) jako skuteczny sposób ograniczenia rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych.
Podobnie duża grupa respondentów zgodziła się o konieczności podporządkowania obowiązkowej kwarantannie, jeśli taka zostanie wobec kogoś nałożona, a osoby które jej nie przestrzegają powinny być karane i przymusowo izolowane, choć tu zdecydowanych opinii było nieco mniej (
60 proc.).
Panowało powszechne przekonanie, że osoby poddające się kwarantannie chronią swoje najbliższe otoczenie, nieco mniej zgodne były badane osoby co do ochrony własnej rodziny przed zakażeniem.
- Tu wyjaśnieniem może być możliwość odbywania kwarantanny we własnym domu, co niekoniecznie w ocenie badanych chroni rodzinę. Większość badanych była zgodna co do potrzeby wsparcia psychologicznego wszystkich, którzy takiej pomocy potrzebują. Opinie na temat restrykcji i izolacji były bardzo zbliżone do siebie, bez względu na płeć respondentów - podkreśla dr Joanna Stępień.Duża samodyscyplina
Respondenci byli także pytani o zachowania przestrzenne w trakcie izolacji społecznej. Wyniki wskazują na dużą samodyscyplinę społeczną i przestrzeganie wprowadzanych restrykcji. Tylko nieliczni respondenci wskazywali na regularne spotkania ze znajomymi lub spędzanie czasu w przestrzeniach publicznych. Zdecydowana większość osób wychodziła z domu jedynie w najpotrzebniejszych sprawach, między innymi po zakupy.
Część badanych (nieco ponad
40 proc.) wychodziła z domu na spacer, ale tylko po najbliższej okolicy miejsca zamieszkania, także ze względu na dzieci lub posiadane zwierzę, znacznie mniej osób uprawiało sport (około
10 proc.).
Także jedynie nieco ponad
30 proc. osób wychodziło z domu do pracy, co jest częściowo efektem przejścia w wielu firmach na tryb zdalny wykonywanej pracy, a ponad
40 proc. badanych ten aspekt nie dotyczył, przy czym w grupie tej znalazły się zarówno osoby bezrobotne, osoby uczące się, ale także kobiety przebywające na urlopie macierzyńskim oraz osoby, których
praca z powodu epidemii została tymczasowo zawieszona lub które tę pracę straciły.
Kobiety po zakupy, mężczyźni do pracy
W przypadku zachowań przestrzennych wystąpiły wyraźne różnice względem płci - kobiety częściej opuszczały mieszkanie w celu zrobienia zakupów i załatwienia najpotrzebniejszych spraw, mężczyźni natomiast ze względu na wykonywaną pracę.
Ze względu na miejsce zamieszkania nie występowały znaczące różnice w odpowiedziach respondentów, z nielicznymi wyjątkami: mieszkańcy obszarów wiejskich wyraźnie częściej wskazywali na spacery w okolicy miejsca zamieszkania oraz uprawianie sportu poza domem.
Z kolei mieszkańcy miast od 150 tys. do 500 tys. osób częściej opuszczali dom w związku z wykonywaną pracą zawodową.
W pozostałych kwestiach opinie były zbliżone bez względu na wielkość miejscowości zamieszkania.
Technologie do pracy i komunikacji
Pracę zdalną potwierdziło w badaniu ponad 60 proc. osób, spośród aktywnych zawodowo. Dla tych osób nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne służyły przede wszystkim za możliwość realizacji obowiązków służbowych i świadczenia pracy. Dla osób uczących się technologie stanowiły o możliwości realizowania obowiązku szkolnego (połowa badanych), przy czym część spośród tych osób jednocześnie pracowała (głównie studenci).
Dla większość badanych jednak technologie służyły głównie do komunikowania się z rodziną i znajomymi oraz jako jedna z form spędzania wolnego czasu (np. filmy, serialne, koncerty i spektakle online). Także były istotnym źródłem informacji, między innymi dotyczących epidemii, sposobów rozprzestrzeniania się koronawirusa czy działań zapobiegawczych.
Istotnych różnic między kobietami a mężczyznami w sposobie korzystania z technologii nie odnotowano, natomiast różnice te wystąpiły względem wieku respondentów.
Najczęściej w kontakcie zdalnym pozostawali z rodziną i przyjaciółmi najstarsi respondenci, ale także najczęściej wskazywali na możliwość spędzania wolnego czasu jak i ważne źródło informacji na temat epidemii.
Dużo bardziej zróżnicowane opinie wśród respondentów wskazywane były w kwestii dotyczącej wsparcia, choć respondenci nie oceniali wsparcia faktycznie udzielonego, a raczej potrzeby wynikającej z sytuacji epidemiologicznej.
- W największym stopniu badani zgodni byli co do konieczności pomocy osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji z powodu przebywania w izolacji domowej i np. braku możliwości wykonywania pracy. Częściej rozbieżne opinie dotyczyły oceny czy wsparcie udzielane osobom przebywającym na kwarantannie jest wystarczające. Nie zgodziło się z tym twierdzeniem blisko 30 proc. osób w związku z zapewnieniem podstawowych potrzeb życiowych (żywność, środki higieniczne), ponad 40 proc. co do wsparcia zdrowotnego (diagnostyka, leki) oraz ponad 50 proc. w odniesieniu do wsparcia finansowego. Respondenci często nie czuli się także dobrze informowani na temat sytuacji epidemiologicznej i rozprzestrzeniania się koronawirusa, a także mieli wątpliwości co do wiarygodności informacji na ten temat. Opinie dotyczące wsparcia wśród kobiet były bardzo zbliżone do opinii mężczyzn, natomiast wyraźne różnice wystąpiły w przypadku najstarszych respondentów, którzy najczęściej wśród wszystkich respondentów opowiadali się za potrzebą wsparcia w zakresie stanu zdrowia, podstawowych potrzeb życiowych, jak i wsparcia finansowego - tłumaczy dr Joanna Stępień. Obawy o przyszłość
Badane osoby podzieliły się także swoimi obawami związanymi z przyszłością. W największym stopniu respondenci (
95 proc. osób) martwili się sytuacją gospodarczą kraju, która ma bezpośrednie przełożenie na ich sytuację zawodową i możliwość zarobkowania.
Na podobnym poziomie wyrażana jest obawa o zdrowie najbliższych, choć już własna sytuacja zdrowotna w dużo mniejszym stopniu niepokoiła osoby badane (nieco ponad połowę).
Sytuacja gospodarcza na świecie także stanowi powód do zmartwień, ale tu wyraźnie mniej jest zdecydowanych opinii.
Co ciekawe, o stabilność finansową rodziny i własne zatrudnienie obawiało się wyraźnie mniej osób (mniej niż
50 proc. wśród wskazań na zdecydowane obawy, choć ponad
70 proc. dla łączonych wskazań w przypadku stabilności finansowej) niż o sytuację kraju, choć kwestie te są często ze sobą mocno powiązane.
- Respondenci unikali jednak w pewnym stopniu radykalnych stwierdzeń w nawiązaniu do swojej przyszłości, skupiając się przede wszystkim na ogólnej sytuacji kraju. Nieco bardziej pesymistycznie przyszłość widzą kobiety, zwłaszcza w zakresie zdrowia najbliższych, jak i stabilności finansowej rodziny. Największe różnice w postrzeganiu przyszłości uwidaczniają się w zależności od sytuacji zawodowej respondenta - osoby pracujące bez umowy oraz pracujące na umowie zleceniu lub umowie o dzieło wyrażają największe obawy o własne zatrudnienie i stabilność finansową, z kolei kobiety przebywające na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym najbardziej martwią się o zdrowie najbliższych, natomiast osoby będące na rencie lub emeryturze oraz osoby niepełnosprawne i osoby zajmujące się osobą z niepełnosprawnością martwią się o własne zdrowie. Mieszkańcy miast od 50 tys. do 150 tys. osób częściej wskazywali na obawy związane z własną sytuacją zdrowotną oraz stabilnością finansową rodziny i zatrudnieniem, inne aspekty niepokoiły respondentów w podobnym stopniu - kończy dr Joanna Stępień.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
