W 2023 r. w opiece zastępczej na Pomorzu przebywało 4596 dzieci - to 8,3 proc. więcej niż w 2022 r. Pieczę zastępczą sprawowało w tym czasie 2291 rodzin zastępczych i 129 rodzinnych domów dziecka. W domach dziecka mieszkało 1113 wychowanków placówek, ponad połowa z nich to młodzież w wieku 14-17 lat. Niestety mimo rosnących potrzeb liczba rodzin zastępczych maleje, a chętnych brakuje.
Do pieczy zastępczej dziecko trafia na podstawie orzeczenia sądu, gdy rodzice biologiczni nie są w stanie zapewnić mu opieki i wychowania. Tak się dzieje w przypadku ich śmierci, a także pozbawienia lub ograniczenia praw rodzicielskich. Pieczę zastępczą może sprawować rodzina zastępcza (spokrewniona, niezawodowa lub zawodowa), rodzinny dom dziecka lub placówka opiekuńczo-wychowawcza.
Mimo niżu demograficznego sytuacja jest coraz bardziej alarmująca, a w wielu regionach kraju obserwujemy coraz większe problemy, jeżeli chodzi o funkcjonowanie rodzin biologicznych. W całej Polsce w pieczy zastępczej przebywa ponad 75 tys. dzieci. Rok do roku ta liczba zwiększa się o 3,5 proc.
Jak zostać rodzicem zastępczym?
Rośnie liczba dziec potrzebujących opieki zastępczej
Według raportu GUS w końcu 2023 r. opiekę nad 3564 dziećmi na Pomorzu sprawowało 2291 rodzin zastępczych. W tym samym czasie w 129 rodzinnych domach dziecka umieszczonych było 1032 dzieci. W porównaniu z 2022 r. liczba rodzin zastępczych wzrosła o 51, a liczba dzieci w nich przebywających o 212. Równocześnie przybyło 12 rodzinnych domów dziecka, a liczba umieszczonych w nich dzieci wzrosła o 136.
Jak podał GUS, w końcu 2023 r. w rodzinnej pieczy zastępczej najwięcej przebywało dzieci w wieku 7-13 lat (36,9 proc. w 2023 r. wobec 37,3 proc. w 2022 r.) oraz w wieku 14-17 lat (odpowiednio 24,4 proc. wobec 25,5 proc.), a najmniej było dzieci poniżej 1 roku (2,1 proc. wobec 1,7 proc.). W rodzinnej pieczy zastępczej przebywało również 621 wychowanków w wieku 18-24 lata (599 w 2022 r.). Spośród wszystkich dzieci objętych opieką rodzinnej pieczy zastępczej 839 posiadało orzeczenie o niepełnosprawności (750 w 2022 r.), 137 dzieci było sierotami (125 w 2022 r.), 38 to cudzoziemcy (27 w 2022 r.), a 2 to małoletnie matki (5 w 2022 r.).
Kim są rodziny zastępcze na Pomorzu?
Jak czytamy w raporcie GUS, pod koniec 2023 r. funkcję
rodziny zastępczej w regionie pełniło 1277 małżeństw i 1014 samotnych osób (w 2022 r. odpowiednio 1246 i 994). Najwięcej rodzin zastępczych miało pod opieką:
- jedno dziecko - 68,4 proc. ogólnej liczby rodzin zastępczych,
- dwoje dzieci - 19,1 proc.,
- troje - 6,5 proc.,
- czworo i więcej dzieci - 5,8 proc. (w 2022 r. odpowiednio 69,7 proc., 18,5 proc., 7,0 proc. i 4,6 proc.).
Ponad połowa osób prowadzących rodziny zastępcze to osoby w wieku 51-70 lat (1218 w 2023 r. i 1185 w 2022 r.).
Z kolei
rodzinne domy dziecka prowadziło 118 małżeństw i 11 samotnych osób (w 2022 r. odpowiednio 108 i 9). Większość osób pełniących funkcję rodzinnego domu dziecka to osoby w wieku 41-60 lat (106 w 2023 r. i 95 w 2022 r.). Najwięcej rodzinnych domów dziecka wychowywało sześcioro i większą liczbę dzieci (89,1 proc. w 2023 r. wobec 81,2 proc. w 2022 r.).
Okno życia to ratunek dla dziecka. "Były sytuacje, że dziecko miało jeszcze pępowinę"
Dzieci z opieki zastępczej wracają do swoich domów?
Wśród 276 pełnoletnich wychowanków, którzy w 2023 r. opuścili rodzinną pieczę zastępczą (324 w 2022 r.), 100 założyło własne gospodarstwo domowe, a 4 powróciło do rodziny naturalnej, krewnych (w 2022 r. odpowiednio 122 i 2).
Jakie dzieci są w domach dziecka?
Według raportu GUS w 2023 r. wśród 1113 wychowanków domów dziecka (1070 w 2022 r.) przeważali wychowankowie w wieku 14-17 lat (56,1 proc. w 2023 r. wobec 50,1 proc. w 2022 r.) oraz w wieku 10-13 lat (odpowiednio 25,5 proc. wobec 26,2 proc.). W placówkach instytucjonalnej pieczy zastępczej przebywało również 63 pełnoletnich, uczących się wychowanków (89 w 2022 r.)
Na koniec 2023 r. w placówkach objętych opieką było 201 osób chorujących przewlekle i 210 osób z niepełnosprawnościami (w 2022 r. odpowiednio 118 i 197 osób). Przebywało tam również 22 cudzoziemców, a także 6 małoletnich matek (46 i 4 w poprzednim roku).
Na podstawie orzeczenia sądu przyjęto 1062 podopiecznych (1037 w 2022 r.). Spośród wszystkich wychowanków 13,7 proc. stanowiły półsieroty, a 1,0 proc. sieroty (w 2022 r. odpowiednio 18,2 proc. i 1,2 proc.).
Konieczna większa promocja rodzin zastępczych
Przez ostatnie lata trwały prace nad zmianami w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, które miały pomóc przyspieszyć deinstytucjonalizację, czyli zmniejszenie liczby ośrodków opiekuńczo-wychowawczych na rzecz większego wsparcia rodzinnej pieczy zastępczej.
Nowelizacja, która weszła w życie 1 lutego 2023 r., zakłada wzrost wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka, poprawę organizacji procedur adopcyjnych czy zakaz tworzenia nowych domów dziecka.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy