- 1 Zamkną przedszkole przez koncert Sheerana (144 opinie)
- 2 Handel narkotykami w sopockim klubie? (54 opinie)
- 3 Znów pies pogryzł dziecko (465 opinii)
- 4 Ograniczenie do 50 km/h nie ma sensu (342 opinie)
- 5 Zabrał kartę i ją zniszczył. "Procedury" (527 opinii)
- 6 Wpadli, gdy wyłudzali kody BLIK (83 opinie)
Reforma ortografii wymusi zmiany w miastach
Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.
Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.
Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".
W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.
Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą
Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.
Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.
Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:
- plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
- aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
- cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
- park Północny będzie Parkiem Północnym.
Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).
Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.
Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą
Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.
Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to: Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.
Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów
Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.
Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.
Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze
Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.
Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).
Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.
Nagrody wielką literą, marki samochodów również
Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.
W ramach reformy znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
- mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
- posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").
Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką
Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
- wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
- dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
- wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
- wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
- w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.
Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.
Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
Opinie wybrane
-
2024-05-19 09:42
Zmiany które nic nie wnoszą (11)
Rada powinna się zająć ch-h albo ż-rz oraz u-ó jaki jest sens posiadania obu liter. Oczywiście ktoś powie że to nasz język i musi tak być. Tylko popatrzcie na stare księgi. Język polski wygląda tam obco dla obecnych. Wystarczy wziąć oryginał Pana Tadeusza i okazuje się że zamiast j pojawia się y itp język zmienia się z biegiem lat i łowienie się nadal zmieniać. Tylko zamiast tworzyć koleje zasady likwidujmy archaizmy.
- 105 55
-
2024-05-20 11:29
Jaki jest sens rozróżniania morze i może?
- 3 2
-
2024-05-20 11:06
Ogólnie wiem że wyraz rzeka pochodzi od wyrazu rieka
Ale jakie ma to znaczenie? Powinno być tylko jedno ż. Np żaba, nie wiem jak kiedyś mówiono o tym stworzeniu.
- 0 5
-
2024-05-19 15:17
Jest do odnalezienie w necie - historia ortografii polskiej. (3)
Wszystko się naturalnie zmieniało z biegiem czasu, do czasu powstania Rady Języka Polskiego. Mądre głowy chcą decydować o czymś co z natury jest żywe.
Dawno bez RJP ortografia by się uprościła i urealniła.- 10 5
-
2024-05-20 09:25
Przecież większość tych zmian właśnie wynika z żywego języka (2)
Choćby zapis wielkimi literami (co przyszło do nas z krajów anglojęzycznych). Dawniej w planie zajęć student miał "Analizę matematyczną", dziś "Analizę Matematyczną" - tak, jak po angielsku zwyczajowo się zapisuje.
- 4 2
-
2024-05-20 23:38
Stopniowanie przymiotników. Używa się największego wtedy gdy jest duży po drodze.
- 0 0
-
2024-05-20 09:53
język oprawców, czyli angielski mam w d...
- 2 3
-
2024-05-19 10:44
(4)
Przcież są różnice, CH brzmi twardo...
- 6 16
-
2024-05-19 12:41
Akurat CH powinno mieć historycznie uwarunkowane miękkie brzmienie. To H brzmi twardo, bo było wymawiane gardłowo.
- 24 1
-
2024-05-19 11:44
(2)
Przed wojną i zaraz po wojnie tak ludzie mówili i były słyszalne różnice w H i CH.
Teraz wszyscy wymawiają tak samo ch jak h.- 19 0
-
2024-05-19 14:12
(1)
Nie wszyscy
Podobnie rz i ż czy u i ó- 1 1
-
2024-05-19 14:52
Może różnicę słychać w języku kaszubskim, śląskim czy gwarach podlaskich lub podkarpackich.
Ja jakoś nie potrafię wymówić rz inaczej niż ż oraz u inaczej niż ó.- 6 2
-
2024-05-18 20:37
Przed wojną pisali Marja, Rumja, Gwardja. (4)
Wielka reforma ortografii w 1936 r. - reforma ortograficzna języka polskiego, która w szerokim zakresie zmieniła zasady pisowni.
Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:
Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
Pisze się tylko -ym, -ymi.
Wielka reforma ortografii w 1936 r. - reforma ortograficzna języka polskiego, która w szerokim zakresie zmieniła zasady pisowni.
Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:
Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
Pisze się tylko -ym, -ymi.
Obce ke pisze się przez ke, obce ge przez ge.
W pisaniu łącznym lub rozłącznym zasadniczo przeważa pisanie rozłączne, a sprawa znaczenia, dwuznaczności itp. nie może usprawiedliwiać wyjątków.
Uregulowano też sprawę wielkich i małych liter, pisownię nazwisk obcych oraz szerzej niż dotychczas potraktowano interpunkcję.
Po ogłoszeniu tych zasad nie obyło się bez sprzeciwów, zwłaszcza w kołach literatów i dziennikarzy słychać było głosy niezadowolenia, protestu, a nawet zorganizowania bojkotu. Z drugiej strony szkoły oraz instytucje rządowe przyjęły te zasady. Nie licząc pewnych szczegółów, które sam Komitet uznał za nadające się do dyskusji i ostatecznego rozstrzygnięcia, zagadnienie zostało rozwiązane.
Efekty obrad Komitetu Ortograficznego PAU zostały w 1936 r. przeniesione do systemu prawnego w formie rozporządzenia ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego o wprowadzeniu w szkołach nowych zasad ortografii.- 21 2
-
2024-05-18 21:23
Kiedyś wyszukując zasad poprawnej pisowni właśnie natnęłam się na rok 1936. Byłam zdziwiona że są tak stare. Dzienniki z okresu międzywojennego obfitują w zwroty Maryja, z Bożą pomocą, ogólnie są w dużym stopniu przesiaknięte religią
- 2 0
-
2024-05-18 20:42
(2)
Jeżeli nie widzisz różnicy w wymowie między Francia, a Francja to nie mam dobrych wieści
- 4 2
-
2024-05-19 03:52
Jeżeli nie widźisz różńicy w wymowje mjędzy "Maria", a "Marja"
to ńe mam dla ćebje dobryh wjeśći.
- 4 1
-
2024-05-18 23:36
Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:
Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
Przed reformą z 1936 pisano przez j.
Na nagrobku Marii Konopnickiej zmarłej w 1910 widnieje Marja Konopnicka.- 0 0
-
2024-05-18 17:50
Niektórzy to ledwo zdążyli opanować dotychczasowe zasady ortografii
A tu bum -zmiana :)
- 40 5
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.