• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Największe prace archeologiczne na Westerplatte od końca wojny

Rafał Borowski
24 października 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 

Zobacz efekty pracy archeologów na Westerplatte


Odsłonięte fundamenty, a między nimi amunicja, magazynki, guziki, monety czy fajki. Na Westerplatte trwają właśnie prace wykopaliskowe, podczas których odsłonięto i przeszukano pozostałości polskiej willi oficerskiej zobacz na mapie Gdańska, rozebranej przez Niemców wkrótce po zdobyciu półwyspu we wrześniu 1939 roku. To pierwsze tak poważne badania archeologiczne na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej od zakończenia II wojny światowej. Zakończenie ich ostatniego etapu jest przewidziane na 2019 rok.



Czy willa oficerska oraz inne ważne obiekty na Westerplatte powinny zostać zrekonstruowane?

W sobotnie przedpołudnie władze Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939 zaprosiły wiceministra kultury Jarosława Sellina oraz przedstawicieli mediów na prezentację wyników badań archeologicznych, które rozpoczęły się w połowie ubiegłego tygodnia. Ich celem było odnalezienie i zinwentaryzowanie reliktów willi oficerskiej zobacz na mapie Gdańska, która znajdowała się w miejscu, obok którego tuż po wojnie założono Cmentarz Poległych Obrońców Westerplatte.

Dziesiątki różnego rodzaju przedmiotów

Na podstawie zachowanych planów polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej archeologom udało się precyzyjnie ustalić jej lokalizację, a następnie w całości odkopać fundamenty. Podczas zdejmowania kolejnych warstw ziemi odnaleziono dziesiątki artefaktów, które niegdyś służyły stacjonującym tu polskim żołnierzom, np. monety, metalowe guziki, magazynki karabinowe, dziesiątki sztuk amunicji, a nawet resztki kościanej szczoteczki do zębów.

Odnaleziono również metalowe okno z resztkami zbrojonego szkła, które znajdowało się w pobliskiej wartowni nr 5. Ten budynek znajdował się tuż obok willi oficerskiej i został zniszczony w wyniku nalotu 2 września 1939 roku. Jego fundamenty znajdują się pod brukowanym placem wokół wspomnianego wcześniej cmentarza westerplatczyków. Co ciekawe, w okiennej szybie do dziś tkwi zatopiony odłamek bomby lotniczej, która zniszczyła wartownię nr 5 i spowodowała śmierć jej załogi.

Z wykopu wydobyto też przedmioty, które nie pochodziły z okresu walk we wrześniu 1939 roku. Jednym z nich jest pochodząca z okresu wojen napoleońskich kula muszkietowa.

Willa, w której mieszkał mjr Sucharski

Willa oficerska była budynkiem zaprojektowanym w stylu eklektycznym i wymurowanym z cegły. Składała się z trzech kondygnacji: parteru, I piętra oraz dość przestronnego poddasza krytego mansardowym dachem. Do dziś zachowało się całkiem sporo zdjęć, na których można podziwiać jej elewację. Niestety, brakuje fotografii, na których zostały utrwalone wnętrza przestronnej willi.

- To są bardzo ważne relikty. Mówimy przecież o obiekcie, który był miejscem szczególnym na mapie Wojskowej Składnicy Tranzytowej oraz pojawia się w niemal wszystkich relacjach westerplatczyków. To był obiekt kwaterunkowy dla oficerów składnicy. To tutaj mjr Sucharski napisał w nocy z 31 sierpnia na 1 września ostatni list przed atakiem Niemców. To tutaj Niemcy udali się po słynną szablę Sucharskiego, aby uwiecznić ją potem na zdjęciach z dnia kapitulacji - mówi Mariusz Wójtowicz-Podhorski, dyrektor Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939.
Willa oficerska na Westerplatte wkrótce po zakończeniu walk we wrześniu 1939 roku. Willa oficerska na Westerplatte wkrótce po zakończeniu walk we wrześniu 1939 roku.
Rozbiórkowe cegły przeznaczono na rozbudowę obozu Stutthof

Willa została wybudowana w czasach, gdy półwysep Westerplatte pełnił funkcję miejskiego kąpieliska, a więc jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Po zlikwidowaniu kurortu i utworzeniu na jego terenie Wojskowej Składnicy Tranzytowej willa została zaadaptowana na kwaterę pełniących tu służbę polskich oficerów.

Choć budynek przetrwał obronę Westerplatte w dość dobrym stanie, Niemcy postanowili ze względów propagandowych rozebrać go do fundamentów. Prace rozbiórkowe zostały przeprowadzone na przełomie 1939 i 1940 roku rękami więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof. Co ciekawe, odzyskany w ten sposób budulec, czyli tysiące cegieł, został przetransportowany do tego właśnie obozu, gdzie posłużył do jego rozbudowy.

Wykopaliska obejmą cały teren pola bitwy

To pierwsze tak wnikliwe badania wykopaliskowe, jakie są prowadzone na półwyspie Westerplatte od zakończenia II wojny światowej. Odsłonięcie fundamentów willi oficerskiej było dopiero ich pierwszym etapem. Pozostałe będą trwać ponad trzy lata.

- Warto podkreślić, że od 1945 roku nikt nie prowadził tutaj tak szeroko zakrojonych badań archeologicznych. Wprawdzie prowadziliśmy badania w latach 2006-2007, ale w porównaniu do tego, co robimy teraz, ich wymiar był niezwykle skromny. To jest dopiero pierwszy etap badań archeologicznych, który będziemy kontynuować wiosną przyszłego roku. Natomiast do końca 2019 roku planujemy przebadać cały teren pomnika, jakim jest pole walki na Westerplatte we wrześniu 1939 roku - zapewnia Wójtowicz-Podhorski.
Archeolodzy wciąż mogą natrafić na ludzkie szczątki

Historycy przewidują, że podczas prac wykopaliskowych mogą zostać odnalezione ludzkie szkielety. Warto jednak pamiętać, że wcale nie muszą one należeć do uczestników walk we wrześniu 1939 roku, ale np. do żołnierzy poległych podczas niemiecko-radzieckich walk o Westerplatte pod koniec II wojny światowej.

- Istnieje prawdopodobieństwo, że na półwyspie Westerplatte wciąż zalegają nieujawnione szczątki polskich żołnierzy, którzy bohatersko bronili go we wrześniu 1939 roku. Miejscem, gdzie możemy spodziewać się takich odkryć, jest np. teren wartowni nr 5. Pamiętajmy jednak, że Westerplatte to teren wielu potyczek i bitew, więc bardziej prawdopodobne jest natknięcie się na szczątki niemieckich żołnierzy poległych tu w 1945 roku czy żołnierzy poległych w okresie wojen napoleońskich - wyjaśnia dyrektor.
Fundamenty willi oficerskiej znajdują się tuż obok cmentarzyka ze szczątkami westerplatczyków. Fundamenty willi oficerskiej znajdują się tuż obok cmentarzyka ze szczątkami westerplatczyków.

Plany rekonstrukcji willi i innych obiektów

Co stanie się z pozostałościami willi oficerskiej, a także pozostałościami innych obiektów? Choć bezpośrednio po zakończeniu badań zostaną zasypane ziemią, władze Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939 planują odbudować wiele nieistniejących budynków i przystosować je do celów wystawienniczych. Natomiast relikty tych budynków, które nie zostaną odbudowane, zostaną prawdopodobnie upamiętnione w formie oznaczenia ich obrysu na powierzchni gruntu.

- O tym zadecyduje zwołana komisja konserwatorska. Nie ukrywam, że docelowo myślimy o rekonstrukcji tego obiektu, jak i wielu innych obiektów dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej i zaadaptowaniu ich na potrzeby muzeum. Ale to praca na wiele lat, której na pewno nie uda nam się zrealizować do 2019 roku. Kolejnym szczególnie wartym zrekonstruowania obiektem są koszary. O ich odbudowie marzyli obrońcy Westerplatte, którzy chcieli, aby właśnie tam była siedziba muzeum. To był jeden z najpiękniejszych budynków koszarowych w Polsce i jeden z nowocześniejszych w Europie. Jego odbudowa miałaby niezwykle symboliczny wymiar. Uważam, że odbudowa koszar, jak i np. Pałacu Saskiego w Warszawie, byłaby symbolicznym zatarciem skutków II wojny światowej - zapewnia Podhorski.
Remont i adaptacja istniejących budowli

Rekonstrukcja nieistniejących budynków to tylko część szerszej wizji, zgodnie z którą władze muzeum chcą zagospodarować teren byłej Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Kolejną kwestią jest remont i adaptacja tych budowli, które przetrwały do czasów współczesnych. W planach jest również udostępnienie muzeum przez cały rok oraz otoczenie jego terenu ogrodzeniem, aby uchronić go przed wizytami wandali.

- Pamiętajmy, że są obiekty, które wciąż istnieją, jak np. wartownia nr 4, elektrownia, magazyny amunicyjne czy budynek zawiadowcy stacji, w którym został ranny pierwszy polski żołnierz. Już teraz można by przystosować je do całorocznych celów ekspozycyjnych. Westerplatte wymaga wielu zmian - przekonuje Wójtowicz-Podhorski. - To przykre, że np. dawna wartownia nr 3, gdzie z kolei poległ pierwszy żołnierz, funkcjonuje obecnie jako dziki szalet. Przykre jest, że w miejscach, gdzie trwały zacięte walki i ginęli Polacy, znajdują się parkingi. Mur z bramą składnicy wprawdzie został zrekonstruowany, ale tory nie biegną w pierwotnym miejscu, bo zostały przeniesione w 1945 roku. To wszystko trzeba zmienić - kończy.

Miejsca

Opinie (141) 4 zablokowane

  • Zapewne okaże się ....

    Wszystkimi walkami od czasów Napoleońskich dowodził Lech Kaczyński, co nie spodobało się Putinowi, który dokonał zamachu na samolot...

    • 38 17

  • Brawo! Chcialbym, zeby Westerplatte wygladalo tak jak tuz przed niemieckim atakiem. (6)

    To miejsce az bije historią. Wielu poleglych, wielu bohaterów. Oby odbudowali jak najwiecej z tych budynkow!

    • 39 12

    • odbuduje to

      Paweł już zamówił projekt w zaprzyjaźnionej firmie, zlecił im by przypominała okręt szkoleniowy Kriegsmarine co rozpętał tam piekło na ziemi Polskiej.
      A do tego urząd morski planuje oczyszczenie terenu z terminalu portowego i ustawienie przy nabrzeżu ORP Błyskawica

      • 6 6

    • Czekam na szacunkowe koszty zwężenia Kanału Portowego :D:D:D

      • 7 0

    • Warto zrekonstruowac obiekty na Westerplatte (1)

      Nie rozumiem, dlaczego nikt nie jest chetny do zrekonstruowania ruin koszar które w calosci przetrwal wojne, willi podoficerskiej - wartownia nr 3 obok koszar. Byloby wspaniale muzeum naszej walecznosci, oporu wobec hitlerowskiej agresji i walki w obronie panstwa polskiego. Byloby co zwiedzac. A teraz to tylko park z pomnikiem

      • 3 2

      • hmmm

        "zrekonstruowania ruin koszar które w calosci przetrwaly wojne".

        możesz to nieco rozjaśnić? ruiny przetrwały w całości, czy jak?

        • 0 0

    • Budynki to mało (1)

      Proponuję zrekonstruować całą obsadę wojskową i cywilną placówki oraz pancernik Schlezwig-Holstein również z załogą i desantem. Nie zapomnijmy o zrekonstruowaniu układu nasadzeń drzew i krzewów. O zwężeniu kanału portowego już tu wspomniano.

      • 7 1

      • i żeby major

        d*pcył krowę

        jak w książce podhorskiego!

        • 0 0

  • czy te prace przypadkiem nie są prowadzone bez odpowiednich pozwoleń? Gdzieś był o tym artykuł (2)

    • 14 19

    • Bzdura (1)

      Wszystkie zezwolenia już dawno uzyskano. To Muzeum II WŚ rozkręciło aferę, że ich się nikt o zgodę nie pytał, a nie są nawet stroną :)

      • 4 5

      • te

        Czereśniak-Wójtowicz?

        • 4 1

  • Brawo (3)

    Świetna sprawa. Westerplatte może naprawdę przyciągać turystów! Są tam piękne tereny i można eksponować te artefakty. Powodzenia!

    • 23 4

    • (1)

      A co, nie przyciąga? Tysiące zwiedzają Westerplatte.

      • 8 2

      • miliony, tryliony.

        • 2 1

    • ???

      "Naprawdę przyciągać turystow". Rily? A ja myślałem że przyciąga nieustannie czego dowodem w sezonie sznury autokarów i aut

      • 0 0

  • Standardy

    Świetna sprawa! Nareszcie się ktoś za to zabrał.Teraz tylko pozostaje nie zmarnować tych badań i wykonać je wg. sztuki i standardów światowych.Takie miejsce zasługuje na to aby zrobić pełną dokumentację 3D(która jest już normą na świecie i może w stolicy) ale nie tylko wykonując przelot dronem jak to robi się na weselach.Wystarczy wziąć przykład z Włoskich dokumentalistów i ich wyników.Będziemy pilnie obserwować efekty.

    • 18 3

  • Pewnie PiS szuka dowodów na zamach w Smoleńsku....

    • 18 25

  • ale super willa,podobna do tych w Sopocie! Odtworzyc ją!

    • 15 3

  • Jak rządzili tam ludzie z gdańska, to nastawiali betonowych klocy

    wcześniej podhorski wymusił odtworzenie kształtu wałów, torów, zbudował bramę, odkopal stację, udostępnił ruiny koszar itp gdyby nie on to już by yam stało osiedle dla bogaczy.

    • 20 14

  • Wartownia nr 5... (5)

    W miejscu tzw. symbolicznego cmentarzyka zachowała się w całości dolna kondygnacja obiektu. W 1996 roku w trakcie nieoficjalnych prac nieinwazyjnych przy pomocy bardzo dobrej jakości sprzętu jak na tamte lata, wykonano elektrooporową tomografie gruntu, przebadano mikrograwimetrycznie i metodą gradientu pionowego potwierdzono lokalizacje i stan zachowania...

    Zarówno z relacji jednego z więźniów obozu KL Stutthof, który rozmawiał z grupa z komanda, które porządkowało teren jesienią 1939 roku, jak i jednym z pracowników zatrudnionych przy budowie tzw cmentarzyka, wynikało,że:

    1. Żelbetowa konstrukcja wartowni zachowała się i została po rozbiórce górnej kondygnacji zasypana.
    2. W pomieszczeniu pozostawiono szczątki poległych podczas nalotu żołnierzy.
    3. Zachowana płyta żelbetonowego stropu dolnej części wartowni znajduje się bardzo płytko pod ziemią.

    Strażnicy SS nadzorujący prace przy obiekcie wg relacji więźnia, wrzucili przed zasypaniem do schronu...butelkę z listem...

    Pewnie tam w gruzie leży do dziś i ciekawe jakie treści zawiera?

    Poza tym tzw. cmentarzyk symboliczny wcale nie jest "symboliczny"...

    • 18 6

    • ja mysle ze jak rzeczywiscie sa tam szczątki żołnierzy (3)

      to muszą być zachowane w stosunkowo dobrym stanie tj kompletne z umundurowaniem itd... warto bylo by może zalać to jakąś żywicą albo czymś w tym guście, i postawić w muzeum. byśmy mieli eksponat jakim nie moze pochwalić się chyba żadna placówka historyczna na świecie. mielibyśmy w muzeum prawdziwego frontowego polskiego żołnierza, który brał udział w walkach '39...pomyślcie sobie tylko jakie by to było fantastyczne i ilu turystów by przyciągnęło na Westerplatte.

      • 1 17

      • co ty chlopie pitolisz (2)

        A gdzie szacunek do szcz*tkow ludzkich.

        • 4 3

        • a jak jakis niemiec jedzi z trupami po europie to się wszystkim podoba. (1)

          juz o wolności macicy i wyrzucaniu płodów do kosza nie wspomnę. a teraz święte oburzenie.

          • 4 4

          • wyrzucaniu płodów do kosza nie wspomnę

            Chodzisz po ulicach i opróżniasz te kosze? zdaje się ,że już ogłoszono poszukiwanie pacjenta zbiegłego z Kocborowa.

            • 1 1

    • moze niemiec napisal

      gdzie zamierza zakopac zloty pociag...

      • 7 0

  • hmmmm

    co tam można znaleźć prócz łusek i bagnetu?
    Protokoły sztabowe? Wątpię.

    • 5 13

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane