Dwie XIX-wieczne serbskie armaty w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni są eksponatami wyjątkowymi. Równie ciekawe, jak same działa, jest ich niejasne pochodzenie.
bardzo różnie, te nowe są fajne, te starsze trącą myszką31%
są słabe, żeby zobaczyć ciekawe, trzeba pojechać do innego miasta16%
Wśród licznego wyposażenia wojskowego zgromadzonego w znajdującym się przy bulwarze nadmorskim Muzeum Marynarki Wojennej największą uwagę zwracają samoloty i ciężkie baterie artylerii nabrzeżnej. Jedynie wprawniejsze oko dojrzy szereg wiekowych luf armatnich, niektórych znacznie skorodowanych.
Na samym końcu tego szpaleru znajdują się dwa działa, na których widnieje obco wyglądające godło, niekojarzone z dziejami Polski. To tzw. krzyż Paleologów, symbol XIX-wiecznego księstwa Serbii.
Dwie nietypowe lufy pochodzą z armat austriackiego modelu 1753, odlanych odpowiednio w 1834 i 1835 r. w jednej z wiedeńskich ludwisarni.
O ich znaczeniu kulturowym i prestiżowym świadczą misternie wygrawerowane na tzw. sztuce dennej (tylnym segmencie lufy) dedykacje, zapisane jeszcze w starym wariancie serbskiej cyrylicy.
Pierwsza z nich głosi:
"Pod władzą Jego jasności [lub wysokości, jeśli chcemy ułatwić czytelnikowi zrozumienie i przetłumaczyć mniej dosłownie], bogobojnego księcia serbskiego Miloša Obrenovicia pierwszego przydaje działo to jego jasność, Jevrem Obrenović, gubernator nahiji (belgradzkiej) i miasta Belgradu roku 1834".
Na drugiej lufie znajduje się następująca inskrypcja:
"Miloš Teodorović Obrenović pierwszy, książę serbski przydaje to działo ojczyźnie swojej roku 1835".
Oprócz inskrypcji obie lufy zdobi misternie wykonany herb wielki Księstwa Serbskiego.
Bracia Obrenović byli postaciami niezwykle istotnymi dla serbskiej historii. Miloš pełnił funkcję pierwszego księcia powstałego w 1815 r. autonomicznego państwa serbskiego w granicach Imperium Osmańskiego.
Jego młodszy brat Jefrem, prawa ręka monarchy i doskonały organizator, przyczynił się do prędkiego rozwoju i europeizacji Serbii na wielu polach. Unowocześniał miasta, rozwijał infrastrukturę, a także pacyfikował szerzące się na Bałkanach rozbójnictwo, wpływając znacznie na dobrostan mieszkańców Serbii.
To jednak nie odpowiada na nurtujące nas pytanie: w jaki sposób obie lufy znalazły się w gdyńskim muzeum?
Lufy znajdują się w zbiorach muzeum co najmniej od 50 lat, eksponowane były razem ze szwedzkimi armatami z XVII wieku, jednak wzbudzały ograniczone zainteresowanie. Ich misterne wykonanie wskazuje, iż zapewne stanowić miały element jakiegoś pomnika, przypominając o patriotyzmie i hojności swoich fundatorów.
Jak zaznacza kustosz Muzeum Marynarki Wojennej Jacek Ostapkowicz, w rozwikłaniu ich historii pomogłaby dokumentacja z działającej po wojnie zbiornicy (lub składnicy) zabytków w Oliwie, z której lufy zostały pozyskane. Dzisiaj budynek składnicy już nie istnieje, w jego miejsce powstał sklep wielkopowierzchniowy.
Z kolei przewodnik po zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku milczy na ten temat. Najstarszy tego typu rejestr, związany z Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków w Gdańsku, obejmuje okres od początku lat 70. ubiegłego wieku. Pochodząca z 1974 r. notka z Katalogu Naukowego MMW wskazuje, że w tym okresie lufy armatnie były już własnością muzeum w Gdyni. Podobnie próżno doszukiwać się związanych z nimi informacji w zasobach Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Również gdyński oddział archiwum zdaje się nie posiadać żadnej dokumentacji, związanej chociażby z przekazaniem eksponatu muzeum.
Tym sposobem błędne koło poszukiwań się zamyka.
Pochodzenie tak nieszablonowych i unikalnych w skali Polski zabytków niestety cały czas pozostaje w sferze domysłów i spekulacji.
Być może ktoś z czytelników potrafi więcej powiedzieć na ten temat? Nawet jeśli nie, to zachęcamy do zwiedzenia Muzeum Marynarki Wojennej i obejrzenia obu armat na własne oczy.
Historyczna motorówka sanitarna "Samarytanka" trafiła do Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
I to jest pomysł na serię artykułów! Nietypowe eksponaty trójmiejskich muzeów lub po prostu eksponaty o niejasnej historii (1)
Jedyna trudność to współpraca muzeów z autorem, ale myślę, że w większości oddziałów nie powinno być problemu.
1 rok
362
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-11 22:56
Doskonały pomysł!!!
podpisuję się pod nim obiema rękami i nogami. Prosimy o więcej takich artykułów!!!
popolupo
1 rok
11
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-11 18:10
Te armaty strzelały dźwiękiem, falą dźwiękową (2)
Bo zanim nam wyparli technologię i naukę sprzed XX wieku, to prawda jest taka, że teraz jesteśmy w tzw czarnej d... niewiedzy. A historycy przedstawiają to, czego system wymaga i nakazuje. Jeżeli chodzi o historię, to jest tu zakryte 95%.
Oświecony Ja
1 rok
47
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-11 21:47
(1)
Dokładnie. Jest już wiele info na ten temat. Jesteśmy okłamywani od dłuższego czasu. Przecież są filmy z hulajnogami elektrycznymi z początku 19 wieku.
1 rok
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-12 23:12
I z telefonami komórkowymi w służbie króla polski
Litwy, Inflantow I bialejrusi
Butt-head
1 rok
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-11 11:52
(2)
Mam za darmo robić za pracowników naukowych? Biorą za to pieniądze to do dzieła.
1 rok
1322
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-12 09:07
Pracownik naukowy z reguły wie, jakie pytania zadać
w całej "akcji" chodzi jedynie o stwierdzenie, komu te pytania ma zadać.
1 rok
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-12 07:37
Ludzie biorą kasę za dodawanie komentarzy więc ich nie wręczaj i nie komentuj.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
