• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Znamy umowę na budowę ul. Nowej Wałowej

Krzysztof Koprowski
10 października 2013 (artykuł sprzed 10 lat) 

Pierwszy list intencyjny w sprawie budowy ul. Nowej Wałowej podpisano w 2007 r. Droga ma być gotowa na wiosnę przyszłego roku.


Historia ul. Nowej Wałowej sięga jeszcze okresu międzywojennego. Dzisiaj, gdy wreszcie powstaje pierwsza nitka trasy, po ponad trzech tygodniach wymiany pism dotarliśmy do umów podpisanych między właścicielem gruntów Młodego Miasta i miastem Gdańsk.



Czy słusznie zwlekano z ujawnieniem umowy dotyczącej ul. Nowej Wałowej?

Miasto i Baltic Property Trust Optima (deweloper terenów postoczniowych) przez długi czas nie chcieli zdradzić szczegółów umowy na budowę ul. Nowej Wałowej. Dopiero pod koniec sierpnia br., tj. 10 miesięcy po rozpoczęciu prac budowlanych, BPTO wystosowało lakoniczny komunikat do mediów. Wynikało z niego, że umowa nie jest już ściśle tajna i jest dostępna dla każdego.

- Możliwość odtajnienia umowy dotyczącej naszej współpracy z miastem rozważaliśmy od pewnego czasu. W związku z tym, że w dokumentach znajdują się dane organizacyjne, techniczne i technologiczne naszej firmy, a także ze względu na ustawową procedurę odtajniania takich danych, nie mogliśmy podjąć decyzji w pośpiechu - wyjaśniała w sierpniu Dagmara Rozkwitalska z BPTO.

Umowy jednak nie przedstawiono na żadnej konferencji, ani też nie przesłano jej do mediów. Zdecydowano się na najbardziej karkołomny, choć zgodny z prawem, proces przekazania jej na podstawie zapisów o dostępie do informacji publicznej.

Pierwszy nasz wniosek o dostęp do umowy został odrzucony 9 dni po wysłaniu tj. 11 września. Przyczyną był brak sprecyzowania, czego konkretnie oczekujemy. Miasto wyszło z założenia, że określenie "udostępnienie informacji dot. umowy zawartej między Gminą Miasta Gdańska a firmą BPTO na budowę ulicy Nowej Wałowej w Gdańsku" nie jest zbyt dokładne i prosiło o jego uszczegółowienie.

Kolejna odmowa z 20 września (9 dni po naszej odpowiedzi na pierwsze pismo z miasta) wynika z faktu, że we wniosku nie umieściliśmy informacji, iż nie zabiegamy o udostępnienie danych, zawartych w aneksach i dot. "rachunku zastrzeżonego", które z założenia i tak miały być nieodtajnione.

Powtórzyliśmy zatem procedurę zapytania i ostatecznie z końcem września dostaliśmy możliwość otrzymania całej dokumentacji na płycie CD. Wszystkie otrzymane materiały publikujemy w całości poniżej.

* * *

Umowa z 08.07.2008 r. from Trojmiasto.pl

Z umów wynika, że 15 marca 2007 roku miasto podpisało list intencyjny dot. budowy ul. Nowej Wałowej, zaś pierwsza umowa parafowana została 8 lipca 2008 r. Pierwotnie zakładano ukończenie odcinka od Bramy Oliwskiej zobacz na mapie Gdańska do ul. Rybaki Górne zobacz na mapie Gdańska do 1 listopada 2011 r.

Jednocześnie w ciągu 36 m-cy od momentu pozwolenia na budowę miało być gotowe potężne centrum handlowe Stocznia (prace nie ruszyły do dzisiaj).

Ustalono również, że tzw. przedłużenie, czyli budowę estakady i wiaduktu nad torami kolejowymi, sfinansuje miasto. Szacowano, że udział gminy w przedsięwzięciu wyniesie ok. 53 mln zł.

Miasto zarobić ma natomiast na podatku od nieruchomości w dość nieodległej perspektywie czasowej. Przewidywano bowiem, że już do 31 grudnia 2023 r. na Młodym Mieście będzie 750 tys. m kw. powierzchni użytkowej, w tym ok. 161 tys. m kw. mieszkań, 384 tys. biur i usług (z czego aż ok. 153 tys. m kw. to parkingi) oraz 18,4 tys. m kw. obiektów opieki medycznej.

W 2008 r. ustalono, że wyburzenia kamienic i przesiedlenia będą realizowane wspólnymi staraniami miasta oraz BPTO.

Aneks nr 1 z 14.10.2010 r. from Trojmiasto.pl

Załączniki do aneksu nr 1 z 14.10.2010 r. from Trojmiasto.pl

Pierwszy aneks z 14 października 2010 r. zmienia przede wszystkim terminy. Cała ul. Nowa Wałowa ma być gotowa do 31 października 2013 r. Prace będą realizowane nakładem finansowym BPTO.

Miasto przejmuje natomiast obowiązek wywłaszczeń gruntów, wyburzeń budynków oraz przesiedleń mieszkańców, co pochłonąć ma ok. 40 mln zł. Całkowity koszt budowy drogi wraz z uzyskaniem prawa do gruntów i jego oczyszczeniem to ok. 142 mln zł.

Od tego momentu miasto w procesie finansowania powstania infrastruktury drogowej odpowiedzialne jest tylko za przebudowę tzw. węzła Brama Oliwska. Reszta spoczywa na BPTO.

Aneks nr 2 z 14.09.2012 r. from Trojmiasto.pl

W najnowszym aneksie 14 września 2012 r. ustala się szacunkowy harmonogram prac z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie ul. Nowej Wałowej od Bramy Oliwskiej do ul. Rybaki Górne do 1 marca 2014 r. BPTO samo zajmuje się przetargami (wcześniej miało kooperować z Dyrekcją Rozbudowy Miasta Gdańska) i wykonawstwem. Miasto podtrzymuje wolę realizacji węzła Brama Oliwska.

W umowach pojawia się nazwa firmy BPTO Infra. Jest to tzw. spółka celowa BPTO powołana do realizacji ul. Nowej Wałowej.

Miejsca

Opinie (113)

  • Video (9)

    Beznadziejna wizualizacja. Dla porównania przypomnijmy sobie wizualizację z budowy Trasy Sucharskiego, czy W-Z...

    • 40 13

    • a gdzie jest stocznia? (2)

      musze pojsć do okulisty

      • 4 0

      • No to jedziemy z koksem. (1)

        Tak na szybko porównanie załącznika 3A z umowy z 2008r. i aneksu nr 1 z 2010r.

        Koszty Miasta Gdańsk planowane w 2008r. na wysiedlenie mieszkańców - ok 6mln/ BPTO - ok.7mln.
        W 2010r. mamy już 14mln. na cel przesiedleń w całości przerzucone na barki miasta Gdańsk.
        Dlaczego podarowano 7 mln PLN BPTO wzgędem umowy pierwotnej i przerzucono ten ciężar na podatników?

        Druga sprawa, w 2010r. pojawił się po stronie Gdańska koszt wyburzeń, który zgodnie z treścią umowy miało wyłącznie ponosić BPTO. Skąd ta zmiana? Kolejne 1,5mln. przerzucone na podatników.

        Razem 8,5mln. PLN przerzucone z kosztów BPTO w koszty Gdańska.

        Trzecia sprawa, co z kosztami budowy w porównaniu między 2008 i 2010 rokiem w załączniku 3A? Czy koszty wywłaszczeń wyodrębnione w 2010 r. jako osobna pozycja, w 2008r. były włączone do kosztów budowy?
        Co zostało uwzględnione w kosztach budowy w 2008r. leżących po stronie Gdańska szacowanych na 38 mln.PLN, czego nie uwzględniono w aneksie z 2010r., gdzie koszty budowy są już szacowane tylko na 7mln PLN? Czemu ma służyć to przerzucanie kosztów pomiędzy poszczególnymi rubrykami załącznika nr 3A w pierwotnej i zmienionej wersji?

        • 9 0

        • Mieszkańcom Wałowej i Łagiewników polecam lekturę pkt.8 decyzji o zezwoleniu

          na realizację inwestycji drogowej w aneksie nr 2 (ostatni dokument), bo poziom zapylenia w tamtej okolicy zaczyna przypominać operację "pustynna burza" ;-)
          BTW ciekawe czy te wszystkie pojazdy z budowy są "normatywne", a te nienormatywne czy posiadają stosowne zezwolenia na poruszanie się po tych drogach w rozumieniu ustawy prawo o ruchu drogowym i rozporządzenia MI?

          • 5 1

    • Co tam wizualizacja. (1)

      Niedługo zobaczymy to w realu. Już nie mogę się doczekać. Wszystkie te remonty i budowy są bardzo upierdliwe ale warto się pomęczyć.

      • 3 7

      • a ja w tym kształcie nie chcę oglądać tego potworka w realu

        można było posłuchać urbanistów i odsunąć obie nitki od siebie. Po prawdzie nadal jest to możliwe. Tyle, że betonowi się marzy droga o szerokości pasa startowego.

        • 3 0

    • Czemu tych dokumentów nie można ani pobrać ani wydrukować? (2)

      • 2 0

      • (1)

        nie umisz poprostu

        • 0 0

        • Można pobrać w formie jpgów poszczegolne strony, bo do pobrania w całości potrzebne jest jakieś hasło,

          a wydruk wychodzi z kolei niekompletny ;-)
          W formie jpg-ów pobrało się ładnie, ale to mozolna robota ;-)

          • 1 0

    • i juz samochody stoja , czyli planowane korki

      • 1 0

  • Tajne umowy dotyczące publicznej własności i pieniędzy tylko za PO (12)

    Nadal platformiane cudaki utajniają wszystko a to by żyło im sie lepiej. Im lepiej a nam gorzej.

    • 121 33

    • tera jedno pytanie: Kto i ile na tym interesie zarobił? (8)

      Dlaczego ukrywanie tego trwało tyle czasu?

      • 27 8

      • (7)

        w związku z nieistnieniem organów ścigania, tak się dzieje w Polsce

        • 23 4

        • Za rządów PIS może i niczego nie budowano, (6)

          ale przynajmniej wszystko było przejrzyste

          • 16 18

          • czyli mniej dlugow (2)

            jestem za

            • 11 6

            • (1)

              a ja się tak zastanawiam wszyscy narzekają na dług, a jak ktoś napisze że dosyć dotowania przemysłowych państwowych firm to od razu oburzenie...

              • 10 9

              • jestem za brakiem dotacji na cokolwiek

                żyjemy w pseudo wolnorynkowej rzeczywistości, lewą nogą w socjalizmie prawą w kapitalizmie. Jak wiadomo między tymi systemami jest przepaść, więc tak stojąc nad przepaścią nic dziwnego że nie możemy ruszyć z miejsca, ale i dłuższe trwanie będzie z biegiem czasu coraz bardziej niewygodne

                • 6 1

          • (2)

            przejrzyste? zwłaszcza rozmowy które ujawniła Renia od owsa. handelek stanowiskami. a wcześniej przecież zapowiadano nową jakoś w polityce.

            • 6 6

            • Tak, przejrzyste ! Przekazywanie stanowisk było za każdym razem przy zmianie rządu .Nigdy na taką skale jak za obecnego.

              • 1 0

            • a rozmowy na cmentarzeach to kto opatentował?

              darek? platforma, platforma podobno obywatelska a tak na prawdę to platforma oszustów i koleśi

              • 1 0

    • działacz jednej z rządzących opcji politycznych: każdy dzień to dzień do berkarnego zarabiania pieniędzy

      tak jest jak to Kiepski powiedział: "mam pomysła"

      • 10 3

    • nam.

      • 0 0

    • Dodaj do tego Umowę na Wyspę Spichrzów, którą Adamowicz i jego Urząd utajniają już 1,5 roku.

      Jedno zapytanie radnego z opozycji o udostępnienie umowy na zagospodarowanie Wyspy Spirzchów i po 1,5 roku jeszcze nie wiadomo jaka jest treść umowy. Przez ten czas 3 negatywne decyzje o udostępnieniu wydało Samorządowe Kolegium Odwoławcze i dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał rację, że umowa musi być odtajniona. W umowach między przedsiębiorcą a gminą najważniejsza jest transparentność i szeroki dostęp do informacji, a nie zasłanianie się interesem przedsiębiorcy i utajnianie.

      • 7 0

  • dlaczego miasto probuje tyle ukrywac? Moze cba nam na to odpowie? (3)

    a my mieszkancy mamy tylko podwyzki czynszu mieszkajac w ruderach, wywozu smieci bez pojemnikow, smrodu z szadolek i port serwis. Dlaczego oni nas tak traktuja?

    • 117 8

    • o wybiła godzina 8.00 urzednicy po pierwszej kawie juz minusują! (1)

      • 10 4

      • narazie do 9-tej drapia sie po jajach

        • 15 1

    • .. kaminski i kaczynski wróć

      .. kaminski i kaczynski wróć

      • 4 5

  • Autorzy umowy nie wiedzą co to jest preambuła (2)

    • 20 4

    • (1)

      to bułka przed ugryzieniem

      • 16 2

      • DAro ma racje a MM blefuje

        • 0 4

  • Tajny to był pakt Ribentrop-Mołotow. Dwóch bandytów. Mieli w tym swój cel. OK.

    Ale po co takie rzeczy utajnianiac przed opinia publiczna? Przecież to będzie droga publiczna.

    • 77 1

  • Brawo dla trojmiasto.pl! (5)

    Jestem pod wrażeniem! Odwaliliście kawał dobrej roboty, nie dając się zbyć miastu (z małej litery) z tą umową, a następnie udostępniając te dokumenty. Mam nadzieję, że rozjaśni to trochę różne miejskie tajemnice :)

    • 100 5

    • Ale sukces!!! (3)

      Na miarę TVNu! Macie umowę i co z tego?
      Co dalej z tym zrobicie?

      • 14 8

      • jak to co? (2)

        Przecież już zrobili... Rzucili na pożarcie czytelnikom. Problem w tym, że większość nawet tego nie przeczyta, tylko od razu przejdzie do komentowania i standardowego marudzenia jak to wszyscy kłamią i ich okradają. Jakie to szczęście, że dodali informacje o całej korespondencji i czasie odpowiedzi Urzędu - to skandal, że wszystko odbywa się zgodnie z procedurami i nikt tam nie siedzi i nie czeka na pisma z trojmiasto.pl, żeby szybciutko na nie odpowiedzieć...

        • 17 3

        • .. przeciez to trzeba czytac 100-razy, aby zrozumiec

          po tyle danych/firm wymieniono - odpowiedz kto jest strona umow Miasto Gdansk i .......??? infra, doki, spacer. Przedluzka, kaczuszka, Donek, no kto???

          • 2 0

        • No to zapraszam urzędasów do pierwszego komentarza.

          Padły konkretne pytania. Proszę o odpowiedź.

          • 4 0

    • Tak

      Dziękuje za ten wysiłek, bo warto patrzeć Budyniowi na ręce. I dziekuję też za uchylenie rąbka wiedzy o dziurach inwestycyjnych na Głównym Mieście, będących w rękach "Hoteli Gdańsk" czyli ambergoldowców, co do tej pory nie zbudowali nic choć termin realizacji inwestycji minął a oni wymyślili nowe badania archeologiczne na Ławach MIęsnych. A drzewka jako ta metryka budyniowa, rosną .... A turyści zieloną wodę oglądają :)

      • 10 0

  • zwyczajnie ta umowa nie byla gotowa (1)

    dlatego przeciagali.

    • 26 5

    • a juz na pewno nie umieli

      jej wrzucic "w cyfre".

      • 5 0

  • Gierek to smarkną smołą (15)

    na piasek i już była droga. A teraz uzgodnienia, badania, oddziaływanie, opinie, przetarg, odwołania

    • 53 5

    • i przynajmniej jakoś szło ale doprzodu... (10)

      • 9 3

      • a po pół roku remont remontowanej drogi (9)

        • 5 7

        • (2)

          Jego drogi masz do dziś...

          • 8 4

          • to moje drogi

            polskie drogi

            • 5 0

          • tak wiem, czuję te jego dziurawe drogi do dziś

            • 0 2

        • zobacz ile dróg było budowanych kiedyś i po jakim czasie wymagają remontu (5)

          wiem, jeździło mniej samochodów ale zimy były te same a nawet większę, więcej śniegu, większe mrozy, niektóre drogi odśnieżane były przez wojsko cięzkim sprzętem, teraz kilometr drogi kosztuje krocie i sypie się po paru latach a przecież rzesza ludzi głowi się, bada, dyskutuje, jakie obciążenia, ile samochodów na minutę, na godzinę, na tydzień a efekt jest taki jaki widzimy, masa kasy idzie na tych ludzi a to co zostanie jest przeznaczane na marnej jakości budulec

          • 13 5

          • (4)

            kiedyś nie było takiej ochrony środowiska. teraz aby wyciąć pas drzew trzeba prosić przez pół roku o pieczątkę, a ten który ją stawia trzęsie tyłkiem żeby jakaś unijna mądrala od ochrony środowiska się nie przyczepiła że jakieś rzadkie drzewko tam rosło

            • 4 3

            • (1)

              a na drzewku gniazdo ma rzadki ptaszek i przylatuje rzadki owad raz na miesiąc

              • 4 2

              • najlepiej wszystko wyrznac i zabetonowac

                bedzie twardo i z postepem! A rzadkiego ptaszka sobie zobaczymy na wikipedii.

                • 2 1

            • niema nic wpólnego z ochrona srodowiska tylko z biurokracja leming!! (1)

              jakosc budowania drogi niezalerzy od ochrony srodowiska!! droga która jeszce przed uroczystym oddanie z pompoą przez polityków juz jest do remontu Leming!Nawet Bruksela skrytykowała rzad ze buduję najdrozej w europie a jakosc jest nanjnizsza w europie

              • 2 3

              • A czy ja pisałem to w kontekście jakości? Więc panie nie-leming zacznij czytać ze zrozumieniem.

                • 1 2

    • A teraz co masz pod asfaltem na autostradach? Też piasek. (1)

      Stasiu, idź już dziecko do szkoły, bo spóźnisz się na lekcje i Pani wpisze Ci uwagę do dzienniczka.

      • 1 5

      • piasek

        to jest pod każdą drogą. Jest to tzw. warstwa mrozoodporna. Zaręczam ci że na autostradach masz wszystkie warstwy jak należy. Na tym pisaku jest jeszcze warstwa stablizowana cementem ( czyli wywalcowany cement) potem warstwa kruszywa, warstwa betonu asfaltowego, warstwy wiążącej i warstwy ścieralnej. Zresztą wszystkie drogi budowane za Gierka praktycznie już nie istnieją. Przeszły bowiem gruntowny remont

        • 3 2

    • Dobrze,że ta umowa sie ukazała!Dlatego stocznia gdańsk musi zniknąc z powierzchni ziemi.Kary umowne!Pan bojanowski podpisał i euro styl/z braciszkiem/???Developer????Szkodnicy!!!!

      • 1 0

    • Z Jersey - to chyba czosnek!!

      • 0 0

  • Jedna z bardziej niepotrzebnych inwestycji. (11)

    czemu ma służyć ta trasa. Tam nikt nie jeździ, może będzie ale za 20 lat, tak więc czy warto teraz ją budować?

    • 41 28

    • potrzebna

      a jak dojedziesz do nowego centrum handlowego ? ;)

      • 8 3

    • hmm... (2)

      Akurat każda "przeprawa" pod czy nad linią kolejową SKM i PLK w Gdańsku jest potrzebna.
      Zapewniam Cię że ruchu na niej nie zabraknie.
      Hallera, Miszewskiego stoją każdego dnia (plus wylot z Jana z Kolna przy Zieleniaku) , więc na pewno nie zabraknie chętnych do przejazdu Nową Wałową.

      • 11 4

      • (1)

        Ale ta budowla akurat nie rozwiąże tych problemów bo nie ma jak na nią wjechać od strony zakorkowanych ulic

        • 1 2

        • trochę na około, ale można

          Jana z Kolna skręcasz w Nowomiejską i jesteś na Nowej Wałowej.

          Zapewne i problem z dodatkowym zjazdem rozwiążą, ale szkoda, że tego na starcie nie przewidziano.

          • 1 0

    • To samo mówili w latach 70-tych o

      obwodnicy Trójmiasta. Krzyk się podniósł, po co to budują i tak nikt nie bedzie tamtedy jeździł... i co? Nikt nie jeździ?

      • 20 1

    • (3)

      Nowa Wałowa jest niezbędna do budowy Młodego Miasta

      • 5 2

      • nadzwyczajna praca umysłu , brawo !!

        • 3 1

      • (1)

        Kapitan Oczywisty w akcji!

        • 1 0

        • no widzisz, też uważam to za oczywiste, więc tym bardziej się dziwię że ktoś neguje sens tej inwestycji

          • 0 1

    • Kaliningrad

      Nowa Wałowa, wraz z planowanym mostem nad ujściem Motławy, będzie najwygodniejszą drogą dojazdową dla klientów supermarketu na stoczni.

      • 4 1

    • stocznia

      aby można stocznie zlikwidować

      • 0 0

  • Cegiełki (11)

    Wszyscy się składali na cegiełki aby wykupić Stocznię Gdańską: stoczni nie ma , terenów nie ma, cegiełek nie ma, pieniądze są ale w Toruniu. Pozdrawiam serdecznie.

    • 81 26

    • a co ? spodziewałeś się , że ojciec dyrektor wspomoże biednych i potrzebujących ???, że odda kasę ? ten co ją wielbi i miłuje ponad wszystko ? ... naiwniak

      • 10 6

    • Donald Tusk (1)

      Jest z Sopotu.
      W Toruniu pojawia się na lody...

      • 7 7

      • Ty to widze masz informacje z ..pierwszej reki...-)

        • 8 0

    • ktos cie zmuszal zeby dawac? (4)

      nie dawalem i nie marudze teraz

      • 7 4

      • były inne czasy, ludzie chcieli coś zmienić, byli bardziej zgrani, bardziej życzliwi sobie (3)

        no i zmienili, jak to mówią: zamienił stryjek siekierkę na kijek
        ty nie dawałeś widać stałeś po drugiej stronie

        • 2 5

        • były inne czasy, ludzie chcieli coś zmienić, byli bardziej zgrani, bardziej życzliwi sobie
          Święta racja nie było tyle zawiści

          • 2 0

        • ludzie chcieli coś zmienić, byli bardziej zgrani, bardziej życzliwi sobie (1)

          To była gra .Na scenie wielcy działacze solidarności, a za kurtyna czekali........

          • 0 1

          • głupota nie ma usprawiedliwienia

            • 0 0

    • Jak ja takich typów lubię co to jak w koszarowym dowcipie ktorego pointą jest (1)

      "Bo mnie się panie sierżancie wszystko z d--ą kojarzy" wszystko sprowadzają do jednego.
      Taka poezja dalekich skojarzeń: wstaję rano, słonko grzeje, wietrzyk wieje, wietrzyk to gazy, oj kurczę zapomniałem zapłacić za gaz, gaz się pali, jak byłem w Krakowie to widziałem Smoka ziejącego gazem, stał nad Wisłą, Wisła płynie do Gdańska, a tam jest Stocznia, stoczniowe cegiełki, zgarnął je Rydzyk. Można tak dalej.
      Ciebie ktoś zatrudnił do pisania czy tak sam z własnej nieprzymuszonej woli z głębi głowy?

      A może zagramy w inne skojarzenia? Wstaję rano....Cegiełka... Co miesiąc płacę "cegiełkę" na nasz ukochany zus
      I dostałem właśnie "hipotetyczną prognozę" tego co dostanę za ileś tam lat.
      Hipotetyczna prognoza cholera. Na św Hieronima jest pogoda lub jej ni ma.
      Hipotetycznie Zus wypłaci na dwie raty jak będzie miał i jak będzie chciał.
      Jak ręka zaświerzbi do pisania to może następnym razem o tym.

      • 4 2

      • jak Rydzyk ukradł, to ukradł i nie ma co mydlić ludziom oczy

        • 0 0

    • Po pierwsze

      Twoj komentarz jest nie na temat
      2. Jesli sie skladales mogles zglosic sie po odbior pieniedzy
      3. Zbiorka nie dotyczyla tych terenow, poniewaz miasto znacznie wczesniej wraz z pochylnia sprzedalo te tereny jakiejs dziwnej spolce zdaje sie z Radomia (tutaj moge sie mylic).

      Slowem Twoj komentarz jest g..wno warty, no chyba ze z ubeckim zacieciem porowokujesz zeby odwrocic uwage od lodow ktore sam krecisz. To przynajmniej byloby logiczne oczywiscie w granicach logiki ubeckiej.

      • 0 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane