Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Gdy w Gdyni była drewniana Warszawa

Marek Gotard
1 lutego 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (244)
Do dziś w większości dawnych bieda-dzielnic, które po wojnie zamieniły się w ekskluzywne willowe enklawy, odnajdziemy pozostałości dawnej zabudowy. Na fotografiach widzimy relikty dawnej Drewnianej Warszawy, którym udało się przy ul. Radomskiej dotrwać do naszych czasów. Do dziś w większości dawnych bieda-dzielnic, które po wojnie zamieniły się w ekskluzywne willowe enklawy, odnajdziemy pozostałości dawnej zabudowy. Na fotografiach widzimy relikty dawnej Drewnianej Warszawy, którym udało się przy ul. Radomskiej dotrwać do naszych czasów.

Do dziś w większości dawnych bieda-dzielnic, które po wojnie zamieniły się w ekskluzywne willowe enklawy, odnajdziemy pozostałości dawnej zabudowy. Na fotografiach widzimy relikty dawnej Drewnianej Warszawy, którym udało się przy ul. Radomskiej dotrwać do naszych czasów.

fot. Marek Gotard/trojmiasto.pl

Mit miejsca nieskończonych możliwości sprawił, że w latach 20. i 30. ubiegłego wieku do Gdyni ściągały tysiące ludzi. W centrum miasta rosły piękne, modernistyczne kamienice, na ulicach panował warszawski blichtr, a tymczasem na obrzeżach powstawały prawdziwe dzielnice nędzy, gdzie koczowali ci, którzy liczyli, że młode "Miasto z morza" w końcu przygarnie ich i da szansę na nowe, lepsze życie.



Drewniana Warszawa - Gdynia w latach 20. i 30.



Przybywali szybciej, niż tworzyły się miejsca pracy. Do Gdyni ściągali także mieszkańcy z  województwa poznańskiego, łódzkiego czy nawet emigranci, wracający do kraju z Belgii, Francji i Niemiec. To właśnie oni osiedlali się w tymczasowych dzielnicach: Małym Kacku czyli Drewnianej Warszawie, Pekinie, dziś części Grabówka, Meksyku, dzisiejszej Chyloni, Obłużu, nazywanym wtedy Starą Warszawą czy Wzgórzu Bernarda. Mimo iż bezrobocie w Gdyni w tym czasie nie było tak wysokie, jak w innych miastach Polski, przekraczało jednak 10 proc. ogółu mieszkańców. Ci, którzy nie mogli znaleźć legalnej pracy w polskim "oknie na świat", imali się najróżniejszych zajęć.

Mały Kack np. wzięli we władanie złodzieje, kradnący węgiel. - Walka o byt zmusiła mnie do przyłączenia się do gangu "bunkrarzy", którego działalność znana była dokładnie głodującej ludności Małego Kacka - wspominał Aleksander Pawelec ("Wspomnienia z lat młodości i II wojny światowej 1939-1945"), który z całą rodziną przybył do Gdyni w poszukiwaniu pracy. "Skróconą drogą przez las szliśmy do stacji w Wielkim Kacku, gdzie wskakiwaliśmy na ruszający pociąg z węglem do Gdyni. Każdy z nas wybierał wagon z dużymi kawałami węgla, z którego budowało się w czasie jazdy z Wielkiego do Małego Kacka ścianę podobną do muru. Gdy pociąg znajdował się na wysokości ulic Radomskiej, Lipnowskiej i Łowickiej, każdy z nas spychał w dół uprzednio ustawiony mur z węgla o wadze nawet kilku ton. W ten sposób na przestrzeni niespełna tysiąca metrów wzdłuż ulicy Olkuskiej leciało w dół każdej nocy wiele ton eksportowanego węgla. Potem następował jego sprawiedliwy podział, a następnie sprzedaż sklepikarzom, rzemieślnikom i co lepiej sytuowanym mieszkańcom Kacka i Orłowa."

Jak wyglądała Gdynia? - lata 30. i 20.



Mimo walki z nielegalnymi osiedlami, jakie prowadziła policja budowlana, gdyńskie odpowiedniki brazylijskich faweli rozrastały się w ekspresowym tempie, coraz ciaśniej otaczając snobistyczne centrum. Jedną z gdyńskich dzielnic biedy - położony tuż przy dworcu kolejowym "Budapeszt" (okolice dzisiejszej ulicy Śląskiej) - odwiedził sam Melchior Wańkowicz. Swoje wrażenia opisał w Wiadomościach Literackich z 1937 roku.

"Stok błotnisty jakiegoś wąwozu, na którym stoją klitki z dykty, z papy, z blachy falistej, ze skrzyń, w których okrętami przywożono samochody, ze starych łodzi. Nad tym dymią blaszane rurki piecyków gazowych. Uliczka wąska, błotnista, nie objęta planami zabudowy, nie zabrukowana, nie oświetlona, nie skanalizowana, korzystająca za opłatą od wiadra z pompy ulicznej wodociągowej. Teren pochyły, więc gdy deszcz pada, klitki dolne podmakają. Podłóg w nich nie ma. W 137 pomieszczeniach mieszkalnych gnieżdżą się 634 osoby, w czym ilość związków legalnych 91, nielegalnych 27, związków wieloosobowych - 4 (sic!), sublokatorów 134... Jest ich tak dużo, bo gospodarze klitki nie są w stanie własnymi siłami opłacać "placowego" zł 10 do 20 miesięcznie"...

W 1936 roku w Gdyni funkcjonowało około 2500 nie spełniających żadnych standardów bud mieszkalnych, co stanowiło. 37 proc. ogółu budynków. Gnieździło się w nich około 30 proc. populacji miasta. Tuż przed wybuchem wojny liczba bud w gdyńskich fawelach wzrosła do około 2,7 tys. Mieszkali w nich nie tylko bezrobotni, ale także robotnicy portowi i budowlani, drobni handlowcy czy początkujący urzędnicy. Z jednej strony były one siedliskiem gruźlicy, chorób wenerycznych i wylęgarnią przestępców. Z drugiej zaś przystankiem dla tych, którym Gdynia dała szansę na nowe życie.

Do tej drugiej grupy zaliczał się między innymi Edward Obertyński. Późniejszy marynarz, oficer rozrywkowy na "Batorym" i literat, który zaczynał swoją gdyńską karierę od noclegów w... dużej rurze kanalizacyjnej.

Była wśród nich także rodzina Woźniaków, która, mieszkając w drewnianym baraczku w Starej Warszawie, odkładała cały grosz, zarobiony przez dwóch braci - podoficerów na polskich niszczycielach - na działkę i pensjonacik na Kamiennej Górze. Po 15 latach zbierania znaleźli odpowiednią parcelę i umówili się do notariusza. Podpisanie umowy miało nastąpić 14 września 1939 roku. Nie zdążyli. Tego dnia do "miasta z morza i marzeń" wkroczyły wojska niemieckie. W tym czasie Aleksander Pawelec, dawny złodziej węgla z Małego Kacka i późniejszy kierownik kina "Lido" w Gdyni, wraz z ostatnimi polskimi oddziałami przygotowywał się do desperackiego ataku na niemieckie pozycje w okolicach Dębogórza i Mechelinek...

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (244) ponad 20 zablokowanych

  • 2010-02-01 23:41

    A TERAZ

    Biedna rodzina, której wojna zabrała lata zbierania i odebrała lata nadziei. A TERAZ PEWIEN PAN K. SKUPUJE PARCELE NA KAMIENNEJ GÓRZE, JEDYNIE Z TA RÓŻNICĄ ŻE NIE WYBUCHNIE II WOJNA ŚWIATOWA I MU NIE PRZESZKODZI I NIE PRACUJE CIĘŻKO NA POLSKIM NISZCZYCIELU A JEDYNIE ZNAŁ ODPOWIEDNICH KOLESI ABY ROZPOCZĄĆ BIZNES.

    Z

    14 lat

    • 2 0

  • 2010-02-01 22:57

    kolejny swietny artykul

    czekamy na więcej :) a o Gdyni szczególnie :)

    m mieszkanka Małego Kacka

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-02-01 10:13

    Małym Kacku czyli Drewnianej Warszawie, Pekinie, dziś części Grabówka, Meksyku, dzisiejszej Chyloni, Obłużu, nazywanym wtedy (1)

    Starą Warszawą czy Wzgórzu Bernarda" Nic się nie zmieniło, kartonowo duktowe budki tylko cegłami trochę obnurowali a element jaki tam mieszkał tam mieszka

    Gdynianin

    14 lat

    • 9 6

    • 2010-02-01 22:39

      ??

      MALY KACK NIGDY SIE NIE NAZYWAL DREWNIANĄ WARSZAWĄ. REWNIANA WARSZAWA JEST TAM GDZIE OBECNIE ETAKADA KWIATKOWSKIEGO PRZEBIJA SIE DO OBWODNICY

      MICHAL

      14 lat

      • 0 0

  • 2010-02-01 22:04

    film powinni zrobić!!!

    kurcze, czytam i jak nic widzę fragmenty filmu: Gangi Nowego Yorku. nie jestem z gdyni, ale wciąga temat jak nic. świetny artykulik-choć by z tego względu, iż nie jest jakiś tam wypucowany i przesłodzony. no wiecie, ile można czytać o "wielkich ludziach".więcej takich artykulików

    balard białobrody

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-02-01 21:50

    Fantastyczny artykuł

    kashmir28

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-02-01 07:46

    ciekawy artukuł. to były czasy... (3)

    deadhead

    14 lat

    • 40 5

    • 2010-02-01 10:05

      dalej są ... gdyńskie dzielnice to wylągalnia złodziej i i przetępców - kartonwoe slumsu trochę cegłami obłożyli i już uważają (1)

      ze mają dzielnice willowe!!1 Gdynia to jeden wielki slums, zakopac to i zaorać i od nowa wybudować ładne nowoczesne miasto...

      Jedynym atututem gdyni jest ze jest nad samym morzem... reszta to dno

      14 lat

      • 3 13

      • 2010-02-01 21:35

        Mieszkasz na Oruni czy na Stogach?

        ręceopadają

        14 lat

        • 2 0

    • 2010-02-01 09:58

      ciekawe artukuły. to były czasy...

      szumowina

      14 lat

      • 1 2

  • 2010-02-01 21:18

    Slumsy w Trójmieście...

    na pewno są. Ale przed prawdziwym zalewem slumsow po slynnych "przemianach" Balcerowicza i spółki uratowala nas ...polska wieś. To do niej wrócili ci którzy nie zdążyli zalapać się w socjalizmie do miasta (pamiętacie "kwatery" robotników z bialostockiego które opłacała SG, gdzie mieszkali wraz z rodziną?), podzielili ojcowiznę na jeszcze mniejsze kawalki i na niej pozostali. Gdyby wieś posiadała inne tradycje, lub nie byla tak rozdrobniona - dopiero wowczas mielibyśmy slumsy na obrzeżach miast. Vide: latyfundia Ameryki Łacińskiej i ich slumsy.

    hk

    14 lat

    • 1 0

  • 2010-02-01 20:38

    mieszkam na pustkach.to bardzo ladna dzielnica (1)

    ola

    14 lat

    • 2 0

    • 2010-02-01 20:56

      piekny dom opieki, w sumie nie dom, ale kompleks

      gratulacje

      g:-)

      14 lat

      • 1 0

  • 2010-02-01 16:44

    Kocham Galluxa, bo jest dowcipny i uroczy kiedy się tak odcina innym. (3)

    Masz żone Galuś?

    JO-vita

    14 lat

    • 8 0

    • 2010-02-01 16:58

      Słabo... Widocznie masz baniak zryty. (2)

      Ale i tak wiem że to jest prowokacja, i nie dałem się nabrać, tylko piszę z nudów.

      Jojo-Vitna

      14 lat

      • 1 3

      • 2010-02-01 18:32

        jak Ci się nudzi to se pograj w Tibie (1)

        albo w bierki jak nie masz komputera

        zaradny radzio

        14 lat

        • 1 2

        • 2010-02-01 20:46

          Ciekawe za co łapa do góry? Jesteś pewny tego co napisałeś?

          Słabo myślisz, pewnie ci solarium do łba się dostało. Komputer mam jak by tego widać by nie było:) Niedość że ślepy to jeszcze walnięty:D

          Jojo-Vitna ps. Chyba nudny radzio

          14 lat

          • 0 2

  • 2010-02-01 08:26

    ekskluzywne willowe enklawy (4)

    które powstawały po wojnie!!!! po której wojnie panie redaktorze te exclusive powstawały?

    bywalec salonów

    14 lat

    • 7 2

    • 2010-02-01 12:58

      Kamienna .. (1)

      Kamienna Góra

      14 lat

      • 1 0

      • 2010-02-01 20:01

        kamienna Gora

        jest podobno zabytkiem architektury i urbanistyki okresu miedzywojennego

        bywalec salonow

        14 lat

        • 0 0

    • 2010-02-01 12:57

      KAMIENNA GÓRA

      KAMIENNA GORA

      14 lat

      • 2 0

    • 2010-02-01 08:42

      oczywiście po wojnie bolshevickey naród obrastał w dobrobyt

      bywalec prezydium

      14 lat

      • 1 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3237)

Najczęściej komentowane

Ponad 8 godz. spóźnienia i lądowanie w Poznaniu

8 godzin opóźnienia i lądowanie w Poznaniu

Zakaz wstępu do lasów w Gdyni - jest rozporządzenie

Rozporządzenie ws. zakazu wstępu do lasów

więcej

Najczęściej czytane