• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Nazistowskie wizje rozbudowy Gdańska

Krzysztof Koprowski
23 sierpnia 2013 (artykuł sprzed 10 lat) 
Dawne schronisko młodzieżowe na Biskupiej Górce (obecnie we władaniu policji) zrealizowane przez nazistowskie władze miasta, miało być wstępem do planów budowy obiektów na jeszcze większą skalę. Dawne schronisko młodzieżowe na Biskupiej Górce (obecnie we władaniu policji) zrealizowane przez nazistowskie władze miasta, miało być wstępem do planów budowy obiektów na jeszcze większą skalę.

Gdy naziści doszli do władzy w Wolnym Mieście Gdańsk, a następnie wraz z rozpoczęciem II wojny światowej wcielili go do Rzeszy, zaczęto kreślić wizję rozwoju miasta na niespotykaną skalę. Potężne gmachy miały sławić idee Adolfa Hitlera i budować prestiż władzy.



Czy wizje przebudowy Gdańska miały szansę na realizację?

Środowy wykład w Instytucie Sztuki Wyspa w ramach festiwalu Alternativa poświęcono tematyce architektury niemieckiej rządu nazistów w przedwojennym Gdańsku. O szaleństwie u władzy - nazistowskich urbanistów wizjach Gdańska opowiadała Jagoda Załęska-Kaczko.

Naziści do władzy w Wolnym Mieście dochodzili stopniowo. W 1927 roku do gdańskiego Volkstagu, liczącego 120 posłów, wprowadzili zaledwie jednego przedstawiciela. Trzy lata później było ich dwunastu, ale jednocześnie Volkstag zmniejszył liczebność do 72 osób. W przełomowym dla Niemiec 1933 r., w gdańskim sejmie zasiadało już 38 członków NSDAP, a w 1935 r. - 43.

Jednak dopiero wcielenie Gdańska do III Rzeszy rozpoczęło prawdziwy "boom planistyczny".

- Już 18 września 1939 r. Albert Forster [gdański gauleiter - dop. red.] pospiesznie zainaugurował budowę autostrady z Gdańska, bowiem następnego dnia miasto wizytował Adolf Hitler. Jej przebieg został jednak przypuszczalnie zaplanowany jeszcze przed wybuchem wojny, ale sama droga ostatecznie nie została zrealizowana - mówi Jagoda Załęska-Kaczko.

Jeden z gmachów nowej władzy przewidziano na północnym cyplu Wyspy Spichrzów. Jeden z gmachów nowej władzy przewidziano na północnym cyplu Wyspy Spichrzów.
W trakcie wojny trwała też budowa osiedla na dzisiejszym tzw. Starym Chełmie zobacz na mapie Gdańska. I ta jednak nie miała szczęścia, bo w okresie reglamentacji materiałów budowlanych i gospodarki nastawionej na działania wojenne, zrealizowano tylko ok. 50 z 200 planowanych domów, które w większości przetrwały do dzisiaj.

- Te dwa nieukończone przedsięwzięcia były jednak wstępem do dalszych inwestycji - zwraca uwagę prowadząca wykład.

Wizje niemieckich urbanistów zakładały przekształcenie przede wszystkim najważniejszych obszarów Śródmieścia w patetyczne przestrzenie ku chwale idei III Rzeszy.

- W maju 1941 r. do grupy miast liczącej ok. 40 ośrodków poddanych takiej przebudowie dołączył Gdańsk. 16 maja 1941 r. Adolf Hitler wydał lakoniczny dekret, który pozwolił na realizację przebudowy Gdańska oraz Bremy i Kłajpedy - opowiada Załęska-Kaczko.

Najważniejszą przestrzenią miały być Gaufora, stanowiące nowe obiekty władzy. Służyć one miały też w pewnym stopniu rozrywce mieszkańców. Oprócz biur administracji, przewidywano bowiem opery, teatry czy obiekty sportowe.

Tak wyobrażali sobie gdańszczanie swoje miasto w 2000 r. na wiele lat przed dojściem nazistów do władzy. Tak wyobrażali sobie gdańszczanie swoje miasto w 2000 r. na wiele lat przed dojściem nazistów do władzy.
Gdańskie nazistowskie forum miejskie powstać miało na terenie dzisiejszego Targu Siennego i Rakowego zobacz na mapie Gdańska. Co ciekawe, już wówczas brano pod uwagę możliwość wprowadzenia pod ziemię ruchu kolejowego, aby utworzyć nad linią plac z ikonicznymi gmachami.

Na tym jednak nie kończyły się wizje nazistów. W swoich planach ujęli oni również potężne gmachy na północnym cyplu Wyspy Spichrzów zobacz na mapie Gdańska oraz przy Bramie Oliwskiej zobacz na mapie Gdańska. Tu planowano przenieść kompleks dworcowy i stworzyć nowy dworzec główny.

Nie brakowało planów czysto komunikacyjnych. Już wtedy krystalizowała się wizja Podwala Przedmiejskiego zobacz na mapie Gdańska z nowymi budynkami po obu stronach oraz przedłużenia al. Hallera zobacz na mapie Gdańska przez rejon Parku Uphagena i dalej w stronę górnego tarasu.

Czytaj też: O historii budowy ul. Nowej Wałowej

Wszystkie plany mogą być jednak obarczone błędami, gdyż nie wiadomo ile z nich zostało przyjętych do realizacji, a ile stanowią tylko szkice robocze. - Rysunki zostały znalezione po wojnie w piwnicach Ratusza Staromiejskiego przez prof. Gruszkowskiego. Nie zawierały one jednak opisu - tłumaczy prowadząca wykład.

  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.
  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.
  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.
  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.
  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.
  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.
  • Wybrane slajdy z prezentacji Jagody Załęskiej-Kaczko.

Jagoda Załęska-Kaczko - historyk sztuki i prawnik, badacz dziejów gdańskiej architektury i historii prawa budowlanego. Obecnie pracuje nad doktoratem z zakresu urbanistyki Gdańska w latach 1933-1945, pisanym pod kierunkiem prof. M. Omilanowskiej w Instytucie Historii Sztuki UG.

Miejsca

Wydarzenia

Zobacz także

Opinie (307) 2 zablokowane

  • Dobrze, że Gdańsk jest polski i nie doszło do hitlerowskich, przdwojennych realizacji. (35)

    Dziś Gdańsk i Trójmiasto jest coraz piękniejsze.

    • 235 328

    • Ależ jak najbardziej doszło (6)

      do realizacji.
      Pomysł zrobienia Podwala Przedmiejskiego, główną arterią komunikacji Gdańska z obszarami na wschód od niego, był jak większość ww projektów powstał w roku 1940 ale zrealizowany został juz za władzy PRL-u. począwszy od końca lat 50-tych a skończywszy w latach 90-tych tworząc Nową Ułańską.

      • 52 6

      • a teraz to splagiatowali (2)

        na nowej słowackiego

        • 9 1

        • no i wsadzenie kolei pod ziemie

          • 8 1

        • niestety :(

          mordują Wrzeszcz jak mogą :/

          • 6 6

      • Kłótnia polaków co jest niemieckie a co ruskie to dopiero komedia żal mi was! (2)

        • 4 6

        • Trzeba być naprawde wyjątkowym idiot(k)ą

          by nie umieć zrozumieć kilku prostych słów. Na komentarz stwierdzający że - "nie doszło do hitlerowskich, przdwojennych realizacji", jest kolejny komentarz, podający akurat przykład przekucia pomysłu w czyn.
          Nie ma tu żadnej agresji, uznania że pomysł niemiecki czy realizacja PRL-owska ma wobec siebie jakieś pretensje itp sprawy a tu nagle z wyjaśnienia problemu robi się kłótnię.
          Powiem tak, że to bardzo typowy objaw osobników poddanych tresurze GW i TVN-u, że tam gdzie nie wiedza o co chodzi, w strachu ujadają na wszelkie możliwe sposoby.

          • 9 5

        • Polaków

          duże P. Folksdojcze i ich sługusy ruskie trolle mają się dobrze w Polsce jak widać po łapkach

          • 1 0

    • Jeżeli chodzi o architekturę (6)

      to wolałbym aby zrealizowano niemieckie wizje zamiast sowieckich blokowisk w centrum miasta.

      • 236 16

      • (5)

        Jakim centrum? Czy na Długim Targu są jakiś wieżowce? A może masz na myśli hotel Heveliusz czy budynek Zrembu. Przecież to dominanty prospołeczne, proinwestycyjne.

        • 13 21

        • (3)

          No akurat Heweliusz jest w samym srodku Statego Miasta.

          • 23 5

          • (2)

            Heweliusz jest blokowiskiem? Kurcze, o jakim miescie jest ten artykuł???

            • 6 13

            • nie (1)

              jest drapaczem chmur...

              • 9 2

              • no do drapacza chmur

                to mu daleko....

                • 1 0

        • Jest sobie taka ulica Zabi Kruk...

          • 7 0

    • ... (2)

      a właśnie że szkoda że nie zdążyli zbudować :/

      • 92 10

      • Szkoda, szkoda... (1)

        ...więcej by było tylko gruzów bo i tak rusek by to wszystko puścił z dymem.

        • 36 5

        • I tak za mało puścił

          Teraz rozmaite Mielewczyki muszą poprawiać.

          • 20 4

    • na szczęście potem do głosu doszli socjalistyczni planiści (2)

      i umiejętnie wtopili w miasto spółdzielcze punktowce.

      • 66 2

      • (1)

        Co ty pieprzysz? Jakie miasto? Tu gdzie stoją spółdzielcze budynki były łąki i nieużytki. Punktowce nie są spółdzielcze tylko gminne albo wspólnotowe.

        • 11 14

        • Do nerwowego

          Po pierwsze nie indycz się tak. A po drugie Stare Przedmieście, Dolne Miasto to też miasto. To nie były nieużytki tylko gruzy tak jak na Starym i Głównym Mieście. Tu nie chodzi o rodzaj własności tylko o charakter zabudowy.

          • 9 1

    • jak przyjrzysz się niemieckim planom (2)

      dróg to pokrywają się z obecnym przebiegiem expresówek i autostrad,najlepszy przykład to "berlinka" gdyby w jej miejscu zrobić porządną ekspresówkę to bysmy mieli świetne połaczenie z zachodem , dodatkowo miała miec odnogę do Gdańsk (ślady w Gdańsku sa do dzisiaj) i to wszystko tuż przed wojną ..a nasze #&@ maja pokój i nie potrafią od 60 lat. Co do architektury lepsza niemiecka bo przynajmniej dobrze zaprojektowana niż radziecka tandeta.

      • 54 1

      • A tak z ciekawości gdzie (1)

        Ale całkiem poważnie bo mnie twój komentarz zainteresował - chodzi mi o połączenie Gdańsk - Berlinka

        • 5 1

        • berlinka

          dxx pomylił chyba berlinkę z dk-22, ale połączenie Gdańska z niewybudowaną berlinką było planowane mniej więcej podobnie jak biegnie dzisiejsza obwodnica w okolicach Pruszcza

          • 1 1

    • leming głupi jestes czy tylko udajesz? (8)

      dlaczego zawsze pierwsze posty piszą ci co nawet nie rozumiej! tego co przeczytali!!Szkoda ze nied oszło do pełnej realizacji planów bo miasto tylko by na tym zyskało!!Wszystko co jest w tym miejcie doskonałe zostało zbudowane i zaprojektowane przez Niemców!Nikt nie chciał by Hitlerowskiego panowania.Ale trzeba być cymbałem by nie zauważyć ze ich rozwiązania są nawet dla obecnej władzy niedoścignionym wzorem.Przez ostatnie kilkadziesiąt lat wszystko było niszczone .Miasto jest opóźnione w rozwoju około 100 lat za zachodem i to nie dzięki Ruskom bo fakt oni zniszczyli większość miasta ale to co zostało to zniszczyli Polacy.Kolejny raz możemy sie przekonać jak fantastyczne były plany rozbudowy i unowocześnienia miasta przez Niemców kilkadziesiąt lat wcześniej!Wszystkie władze kolejne miały praktycznie na tacy podane wystarczyło tylko je dostosować do obecnych czasów!!Ale politycy co chca sie tylko do koryta dostac są najwiekszym hamulcem rozwoju miasta!!A najlepszym przykładem jest własnie Budyń i jego kolesie wpakować miliardy w kolorowy nocnik zadłuzyc mieszkańców miasta to jest ich pomysł na rozwój miasta!A najlepsze tereny nad morskie oddac za darmo cwaniakom z deweloperki zadarmo jak teren po hali brzegowej gdzie niedostało miast ani grosza bo radny z SLD sprzedał go za kilkanascie milionów ero a teren przez zasiedzenie zagarnoł dzieki pozwoleniu od radnych miasta z Budyniem na czele !!To samo było z najstarszym browarem rodziny Jana Hewelusza!!

      • 56 9

      • Kim dla Ciebie jest Leming? (6)

        Do tej pory myślałem, że lemingi to elektorat PO a przeciwieństwem są Pisiory dla których popieranie czegokolwiek co nie nasze a np. nienieckie czy ruskie grozi egzekucją.

        • 9 8

        • POwcy i pisiory to jedna sekta .:) (4)

          a wszystko to jeden pies :)

          • 28 9

          • Nie zgodzę się (3)

            Nie ma zwolenników i przeciwników PiS. Są wyznawcy i (według wyznawców) wrogowie PiS.

            Nie ma zwolenników PO. Są ludzie, którzy wolą PO od pozostałych mizernych potencjalnych rządzących.

            • 16 10

            • niezgadzam sie z niezgoda

              Sa normalni,rozumni Polacy i sa lemingi podatne na massmedialna glupawke.
              Massmedia polskie sa w rekach postkomunistycznych zlodziei majatku narodowego i promuja taka partie ,ktora zapewni im zatrzymanie lupow.Tylko PO oraz SLD/PSL zapewniaja im,ze skradzione moga zatrzymac dla siebie.To proste jak kij do bilarda.Glupi leming nigdy nie zrozumie ,ze jest systematycznie okradany i dojony niczym krowa.A ze wiekszosc madrych w czasie wojny i PRL-u wymordowano lub wyrzucona z kraju-wiec mamy to co mamy.

              • 10 4

            • ja jestem zwolennikiem PIS ale absolutnie nie wyznawcą, ta partia mi nie odpowiada w bardzo wielu sprawach

              szczególnie religijnych, jest to po prostu mniejsze zło - nic lepszego nie ma... natomiast jak słucham wyznawców PO (tak, tak - wyznawców) to nie odnoszę wrażenia, że oni "wolą" PO, wśród wielu mizernych partii, to są po prostu fanatycy i jeśli nie znasz takich ludzi, to możesz poczytać w internecie, nawet na tym forum ilu masz wyznawców PO

              • 4 11

            • obrazony leming sie odezwał Sekta Pisowska od Sekty Powskiej niczym sie nierózni!

              maja tylko innego guru Ale co ciekawe obaj to odmiana kaczki:)

              • 3 2

        • bezmyślny, bezkrytyczny

          oglądacz tvn24 i czytacz wyborczej, o poglądach lewackich

          • 0 1

      • Przed wojną w Gdańsku były ścieżki rowerowe, zostały odbudowane dopiero po 2000 r.

        • 3 1

    • ale dzisiejsze władze idą drogą nazistowskich projektów (paterz artykuł)

      • 7 2

    • Budyń,przyznaj się...

      ...to twój chory komentarz...???Przecież Gdańsk jest zeszfabiony,nawet o budynek-ledwo stojący-w którym teraz mieszkam i płacę krocie walczy niemiec...i dlatego wymówkę macie że nawet dachu nie chcecie zrobić i innych rzeczy...wstyd,wstyd...

      • 1 1

    • szkoda , że z budyniostwem

      • 1 0

  • skonczcie z ta farsa (25)

    Jacy nazisci? Mowimy o niemcach co powoli wymordowywali polakow lub ich szykanowali w miescie.

    Idac tym tropem mozna mowic ze aktualnie grupy nazistow odwiedzaja polske turystycznie.

    Niech w koncu zaplaca z ruskimi odszkodowanie za wojne a nie teraz merkel udaje gwiazde europy po trupach!

    • 364 92

    • eh (6)

      jacy Niemcy? Hitler był Austriakiem.

      naziści to nie byli tylko Niemcy...

      • 34 18

      • (3)

        a austryjacy to nie niemcy?

        • 12 38

        • nie

          • 17 6

        • jeden grzyb i to i to germanie

          • 6 7

        • A Polacy to nie Słowacy?

          A czesi to nie Chorwaci? A bułgarzy to nie Rosjanie? A Szwedzi to nie Norwegowie?

          • 28 4

      • Ale czy Hitler dążył do powstania "Wielkiej Austrii",

        czy też "Wielkich Niemiec" od Atlantyku po Ural???
        Znasz choć troszkę historię?

        • 3 0

      • 1. W Austri mówi sie po niemiecku. 2. W IIWŚ przyłączyła sie do niemiec.

        Hitler otwarcie gardził austrią bo nie robiła nic z żydami, etc.
        Hitler to niemiec i za takiego sie podawał światu i tępym niemiaszkom chcących właczy ich firera, urodzenie nie ma znaczenia.

        • 0 1

    • (1)

      Masz w tym trochę racji, ale jednak wyhamuj.

      • 12 8

      • Masz rację że księża gwałcą dzieci, ale jednak nie mów o tym bo po co?

        • 8 7

    • Naprawdę myślisz... (7)

      ...że w latach trzydziestych i czterdziestych obrabiający swoją rolę na wsi pod Weimarem Uwe knuł plany eksterminacji Polaków. Nie każdy Niemiec to nazista, tak jak nie każdy nazista to Niemiec i powinno się te pojęcia do pewnego stopnia rozdzielać. Wojen nie wypowiada się po przeprowadzeniu referendum. Robi to wąska grupa, która zdobyła władzę i się przy niej utrzymała.
      Czy zbrodniczy ustrój stworzył Uwe i jemy podobni. Czy odpowiedzialny ma być za niego dwudziestoletni Michael z Dusseldorfu,czy może jeszcze jego wnuki. Wg opinii Tobie podobnych wszyscy Niemcy do końca świata mają być skażeni grzechem II wojny światowej?
      I żeby było jasne: nie bronię zbrodniarzy i nie wybielam zbrodni. To co się stało jest faktem bezdyskusyjnym. Pytanie brzmi tylko, kiedy uznamy że winni zapłacili za swoje czyny.

      • 47 10

      • Masz sporo racji (1)

        Jednak tak właśnie przedstawia się na świecie (i głoszą to po cichu również Niemcy) Polaków jako np. antysemitów, którzy z pokolenia na pokolenie przekazują sobie niechęć do Żydów, co jest bardzo dla nas krzywdzące. Można tłumaczyć, wyjaśniać, ale jak to praktykuje od stuleci Rosja - najlepiej jest odpowiedzieć tym samym na takie prowokacje. Nawet jeśli są dalekie od prawdy. Inaczej wiecznie będziemy chłopcem do bicia dla różnych nacji.

        • 19 5

        • Ja np znam wielu

          Antysemitów. Mających swoją teorię spiskową na temat Żydów i na sam dźwięk tego słowa otwiera im się nóż w kieszeni. Myślę że nie tylko ja znam takich ludzi. A kim był Dżizas ???

          • 9 6

      • Jak współcześni Niemcy mówią: "polskie obozy zagłady" uważają, że jest wszystko OK. A jak my powiemy, że za II WŚ odpowiadają Niemcy to jest wielkie oburzenie.
        Ludzie przejrzyjcie na oczy! Mój znajomy, który od lat mieszka w Niemczech mówi, że niedługo Nimecy staną się ofiarami II WŚ.
        Poza tym zobaczcie po wojnie co się stało z Polską a co z Niemcami.
        Nas Polaków po prostu po wojnie wydymano na całego. A teraz dalej nas dymają. Nawet nie możemy wprowadzić w Polsce zakazu rytualnego uboju, bo żydzi mówią od razu o nas antysemici.

        • 8 3

      • Naprawdę myślisz.. (1)

        ... że jak na Euro 2013 w meczu Polska - Grecja był remis to zremisował także Czesio z pod budki z piwem? Nie każdy Czesio jest piłkarzem więc w twoim toku rozumowania nie Polska zremisowała, ale jedenastka piłkarzy. Herezje, jednym słowem.

        • 2 0

        • Widzę że kibolstwo zżera mózg

          Wysil się w końcu na jakąś metaforę niepiłkarską. Troll

          • 0 3

      • Niestety przeważająca większość popierała NSDAP. (1)

        Hitlerowi sprzeciwiały się tylko jednostki. Takie są fakty.

        • 4 5

        • Przeważająca większość Polaków popierała PZPR

          Takie są fakty... aaaa nie, czekaj. Po wnikliwym spojrzeniu na historię Polski zauważamy pewne nieścisłości tej wersji. Rozumiem ze specjalizujesz się w historii Niemiec...

          • 3 2

    • zasiegnij troche historii (1)

      i zobacz kto zniszczyl miasto
      a takze jak wygladalo za czyjego "panowania"

      • 10 2

      • Sowieci zniszczyli niemieckie miasto

        Ale odpowiedzialni za to są NIEMCY bo oni wywołali ten horror. Sowieci, w odpowiedzi na niszczenie ich miast przez NIEMCÓW w czasie operacji barbarossa ,niszczyli w NIEMIECKIE miasta. Zapamiętać raz na zawsze. Za to odpowiedzialni są NIEMCY, nie sowieci.

        • 2 4

    • farsą to jest twoja inteligencja :)

      • 4 2

    • W takim razie kim byli komuniści? Kosmici jacyś czy co?

      Bezsensowne czepianie się.

      • 2 4

    • ty skończ z farsą (1)

      naziści to niemcy, czesi, austriacy, włosi, często węgrzy, litwini itd.

      III Rzesza to nie tylko były Niemcy.

      Tak samo jak z ZSRR - to nie tylko byli Rosjanie. Stalin był Gruzinem...

      • 6 6

      • Był i nazywał się Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili.

        • 0 0

    • IG Farben

      W zasadzie to odszkodowanie powinni zapłacić spadkobiercy IG Farben, który miał w kieszeni Hitlera i wszelkiej maści karierowiczów, bez kręgosłupa moralnego, stanowiących trzon zjawiska znanego pod pojęciem nazizmu. Naziści to nie tylko Niemcy, choć Niemcy stanowili najliczniejszą grupę wśród nazistów.

      Zasady rzadzące światem są te same od wieków i stale sie powtarzają. Ktoś zbiera fortunę, sięga po władzę i zaczyna się brzydko bawić ludźmi. Najpopularniejsze gry RPG serwowane przez władzę, to rozmaite nacjonalizmy, wojny religijne, wojny ideologicnze, wojny klasowe. Ważne, żeby ludzie uwierzyli w jakąś ideę i lansowali ją po trupach, zgodnie z interesem pomysłodawcy zabawy.

      • 7 0

    • jakbyście nie wiedzieli to za II WŚ nie dostaliśmy ani centa czy marki. Tak samo jak za I WŚ. Mieliśmy co prawda zapewnione 15 % tego co otrzyma ZSRR ale oni tak na s wydymali na cenie węgla, że jeszcze do tego dopłaciliśmy. Z ziem zachodnich, które po wojnie otrzymaliśmy kacapy zabrali wszystko łącznie z torami. Nam został z tego majątku puste budynki. Za to na rzecz NRD (naszego komunistycznego przyjaciela) zrzekliśmy się w latach 50-tych reparacji wojennych, co wykorzystali Niemcy po zjednoczeniu. A sami Niemcy otrzymali miliardy z tzw planu Marshala.

      • 3 1

  • (4)

    Kto wie czy nie byloby lepiej,Gdansk w obecnych rekach budyniowych pajacow niknie i ulega destrukcji.A szkoda.

    • 145 74

    • prawda jest taka, ze 1-go wrzesnia Niemcy odzyskali Danzig, a 18-go juz chcieli budowac autostrade... (3)

      bez przetargow, niekonczaczych sie analiz i biurokracji. mozna?

      • 18 2

      • (1)

        Dokonali tylko inauguracji, bo Adolf miał przejechać. Nasi też malowali trawę na zielono i wystawiali orkiestrę dętą jak wpadał I sekretarz albo Wojtyła.

        • 3 1

        • i tu sie mylisz

          Gdańska odnoga berlinki jest wytyczona w pewnych czesciach miasta widac nawet rozpoczete prace ziemne.
          berlinka.pcp.pl/berlinka/Gdansk_autostrada_berlin-krolewiec.html

          • 2 1

      • Autostradę chcieli budować od 1937 roku. Plany opatrzone klauzulą "ściśle tajne" przygotowywano w Królewcu.

        • 1 0

  • Powinno być NIEMIECCY naziści (9)

    Wszędzie obawiają się tego słowa niemiecki, a potem dziwią się, że świat mówi o polskich obozach zagłady. Skończcie z tą poprawnością polityczną!

    • 328 23

    • po prostu

      dla mnie po prostu niemcy

      • 35 5

    • oj tam oj tam

      • 0 4

    • Nie żadni "NAZIŚCI" ani "NIEMIECCY NAZIŚCI" (5)

      Po prostu "NIEMCY". Czy jak Polska wygra mecz, to mówi się platforma wygrała, albo platforma z Polski wygrała?

      • 11 7

      • Idzie o to, że to byli nie tylko Niemcy. (2)

        To byli Niemcy, Austriacy, Węgrzy, Słowacy, Włosi (później jeszcze trochę nacji przybyło) pod wodza Austriaka.

        To, że Niemcy byli pośród nich najgorsi to fakt, ale nie zapominajmy, że nie jedyni.

        • 6 1

        • To mozna napisac, glownie niemcy

          • 3 1

        • Ale ta ideologia rasy panów wywodzi się z narodu niemieckiego

          Nieważne są mniejszości narodowe. Trzeba głośno mówić prawdę "NIEMCY". Chodzi o teren polityczny oraz kraj z którego ta chora ideologia powstała. Olisadebe - piłkarz jak strzelił gola, to na konto Polski. Sam ma obywatelstwo polskie i na nasz kraj wrzucał bramy... POLSKIE bramki. Tak samo wszelkie nacje narodowe, walczące po stronie Niemiec, dla narodu niemieckiego. Czyli NIEMCY.

          • 5 2

      • No to ciekawe, jak zatytułujesz artykuł o wygranej Hitlera w 1933

        "Niemcy zdobyli władzę w Niemczech" czy "naziści zdobyli władzę w Niemczech"?? NSDAP to dla Ciebie "partia nazistowska" czy "partia niemiecka"? Czy np. zdanie "Za pomocą terroru i propagandy Niemcy doszli do władzy w Niemczech, obalając poprzedni, demokratyczny rząd niemiecki" miałoby dla Ciebie sens? Bo dla mnie nie - bo zawiera za mało szczegółów. Równie dobrze możesz napisać "ludzie doszli do władzy na świecie" i będzie tyle samo wiadomo. Zdecydowanie lepiej brzmi zdanie "Za pomocą terroru i propagandy naziści doszli do władzy w Niemczech, obalając poprzedni, demokratyczny rząd niemiecki".

        • 1 1

      • Narodowi socjalisci, aby ludziom sie przypadkiem socjalizm nie kojarzyl z niczym zlym

        Z "nazistow" za wszelka cene chce sie zrobic najgorszych. Dodatkowo probuje sie powiedziec, ze byli zupelnie inni niz komunisci (komunisci w tej narracji sa dobrzy, bo wygrali ze zlymi nazistami).

        Od socjalisty do komunisty niedaleko. Nalezy o tym pamietac i zwalczac wszelki socjalizm.

        • 0 1

    • flagi biało-czerwonej nie można w Gdańsku umieścić na budynkach państwowych

      nawet w święta narodowe, są tylko unijne i Gdańska a co z biało-czerwoną ?

      • 5 1

  • Pomnik Kindentransportów wyraża łączność Gdańska z III Rzeszą niemiecką (32)

    Wg niemieckiej Konstytucji Rzesza niemiecka istnieje nadal, co jest przez wielu Niemców rozumiane, jako istnienie granicy w jej starych granicach! Partia pruska ma też wizję "powrotu" Gdańska i w ogóle granic do stanu sprzed 1939 r. Prezydent Gdańska i Radni zlekceważyli trwające 2,5 roku starania i po udawanej zgodzie (podobno nawet udawali entuzjazm!) nie przeznaczyli na Pomnik Pomordowanych Pomorzan 400 tys. zł., a wydali 950 tys (suma podana przez Adamowicza w odpowiedzi na pytanie o koszt całkowity) naszych pieniędzy na Pomnik Kindertransportów przed dworcem PKP. Powtórzę - upamiętniający wyjazdy, przed wybuchem II wojny światowej, do Londynu, dzieci obywateli niemieckich żydowskiego pochodzenia - z Niemiec i nielicznych z Wolnego Miasta Gdańska. Powtórzę jeszcze raz, dodam wykrzykniki: nie były to ofiary wojny ani obywatele Polski!!!

    • 160 39

    • To oczywista prawda (1)

      bowiem drugi pomnik miał być realizowany równolegle.
      Natomiast co do ciągłości zależności Gdańska od Rzeszy Niemieckiej lub braku odcięcia od ówczesnego systemu prawnego, jest sprawa związana z Wielką Synagogą przy Bogusławskiego. Ci którzy nieco się w temacie orientują, wiedzą iż zdominowana przez niemieckich gdańszczan a należących do NSDAP rada miejska dokonała przymusowego wykupu gruntu i nieruchomości od gminy żydowskiej w Gdańsku, właściciela obiektu na Bogusławskiego. Jako że akt sprzedaży był wymuszony siłą, to na władzach Niemiec (jako twórcy Nürnberger Gesetze) a nie Gdańska, ewentualnie Ligi Narodów jako wykonawcy mandatu WMG, winno spaść odpowiedzialność za odszkodowanie. Zatem na jakiejże to podstawie prawnej została zwrócona działka po d. Wielkiej Synagodze, choć już wcześniej organizacje żydowskie uzyskały odszkodowania za utratę swej świątyni, natomiast władze miasta usankcjonowały top bezprawie dokonując zamiany działki przy Bogusławskiego celem budowy tutaj Teatru Szekspirowskiego a w zamian dając działkę przy Długich Ogrodach.

      • 35 1

      • Na podstawie prawa Gazety Koszernej i nadredaktora Adama M.

        Tylko czemu tu nikt nie napisze, że to czosnkowa mafia, bo zaraz pejsy zaczną krzyczeć, że antysemityzm, kwestionowanie Holocaustu i inne brednie.

        • 14 6

    • Racja - ten pomnik przy dworcu to hańba dla Gdańska (21)

      Jak i również odszkodowania dla gminy żydowskiej i jakaś działka po synagodze.
      Brak Pomnika Pomordowanych Pomorzan potwierdza istnienie tej hańby.
      Władze Gdańska bardziej interesuje jakaś mniejszość etniczna niż właśni obywatele - Polacy.
      Postawiono pomnik żywym a nie pomordowany.
      Panie Adamowicz i s-ka - mam nadzieję, że po Pana odejściu ten pomnik również zniknie i pojedzie sobie do państwa wiadomego.

      • 52 13

      • Wystarczy popatrzeć na ostatnie wydarzenia na plaży w Gdyni. (18)

        Większość Polaków broniła biednych Mexów a nie swoich rodaków.
        Jak sami nie potrafimy dbać o siebie to nie wymagajmy tego od władzy.

        • 19 45

        • Nie dorabiaj ideologii. (8)

          Nie tyle bronili Meksykanów, ile okazali sprzeciw wobec chuligaństwa kibiców Ruchu.
          Hołotę i chamstwo należy piętnować - niezależnie od narodowości.

          • 45 9

          • Gdyby taka sytuacja zaistniała w Mesyku (7)

            to polscy marynarze by jeszcze byli zatrzymani.
            I zapewne prezydent ani premier by słowa nie powiedzieli,tak jak po zabójstwie Polaka prądem na lotnisku w Kanadzie.
            Nie potrafimy dbać o swoich niestety to i nas nikt nie szanuje.

            • 34 14

            • Tego nie wiesz, (6)

              bo taki precedens się nie wydarzył. Można jedynie snuć domysły, lecz to za mało, by stwierdzić, "co by było, gdyby...".

              • 8 5

              • (5)

                nie to poczytaj jak Legie i jej kibiców potraktowano w bukareszcie i jakoś nasz rząd nie robi zadymy w tej sprawie.

                • 14 8

              • Bo nasz rząd jest od rządzenia (1)

                a nie zajmowania się obywatelami.

                • 6 4

              • słusznie

                • 0 0

              • Wczorajszy atak na kibiców Śląska tez jaś przechodzi bez echa,

                a ludzie są w szpitalach.

                • 4 1

              • Pseudokibiców chyba? Potraktowali tak jak na to zasłużyli

                • 3 3

              • Kibolstwo z legii potraktowano właściwie

                I po krzyku.
                A rząd stadionowych bandytów bronił nie będzie co z resztą zapowiedział.

                • 2 2

        • znajdź na trojmiescie opis podróży pociągiem ze Śląska do Gdańska (8)

          opisuje facet, jak to wyglądało i jak się oni zachowywali.



          To, że wśród kibiców istnieje duża grupa porządnych ludzi jest pewne. Czy to większość, nie wiem. Nie chcę rozstrzygać.



          To, że wśród kibiców jest wielu zadymiarzy... Ktoś chce zaprzeczyć?



          To, że kibice r******najpierw bardzo mocno uprzykrzali życie wszystkim plażowiczom - pewne, są świadkowie, była wzywana policja już wcześniej.



          To, że jakaś kobieta została zaatakowana. No nie widziałem Jej wypowiedzi. To Ona powinna czuć wdzięczność i się ujawnić. Opisać jak było. Z nagrań wynika, że Meksykanin pogadal z jakąś kobietą - nie uderzył Jej - po czym zaczęła się szarpanina z boku. Czy było coś wcześniej, czy nie? Nie ma dowodów, nie na nagrań, nie ma kobiety, która mówiłaby o owym ataku. Jest zgraja łysych, którzy już wcześniej zachowywali się skandalicznie.

          • 10 2

          • (1)

            taka relacje moze sobie kazdy napisac...

            • 4 1

            • Gadasz jak Jarosław.

              • 1 4

          • A tu masz przykład ataku na Polaków w Hiszpanii w dniu wczorajszym. (5)

            fragment:
            "Według nieoficjalnych informacji "Gazety" do zdarzenia miało dojść jeszcze przed rozpoczęciem meczu. Hiszpanie zaatakowali busa, którym podróżowało 18 kibiców wrocławskiej drużyny. Grupka napastników była dużo liczniejsza. Podczas awantury w ruch poszły noże i inne niebezpieczne przedmioty. Wszyscy pasażerowie busa wylądowali w szpitalu."

            Poszukaj całego tekstu w necie.

            Gdzie jest premier,gdzie prezydent,gdzie szum mediach?
            Niekt nie dba o nas a my o siebie i tyle.

            • 16 2

            • swoja droga malinowi tez madrzy jechac z najwazniejszymi flagami w 18 os. przez europe xD

              • 1 0

            • (1)

              Założyłeś już, że reakcji nie będzie. Minęło ledwie kilka godzin. Daj czas ministrowi na działanie.

              • 0 2

              • minister jest na balu z okazji koronacji donka

                a potem będą haratać w gałę

                • 4 1

            • Po co dbać o kibolstwo. (1)

              Nie pojechali tam oficjalnie reprezentować Polski a ja prywatnie nie odczuwam solidarności z bandyterką.

              • 1 2

              • A ja z meksykańcam

                dobrze że za swawolę na plaży dostali w zęby.

                • 2 1

      • sami wybraliście władze które są antypolskie,a teraz płaczecie ! (1)

        Tussk, Adamowicz ze świtą

        • 12 6

        • Idiota

          Tylko czy z urzędu czy z urodzenia.

          • 3 3

    • Pomnik Kindentransportów wyraża łączność Gdańska z III Rzeszą niemiecką (1) (3)

      Rasistwska swołocz żydzi z Gdańska to dla ciebie PODLUDZIE ?-NIE NALEŻY IM SIĘ POMNIK ??? PSYCHIATRYK CZEKA NACIEBIE!!!

      • 6 34

      • Chyba nigdy

        nie zaznajomiłeś się komu ten pomnik był poświęcony.
        Tak też jest i u ciebie, że największa agresja wynika właśnie z niewiedzy.

        • 17 1

      • gdzie on pisze coś o podludziach, młocie?! (1)

        • 6 0

        • gdzie on pisze coś o podludziach, młocie?!

          SUGERUJE MŁOCIE ALE DLA PROSTAKA TO ZA TRUDNE DO ZROZUMIENIA

          • 0 4

    • woooow (3)

      interesująca sprawa z tym pomnikiem, ja myślałem, że chodziło o ucieczkę obywateli Gdańska to znaczy Wolnego Miasta a okazuje się (jak pisze "To Ja"), że to obywatele Niemiec uciekali przez Gdańsk, no ciekawe, myślę więc, że wymowa pomnika bardziej jest taka, że uciekali wszyscy zagrożeni przez władze hitlerowskie i o to bardziej chodziło niż obywatelstwo...

      • 7 2

      • wymowa i fakty (2)

        Wymowa pomnika jest taka, że na polityce, którą zajmują się dorośli, cierpią dzieci, które w tym wypadku były zmuszone opuścić rodziców na zawsze. Fakty są takie, jak napisał To Ja - to były dzieci Żydów, którzy w owym czasie, byli obywatelami niemieckimi, albo obywatelami Wolnego Miasta Gdańska, cokolwiek to wówczas znaczyło.

        • 5 0

        • wobec faktów (1)

          Jeśli pomnik miał powstać nie tylko jako przestroga, ale jako wyraz skruchy, to faktycznie powinni go postawić Niemcy, bo Polacy nie byli przyczyną tej sytuacji. Idąc tym tropem rozumowania wywód To Ja jest logiczny. Osobiście czytam ten pomnik jako smutną przestogę, ale każdy ma prawo odczytać treść dzieła po swojemu. Sztuka polega na tym, by artysta stworzył formę, która będzie odczytana jednakowo przez ludzi z różnych kręgów kulturowych, reprezentujących różne poglądy oraz posiadających różny zasób wiedzy. Musi odnaleźć uniwersalny język przekazu.

          • 5 0

          • naprawdę interesujące komentarze!

            dzięki!
            miło poczytać w tym natłoku negatywnych odruchów emocji

            • 3 0

  • co udało się zrealizować administracji gdańskiej (17)

    1. Monumentalny ,,Ordensburg,, na Biskupiej Górce (oficjalnie największy herbsjugend w Rzeszy) - obecnie KW. Policji,
    2. Gmach ,,Arbeitsfront,, i siedzibe gdańskiego NSDAP - obecnie PUW,
    3. Zabudowę mieszkaniową Starego Chelmu i części Olszynki,Krakowca, Wrzeszcza,Wisloujscia,Letniewa,Siedlec i paru innych kwartałów miasta,
    4. Kilkadziesiąt schronow p.lot, używanych w rezerwie przez administrację do dzis,
    5. Elektrownie ,,wojenną,, na Olszynce i inne.
    I to wszystko w 2 lata...

    • 155 8

    • Widocznie mieli lepsza politykę przetargowa :) (5)

      • 76 2

      • Nie musieli wymieniać się zegarkami...

        • 56 4

      • W warunkach prztargu było 80% cena i 20% za gwarancje przetrwania przez conajmniej 73 lata

        • 23 1

      • (2)

        I pozwolenia środowiskowe były wydawane w tydzień a nie półtorej albo dwa lata

        • 20 0

        • półtorej roku piłem półtorej litry wódki i zjadłem półtorej bochenka chleba (1)

          nauczcie się korzystać z męskiego i żeńskiego rodzaju przy liczebnikach "połówkowych"!!!!!!

          • 21 2

          • "półtorejkowych" :)

            • 3 0

    • (8)

      Z darmową siłą roboczą to żaden wyczyn.

      • 12 15

      • archiwum prawdę ci powie... (4)

        Do tych inwestycji w tym okresie nie wykorzystywano pracowników przymusowych...! Zdziwiony? Zachowały sie w archiwach nawet stawki roboczogodzin, a płacili bardzo przyzwoicie i wykorzystywano solidne materiały. Potem oszczędności wojenne wstrzymały dalsze inwestycje ,,cywilne,,

        • 26 3

        • 'stary chełm' zbudowany został przez niewolników

          część baraków z obozu jenieckiego pozostało jeszcze przy ul. Worcella (wykorzystuje je SM Chełm, a w części jest niepubliczne przedszkole)

          • 1 2

        • Stary Chelm (2)

          Baraki pozostały po formacjach robotników z RAD. Osiedle budowano dla gdańskich stoczniowców przez ,, junakow,, z RAD-u. Zapraszam na kwerendy archiwalne, a nie wypisywanie bzdur...czy ,,wydaje mi się,,. Nie budowali osiedla pracownicy przymusowi czy więźniowie. Wiem,ten fakt niektórym nie pasuje...

          • 6 2

          • archiwum? czy też tylko te dokumenty, którch Niemcy nie zniszczyli ? (1)

            większość dokumentów swoich zbrodni Niemcy niszczyli - pomimo to zachowało się kilka potwierdzających, że w rejonie obecnej ul. Worcella był podobóz jeniecki obozu macierzystego Stalag XXB w Malborku. Od początków II wojny światowej przebywali tutaj jeńcy wojenni brytyjscy i francuscy - szeregowi i podoficerowie. Jeńcy brali udział w budowie Osiedla - Stary Chełm na potrzeby mieszkaniowe stoczniowców Stoczni Gdańskiej. W listopadzie 1942 r. w obozie przebywało 447 jeńców.
            Budynek w którym obecnie mieści się Straż Miejska - to budynek komendantury obozu Stolzenberg.

            Wystarczy w Google wpisać: stalagi w Gdańsku, aby przekonać się, że 'rasa Panów' również i tu ochoczo i "szczodrze" korzystała z niewolników.

            Pseudoarchwisto szukający wybiórczo w archiwach zauważ, że poza wyczyszczonymi archiwami istnieją jeszcze zeznania świadków. Szczerze podziwiam osiągnięcia Niemców, ale wiem, że mają również i swoją bardzo ciemną stronę.

            • 3 1

            • cenzura ala goebels?

              Nieładnie wycinać polemiczne posty... (temat stoczniowego osiedla na Starym Chelmie), kwitując autorytarnym twierdzeniem z nieprofesjonalnym pseudopatriotycznym zacięciem...

              Historia nie jest czarno-biała, a prawda często tkwi pośrodku. Dokumenty jednoznacznie wskazują na cywilne wykonanie, co nie znaczy ,że w późniejszym okresie do dalszej rozbudowy angażowano po wykwaterowaniu jednostki RAD-u jeńców (lato 1940)... Ale dla niektórych jest tylko jedna oczywista prawda...

              .P.S. "Mieszkańcu Chełma" usunięcie i tego postu wystawi Tobie jednoznaczną opinie...

              Coś mi to przypomina...

              • 0 0

      • Darmowa siła robocza siedzi

        na Przeróbce i Kurkowej (nawet jeśli to tylko areszt).

        • 28 1

      • a wiesz jak Dubaj zbudowano co sie nim wszyscy zachwycają?To co sie bulgoczesz.

        • 2 1

      • jaką darmową siłą roboczą??

        • 0 0

    • Stary Chełm (1)

      Budowali jeńcy wojenni w latach 40.!!! Ergo: nie zrealizowała tego administracja gdańska (w rozumieniu przedwojennego Wolnego Miasta).

      • 3 3

      • dowody, dowody!

        dowody

        • 2 1

  • Wcięło Gdańsk

    faktycznie go "wcieli"....

    • 14 0

  • Nazisci napadli na sanacje 1 września 1939 roku. W odpowiedzi na to socjaldemokraci i konserwatyści (4)

    wypowiedzieli im wojnę 3 września 1939z

    To żeby nie urazić Panów Niemców z którymi mamy 70 procent obrotów gospodarczych.

    • 80 9

    • Gdyby się obrazili to niestety ale spora część społeczeństwa nie miała by roboty. (2)

      • 11 5

      • Ale za to ceny u potomków nazistów wzrosłyby dwukrotnie

        I skąd wzięliby za prawie friko polskie opiekunki do dogorywających nazistów. POrzy nich nawet wyznawcy proroka nie chcą pracować, a prawdziwi Germanie (7% populacji) z obrzydzenia do nazizmu oczywiscie nie chcą nawet o tym myśleć.

        • 10 2

      • się nie obrażą

        nie bój

        gdzie oni znajda takich tanich pracowników pod ręką?

        • 0 0

    • No to uzupełnij jeszcze o komunistów z 17 września.

      I to, że komuniści, socjaldemokraci i konserwatyści pomogli nazistom wstrzymując mobilizację w kraju sanacji. Połowa sanacyjnych wojsk nie zdążyła przez to dojechać na front.

      • 11 0

  • Nasz Le Nin (3)

    Też ma wizje...
    Różnica tylko taka, że kiedyś mieli... jaja

    • 43 4

    • Ale to już było i nie wróci więcej. (1)

      Czyżbyś myślał o Nikosiu i Tygrysie ???Jedno co się nie zmieniło to układy policji z grupami przestępczymi.A najśmieszniejsze że o tym wie całe Trójmiasto łącznie z władzami.I co - ano tak już musi być.Na układy nie ma rady.

      • 4 4

      • Gdybyś był na bieżąco...

        ... to byś dobrze wiedział kto jest Le Ninem XXI wieku...

        • 4 0

    • dziś tylko wizje jak z CPK ale kasa idzie

      • 0 0

  • (8)

    Wizja roku 2000 bardzo ciekawa :)

    • 61 1

    • wizja 2000 (4)

      Owszem ciekawa w porównaniu ze stanem Gdańska na rok 2000. Widać,że nam obecnym brakuje wizji miasta a szczególnie tym dzielącym i rządzącym.

      • 6 2

      • (1)

        bo PO nie ma żadnej wizji, ani państwa, ani Gdańska, ani żadnego innego miasta. nie jest to do końca prawdą, bo z uporem maniaka realizują projekt "dzielnicy polskiej" w Eurokołchozie, więc jakaś wizja im przyświeca, a że zje*na to inna sprawa.

        • 7 3

        • a kto owa wizje (mozliwa do zrealizowania) ma?

          • 0 1

      • Bo to partia, której dokrtryna opiera się wokół zasady - nie musisz nie drażnij

        A z wizjami jest ten problem, że gdzie 10 polaków tam 5 różnych wizji, a każda para zięcia z szwagrem nie zaakceptuje wizji innej pary. By przeforsować wizję trzeba mieć autorytet, siłę ducha, sprawność organizacyjną, umiejętności oratorskie, kompetentne zaplecze itd. A że nikt z chętnych do sprawowania władzy w Polsce tego nie posiada to mamy takie posuwanie się powoli w jakiś kierunku po trochu w różnych dziedzinach jak popadnie zamiast spójnych całościowych wizji, planu i celu.

        • 3 0

      • jeszcze ufo na niebie by sie przydalo

        • 3 0

    • jak widac wizje by zrealizowali a obecne władze to zafundowały nam to ze jestesmy 100lat za murzynami

      • 3 2

    • Szczególnie ciuchcie na tej estakadzie. ;)

      • 3 0

    • Ta wizja wygląda jak słaby żart, jakis duży plac z losowymi gadżetami i ciuchcia z Harry Pottera.

      • 2 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane