• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Reforma ortografii wymusi zmiany w miastach

kk
18 maja 2024, godz. 15:00 
Opinie (263)
Taki adres nadal będzie nieprawidłowy, choć słowo "aleja" będziemy zapisywać po zmianach zawsze wielką literą. Taki adres nadal będzie nieprawidłowy, choć słowo "aleja" będziemy zapisywać po zmianach zawsze wielką literą.

Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.



Czy ortografia w języku polskim sprawia ci trudności?

Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że "polska język, trudna język". Z pewnością każdy z nas wielokrotnie zastanawiał się nad poprawną pisownią konkretnych wyrazów i popełnił niejeden błąd w tym zakresie.

Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.

Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".

W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.



Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą



Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.

Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.

Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:
  • plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
  • aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
  • cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
  • park Północny będzie Parkiem Północnym.

Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).

Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.

Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - ten zapis po reformie będzie wymagał stosowania wielkiej litery. Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - ten zapis po reformie będzie wymagał stosowania wielkiej litery.

Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą



Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.

Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to: Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.

Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów



Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.

Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.

Sopot od lat stosuje nieprawidłowy zapis "alei Niepodległości" podpierając się uchwałą z czasów PRL. Reforma sprawi jednak, że będzie to jedyna dopuszczalna forma. Sopot od lat stosuje nieprawidłowy zapis "alei Niepodległości" podpierając się uchwałą z czasów PRL. Reforma sprawi jednak, że będzie to jedyna dopuszczalna forma.

Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze



Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.

Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).

Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.

Słowo "ulica", w tym skrót "ul.", nadal będziemy zapisywać małą literą. Tablice na zdjęciu wymagają zmiany w oparciu o obecne i nowe zasady pisowni. Słowo "ulica", w tym skrót "ul.", nadal będziemy zapisywać małą literą. Tablice na zdjęciu wymagają zmiany w oparciu o obecne i nowe zasady pisowni.

Nagrody wielką literą, marki samochodów również



Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.

W ramach reformy znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
  • mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
  • posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").


Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką



Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
  • wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
  • dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
  • wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
  • wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
  • w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.

Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.



Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
kk

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (263)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane